9 Recreatief Voetbal
Venray wil gelijk
worden behandeld
J
Gemeente maakt in 1991 leven
(en dood) van burgers duurder
Gemeente Venray steunt
Sri Lanka-aetie
Amnesty International
RIOOL
SERVICE
Middeleeuwse monnik
blijkt populaire
detective
Nieuw Spraeland wordt
op 1 januari zelfstandig
I OOK
RAEDTS
Oud-Indiëgangers
opgelet!
Lokale Omroep
Venray
PvdA-nieuws
PEEL EN MAAS
lina PEEL EN MAAS
Donderdag 29 november Pagina 5
De vereniging Recreatief Voetbal
Venray heeft in een brief aan de ge
meente en aan alle raadsfrakties
het verzoek gedaan om te bekyken
of RW een gelijke behandeling kan
krijgen als SV Venray, als het gaat
om de huurtarieven van de sport
velden.
RW huurt jaarlijks van de ge
meente twee grasvelden en betaalt
daar ongeveer ƒ8000,- voor. SV Ven
ray huurt daarentegen een veld
voor ƒ1502,- per seizoen. Afgelopen
dinsdag tijdens de raadsvergade
ring werden de tarieven voor de
Venrayse sportaccommodaties vast-
R.W.
Recreatief Voetbal Venray is een
vereniging die in 1984 is opgericht
om het recreatief voetbal in de
ruimste zin van het woord te bevor
deren. Dit gebeurt door steun en
medewerking te verlenen aan hen
die recreatief willen voetballen,
door het opkomen voor de gemeen
schappelijke belangen, door zorg te
diagen voor de noodzakelijk ac
commodatie en door het gezamelijk
bespreken van problemen.
Op dit moment zijn bij RW 14
voetbalclubs aangesloten uit de ge
meente Venray, die in totaal zo'n
300 voetbalwedstrijden per jaar af
werken. Verder organiseren de aan
gesloten verenigingen ongeveer
tien toernooien per jaar.
GELIJKE BEHANDELING
In de brief vraagt RW aandacht
voor deze ongelijke behandeling.
De vereniging verzoekt de raads
fracties om hiervoor te pleiten. De
vereniging wijst daarbij op het feit
dat RW sinds 1984 voor de ge
meente een volwaardige en be
trouwbare partner is; dat via RW
zo'n 150 voetballers wekelijks op
sportieve wijze bezig zijn en dat er
tussen de doelstelling van SV Ven
ray en RW geen verschil zit en
daarom een gelijke behandeling op
zijn plaats is.
NU NIET
Tijdens de raadsvergadering bleek
dat de raadsfracties deze zaak
beslist wel wolden bespreken, maar
niet nu. Daarvoor was de brief van
RW te laat. Mevr. Roling (Samen
werking) vond het bespreken de
moeite waard, zodat in de toekomst
zulke zaken duidelyk op schrift ko
men te staan. Mevr. Kemmelings
PVDA stelde voor om bij de eerstvol
gende behandeling van de tarieven
van sportaccommodaties, dit pro
bleem aan de orde te stellen. Vol
gens haar is hier inderdaad sprake
van een scheve verhouding. Dhr.
van Soest CDA was het hier mee
eens. Hij vond het jammer dat deze
brief niet eerder was binnengeko
men. Dan hadden we het nog in de
laatste commissievergadering kun
nen bespreken.
Het college van b. en w. heeft de
gemeenteraad geconfronteerd
met een bijzondere begroting
voor het komende jaar. Zy wordt
n.l. gebaseerd op de gemeentebe
groting van 1990, die echter door
Gedeputeerde Staten van Lim
burg niet is goedgekeurd. Daarom
is in eerste instantie een 'formele'
begroting zonder beleidstoelich-
ting ontworpen, die over enkele
maanden zal worden gevolgd
door een bijgestelde begroting.
Dat alles heeft te maken met het
feit, dat het rapport n.a.v. het ver
zoek van de gemeente om voor
1990 een aanvullende bydrage
uit het Gemeentefonds te krijgen
(Artikel 12-status) nog niet klaar
is.
Tot op heden is zeker, dat de be
lastingheffing moet worden ver
hoogd met ƒ60,- per inwoner,
gefaseerd in te voeren door vier
jaarlijkse verhogingen van ƒ15,-
te beginnen in 1991. Derhalve
zullen de onroerend-belasting, de
rioolrechten en de afvalstoffen
heffing worden verhoogd. Ook
staat vast, dat 'trouwen en rou
wen' in Yenray het volgend jaar
duurder wordt.
Ook voor 1991 hoopt de gemeente
in aanmerking te kunnen komen
voor de Artikel 12-status. De begro-
tingsopzet resulteert n.l. in een ge
meentebegroting 1991, die een
tekort laat zien van een dikke elf
miljoen gulden.
ONROEREND-
GOEDBELASTIN G
Wanneer we het bovenstaande
vertalen in cyfers percentages
en bedragen), dan blijkt, dat de
onroerend-goedbelasting met bijna
10% (9.8%) omhoog moet gaan. Per
ƒ3000,- van de vastgestelde waarde
van een pand, moeten huiseigena
ren ƒ7.71 betalen in plaats van het
huidige bedrag van ƒ7.02. Huurders
worden aangeslagen voor een be
drag van ƒ6.18. Dat is 0.56 meer.
RIOOLRECHTEN
Voor 1991 is - evenals in het vori
ge jaar - een bedrag van bijna twee
miljoen geraamd aan investerin
gen in rioleringen. Op basis daar
van wordt de gemeenteraad
voorgesteld om de tarieven voor
de rioolrechten met 10% te ver
hogen. Het college vindt dit een
forse verhoging, maar toch wordt
verwacht, dat in de toekomst nog
forsere stijgingen moet plaats
vinden.
AFVALSTOFFENHEFFING
De afvalstoffenheffing (voor het
ophalen van huisvuil) gaat het
volgend jaar met maar liefst 85%
omhoog naar een bedrag van
ƒ240,- in plaats van ƒ132.20. Deze
forse stijging heeft o.m. te maken
met de voorgenomen sluiting van
de regionale stortplaats Zuring-
peel. Wanneer straits het afval
naar Schinnen in Zuid Limburg
moet worden gebracht, moeten de
aangesloten op de vuilnisophaal
dienst meebetalen in de kosten
van overslag, transport en verwer
king van het huisvuil.
VERHOGING BEGRAAFRECHT
Intussen zal op maandag 3 dec.
a.s. de commissie voor financiën
het college moeten adviseren over
het verhogen van het begraaf-
recht met een bedrag van ƒ7.50
waardoor het tarief voor het be
graven van een stoffelijk over-
ZWITSERSE HORLOGES
In het klooster van Shrewsbury
zwaait hij de scepter over kruiden
tuin en apotheek. Maar ook sommi
ge aardse zaken, zoals vrouwelijk
schoon, hebben zijn aandacht. Zyn
levenswijsheid maakt hem tot een
toevlucht voor zijn medebroeders
en stadgenoten die in nood verke
ren. Dan zet hij hark of vyzel neer
en wijdt zich met even gróte
hartstocht aan het oplossen van de
hem voorgelegde zaak. We hebben
het over broeder Cadfael de sym
pathieke hoofdfiguur uit de span
nende middeleeuwse detective
romans van Ellis Peters.
Ellis Peters ('schuilnaam' van
Edith Pargeter in kleine kring
bekend als schryfster van histori
sche boeken) begon op 46-jarige
leeftijd met het schryven van deze
charmante detectives. Ze woont in
het graafschap Shropshire, een
mysterieuze landstreek in de buurt
van Wales, en deze omgeving vormt
het decor waartegen de Cadfael-
speurdersromans zich afspelen. De
abdij van Shrewsbury bestaat trou
wens nog steeds en verheugt zich
de laatste tijd in een groeiende be
langstelling. Er is daar zelfs onlangs
een Cadfael-kruidentuin geopend!
In Engeland is broeder Cadfael zelfs
zó beroemd dat zijn verhalen op het
ogenblik tot een TV-serie, worden
Verwerkt.
'Detective' broeder Cadfael heeft
ook de harten van de Nederlandse
detective-liefhebbers gestolen.
Sinds mei 1988 zyn er twaalf deel
tjes verschenen waarvan er inmid
dels zon honderdduizend zijn
verkocht Deeltje 13 en 14, Een wit
te roos en Het stille woud komen
net van de pers.
Vierdaagse reis te winnen!
Voor uitgevery De Boekerij vormt
dit alles aanleiding voor een feeste
lijke aktie - geheel in stijl met de
hoofdfiguur. 'Speur mee met Broe
der Cadfael' is een soort quiz. Door
in tenminste één van de Cadfael-
romans te duiken kunt u een zestal
vragen oplossen. De gelukkige win
naar (of winnares) krijgt een
2-persoons Mysteiy-reis aangebo
den: een retour Londen per vlieg
tuig en 4 dagen per luxe autobus
het land van broeder Cadfael - ge
heimzinnig Shrewsbury - ontdek
ken. De 2e t/m 10e prijs is een
pakket met de 14-delige Cadfael-
reeks in luxe cassette. Wie alvast in
de stemming wil komen, moet snel
naar de boekhandel om zich te ver-
diépen in 'Het heilige vuur' 'De dui
velse droom'. Het laatste lijk' en
andere spannende deeltjes. En om
het deefnameformulier te halen,
natuurlijk^ Verkrijgbaar bij Boek
handel van den Munckhof.
schot op Boschhuizen ƒ337.50
wordt. Ook de kosten van het hu
ren van een graf gaat dan met
ƒ36,- omhoog. De verhoging van
het begraafrecht heeft tot doel het
begraven op zaterdagen (waarvoor
nu ƒ660 wordt gevraagd) even
veel te laten kosten, als het begra
ven op maandag t/m vrijdag.
Volgens het voorstel zal in de toe
komst voor het begraven van
maandag t/m zaterdag hétzelfde
bedrag in rekening worden ge
bracht Met de meer-opbrengst
van de huur van een graf op de al
gemene begraafplaats Boschhui
zen, zal de aule worden
opgeknapt
TROUWEN WORDT DUURDER
Reeds eerder hebben wy meege
deeld, dat het mogelijk wordt ook
op vrijdagmiddagen - wanneer in
verband met de arbeidsduurver
korting voor de ambtenaren het
gemeentehuis gesloten is - huwe
lijksvoltrekkingen te laten plaats
vinden, zonder bijbetaling. Nu
wordt voorgesteld, ter compensa
tie voor alle huwelijksvoltrekkin
gen de leges met ƒ12.50 te
verhogen en te brengen op
ƒ91.50. Ook het trouwboekje zal
duurder worden.
nog meer Verhogingen
De gemeente heeft nog meer ver
hogingen van tarieven in petto,
want uit de begroting blijkt, dat
de legesverordening in haar ge
heel wordt aangepast, terwijl ook
de leges voor de hinderwet aan
aanpassing toe zijn. Verder is er
wijziging te verwachten in de ta
rieven van de precariorechten,
baatbelasting en bouwgrondbe
lasting. Het college is van plan om
naast de procedure voor de invoe
ring van een baatbelasting voor
het centrumplan, te starten met
de procedure voor de invoering
van een baatbelasting, dan wel
bouwgrondbelasting voor het
bestemmingsplan Smakterheide.
voor uw
m i KETTING- I m
w i FORMULIEREN i w
0 i drukkerij j 0
van den
munckhof bv j
A grotestraat 68 venray i A
w tel. 04780-82727 i w
Als u VANAVND
koude voeten
hebt, moet u
MORGEN eens bij
ons langs lopen!
Op 28 nov. 1990 te 20.00 uur zal
in het Gemeenschapshuis de
Springplank, Beukenlaan te Ven
ray.. Op uitnodiging van de Bond
van Wapenbroeders Venray en Om-
streeken; als gastspreker zal optre
den de Majoor b.d S.A. Lap re ridder
mwo van het voormallig KNIL, Ba-
taljom 'Andjing Nica'. U allen welbe
kend uit de Indie periode. Er zal
nadere toelichting gegeven worden
over de bittere noodzaak ran het
verblijf van de ned. troepen, wat ve
len een rampzalig lot bespaarde.
E.e.a. zal bydragen tot de erkenning
van de Indie-Veteranen. Na de le
zing zal getracht worden op al u vra
gen een antwoordt te geven, 'dit
alles na ruim 40 j/iar'. Sabats, tot
straks!!!
1990 Veteranen jaar
De Bond van Wapenbroeders Ven
ray en omstreeken heeft als meest
active afd. in Nederland gehoor ge
geven, aan slogan 1991 Veteranen
jaar. Activiteiten naar buiten heeft
een ledentoename gehad, van meer
dan 100 nieuwe aanmeldingen. Dit
zyn meest Oud-Indiëgangers die
toch nog enig sinds een erkenning
zoeken.
Programma-overzicht van de uit
zending van de Lokale Omroep Ven
ray, die verzorgd wordt door de
Venrayse Omroep Stichting en te
beluisteren op zaterdag 1 dec. van
09.30 tot 14.00 uur op het kabelnet
op de FM 102 Mhz.
9.30 uur: Met band, plaat, cas
sette en c.d.: Een gevarieerd mu
ziek programma voor de zaterdag
morgen, dat ook deze week voor u
werd samengesteld door Jo v.d. Big-
gelaar.
10.30 uur: Het nieuws. Deze
week gelezen door Harry Kempen.
10.40 uur: De Vakaturebank.
10.45 uur: Harry Kempen in ge
sprek metEen programma met
muziek, achtergrondinformatie
en gesprekken met gasten over
actuele gebeurtenissen. Vandaag
staat de komende verjaardag van
Sint Nikolaas op het programma.
11.30 uur: Muziek voor 50
Hanna van Beek draait muziek die
uw hart verwarmt en uw herinne
ringen veijongt.
12.00 uur: De Grote PZN-show.
Peter Smits, Louis Peters en Jeroen
van Loon brengen u in deze donke
re en gure dagen met hun program
ma toch weer een lentefris en
zomerse muzikale sfeer in uw huis
kamer. Voor een verzoekplaat kunt
u weer bellen met de VOS studio,
tel. 27269. Verder kunt u weer ge
nieten van de Jankplaat van Peter,
de weespreuk en veel andere, gewo
ne maar ook ongewone informatie.
14.00 uur: Sluiting.
Brandweer moest in
aktie komen
Met spoed werd de brandweer
gealarmeerd omdat er brand zou
zyn uitgebroken in een van de
hoogste etages van de flat aan de
Veltumse Iüeffen. De melding was
zeer onduidelijk maar de brand
weer nam geen risico en rukte met
groot materiaal uit. Gelukkig be
hoefde ze niet in aktie te komen. De
rook die ontdekt was, was veroor
zaakt doordat er op de galarij vlees
werd gebraden c.q. gerookt. De poli
tie gaf de 'stokers' te verstaan dat
zoiets niet door de beugbei kan.
De bij een in aanbouw zijnde wo
ning aan de Koningskaars staande
container met afval was in brand
gestoken. Dat brandje had gevaar
kunnen opleveren voor de omge
ving maar. de brandweer wist dit
brandje in de kiem te smoren. De
schade bleef beperkt.
Op de Venloseweg kreeg een
bestuurder van een vrachtauto een
zg. black-out, de vrachtauto kwam
op het linkerweggedeelte terecht.
De bestuurder trachtte de vracht
auto weer ip de juiste koers te krij
gen maar dat mislukte. Toen de
auto in de talud terecht kwam kan
telde deze. De bestuurder wist zich
te bevrijden. De auto geraakte daar
op in brand maar de brandweer
wist dit te blussen. Het heeft even
geduurd voordat de weg weer kon
worden vrygegeven.
Nieuw bestuur: vrijdag 30 nov. zal
in de Kiosk om 20.00 uur de jaar
vergadering plaatsvinden. De ver
schillende jaarverslagen komen
aan de orde en er zal een nieuw
bestuur ge-herkozen worden. Daar
naast zullen verschillende taken in
de afdeling opnieuw verdeeld
worden.
Artikel 12: na een korte pauze zal
tydens de jaarvergadering om
21.15 uur de heer A. de Bever, secre
taris van de gemeente Venray. een
korte inleiding houden over: het
waarom van de artikel 12-status in
de gemeente Venray en over de in
houd van artikel 12 en pratend, dis
cussiërend met elkaar kunnen
vragen aan de orde komen als: is
het mogelijk om nieuw beleid te
voeren als je gemeente de artikel
12-status heeft? Hoe verhoudt de ar
tikel 12-status zich t.o.v. sociale ver
nieuwing? Waar en hoe kun je
'winst' boeken als artikel 12 ge
meente?
Ook u kunt over deze en andere
zaken discussiëren. De vergadering
is voor iedereen toegankelijk.
Goed nieuws- in de maand no
vember hebben zich 5 nieuwe le
den aangemeld bij de PvdA Venray.
Wilt u het zesde nieuwe lid worden
deze maand? Dan moet u snel zyn!
Wilt u afwachten of Sinterklaas u
een lidmaatschap kado doet? Wilt u
voor u lid wordt eerst nog meer we
ten? Het kan allemaal! Voor meer
informatie bellen naar: Mevr. van
Vugt, tel. 82299.
Gemeente Venray heeft in een pe
titie aan de president van Sri-lanka
gevraagd een onderzoek in te stel
len naar alle gevallen van buitenge
rechtelijke executies en
'verdwijningen' in dat land. Tevens
heeft de gemeente gevraagd om
schuldigen gerechtelijk te vervol
gen en om effectieve maatregelen
tegen de schending van de mensen
rechten.
Met het verzenden van deze peti
tie heeft de gemeente steun gege
ven aan 'een grote internationale
actie van Amnesty International.
Deze actie duurt tot eind 1990 en
vraagt aandacht voor vele schen
dingen van de mensenrechten in
Sri-Lanka.
VREDESAKKOORD
Halverwege 1987 is het aantal ge-
weldadigheden in Sri-Lanka sterk
toegenomen. In dat jaar wérd
door India en Sri-Lank een vrede
sakkoord gesloten om een einde
te maken aan het conflict in het
noordoosten. Sinds het einde van
de jaren zeventig vochten daar ge
wapende leden van de Tamilmin-
derheid voor een onafhankelijk
Tamilstaat Het akkoord bepaalde
dat een Indiase Vredesmacht ver
antwoordelijk werd voor de veilig
heid in hel noordoosten in plaats
van de Srilankaanse veilig
heidstroepen. Het akkoord en de
aanwezigheid van Indiase troepen
riep veel verzet op: in het noor
doosten leverden Tamil Tijgers
een gewapende strijd, in het zuid
en gebeurde dit door het Singha
lese Volksbevrijdingsfront. In
1988 en 1989 'verdwenen' dui
zenden mensen. Zij werden ge
vangen genomen of gedood door
de veiligheidstroepen van de re
gering die vergeldingsacties voer
den tegen het gewapende verzet
van de Tamil Tijgers en het Volks
bevrijdingsfront.
WEERLOZE BURGERS GEDOOD
In november 1988 werd een
noodmaatregel van kracht die de
veiligheidstroepen de vrijheid gaf
met de lichamen van de overle
den te doen wat zy wilden, zonder
dat een lijkschouwing of officieel
onderzoek nodig was. Honderden
lijken van slachtoffers van buiten
gerechtelijke exeeuties werden
langs de kant van de weg of in ri
vieren gegooid. Vaak werden zij
onherkenbaar verminkt of ver
brand. Alleen al in 1989 ontving
Amnesty International informa
tie over meer dan 3000 mensen
die verdwenen zouden zijn.
DOOD DOOR MARTELING
Eind april 1990 verklaarde de re
gering van Sri-Lanka dat krach
tens de noodtoestand 13.000
mensen gedetineerd waren. Am
nesty International ontving tallo
ze berichten over marteling en
wrede, onmenselyke of onteren-
de behandeling van gevangenen.
Gevangenen werden geslagen of
kregen eleetrisehe schokken toe
gediend. Martelingen gingen
soms zo ver dat mensen sum hun
verwondingen overleden. Ook
zouden gevangenen b(j hun volle
bewustzijn in brand zijn gesto
ken. Deze gang van zaken gaat
lijnreeht in tegen de internationa
le normen die waarborgen tegen
martelingen voorschrijven.
De gemeente Venray is met Am
nesty International van mening
dat berichten van mensenrech
tenschendingen grondig en on
partijdig moeten worden
onderzocht. Familieleden van de
slachtoffers hebben het reelit te
weten wat er is gebeurd. Slachtof
fers en fiunilielcdcn moeten steun
en smartegeld kunnen krijgen.
De regering dient haar verant
woordelij klieid voor bewezen
schendingen van mensenrechten
te aanvaarden. Zij dient maatrege
len te nemen om verdere schen
dingen te voorkomen.- Zij die
verantwoordelijk zyn voor de
schendingen moeten voor de
rechter worden geleid. Juist by
gewapend verzet dient er extra op
de eerbiedeging van de funda
mentele mensenrechten gelet te
worden. Ook al zyn de acties van
gewapende verzetsgroeperi ngen
wijdverbreid en gewelddadig, re
geringen mogen nimmer uit het
oog verliezen dat ze bepaalde ver
plichtingen hebben ten aanzien
van de eerbiediging van dergelij
ke grondrechten.
elke week nieuws
Vorige week vrijdag loste zoethouder Driesseri het startschot voor een
sponsorloop van kinderen van de Dr. Poelschool Deze school deed mee aan
de aktie 'Het zieke kind in beweging'. Verder zijn de opbrengsten van deze
loop bedoeld voor een Foster Parents kind dat door deze school is geadop
teerd. In totaal liepen de kinderen het mooie bedrag van f1655.- bij elkaar.
Mgr. Hanssenstraat 57
5807 BB Oostrum-Venray
Tel. 04780-81 469
In het begin van de zeventigerja
ren werd aan de Wanssumseweg
naast Paschalis, Nieuw-Spraeland,
centrum voor zwakzinnigenzorg
gebouwd als een afdeling van Sint
Servatius (thans PCV).
Per 1 jan. 1991 zal Nieuw Sprae
land losgekoppeld worden van het
PCV en een zelfstandige status krij
gen onder leiding van de algemeen
directeur, de heer Jos Nauts.
Deze verzelfstandiging is noodza
kelijk om van overheidswege de er
kenning als zwakzinnigeninstituut
te krijgen.
Omdat Nieuw Spraeland en Pa
schalis vaak worden gezien als één
geheel, is het goed te weten, dat Pa
schalis, de alcoholisten kliniek van
het PCV onderdeel blijft van het
PCV.
Nieuw Spraeland heeft 157 bewo
ners, waarvoor 265 personeelleden,
(waarvan 230 full-time) werken.
In haar beginjaren richtte Nieuw
Spraeland zich hoofdzakelijk op de
behandeling van zwakzinnige men
sen. Met de verzelfstandiging en de
officiële erkenning als zwakzinni
geninstituut in zicht, is er voor ge
kozen Nieuw Spraeland een eigen
gezicht te geven. Daarom wordt het
instituut gesplitst in een behandel-
wijk en een woonwijk. In de woon
wijk, het dienstencentrum, wordt
momenteel hard gewerkt om het
eigen gezicht naar buiten te bren
gen door het opzetten van dagop
vang, een oppascentrale,
hobbyclubs voorzieningen voor
zwakzinnige mensen, die niet op
Nieuw Spraeland wonen.
VERBOUW EN NIEUWBOUW
Het is intussen duidelijk gewor
den. dat er niet alleen verbouwd,
maar ook gebouwd moet worden
om zich als goed bekend staand in
stituut te kunnen presenteren. Na
achttien jaar is gebleken, dat de ac
commodatie voor de 157 bewoners
niet meer van deze tyd is.
Vandaar dat er, zowel in de behan-
delwijk als in het dienstencentrum
momenteel hard wordt gewerkt aan
het verbeteren van de accommoda
tie. De bovenverdiepingen van de
paviljoens, die momenteel dienst
doen als kantoorruimten, worden
vrijgemaakt en verbouwd om als
bewonersaccommodatie te kunnen
dienen.
De kantoorruimten worden on
dergebracht in een semi-perma-
nent gebouw, dat op dit moment
verryst achter het receptiegebouw
(langs de Wanssumseweg zie foto).
De verhuizing is gepland op 19 de
cember. Daarna begint de verbou
wing van de paviljoens
Sparrcndreef en Vellu.
Op 1 februari wordt begonnen
met de bouw van een z.g. beheers-
aceommodatie. waarin de admi
nistratie/directie worden
ondergebracht
Verder bestaan er plannen om el
ders in de regio waarschynlyk in
Horst een dependance voor 54 per
sonen te vestigen. In totaal vergt de
verbouw en nieuwbouw een bedrag
van 22.1 miljoen.
Na het gereedkomen van de
nieuwbouw zal geen gebruik meer
behoeven te worden gemaakt van
de ruimte in Paschalis waar Nieuw
Spraeland bewoners hun arbeids-
therapic beoefenen.