B
Se Baatten
uatt öe (Sttite Kerk
St. Elisabethziekenlmis
moet per jaar miljoenen
gaan bezuinigen
Kruisvernieuwingen
in de Goede Week
Reservisten beëdigd
'P
Pasen met de Zangers
van St. Frans
Expositie
Geslaagd
Gewestelijk
Arbeidsbureau
Venray-Gennep
Lindefeesten 1989
Sambeek
-!ü
Arbeidsoriëntatie-projekten
peel en maas
Donderdag 23 maart - Pagina 5
In een speciale bijeenkomst in de
kantine van het politiebureau vond
jl. donderdag de beëdiging plaats
van een zevental leden van de Re-
servepolitie van het Venrayse poli
tiekorps. Na een selektie begon
medio november 1987 de opleiding
welke werd afgerond met een exa
men in 1988. Commissaris G. den
Teuling. die de door omstandighe
den verhinderde burgemeester De-
fesche verving, komplimenteerde
de geslaagden met hun doorzet
tingsvermogen en hun bereidheid
zich in te zetten indien dat nodig is.
De commandant van de Reservepo-
litie. adjudant Sjef Janssen, memo
reerde de inzet van de reservis
ten en vooral de motivatie bij hun
studie.
In handen van de korpschef legden
de Reservisten de voorgeschreven
eden af. Thans heeft het bestand
van de Reservepolitie het maximale
aantal bereikt.
Dat ook de emancipatie tot de Re
serve is doorgedrongen blijkt wel
uit het feit dat de eerste vrouwelijke
agent van de Reservepolitie mej.
Van Vught haar intrede deed.
Op de foto:
knielend van links naar rechts:
Saamena, Evers, Tissen en
Goossens.
Staande van links naar rechts: De
Jong, Janssen, Commissaris G. den
Teuling, mej. Van Vught en adju
dant Sjef Janssen.
Traditiegetrouw nemen de "Zan
gers vanm Frans" tijdens de Goe
de Week een belangrijke plaats in
bij de verschillende paasdiensten
in de Paterskerk.
Jaarlijks worden er dan door het
koor maar liefst vyf kerkdiensten
muzikaal opgeluisterd. Afgelopen
zondag (Palmzondag) was het de
eerste in deze reeks van vijf en de
kerkbezoekers hebben opnieuw
kunnen vaststellen dat het paasre-
pertoire den "Zangers van St.
Frans" bijzonder goed lig. Dit zal in
de komende dagen ongetwijfeld op
nieuw blijken. Alhoewel dat reper
toire tamelijk vast omlijnd is, lukt
het toch telkenjare opnieuw daar
weer iets nieuws aan toe te voegen.
Dat is ook dit jaar weer het geval.
Een nieuwigheid daarbij is, dat
op eerste Paasdag ook sprake zal
zijn van een dubbelkoor by de uit
voering van "Preis Dank Lob" (van
Gallus). Dit dubbelkoor wordt ge
vormd door enerzijds de "Zangers
van St. Frans" en anderzijds door
een twintigtal dames en heren, af
komstig uit andere Venrayse koren
(Venray's Mannenkoor, Ars Musica
en Venrode) die overigens ook nog
hun steun zullen verlenen bij de Al-
lelgja van Handel. Alhoewel tie sa
menwerking tussen de Venrayse
koren zeker niet vreemd is te noe
men - getuige de al vele jaren met
sukses uitgevoerde kerstkoncerten
- is deze vorm van samenwerking
toch vrij uniek.
Op eerste Paasdag zal ook het in-
stumentaal ensemble (o.l.v. Pater F.
Franken) zijn medewerking verle
nen. Tydens deze Hoogmis zal de
"Missa in G-Dur" van W.A. Mozart
worden uitgevoerd.
Bij de traditie hoort ook, dat de
"Zangers van St. Frans" na afloop
van de kerkdiensten op Paaszater
dagavond en eerste Paasdag de
kerkgangers de kollektemandjes
mogen voorhouden om van hen de
beloning voor hun inspanning in
ontvangst te nemen.
In overleg met de kunstenaar en
de direktie van de schouwburg te
Venray wordt de expositie ."Ge
kleed, verkleed of niet" van Pieke
Dassen verlengd van 23 maart tot
29 maart 1989. De expositie loopt in
de foyer van de schouwburg te Ven
ray en geniet een goede be
langstelling.
Twee van de schilderijen, die ten
toongesteld worden, zijn a.s. zon
dag, 26 maart, te zien op de televisie
in het programma "Mijnheer Cac
tusshow", waar Pieke Dassen een
gastoptreden verzorgt.
Het zijn de schilderijen "Carna
valsstoet" in Stavelot (België) en
"Wie heeft het gedaan" of zoals Pie
ke Dassen het noemt "Wie is de
smeerlap". Diverse tentoongestelde
werken zijn te koop. Een prospec
tus is verkrijgbaar in de
schouwburg.
De openingsuren van de expositie
zijn van maandag tot en met vrij
dag van 10.00 tot 16.00 uur.
Carla Vermeulen voor basis arts
examen te Maastricht.
Dhr. J.P.P. Hinssen voor zijn docto
raal geschiedenis aan de Katholieke
Universiteit te Nijmegen.
Volgens de direktie van de
Stichting Ziekenhuizen Ven-
lo/Venray, zal er per jaar 2,5 tot 3
miljoen gulden moeten worden
bezuinigd in het St. Elisabethzie-
kenhuis van Venray, om uit de ro
de cijfers te komen. Ondanks
reeds doorgevoerde bezuinigin
gen was er vorig jaar, evenals in
1987 een tekort van een dikke
zeven ton.
Wanneer geen harde maatrege
len worden genomen, zal volgens
de direktie, het tekort dit jaar tot
1 a IV2 miljoen kunnen oplopen.
Het aantal arbeidsplaatsen, dat
momenteel 415 bedraagt, zal met 46
De werkloosheid
in Venray en de regio
In de maand februari is de werk
loosheid onder mannen en vrou
wen landelijk gedaald. Ook
provinciaal nam de werkloosheid
af, in tegenstelling tót het gewest
Venray. Eind februari waren er
3586 (10,6% van de afhankelijke be
roepsbevolking) personen werk
loos. In januari waren dat er 3554,
een stijging met 32 personen (man
nen en vrouwen samen dus).
Deze stijging van de werkloosheid
kwam geheel voor rekening van het
rayon Gennep. In het rayon Venray
nam het aanbod van erkloze man
nen en vrouwen af met 6 personen.
Mannen
Het aantal werkloze mannen nam
landelijk af. Provinciaal was dit
aantal vrijwel gelijk aan de maand
ervoor. In het gewrest Venray nam
het aantal werkloze mannen toe
met 18 personen. De toename van
het aantal werkloze werkzoekende
mannen deed zich alleen voor in
het rayon Gennep, het betrof een
toename van 21 mannen. In het
rayon Venray was een daling van 3
mannen.
Vrouwen
Bij de vrouwen was er de afgelo
pen maand sprake van een stijging
van de werkloosheid. In het gewest
Venray waren eind februari 1989
1477 vrouwen werkloos. 14 meer
als de maand ervoor. Dit is een re
sultante van een afname in het ray
on Venray (-3 personen) en een
toename in het rayon Gennep 17
personen).
Stroomgegevens
Het aantal inschrijvingen in fe
bruari bedroeg naar schatting 470,
waarvan 255 bij het Arbeidsburo
Venray en 214 bij het Arbeidsburo
Gennep. Hiertegenover stonden
525 uitschrijvingen.
Vraag
In februari werden 140 nieuwe va-
katures aangemeld bij het Geweste
lijk Arbeidsburo Venray. Het aantal
openstaande vakatures bedroeg
eind februari 292.
moeten worden ingekrompen,
waarbij door de direktie geen ga
rantie kan worden gegeven, dat er
geen gedwongen ontslagen zullen
vallen.
In overleg met de hoofden van de
afdelingen zijn intussen al bezuini
gingsvoorstellen op tafel gekomen,
welke in anderhalf twee jaar kun
nen worden gerealiseerd.
BEZUINIGINGEN
In eerste instantie zal worden be
zuinigd in de sektoren van repre
sentatie en bestuurskosten, waarbij
tevens wordt onderzocht of het
deelnemen aan kongressen en kur-
sussen door medewerk(st)ers van
het ziekenhuis altijd wel direkt
noodzakelijk is.
Ook zal het mogelyk moeten zijn
via afspraken met de specialisten,
te komen tot een efficiëntere inde
ling van spreekuur- en operatiepro
gramma's.
Omdat over het algemeen in de
zomermaanden het aanbod van pa
tiënten geringer is, zou het moge
lijk moeten zijn b.v. 's zomers
afdelingen te sluiten, waardoor het
aanbod van de verpleging beter kan
worden afgestemd op de vraag. Er
zal niet aan kunnen worden ontko
men om de afdeling fysio-therapie -
die in feite te groot is voor het aan
bod van het ziekenhuis zelf - in te
krimpen. Hetzelfde geldt ook voor
het mortuarium, waar momenteel
veel overledenen worden opge
baard. die niet in het ziekenhuis
zijn gestorven.
Tenslotte denkt de direktie aan
bezuinigingen in het beheren van
gebouwen en alle inventaris.
Do- M maart BIG DEAL (Gratis)
Ir- 31 noot NORMAAL
Zi- 1 «M MONTEVIDEO
Zs- 2asrS NEW FOOR
(Gratis Matinee)
Zo- 2 april B.Z.N.
't Hof van Loon"
Restaurant 't Hof van Loon
net even anders
OP Z'N PAASBEST
voor reserveringen:
Museumlaan 33 Overloon
Telefoon 04788-1272
Vandaag, donderdagavond. 11a de
Witte Donderdag-diensten in de
Grote Kerk, heeft de zegening
plaats van het nieuwe beeld voor
het kruis op de hoek van de
Stationsweg-Bongerdstraat. Het
beeld wordt op Goede Vrijdag
's middags door leden van de
Werkgroep Kruisen en Kapellen
van Veldeke Venray aan het kruis
hout bevestigd.
Bloemisterij Semperflorens aan
de Stationsweg heeft als buurtbewo
ner aangeboden voor een passende
bloemversiefing zorg te dragen.
Ook op Goede Vrijdag 's middags
wordt het kruis in Klein Oirlo, aan
de Casten rayseweg. door leden van
de Werkgroep vernieuwd. De
kosten van deze vernieuwing zijn
betaald uit een bydrage van de "Zo-
merzegels".
Het kruis van de Stationsweg
werd rond 1870 gesticht als "bezwe-
ringskruis". De stichter zou een bij
enhouder zijn. die woonde op de
"Leste Plats" en daarom ook "Leste
Martinus" genoemd werd. Hij zou
na een byzonder goed byeryaar het
kruis geplant hebben, om de spoke
rij op deze wegsplitsing te bezwe
ren. Paarden met kar konden
voorheen slechts met de grootste
moeite deze plek voorbijkomen...
Een houten corpus, dat uit Keve-
laer afkomstig was. sierde tot 1944
dit kruis. Ten tijde van de bedevaar
ten naar Oostrum werd by dit
kruisbeeld halt gehouden en
gebeden.
Na de oorlog werd het corpus ver
nield aangetroffen. Door de buurt
werd toen geld bijeengebracht voor
een nieuw geglazuurd beeld. Dat ge
beurde eveneens in 1972, toen het
beeld by een storm beschadigd
werd.
Met de plaatsing van het nieuwe
beeld wordt in feite de toestand van
voor de oorlog hersteld.
Het kruis in Klein Oirlo. aan de
Castenrayse weg werd vermoedeiyk
opgericht aan het einde van de vori
ge eeuw. door een Duits grafelijk
echtpaar, dat daar een boerderij in
eigendom had (De Lomshof). Zoals
zo dikwijls. zal ook dit kruis wel
zyn opgericht uit dankbaarheid
voor een verkregen gunst. De offer
blok. ter ere van de H. Brigitta. de
patrones tegen veeziekten, duidt
daar al op.
Er is echter ook sprake van. dat
er vroeger al een kruis gestaan zou
hebben met een porceleinen beeld.
Hoe het ook zy\ in 1980 werd het
toenmalige houten beeld veilig
heidshalve geplaatst in de parochie
kerk van Casten ray. Aan het
kruishout kwam toen een beeld te
hangen gemaakt door de Venrayse
kunstenares mevr. Emilie Gossens-
van Bragt. Acht jaar later bleek
restauratie van dit veldkruis nood
zakelijk. Dank zy een bijdrage van
"de Zomerzegels" kon de Werk
groep Kruisen en Kapellen dat her
stel uitvoeren.
SCHOORSTEENBRAND
De brandweer moest in aktie ko
men voor het blussen van een
schoorsteenbrand, in een woning
aan de Stationsweg te Oostrum.
Dachten de brandweerlieden aan
vankelijk dat ze de brand hadden
geblust, by nadere kontrole bleek
er toch nog een kleine vuurhaard
te zyn. Toen ook deze geblust was,
kon de brandweer inrukken. De
schade in de woning bleef beperkt.
De leerlingen van de 3e klas van
Mavo "De Kolk" hebben onlangs
een week stage gelopen in diverse
instellingen, winkels en bedrijven.
Dit gebeurde om de leerlingen al op
een vroeg moment kennis te laten
maken met het reilen en zeilen van
een echte werksituatie. Voor veel
jongens en meisjes is het moeilijk
om al op zo'n jeugdige leeftijd te
kiezen voor de richting, welke zij
denken of hopen in te slaan. De be
geleiding die zy hierbij van de
school en met name ran de deka-
nen krijgen, is onontbeerlijk.
In samenspraak met die dekanen
wordt een weloverwogen weg uit
gestippeld, wat leidt tot de juiste
vervolgopleiding na de Mavo. Die
vervolgopleiding is afgestemd op de
wensen en de gekozen richting van
de leerling, toch duurt het dan in
de meeste gevallen zo'n twee tot
vier jaar, voordat daadwerkeiyk ge
solliciteerd kan worden.
Zo'n stageweek kan de leerlingen
al in een vroeg stadium een beeld
opleveren, van wat er hen eventueel
in de toekomst te wachten staat.
Toch blijft het voor een aantal jon
gens en meisjes helaas onmogeiyk
om een kijkje te nemen in een voor
hen wenselijke werkkring, omdat
een aantalbedryven en instellin
gen er nog voor terugdeinst, jonge
mensen, die nog geen echte be
roepsopleiding volgen, zich te laten
oriënteren.
In de afgelopen weken heeft de
gang op de Mavo "De Kolk" vol ge
hangen met werkstukken, welke de
leerlingen naar aanleiding van de
stageweek gemaakt hadden. Op
zeer originele wijze, met veel kleur
en leuk dokumentatiemateriaal,
verzorgden de jongens en meisjes
de werkstukken. (Zie foto)
Bij deze eindopdracht was door
dhr. Verlinden namens het V.Z.O.
(Vereniging voor Zelfstandige On
dernemers) een aantal prijsjes be
schikbaar gesteld voor de twee
beste werkstukken. De school voeg
de daar nog een derde prys aan toe.
Afgelopen week kwam een onpar
tijdige jury, bestaande uit dhr.
Graghs van C.O.A. Venray, dhr. Ver
linden en mej. Susanne Partridge
tot de volgende toekenning der
prijsjes:
le prijs: Patrick Lenssen en Suat
Erol; werkstuk over Bloemsier-
kunst Santecraem.
2e prys: Liesbeth Arts; werkstuk
over Gemeente Venray.
3e prys: Petra Berkers; werkstuk
over Jeugdmode Jos Arts.
Ook de Katholieke Technische
School Venray had - voor de derde
keer - een stageweek. waarin de
leerlingen naar "hun" bedrijf gin
gen. Omdat de leerlingen al voor
een bepaalde vakrichting be
langstelling hebben (bouwtech
niek. mechanische techniek,
installatietechniek of motorvoertui
gentechniek) werden de leerlingen
zoveel mogelyk geplaatst in bedrij
ven die met hun vakrichtingskeuze
overeen komt.
De leerlingen werdeti in de ar-
beidsoriëntatieweek door een van
hun leraren bezocht, de kontroleer-
de dan tevens het werkboek dat cje
leerlingen meegekregen hadden
naar het bedrijf en waarin vragen
en opdrachten stonden die in hun
bedryf beantwoord en uitgevoerd
moesten worden.
De leraren kwamen praktisch al
leen enthousiaste leerlingen togen,
die in hun bedrijven of instellingen
fantastisch waren opgevangen en
begeleid.
Maandag waren de leerlingen
weer terug op school, waar ze voor
deze ene keer niet meteen met de
lessen begonnen, maar waar hen
een ochtendvullend programma
wachtte, waarin d.m.v. interviews,
dia's en het maken van collages een
start werd gemaakt met de
evaluatie- en verwerkingsperiode
van deze boeiende week. De opmer
kingen die gehoord werden als, wat
ging de week snel. wat was het kort,
wat heb ik het fijn gehad en 2 we
ken waren nog tekort geweest, ge
ven duidelijk aan hoe de leerlingen
het hebben gevonden.
(Naar gegevens van Ben Kruysen.)
NTa in enkele afleveringen uitvoe
rig aandacht te hebben besteed aan
de voormalige grafkelder op de een-
Me plaats in de kerk vóór het
hoofdaltaar, gaan wij verder met
het beschrijven van de belan
grijkste altaren, welke ooit in de
Grote Kerk hebben gestaan. Over
het Onze Lieve Vrouwenaltaar, dat
lomenteel in de basiliek van Ton
geren staat en als een van de prach
tigste voorbeelden van laat-gotisch
houtsnijwerk wordt beschouwd,
z(jn al vele publikaties gewijd. Maar
zeer weinig werd daarbij vermeld
hoe zo'n altaarretabel tot stand
kwam.
Uit diverse wetenschappelijke pu-
'likaties heeft Ben Kruysen een
verzicht gemaakt, waaruit blykt
hoe de beeldhouwer en de zg. stof
feerder degene, die de kleuren
ibracht) bij een dergelijk kunst
werk als het Venrayse Maria-altaar
te werk gingen en het retabel tot
stand brachten.
Omstreeks het einde van de 14e
eeuw distancieerde de beeldhouw
kunst in de zuidelijke Nederlanden
zich meer en meer van de traditio
nele gotiek. Een nieuw realisme
brak door, vooral onder invloed van
de Haarlemmer Claus Sluter, die -
naar men aanneemt - zijn opleiding
in Brussel ontving. Blijvend werd
zyn naam gevestigd door werk in
dienst van Philips de Stoute. Slu-
ter's beelden voor het portaal van
het Karthuizerklooster te Champ-
mol by Dyon, zijn Mozesput met de
profetenfiguren in de kloostertuin
en het grafmonument van Philips
de Stoute met de beroemde rouw
dragers, zyn mijlpalen in de evolu
tie van de beeldhouwkunst van de
Lage Landen.
Hoewel Claus Sluter zijn kunst
werken in steenplastiek uitvoerde.
Een beeldhouwer bezig in zijn
iverkplaats
greep men in de 15e eeuw steeds
meer naar een andere materie, het
hout. Het gebruik van dit materiaal
werd dominerend. Uit hout werden
overwegend allerlei kleine beelden
groepen gemaakt evenals koorban
ken. kansels, calvaries en
voornamelijk retabels. Een retabel
is een kunstwerk, dat op een altaar
werd geplaatst en als achterwand
fungeerde.
De funktie van het retabel was
uiteraard religieus, maar ook didak-
tisch en esthetisch. Het moest de
godsvrucht van de gelovigen door
stichtende voorbeelden stimuleren
en gelijktijdig het altaar verfraaien.
Bovendien gaf het aanschouwelijk
onderricht over gebeurtenissen uit
het Nieuwe Testament en vroeg te
vens aandacht voor de prefiguraties
van het Oude Testament.
De wereld van de laat gotische re
tabels is een buitengewoon boeien
de en in hoge mate meeslepende
wereld. Wie er éénmaal van dicht
bij kennis mee maakt, komt in de
ban van deze ontroerende en devote
tafereeltjes, door een kunstzinnige
hand uitgesneden.
Het was het Hertogdom Brabant,
dat in de 15e eeuw het internatio
naal centrum van de retabelin
dustrie is geworden, evenals
Antwerpen, vanwaar het Venrayse
Maria-altaar afkomstig is.
Voornamelijk via Antwerpen wer
den retabels in grote hoeveelheden
verscheept. Het broze houtsnijwerk
was op transport per schip aange
wezen. Het is opvallend, dat vooral
landen waarmee intense maritieme
relaties werden onderhouden, reta
bels hebben ingevoerd. Het aantal
bewaard gebleven retabels heeft
men geschat op meer dan 250.
VOLLEDIG KUNSTWERK
Wij zouden een retabel een volle
dig kunstwerk durven noemen. Dit
typisch middeleeuws ambachtelij
ke werkstuk, werd door verschil
lende ambachtslieden/kunstenaars
met zo'n grote technische vaardig
heid voortgebracht, dat de latere
geslachten het als kunst gingen
waarderen.
De middeleeuwse kunstenaars
waren, zoals alle arbeiders in een
middeleeuwse stad. verenigd in een
of meer ambachten, die het mono
polie van het beroep bezaten. In
Antwerpen waren de ambachtslie
den, die zich bezig hielden met de
versiering van het kerkelijk inte
rieur. verenigd in het Sint Lucasgil-
de. Het ontstaan van dit gilde
dateert al van 22 juli 1442. Op het
stipt naleven van de ambachtsregle-
mrtiten wrerd nauwlettend toege-
Detail uit een houtsnede, 16de eeuw
zien door keurmeesters, die zeer
streng waren by het keuren van het
materiaal van de kunstwerken. Niet
alleen voor de gebruikte houtsoor
ten, maar ook voor de produkten.
welke verwerkt werden bij het poly
chromeren in vele kleuren be
schilderen van beelden) van een
retabel. De goede kwaliteit van het
gebruikte materiaal waarborgt im
mers de roem, die dergelijke kunst
werken hebben verworven.
Het snijden van de beelden en
het zg. stofferen schilderen) be
hoorde tot de twee voornaamste ak-
tiviteiten bij het totstandkomen
van een retabel. Deze aktiviteiten
werden meestal door afzonderlijke
beroepen en in afzonderlyke ate
liers uitgevoerd. De beeldsnijders
moesten proberen de figuren zoveel
mogelijk uit één houtblok te sny-
den waarbij rekening gehouden
moest worden met de plaats, welke
de figuur in het retabel zou aanne
men alsmede met de latere stoffe
ring (beschildering).
Voor het aanbrengen van de
grondlaag - een dunne plamuur
laag, die diende om er de polychro
mie op aan te brengen - moesten
sommige delen diep uitgesneden
worden. Nadat het beel<ye was vast
gezet (vooraf had de beeldhouwer
een schets gemaakt die de houding
en de plooival van de figuren en de
kompositie van de groep aangaven)
werden de hoofdvormen in grote
trekken uit het hoofdblok gekapt
Dan werden het bewegingsmotief,
het hoofd en de voornaamste plooi
en losgemaakt Bijzondere aan
dacht werd besteed aan de
gelaatsuitdrukking, de haardos en
de handen.
Na het beeldsnijden volgde het zg.
stofferen of beschilderen.
Men kwam pas laat tot het inzicht
van de ware betekenis van de poly
chromie. Een retabel was pas 11a het
polychromeren voltooid. De stof
feerder maakte de gesneden kom
positie geheel af. Hy mocht wilde
de stoffering slagen, zyn werk niet
onderbreken omdat de stoffering
afhankelijk was van een reeks be
werkingen, die achter elkaar
moesten worden uitgevoerd.
De grondstoffen, die men voor
het stofferen van een beeld of een
retabel gebruikte, waren de grond-
Dat het Venrayse Maria-altaar-
jetabel oorspronkelijk met goud en
polychromie versierd was bewijst
hel Antwerpse stadswapen, dat
door de St Lueasgilde aldaar inge
brand icerd.
laag. de metaalbladen (goud of zil
ver) en de kleuren. De grondlaag
met een houten retabelfiguur was
dezelfde als van een gotisch paneel
schilderij. Zy bestond uit vette pyp-
klei of fijn gestamp kryt van
Bologna, vermengd met uit leer ge
trokken echte lijm.
By sommige figuurtjes vindt
men onder de plamuurlaag een lin
nen bekleding, die werd aange
bracht als voorzorgsmaatregel om
barsten te vookomen en een gladde
onderkant te verkrijgen. Na het
aanbrengen van de plamuurlaag,
kon men met het vergulden be
ginnen.
Goud was de hoofdkleur b(j het
retabel. Het bladgoud werd vastge
hecht aan een gladde, rode onder
laag, die men "bolus" noemde. Deze
laat-gotische stoffering goud en de
nog te beschryven polychromie,
kunnen wedijveren met de kleu
renpracht van Oud-Egypte.
(wordt vervolgd^