PEEL EN MAAS
Help de
te
kernwapens de wereld uit;
beginnen uit Venray
Motie
Verzet
tegen de
kruis
raket (1)
dossier.
.9
Help de kernwapens de wereld
uit; te beginnen uil Venray
opdonderdag
Op de avond van 14de december van het vorig
jaar concludeerde het Venrayse gemeentebestuur,
dat een groot deel van de bevolking zich niet
zonder reden ernstig ongerust maakt over de
mogelijke plaatsing van kernrakketten op de Peel.
Na een fakkeloptocht, waar ongeveer driehon
derd mensen meeliepen, werd een pakket met
8.000 handtekeningen aangeboden aan burge
meester Defesche.
Dit was het resultaat van een actie van het
Vredesberaad, die de voorafgaande weken in
Venrav werd gehouden.
Tevoren was het gemeentebestuur bedolven onder
vele brieven van vredesgroeperinge, politieke
partijen, de geestelijkheid en inwoners, waarin
ernstige ongerustheid over de NATO-plannen tot
uiting werd gebracht.
Gezien de toenemende verontrusting onder de
Venrayse bevolking wilde ook het gemeentebe
stuur zijn zorgen onomwonden kenbaar maken.
Dezelfde avond nog nam de gemeenteraad met
algemene stemmen een motie aan, waarin de door
de burgemeester aan de aanbieders van de
handtekeningen gedane belofte werd verwoord:
,,Zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 1 mei 1983
zal een nota Vrede en Veiligheid, conform het
Programmaakkoord tussen C.D.A. en P.v.d.A
moeten worden overlegd".
In dezelfde motie werden de burgemeester en de
wethouders gehouden aan het besluit dat „zolang
deze nota niet gereed is, burgemeester en/of
wethouders van alle contacten, van welke zijde
ook (met de NATO over de eventuele plaatsing
van kernraketten op de Peel. red.) mededeling
zullen doen aan de raad en dat er geen
medewerking of uitvoering zal worden verleend".
Sinds het aannemen van deze motie is weer het een
en ander gebeurd in Venray. De onrust over
eventuele kruisraketten in Venray is groeiende
onder alle groeperingen van de bevolking.
Alle in de gemeenteraad vertegenwoordigde
politieke partijen verdiepen zich nader in de
problematiek van de kernwapens op de vliegbasis
,,De Peel". Vorige week heeft het college van b.
en w. met de fractievoorzitters in de b. en
w.-kamer geluisterd naar een betoog van
burgemeester D.J. de Ronde, die in de
Zuidhollandse gemeente Brielle zich sterk maakt
tegen de kernbewapening.
Dit was een oriënterend gesprek als aanzet tot de
nota Vrede en Veiligheid in Venray.
Zowel nationaal als internationaal heeft de
Venrayse motie de aandacht getrokken. Verschil
lende kranteredacties vroegen op het Venrayse
raadhuis nadere inlichtingen terwijl woensdag j.l.
de Amerikaanse televisiemaatschappij A.B.C.
naar Venray kwam voor opnamen en interviews,
o.a. met burgemeester Defesche.
Donderdag j.l plaatste het in Rotterdam en
omstreken verschijnende dagblad „Het Vrije
Volk" onder de kop „Help de kernwapens de
wereld uit; te beginnen uit Venray" een interview
met burgemeester mr. H.J.M. Defesche een
duif onder de C.D.A.ers") en gemeentesecretaris
J.M.Poels („ik behoor tot geen politieke partij,
maar noem mij maar van progressieve snit")
Omdat het Vrije Volk niet in Venray verkrijgbaar
is, hebben wij van de hoofdredactie toestemming
gekregen het door Hans Hoffmann geschreven
verhaal in zijn geheel over te nemen. Zodoende
kunnen wij onze lezers kennis laten nemen van
wat elders over het Venrayse standpunt wordt
geschreven.
Omdat wij van de pagina uit het Vrije Volk de
foto's niet konden overnemen, hebben wij aan het
verhaal een nieuwe opmaak gegeven.
Elders op deze pagina een foto van de orginele
pagina.
De Limburgse ge
meente Venray is in de
ban van de bom geko
men, nu „hun" vlieg
veld de luchtmacht
basis De Peel zo
langzamerhand hoge
ogen begint te gooien
om als nationaal kruis-
rakettencentrum te
worden aangewezen.
De gemeenteraad heeft
het college van B. en
W. inmiddels opgedra
gen met spoed een vre
desnota uit te brengen
en via handtekeningac
ties wordt druk op het
plaatselijk bestuur uit
geoefend om „nee" te
zeggen.
CDA-burgemeester
mr. H. Defesche van
Venray zal nog deze
week zijn collega van
Brielle ontvangen, die
al eerder op gemeente
lijk niveau de kernoor
log uitbande. Begin
volgende maand zal
Defesche bovendien
met zeven ambtgeno
ten van vergelijkbare
plaatsen rond de tafel
plaatsnemen om zich
te beraden op een
weerspannig scenario
voor het geval dat.
Verzet tegen de kruis
raket, daar gaat 't in
dit Dossier en dat van
volgende week over.
Een tweetrapsraket.
DE inwoners van Venray
hebben tot hun schrik
bemerkt dat het vlieg
veld bij hun om de
hoek de luchtmacht
basis De Peel lang
zamerhand voorop is komen te
liggen in de angstaanjagende ra-
re op welk Nederlands Parkeer
terrein over dik drie jaar de 48
Amerikaanse kruisraketten zul
len worden neergezet.
En inderdaad, hoe langer hoe
meer duikt de naam van dit
stukskc Nederland in het uiterste
noorden van Limburg op als de
voornaamste gegadigde in het
steeds kleiner wordend rijtje van
potentiële kandidaten.
De omstandigheden in en rond
De Peel lijken dan ook geknipt,
althans gezien door de bril van
de raketspecialist, om daar die
kernraketten te stationeren. Zó
geknipt dat Het Vrije Volk al ge
ruime tijd geleden tot de conclu
sie kwam dat De Peel wel hoge
ogen móét gooien.
In deze krant van 23 mei 1981
schreven we. net terug van een
bezoek aan de Engelse kruisra-
kettenbascs Greenham Common
en Molesworth: "Wanr zullen de
48 kruisraketten in Nederland
komen als ze onverhoopt komenf
De Britse bases die zijn uitge
zocht, hebben hun uitverkiezing
te danken aan 't feit dat het rui
me, slapende vliegvelden zijn;
dat er goede wegen langs leiden
en dat zij zijn gelegen in rustige
gebieden met berustende men
sen.
„Als men deze voorwaarden -
en nog een paar meer op Ne
derlandse omstandigheden be
trekt, dan is er eigenlijk maar
een plek die in aanmerking
komt: het uitgestrekte, sluime
rende vliegveld De Peel bij Ven
ray.
„Een uitstekende betonbaan
verbindt de 23 kilometer afstand
tussen De Peel en Neêrlands eni
ge atoomvliegveld Volkel, waar
alle denkbare operationele en
veiligheidsvoorzieningen aanwe
zig zijn en waarvan De Peel een
dépendance is.
i'£)e streek, ironisch genoeg
Vredepeel geheten, is uiterst lan
delijk van karakter en dunbe
volkt met gezagsgetrouwe zui
derlingen die een karige boter
ham op het zand verdienen. Het
zelfde zand dat heien voor de
drie benodigde betonnen kruisra
ketbunkers overbodig maakt."
Nieuw
Er zijn sindsdien geen argu
menten afgevallen. Integendeel,
er is onlangs een krachtig plus
punt bijgekomen. In een hoorzit
ting van de Amerikaanse Twee
de Kamer is namelijk volgens
de welingelichte Vrij Nederland
medewerkers Ko Colijn en Paul
Rusman gesproken over "een
nieuwe basis in Nederland voor
de kruisraketten".
En De Peel zou je als zodanig
kunnen beschouwen. Het is in
ieder geval geen aloude, geves
tigde. in vol gebruik zijnde vlieg
basis. Het is eigenlijk een vlieg
veld zonder vliegtuigen, dat op
het ogenblik uitsluitend wordt
benut als reserve-basis voor Vol
kel wanneer daar door bijzonde
re omstandigheden (bijvoorbeeld
reparatie van de baan) tijdelijk
niet op gevlogen kan worden.
In oorlogstijd worden op De
Peel één of meerdere squadrons
jachtvliegtuigen van Navo-bond-
genoten gestationeerd.
Zat William 'Bommen Bill"
Arkin. de vermaarde Ameri
kaanse wroeter in atoomgehei
men. er dan zó naast toen hij een
jaar geleden in Het Vrije Volk
met grote stelligheid beweerde
dat Volkel de thuisbasis voor de
kruisraketten zou worden?
De jonge onderzoeker (nu 27)
zei toen: "Het moet een lucht
machtbasis zijh waar die raket
ten komen en de enige in Neder
land waar nu óók al nucleaire
wapens liggen opgeslagen is Vol
kel.
„Het aanwijzen van een geheel
nieuwe, schone plek zoals ze in
Italië hebben gedaan, zou net als
daar reuze gelazer geven en dat
zal men willen voorkomen."
Filiaal
Nee, Arkin zit er vermoedelijk
minder ver naast dan het lijkt,
want De Peel vormt met Volkel
een twee-eenheid onder dezelfde
commandant: kolonel-vlieger C.
Barendrecht; een filiaal op enige
kilometers afstand waar nieuwe
vestigingsmogelijkheden te over
zijn op een reusachtige lap onge
repte grond, terwijl de bestaande
voorzieningen van Volkel. vooral
die op het gebied van atoo nop-
slag, óók gebruikt kunnen wor
den voor het opbergen van de
kernkoppen van de Peelse raket
ten.
Er zullen echter ook op De
Peel speciale nucleaire voorzie
ningen moeten komen voor de 16
kruisraketten éénderde van de
totale sterkte die dag en nacht
paraat moeten zijn. compleet
met kernkop, om a la minute te
kunnen opstijgen en met een
vaartje van 900 kilometer per
uur richting Moskou te kunnen
koersen.
De gemeenteraad van de gemeente Venray;
in vergadering bijeen op 14 december 1982;
gelet op de verontrustende berichten in de pers omtrent de
mogelijke plaatsing van kernwapens op de vliegbasis De Peel;
mede gelet op de mogelijke benadering van de gemeente Venray,
mondeling, schriftelijk of anderszins, door een NAVO-commissie
belast met de voorbereiding tot eventuele plaatsing van deze
kernwapens in Nederland, of door anderen handelend ten behoeve
van de voorbereiding tot eventuele plaatsing van deze kernwapens;
gelet op de grote ongerustheid omtrent deze eventuele plaatsing
die algemeen leeft onder de Venrayse bevolking;
voorts gelet op de ongerustheid omtrent de voortdurende kern-
waoenwedloop, zoals die bij de Venrayse gemeenteraad leeft en
zoals die per brief d.d. 30 maart 1982 aan de Tweede Kamer
kenbaar is gemaakt;
mede gelet op de rede van de burgemeester van Venray bij de
ontvangst van de Vredesmars '81 d.d. 16 juli 1981 en het in
ontvangst nemen van ca. 8000 handtekeningen vanuit de Venrayse
bevolking d.d. 14 december 1982;
overwegende, dat een door de Venrayse gemeenteraad geformuleerd
vredesbeleid nog ontbreekt;
besluit:
1. dat een nota Vrede en Veiligheid, conform het programakkoord
tussen CDA en PvdA zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 1 mei
1983 moet worden voorgelegd;
2. dat, zolang deze nota niet gereed is, burgemeester en/of wet
houders van alle contacten, van welke zijde ook, mededeling
zullen doen aan de raad en dat er geen medewerking of uit
voering. zal worden verleend.
en oaat over tot de orde van de dag.
fraA
PvdA WD Samenwerking PSP/PPR/CPN
Eén van de weinige beroeps-
vorsers op dit gebied, de in
dienst van het Interkerkelijk
Vredesberaad snuffelende
atoomterrier Wilkc Schram,
houdt het ook op een combinatie
van Volkel en De Peel. getuige
zijn verhaal in het december
nummer van het IKV-orgaan-
Kcrnblad.
"Er is ccn goede infrastruc
tuur aanwezig rond het vliegveld
De Peel wegen en dergelijke)
er zijn genoeg faciliteiten in de
buurt (onder andere een prima
kernwapenopslag op Volkel) en
er schijnt ruimte genoeg te zijn
op De Peel zelf," schrijft hij.
Catechismus
Geen wonder dat men zich in
Venray gaandeweg tamelijk be
zorgd begon te maken en tenslot
te tot daden overging.
Via een overzichtelijk dossier-
tje, dat mij ter plaatse door sa
menstelster en IKV-kelgiUd Hilde
Kaarsemaker wordt aangereikt,
kom ik gemakkelijk te \y£ten wie
de Venrayse activisten Zijn en
wat hen beweegt v .\V^
"Aanleiding* tot de aktie". zo
vangt het gestencilde geschrift
aan. „waren artikelen in Het
Vrije Volk en Vrij Nederland in
zake mogelijke plaatsing van
kernwapens in Nederland." Kijk
aan.
"Waarom juist aktie in Ven
ray?" heet het vervolgens.
"Omdat vliegbasis De Peel. die
in genoemde artikelen werd ge
noemd, grotendeels op het grond
gebied van de gemeente Venray
ligt. Juist deze vliegbasis lijkt
als eerste in aahmerking te ko
men voor plaatsing van kernra
ketten."
"Wie organiseerde en coördi
neerde de aktie?"
„De aktie werd opgezet, geor
ganiseerd en gecoördineerd door
het Vredesberaad-Venray; een
overkoepelend platform, waarin
samenwerken de IKV-kern Ven
ray, Stop de N-bom, Vrouwen
voor Vrede. PvdA, D'66, PPR.
CPN, PSP en diverse ongebon
den personen."
De verleiding is groot deze
kruisraketten-catechismus in z'n
geheel te citeren omdat het gids
je een gave kijk op een ongewoon
gemeenschapsleven biedt, maar
dat zou te ver voeren.
Nu zij slechts vermeld dat de
actie hieruit bestond dat 150 ge
drevenen in de week van 14 tot 21
november van het vorig jaar
10.000 folders verspreidden onder
de 30.000 inwoners van Venray
en zijn tien agrarische kerkdor
pen waaronder Smakt, Veulen
en Vredepeel en dat in de
week erop 8200 verontruste Ven-
rayers met hun handtekening te
Hei hele gemeentelijke
gebouw van regels en re
geltjes is met één penne-
streek onderuit te halen
als het gaat om de lands
verdedigingmaar toch
kunnen slimme ambte
naren bepaalde maatre
gelen met treiterige
trucs nog behoorlijk ver
tragen.
kennen gaven géén plaatsing van
kernwapens op De Peel en géén
vervoer ervan over Venrays ge
bied te willen.
De petitie werd op 14 decem
ber onder het flakkerend schijn
sel van honderden toortsen op
het bordes van het raadhuis aan
burgemeester mr. H. Defesche
(CDA) aangeboden. En nog die
zelfde avond besloot de in meer
derheid christen-democratisch
VRIJDAG 21 JANUARI 1983 Nr. 3
HONDERDENVIERDE JAARGANG
gezinde gemeenteraad eenstem
mig per motie dat B. en W. vóór
1 mei 1983 een nota over vrede en
veiligheid geproduceerd zullen
moeten hebben en dat zij, zolang
die nota nog niet klaar is. geen
medewerking aan Navo, Rijk of
wie dan ook over kernraketten
mogen verlenen.
Njet
De motie haalt het hele land
en burgemeester D. "een duif
onder de CDA'ers". zoals een van
de vredesactivisten hem goed
keurend noemt is vanaf die
dag een nationaal besproken en
vooral aangesproken figuur.
Als wij hem dezer dagen tref
fen in het moderne interieur van
zijn kapitale stadskantoor, ooit
een nonnenklooster, zegt hij in
genomen te zijn met dit signaal
van de bevolking. „Het is geen
puur links geluid. In alle lagen
van Venray vindt men blijkbaar:
die raketten moeten hier niet ko
men!"
Hij Iaat doorschemeren dat de
uit te brengen vredesnota deze
gevoelens vermoedelijk wel zal
volgen. De bij het interview aan
wezige gemeentesecretaris en
IKV-supporter J. M. Poels „ik
behoor tot geen politieke partij,
maar noem mij maar van pro
gressieve snit" gaat een stapje
verder en durft voorspellen dat
de „plaatselijke politiek de toene
mende verontrusting van de be
volking zal delen
„In korte tijd heeft zich een
enorme ontwikkeling in het be
wustzijn van de mensen hier
voorgedaan. Dat maakt het voor
ons als bestuurders gemakkelij
ker om ons „njet" uit te spreken.
Wij zijn wakker geworden."
Erfpacht
Welke wegen staan de wakke
re bestuurders van Venray ten
dienstef
„In theorie kunnen wij. als wij
die raketten niet op ons grondge
bied willen, een beroep doen op
de wet ruimtelijke ordening, op
bestemmingsplannen, bouwver
ordeningen. de milieuwetgeving
en bepalingen op het gebied van
de kernenergie." zegt burge
meester Defesche. „maar als het
staatsbelang in het geding is.
kan de Kroon alle bestaande wet
telijke regelingen terzijde schui
ven.
Je kunt wel proberen de zaak
tegen te houden of te vertragen,
maar uiteindelijk heb je als ge
meente geen machtsmiddel te
gen een hogere overheid.
Ik kan, in ons geval, wel tegen
Defensie zeggen: je krijgt dat
vliegveld niet, maar Defensie
heeft het al dertig jaar in erf
pacht en in het bestemmingsplan
staat het geboekt als „militaire
bestemming."
Dan kan ik neg ferm roepen: ik
weiger een bouwvergunning af te
geven voor de bunkers, loodsen,
atoomdepots, benzineopslag
plaatsen. garages, kantoren en
kantines op dat terrein, maar dat
kan alleen als de bouw in strijd
is met het bestemmingsplan en
dat is hier moeilijk vol te hou
den."
Vertraging
Het hele gemeentelijke gebouw
van regels en regeltjes is met
één pennestreek onderuit te ha
len als het gaat om de landsver
dediging, maar toch kunnen
slimme ambtenaren bepaalde
maatregelen met treiterige trucs
nog behoorlijk vertragen.
Via Arob-procedures kan in
grijpen door de centrale over
heid ter discussie worden ge
steld. De rechter moet dan uit
maken wie voorrang geniet -
het rijk of de gemeente en dat
levert in ieder geval ondersteu
nende publiciteit op voor de ver
liezer, in dit geval zonder twijfel
de gemeente.
Op de vliegbasis zelf kan de
gemeente weinig uitrichten ge
zien de militaire bestemming
van het terrein, maar buiten het
hek zijn de mogelijkheden niet
bij voorbaat uitgesloten.
Er zullen wegen moeten wor
den verbeterd, bochten rechtge
trokken en bruggen verzwaard
om het kruisrakettenkonvooi
doortocht te verlenen. In veel ge
vallen zijn hiervoor vergunnin
gen vereist van de gemeente, die
de zaak dan weer geruime tijd
kan ophouden totdat een hogere
overheid narrig zal aantonen dat
het algemeen belang gediend is
met enige spoed.
liet dorp
Oók buiten het hek van de ba
sis zullen de woonhuizen, scho
len. ontspannings- en sportge
bouwen. winkels, medische ac
commodaties en kerkjes voor de
2600 Amerikaanse mannen, vrou
wen en kinderen verrijzen en
daar ligt opnieuw een kans voor
de tegendraadse gemeente.
Zo is er bijvoorbeeld wél een
leveringsplicht voor water, maar
niet voor gas en elektra. Voor zo
ver de levering daarvan in ge
meentelijke handen is. bestaat
dan de mogelijkheid het Ameri
kaanse dorp niet aan te sluiten.
Ook hier kan de rijksoverheid
natuurlijk wel ingrijpen, maar
dat kost weer tijd en daar is het
om begonnen.
De verkoop van de grond voor
de 600 of meer Amerikaanse hui
zen is een andere hobbel. „Die
grond is van de gemeente en we
kunnen weigeren daar afstand
van te doen." oppert gemeentese
cretaris Poels. „Bovendien, de
woningen voor die Amerikanen
zullen vermoedelijk door een be
legger of een project-ontwikke
laar als één blok in een van onze
woongebieden worden gepland,
maar dat hoef je uit ccn oogpunt
van evenwichtig woningbeieid
niet te gedogen
Zeker niet. maar als Venray
dat Amerikaanse dorp dan niet
op zijn grondgebied wil hebben,
dan wil groeistad Helmond op
twintig minuten rijden van de
basis wel. Of anders Dcurne wel
of Bakel of Udcn, waar alle Ame
rikanen van de luchtmachtbasis
Volkel al wonen.
De straat op
En de werkgelegenheid burge
meester, hoe staat het daarmeef
„Werkgelegenheid kan in deze
sfeer van vrede en veiligheid-
nooit een clement van doorslag
gevende betekenis zijn," zegt De
fesche kort.
Het is hem en de secretaris
een lief ding waard als die raket
ten buiten Nederland blijven.
„Als ze tóch komen en Venray
wordt als vestigingsplaats aan
gewezen. dan heb je de poppen
aan het dansen. De rustige, agra
rische bevolking in de kerkdor
pen rond de stadskern is van
huis uit niet opstandig, niet tot
actie geneigd, maar dan gaan
die mensen óók de straat op.
Plus de duizenden uit de rest van
Nederland. Dat kan nog wat wor
den."
En zorgelijk daar achter aan:
en een geld dat het de ge
meente gaat kosten aan schade,
vernielingen en aan overwerk
voor politie, brandweer, reini
gingsdienst en geneeskundig per
soncel. Denk maar niet dat hel
rijk dat vergoedt."
Een somber slot van een op
ruiend gesprek. ..Het zou werke
lijk voor iedereen het beste zijn,"
zegt Poels als hij ons uitlaat,
„wanneer Den Haag zich zou
scharen achter de leus: help de
kernwapens de wereld uit; om te
beginnen uit Venray!"