PEEL EN MAAS Help de te kernwapens de wereld uit; beginnen uit Venray Motie Verzet tegen de kruis raket (1) dossier. .9 Help de kernwapens de wereld uit; te beginnen uil Venray opdonderdag Op de avond van 14de december van het vorig jaar concludeerde het Venrayse gemeentebestuur, dat een groot deel van de bevolking zich niet zonder reden ernstig ongerust maakt over de mogelijke plaatsing van kernrakketten op de Peel. Na een fakkeloptocht, waar ongeveer driehon derd mensen meeliepen, werd een pakket met 8.000 handtekeningen aangeboden aan burge meester Defesche. Dit was het resultaat van een actie van het Vredesberaad, die de voorafgaande weken in Venrav werd gehouden. Tevoren was het gemeentebestuur bedolven onder vele brieven van vredesgroeperinge, politieke partijen, de geestelijkheid en inwoners, waarin ernstige ongerustheid over de NATO-plannen tot uiting werd gebracht. Gezien de toenemende verontrusting onder de Venrayse bevolking wilde ook het gemeentebe stuur zijn zorgen onomwonden kenbaar maken. Dezelfde avond nog nam de gemeenteraad met algemene stemmen een motie aan, waarin de door de burgemeester aan de aanbieders van de handtekeningen gedane belofte werd verwoord: ,,Zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 1 mei 1983 zal een nota Vrede en Veiligheid, conform het Programmaakkoord tussen C.D.A. en P.v.d.A moeten worden overlegd". In dezelfde motie werden de burgemeester en de wethouders gehouden aan het besluit dat „zolang deze nota niet gereed is, burgemeester en/of wethouders van alle contacten, van welke zijde ook (met de NATO over de eventuele plaatsing van kernraketten op de Peel. red.) mededeling zullen doen aan de raad en dat er geen medewerking of uitvoering zal worden verleend". Sinds het aannemen van deze motie is weer het een en ander gebeurd in Venray. De onrust over eventuele kruisraketten in Venray is groeiende onder alle groeperingen van de bevolking. Alle in de gemeenteraad vertegenwoordigde politieke partijen verdiepen zich nader in de problematiek van de kernwapens op de vliegbasis ,,De Peel". Vorige week heeft het college van b. en w. met de fractievoorzitters in de b. en w.-kamer geluisterd naar een betoog van burgemeester D.J. de Ronde, die in de Zuidhollandse gemeente Brielle zich sterk maakt tegen de kernbewapening. Dit was een oriënterend gesprek als aanzet tot de nota Vrede en Veiligheid in Venray. Zowel nationaal als internationaal heeft de Venrayse motie de aandacht getrokken. Verschil lende kranteredacties vroegen op het Venrayse raadhuis nadere inlichtingen terwijl woensdag j.l. de Amerikaanse televisiemaatschappij A.B.C. naar Venray kwam voor opnamen en interviews, o.a. met burgemeester Defesche. Donderdag j.l plaatste het in Rotterdam en omstreken verschijnende dagblad „Het Vrije Volk" onder de kop „Help de kernwapens de wereld uit; te beginnen uit Venray" een interview met burgemeester mr. H.J.M. Defesche een duif onder de C.D.A.ers") en gemeentesecretaris J.M.Poels („ik behoor tot geen politieke partij, maar noem mij maar van progressieve snit") Omdat het Vrije Volk niet in Venray verkrijgbaar is, hebben wij van de hoofdredactie toestemming gekregen het door Hans Hoffmann geschreven verhaal in zijn geheel over te nemen. Zodoende kunnen wij onze lezers kennis laten nemen van wat elders over het Venrayse standpunt wordt geschreven. Omdat wij van de pagina uit het Vrije Volk de foto's niet konden overnemen, hebben wij aan het verhaal een nieuwe opmaak gegeven. Elders op deze pagina een foto van de orginele pagina. De Limburgse ge meente Venray is in de ban van de bom geko men, nu „hun" vlieg veld de luchtmacht basis De Peel zo langzamerhand hoge ogen begint te gooien om als nationaal kruis- rakettencentrum te worden aangewezen. De gemeenteraad heeft het college van B. en W. inmiddels opgedra gen met spoed een vre desnota uit te brengen en via handtekeningac ties wordt druk op het plaatselijk bestuur uit geoefend om „nee" te zeggen. CDA-burgemeester mr. H. Defesche van Venray zal nog deze week zijn collega van Brielle ontvangen, die al eerder op gemeente lijk niveau de kernoor log uitbande. Begin volgende maand zal Defesche bovendien met zeven ambtgeno ten van vergelijkbare plaatsen rond de tafel plaatsnemen om zich te beraden op een weerspannig scenario voor het geval dat. Verzet tegen de kruis raket, daar gaat 't in dit Dossier en dat van volgende week over. Een tweetrapsraket. DE inwoners van Venray hebben tot hun schrik bemerkt dat het vlieg veld bij hun om de hoek de luchtmacht basis De Peel lang zamerhand voorop is komen te liggen in de angstaanjagende ra- re op welk Nederlands Parkeer terrein over dik drie jaar de 48 Amerikaanse kruisraketten zul len worden neergezet. En inderdaad, hoe langer hoe meer duikt de naam van dit stukskc Nederland in het uiterste noorden van Limburg op als de voornaamste gegadigde in het steeds kleiner wordend rijtje van potentiële kandidaten. De omstandigheden in en rond De Peel lijken dan ook geknipt, althans gezien door de bril van de raketspecialist, om daar die kernraketten te stationeren. Zó geknipt dat Het Vrije Volk al ge ruime tijd geleden tot de conclu sie kwam dat De Peel wel hoge ogen móét gooien. In deze krant van 23 mei 1981 schreven we. net terug van een bezoek aan de Engelse kruisra- kettenbascs Greenham Common en Molesworth: "Wanr zullen de 48 kruisraketten in Nederland komen als ze onverhoopt komenf De Britse bases die zijn uitge zocht, hebben hun uitverkiezing te danken aan 't feit dat het rui me, slapende vliegvelden zijn; dat er goede wegen langs leiden en dat zij zijn gelegen in rustige gebieden met berustende men sen. „Als men deze voorwaarden - en nog een paar meer op Ne derlandse omstandigheden be trekt, dan is er eigenlijk maar een plek die in aanmerking komt: het uitgestrekte, sluime rende vliegveld De Peel bij Ven ray. „Een uitstekende betonbaan verbindt de 23 kilometer afstand tussen De Peel en Neêrlands eni ge atoomvliegveld Volkel, waar alle denkbare operationele en veiligheidsvoorzieningen aanwe zig zijn en waarvan De Peel een dépendance is. i'£)e streek, ironisch genoeg Vredepeel geheten, is uiterst lan delijk van karakter en dunbe volkt met gezagsgetrouwe zui derlingen die een karige boter ham op het zand verdienen. Het zelfde zand dat heien voor de drie benodigde betonnen kruisra ketbunkers overbodig maakt." Nieuw Er zijn sindsdien geen argu menten afgevallen. Integendeel, er is onlangs een krachtig plus punt bijgekomen. In een hoorzit ting van de Amerikaanse Twee de Kamer is namelijk volgens de welingelichte Vrij Nederland medewerkers Ko Colijn en Paul Rusman gesproken over "een nieuwe basis in Nederland voor de kruisraketten". En De Peel zou je als zodanig kunnen beschouwen. Het is in ieder geval geen aloude, geves tigde. in vol gebruik zijnde vlieg basis. Het is eigenlijk een vlieg veld zonder vliegtuigen, dat op het ogenblik uitsluitend wordt benut als reserve-basis voor Vol kel wanneer daar door bijzonde re omstandigheden (bijvoorbeeld reparatie van de baan) tijdelijk niet op gevlogen kan worden. In oorlogstijd worden op De Peel één of meerdere squadrons jachtvliegtuigen van Navo-bond- genoten gestationeerd. Zat William 'Bommen Bill" Arkin. de vermaarde Ameri kaanse wroeter in atoomgehei men. er dan zó naast toen hij een jaar geleden in Het Vrije Volk met grote stelligheid beweerde dat Volkel de thuisbasis voor de kruisraketten zou worden? De jonge onderzoeker (nu 27) zei toen: "Het moet een lucht machtbasis zijh waar die raket ten komen en de enige in Neder land waar nu óók al nucleaire wapens liggen opgeslagen is Vol kel. „Het aanwijzen van een geheel nieuwe, schone plek zoals ze in Italië hebben gedaan, zou net als daar reuze gelazer geven en dat zal men willen voorkomen." Filiaal Nee, Arkin zit er vermoedelijk minder ver naast dan het lijkt, want De Peel vormt met Volkel een twee-eenheid onder dezelfde commandant: kolonel-vlieger C. Barendrecht; een filiaal op enige kilometers afstand waar nieuwe vestigingsmogelijkheden te over zijn op een reusachtige lap onge repte grond, terwijl de bestaande voorzieningen van Volkel. vooral die op het gebied van atoo nop- slag, óók gebruikt kunnen wor den voor het opbergen van de kernkoppen van de Peelse raket ten. Er zullen echter ook op De Peel speciale nucleaire voorzie ningen moeten komen voor de 16 kruisraketten éénderde van de totale sterkte die dag en nacht paraat moeten zijn. compleet met kernkop, om a la minute te kunnen opstijgen en met een vaartje van 900 kilometer per uur richting Moskou te kunnen koersen. De gemeenteraad van de gemeente Venray; in vergadering bijeen op 14 december 1982; gelet op de verontrustende berichten in de pers omtrent de mogelijke plaatsing van kernwapens op de vliegbasis De Peel; mede gelet op de mogelijke benadering van de gemeente Venray, mondeling, schriftelijk of anderszins, door een NAVO-commissie belast met de voorbereiding tot eventuele plaatsing van deze kernwapens in Nederland, of door anderen handelend ten behoeve van de voorbereiding tot eventuele plaatsing van deze kernwapens; gelet op de grote ongerustheid omtrent deze eventuele plaatsing die algemeen leeft onder de Venrayse bevolking; voorts gelet op de ongerustheid omtrent de voortdurende kern- waoenwedloop, zoals die bij de Venrayse gemeenteraad leeft en zoals die per brief d.d. 30 maart 1982 aan de Tweede Kamer kenbaar is gemaakt; mede gelet op de rede van de burgemeester van Venray bij de ontvangst van de Vredesmars '81 d.d. 16 juli 1981 en het in ontvangst nemen van ca. 8000 handtekeningen vanuit de Venrayse bevolking d.d. 14 december 1982; overwegende, dat een door de Venrayse gemeenteraad geformuleerd vredesbeleid nog ontbreekt; besluit: 1. dat een nota Vrede en Veiligheid, conform het programakkoord tussen CDA en PvdA zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 1 mei 1983 moet worden voorgelegd; 2. dat, zolang deze nota niet gereed is, burgemeester en/of wet houders van alle contacten, van welke zijde ook, mededeling zullen doen aan de raad en dat er geen medewerking of uit voering. zal worden verleend. en oaat over tot de orde van de dag. fraA PvdA WD Samenwerking PSP/PPR/CPN Eén van de weinige beroeps- vorsers op dit gebied, de in dienst van het Interkerkelijk Vredesberaad snuffelende atoomterrier Wilkc Schram, houdt het ook op een combinatie van Volkel en De Peel. getuige zijn verhaal in het december nummer van het IKV-orgaan- Kcrnblad. "Er is ccn goede infrastruc tuur aanwezig rond het vliegveld De Peel wegen en dergelijke) er zijn genoeg faciliteiten in de buurt (onder andere een prima kernwapenopslag op Volkel) en er schijnt ruimte genoeg te zijn op De Peel zelf," schrijft hij. Catechismus Geen wonder dat men zich in Venray gaandeweg tamelijk be zorgd begon te maken en tenslot te tot daden overging. Via een overzichtelijk dossier- tje, dat mij ter plaatse door sa menstelster en IKV-kelgiUd Hilde Kaarsemaker wordt aangereikt, kom ik gemakkelijk te \y£ten wie de Venrayse activisten Zijn en wat hen beweegt v .\V^ "Aanleiding* tot de aktie". zo vangt het gestencilde geschrift aan. „waren artikelen in Het Vrije Volk en Vrij Nederland in zake mogelijke plaatsing van kernwapens in Nederland." Kijk aan. "Waarom juist aktie in Ven ray?" heet het vervolgens. "Omdat vliegbasis De Peel. die in genoemde artikelen werd ge noemd, grotendeels op het grond gebied van de gemeente Venray ligt. Juist deze vliegbasis lijkt als eerste in aahmerking te ko men voor plaatsing van kernra ketten." "Wie organiseerde en coördi neerde de aktie?" „De aktie werd opgezet, geor ganiseerd en gecoördineerd door het Vredesberaad-Venray; een overkoepelend platform, waarin samenwerken de IKV-kern Ven ray, Stop de N-bom, Vrouwen voor Vrede. PvdA, D'66, PPR. CPN, PSP en diverse ongebon den personen." De verleiding is groot deze kruisraketten-catechismus in z'n geheel te citeren omdat het gids je een gave kijk op een ongewoon gemeenschapsleven biedt, maar dat zou te ver voeren. Nu zij slechts vermeld dat de actie hieruit bestond dat 150 ge drevenen in de week van 14 tot 21 november van het vorig jaar 10.000 folders verspreidden onder de 30.000 inwoners van Venray en zijn tien agrarische kerkdor pen waaronder Smakt, Veulen en Vredepeel en dat in de week erop 8200 verontruste Ven- rayers met hun handtekening te Hei hele gemeentelijke gebouw van regels en re geltjes is met één penne- streek onderuit te halen als het gaat om de lands verdedigingmaar toch kunnen slimme ambte naren bepaalde maatre gelen met treiterige trucs nog behoorlijk ver tragen. kennen gaven géén plaatsing van kernwapens op De Peel en géén vervoer ervan over Venrays ge bied te willen. De petitie werd op 14 decem ber onder het flakkerend schijn sel van honderden toortsen op het bordes van het raadhuis aan burgemeester mr. H. Defesche (CDA) aangeboden. En nog die zelfde avond besloot de in meer derheid christen-democratisch VRIJDAG 21 JANUARI 1983 Nr. 3 HONDERDENVIERDE JAARGANG gezinde gemeenteraad eenstem mig per motie dat B. en W. vóór 1 mei 1983 een nota over vrede en veiligheid geproduceerd zullen moeten hebben en dat zij, zolang die nota nog niet klaar is. geen medewerking aan Navo, Rijk of wie dan ook over kernraketten mogen verlenen. Njet De motie haalt het hele land en burgemeester D. "een duif onder de CDA'ers". zoals een van de vredesactivisten hem goed keurend noemt is vanaf die dag een nationaal besproken en vooral aangesproken figuur. Als wij hem dezer dagen tref fen in het moderne interieur van zijn kapitale stadskantoor, ooit een nonnenklooster, zegt hij in genomen te zijn met dit signaal van de bevolking. „Het is geen puur links geluid. In alle lagen van Venray vindt men blijkbaar: die raketten moeten hier niet ko men!" Hij Iaat doorschemeren dat de uit te brengen vredesnota deze gevoelens vermoedelijk wel zal volgen. De bij het interview aan wezige gemeentesecretaris en IKV-supporter J. M. Poels „ik behoor tot geen politieke partij, maar noem mij maar van pro gressieve snit" gaat een stapje verder en durft voorspellen dat de „plaatselijke politiek de toene mende verontrusting van de be volking zal delen „In korte tijd heeft zich een enorme ontwikkeling in het be wustzijn van de mensen hier voorgedaan. Dat maakt het voor ons als bestuurders gemakkelij ker om ons „njet" uit te spreken. Wij zijn wakker geworden." Erfpacht Welke wegen staan de wakke re bestuurders van Venray ten dienstef „In theorie kunnen wij. als wij die raketten niet op ons grondge bied willen, een beroep doen op de wet ruimtelijke ordening, op bestemmingsplannen, bouwver ordeningen. de milieuwetgeving en bepalingen op het gebied van de kernenergie." zegt burge meester Defesche. „maar als het staatsbelang in het geding is. kan de Kroon alle bestaande wet telijke regelingen terzijde schui ven. Je kunt wel proberen de zaak tegen te houden of te vertragen, maar uiteindelijk heb je als ge meente geen machtsmiddel te gen een hogere overheid. Ik kan, in ons geval, wel tegen Defensie zeggen: je krijgt dat vliegveld niet, maar Defensie heeft het al dertig jaar in erf pacht en in het bestemmingsplan staat het geboekt als „militaire bestemming." Dan kan ik neg ferm roepen: ik weiger een bouwvergunning af te geven voor de bunkers, loodsen, atoomdepots, benzineopslag plaatsen. garages, kantoren en kantines op dat terrein, maar dat kan alleen als de bouw in strijd is met het bestemmingsplan en dat is hier moeilijk vol te hou den." Vertraging Het hele gemeentelijke gebouw van regels en regeltjes is met één pennestreek onderuit te ha len als het gaat om de landsver dediging, maar toch kunnen slimme ambtenaren bepaalde maatregelen met treiterige trucs nog behoorlijk vertragen. Via Arob-procedures kan in grijpen door de centrale over heid ter discussie worden ge steld. De rechter moet dan uit maken wie voorrang geniet - het rijk of de gemeente en dat levert in ieder geval ondersteu nende publiciteit op voor de ver liezer, in dit geval zonder twijfel de gemeente. Op de vliegbasis zelf kan de gemeente weinig uitrichten ge zien de militaire bestemming van het terrein, maar buiten het hek zijn de mogelijkheden niet bij voorbaat uitgesloten. Er zullen wegen moeten wor den verbeterd, bochten rechtge trokken en bruggen verzwaard om het kruisrakettenkonvooi doortocht te verlenen. In veel ge vallen zijn hiervoor vergunnin gen vereist van de gemeente, die de zaak dan weer geruime tijd kan ophouden totdat een hogere overheid narrig zal aantonen dat het algemeen belang gediend is met enige spoed. liet dorp Oók buiten het hek van de ba sis zullen de woonhuizen, scho len. ontspannings- en sportge bouwen. winkels, medische ac commodaties en kerkjes voor de 2600 Amerikaanse mannen, vrou wen en kinderen verrijzen en daar ligt opnieuw een kans voor de tegendraadse gemeente. Zo is er bijvoorbeeld wél een leveringsplicht voor water, maar niet voor gas en elektra. Voor zo ver de levering daarvan in ge meentelijke handen is. bestaat dan de mogelijkheid het Ameri kaanse dorp niet aan te sluiten. Ook hier kan de rijksoverheid natuurlijk wel ingrijpen, maar dat kost weer tijd en daar is het om begonnen. De verkoop van de grond voor de 600 of meer Amerikaanse hui zen is een andere hobbel. „Die grond is van de gemeente en we kunnen weigeren daar afstand van te doen." oppert gemeentese cretaris Poels. „Bovendien, de woningen voor die Amerikanen zullen vermoedelijk door een be legger of een project-ontwikke laar als één blok in een van onze woongebieden worden gepland, maar dat hoef je uit ccn oogpunt van evenwichtig woningbeieid niet te gedogen Zeker niet. maar als Venray dat Amerikaanse dorp dan niet op zijn grondgebied wil hebben, dan wil groeistad Helmond op twintig minuten rijden van de basis wel. Of anders Dcurne wel of Bakel of Udcn, waar alle Ame rikanen van de luchtmachtbasis Volkel al wonen. De straat op En de werkgelegenheid burge meester, hoe staat het daarmeef „Werkgelegenheid kan in deze sfeer van vrede en veiligheid- nooit een clement van doorslag gevende betekenis zijn," zegt De fesche kort. Het is hem en de secretaris een lief ding waard als die raket ten buiten Nederland blijven. „Als ze tóch komen en Venray wordt als vestigingsplaats aan gewezen. dan heb je de poppen aan het dansen. De rustige, agra rische bevolking in de kerkdor pen rond de stadskern is van huis uit niet opstandig, niet tot actie geneigd, maar dan gaan die mensen óók de straat op. Plus de duizenden uit de rest van Nederland. Dat kan nog wat wor den." En zorgelijk daar achter aan: en een geld dat het de ge meente gaat kosten aan schade, vernielingen en aan overwerk voor politie, brandweer, reini gingsdienst en geneeskundig per soncel. Denk maar niet dat hel rijk dat vergoedt." Een somber slot van een op ruiend gesprek. ..Het zou werke lijk voor iedereen het beste zijn," zegt Poels als hij ons uitlaat, „wanneer Den Haag zich zou scharen achter de leus: help de kernwapens de wereld uit; om te beginnen uit Venray!"

Peel en Maas | 1983 | | pagina 9