PEEL EN MAAS feel belangstelling voor de Grand-Prix Motocross op zondag a.s. te Venray-Heide losmolen is geen rosmolen Toeristisch trekpleister in Geysterse bossen Verwarring Prijzenregen bij Spaarbank Limburg Programma van de Venrayse Omroep Stichting De „Rosmolen" naar een foto uit het begin van deze eeuw De naam Rosmolen, zoals die in nevenstaand verhaal gebruikt wordt, heeft nogal wat verwar ringgesticht in de geschiedschrij ving. Om te beginnen is een Rosmolen een door paarden aangedreven molen. De water molen die we nu kennen onder de naam Rosmolen is dus helemaal geen rosmolen Het gebied daar in de Geyster- sebossen heette vroeger „Aan de Rosmolen". Er lag toen inder daad een Rosmolen en eveneens een boerderij met die naam. 'n Eind verderop lag dan de water molen met boerderij, welke in de loop der jaren dc naam Rosmo len georven heeft.... Dc naam Rosmolen komt voor het tstvoor in een document uit 1520, in- Hidende de mededeling dat Gerrit van 1 van zijn moeder Elisabeth duwe van Johan van Eyl, Heer van lystercn twaalf en een halve malder gge krijgt toebedeeld uit dc Rosmo- Daarna duikt de naam weer op in Het „meetbock" van Vcnray eldt dan dat er op de Rosmolen tbiedsaanduiding) vroeger twee mo ts lagen, namelijk een watermolen en n rosmolen en dal de inwoners van root en Klein Oirlo verplicht waren op molens hun graan te laten malen, daas valt in het mcctbock niet te lezen elke molen er het eerste was, de molen of de watermolen. Uit het feit dat het gebied waarop de ide molens stonden, in 1628 al de «molen werd genoemd, zou kunnen orden geconcludeerd dat de rosmolen bestond voordat de watermolen werd tbouwd. Deze conclusie wordt nog aanneme- ler door de wetenschap dat op igeveer honderd meter van de water- olen een hoeve was gelegen reeds noemd in 1617 die ook dc naam Kniolen droeg. Maar wat was nu eigenlijk een ros molen? Het Gelders Contactbericht van december 1970 probeert deze vraag te beantwoorden. Daarin wordt gezegd dat de Romeinen al enkele eeuwen vóór Christus gebruik maakten van rosmo lens, die werden aangedreven door paarden, maar ook wel door slaven. Bij onze Rosmolen zal het maal- mechanisme wel in beweging zijn gehouden door een of meer gestaag rondsjouwende paarden, die gewoon lijk geblinddoekt waren. Rosmolens, die niet alleen werden gebruikt voor het malen van graan, maar ook en vooral voor het slaan van olie en het vollen van stoffen, hebben op sommige plaatsen nog heel lang dienst gedaan, hier en daar \ye! tot in de 19e eeuw. Vaak kwamen rosmolens voor in combinatie met een wind- of water molen. Als de natuur bij tijd en wijle niet voldoende wind of water leverde, was men toch in staat te malen door gebruik te maken van de rosmolen. De 17e eeuw brengt ons weinig nieuws over de Rosmolen, waarmee dan in 't vervolg van dit verhaal de watermolen bedoeld wordt. Wel weet de te Venray geboren histo ricus kapelaan Martin Janssen in zijn „Historie der aloude heerlijkheid Spracland-Oostrum" te melden, dat in 1667 de richterbode van Oostrum voor de Heer van Geysteren gewerkt heeft aan de Rosmolen. Verder blijkt uit het overlijdensregister van de Grote Kerk te Venray, dat op 19-10-1697 is overleden Gijsbert Hoefnaegels, de mulder van de „Rosmeule". In 1809 kwam de Rosmolen in het bezit van Charles Caspar baron de Weichs de Wenne (1777-1850) die na zijn huwelijk met Maria Anna Louise van Hoensbroeck op 8 april 1806, de nieuwe bewoner van het kasteel Geyste ren was geworden. Het Tableau der gemeente Venray van 1822, dat ook een overzicht geeft van de dan in Venray aanwezige molens, vermeldt dat de Rosmolen één paar molenstenen bezit voor het malen van rogge, maar ook, dat de molen door watergebrek maar de helft van het jaar kan malen Het Tableau geeft ook de geschatte opbrengst van de molen aan en hieruit blijkt dat hij in economisch opzicht de minst belangrijke is van de drie toen in Venray bestaande watermolens. Op 22 november 1861 gaven Gedepu teerde Staten van Limburg toestemming tot het vernieuwen der sluiswerken onder voorwaarde dat de afmetingen gelijk bleven aan de bestaande. VERGROTING WATERRAD Het waterrad mocht wel worden vergroot, maar zonder verhoging of verbreding der schoepen. In 1862 bleek bij controle dat het rad, Doorsneetekening van een roskorenmolen Op een oude kadasterkaart werden de watermolen, de rosmolen en boerderij de Rosmolen ingetekend. Met ziet de toen nog kronkelige loop van de Geys terse beek. dat voorheen een diameter had van 1.91 m., was vergroot tot een middellijn van 2.60 m. Uit de schaarse berichtgeving uit die tijd valt ook op te maken, dat de water molen in 1861 bouwvallig was en rond die tijd is vernieuwd. Omstreeks 1910 werd het waterrad opnieuw vergroot. Het rad kreeg toen, inclusief de schoepen, een middellijn van 5.40 m. Dit nieutve rad zou zijn vervaardigd door de Venrayse molen bouwer Driek Wijnhoven. Aan scheploon vroeg de molenaar pachter in die tijd het l/25e deel, maar later werd dit uit concurrentieoverwe- gingen teruggebracht tot l/30e deel. Het einde van de activiteiten van de molen brak aan in 1928, toen in het kader van de kanalisatie van de Oos- trumse beek, door de gemeente Venray de stuwrechten werden afgekocht van de eigenaar, Baron Joseph de Weichs de Wenne. In juli van dat jaar werden de sluiswerken verwijderd. Omdat voor een vrije doorstroming van de beek kon worden volstaan met het afzagen van de onderste schoepen, bleef het waterrad werkloos en verminkt .aan het gebouw hangen tot in november 1944. Om de aftocht te dekken liet het Duitse leger toen de hou' ;n brug over de beek springen. D. hoeveelheid springstof die men hiervoor .gebruikte was voor zo'n karwei nogal aan de royale kant en dit had tot resultaat dat het waterrad werd vernield en ook het molengebouw veel schade opliep. NIEUW WATERRAD Op 11 juli 1975 in het Monumen tenjaar kon de Rosmolen (uiterlijk althans) weer in zijn oude luister wor den hersteld. Dank zij de spontane medewerking van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, het gemeentebe stuur van Venray, de A.N.W.B., Baron de Weichs de Wenne (eigenaar;) en het Bouwbedrijf Janssen, werd 't mogelijk de molen, die het ruim 31 jaar zonder rad had moeten stellen, van een nieuw scheprad te voorzien. Vooral sindsdien is de vroegere watermolen, met het bijbehorende lang- gele huis, gelegen in een uniek stukje ongerepte natuur, een trekpleister voor veel toeristen, recreanten en fotografen VRIJDAG 26 MAART 1982 Nr. 12 HONDERDENDERDE JAARGANG en een romantische herinnering aan ver vlogen tijden. PACHTERS VAN D.E WATERMOLEN DE ROSMOLEN 18067-1813 Jan Janssen, gehuwd met Maria Coopmans. 1813-1851 Gerard Lenssen, geboren 14- 10-1778 te Meerlo. gehuwd met Willemina Claessen uit Bergen (L.). 1851-1881 Johannes van den Heuvel, geboren 23-1-1811 te Venray, gehuwd met Petronella Jeuc- ken, geboren te Venray 3-11-1825. 1881-1890 Martin van den Heuvel (zoon van Johannes van den Heu vel), geboren 23-5-1857 te Venray, gehuwd met Maria Camps. 1980-1896 Gérard Jetten, geboren 1-11- 1851 te Goch (D), gehuwd met Maria Linders, geboren 10-3-1861 te Wanssum. Op 9-5-1869 vertrokken naar Ber gen, waar hij pachter was van een windmolen. 1896-1944 Franciscus Derkx, geboren 4-3-1869 te Geysteren, ge huwd met Johanna Peeters, geboren 9-9-1869 te Meerlo. Voor hij naar de Rosmolen kwam was hij en zijn voor vaderen ppfhfpr op wees t van de Geysterse watermolen (niet té" verwarren met de Ros molen). HOEVE DE ROSMOLEN De hofstede, die in de geschiedenis nogal voor verwarring heeft gezorgd, bestaat niet meer sinds 18 oktober 1863. Op de avond van die dag was het gezin van de bewoner (Martin Rongen, geboren 19-1-1814 te Venray, gehuwd met Johanna Fleurkens, geboren 19-11- 1819), zoals gebruikelijk in die tijd, vroeg onder de wol gegaan. Rond tien uur schrok een van de dochters wakker van het geloei van de koeien. Toen bleek dat de gehele boerderij al in lich terlaaie stond. De familie Rongen kon zich nog ternauwernood in veiligheid brengen. De boerderij met stallen en schuur brandde volledig uit. Vier koeien, zes kalveren en 3 varkens kwamen in de vlammen om. Alleen een paard overleefde de ramp. De schade die door de verzekering werd gedekt, bedroeg/4855,— De pachtboerderij (eigendom van de familie de Weichs de Wenne) werd niet meer opgebouwd. Sporen van funda menten herinneren nu nog steeds aan de plaats waar eens de hofstede de Ros molen ston. En dan natuurlijk de naam, die blijft voortleven in de oude watermolen. W. Willemsen Frans Derkx, de laatste „rosmulder" Vorige week donderdag zijn bij Spaarbank Limburg in de Poststraat, de prijzen uitgereikt aan de winnaars van de twee openingswedstrijden. Zoals bekend organiseerde deze bank, bij haar vestiging in Venray, twee wed strijden. Een wedstrijd in het maken van originele spaarpotten, een in het af maken van een reclame-zin. Beide wedstrijden telden elk meer dan 200 deelnemers. En deskundige jury's hebben er de nodige moeite mee gehad om de beste inzendingen er uit te halen. Elf winnaars waren er bij de „spaarpotten-makers", waarbij menig origineel idee verwezenlijkt was. Deze zullen op diverse plaatsen in Limburg worden tentoongesteld. De veelal jeug dige inzenders kregen prijzen van minimaal 50,tot maximaal 500, en natuurlijk allemaal een echt spaar varken. Lachende derde was de Invaliden Sportclub Venray. De directie van Spaarbank Limburg had namelijk bij elke spaarpot-inzending een klein be drag aan de kant gelegd voor de gehandicapten. En zo kon voorzitter van den Biggelaar dan een cheque van 1500,— in ontvangst nemen. In zijn dankwoord wees dhr. van den Biggelaar er op, dat er vele bestemmingen aan het geld gegeven zouden kunnen worden. Het bestuur vond het echter een zinnige zaak dit geld te bestemmen voor een fondsvorming waarmee in de toekomst bepaalde zaken voor de gehandicapte jeugd gefinancierd kon worden. Omdat er onder de inzenders een aantal L.T.S.-leerlingen waren, die hun spaarpot op school gemaakt hadden, kreeg de onderwijzer van de L.T.S.- brugklas een cheque aangeboden, met de bedoeling de jeugd een tractatie aan te bieden. Negen prijzen waren er te verdienen bij het afmaken van een reclame-zin. Ook hier varieerden de geldprijzen van 50,tot 500,en evenmin ontbrak er het spaarvarken voor de gelukkige winnaars. Een bedrag van 100,- werd verder nog beschikbaar gesteld voor de kleuterschool De Foekepot. Al met al heeft Spaarbank Limburg een flinke duit uit 't zakje gedaan en zeker bij de gelukkige winnaars good will gekweekt. INBRAAK In de nacht van zaterdag op zondag werd wederom ingebroken in het gemeenschapshuis te Ysselsteyn. Ontvreemd werden sigaretten, sigaren en sterke drank. De fooienpot en het voetbalspel werd van hun inhoud ont daan. De totale waarde van het gestolene bedraagt meer dan 1000 gulden. lussen zaterdagavond en maan dagmorgen werd ingebroken in de textielzaak van B.-Tr. in de School straat. Vier antieke stoelen en een geluidsbox werden ontvreemd. In hoe verre er kleding gestolen is kon nog niet worden medegedeeld. DRANK IN BESTUURSTER Een 25-jarige Venrayse autobestuur ster moest na het bekende pijpje blazen, de bloedproef ondergaan. Haar werd een rijverbod opgelegd. Terzake het rijden onder invloed zal procesverbaal worden opgemaakt. St. Elisabeth Ziekenhuis Venray: Te beluisteren via kanaal 4. Dinsdag van 10.15 tot 11.00 uur: het programma „Fijne luistermuziek". Eerste woensdag van de maand: van 10.15 tot 11.15 uur: „Onder ons", een programma over mensen en dingen die de aandacht verdienen. Donderdag van 10.15 tot 11.15 uur: „Nieuws en informatie", daarna het- verzoekplatenprogramma. Donderdag van 14.00 tot 14.45 uur: speciaal programma voor de jeugdige luisteraar. St. Anna, Psychiatrisch Centrum Venray: Maandag van 15.00 tot 16.30 uur: programma „non-stop lichte en veel gevraagde muziek". Woensdag: van 10.00 tot 10.45 uur: het programma 'Fijne luistermuziek'. Vrijdag: van 10.00 tot 11.30 uur: het programma „nieuws en aktualitei- ten" waarin het verzoekplatenpro- gramma. Eerste dinsdag van de maand van 14.00 tot 15.00 uur: „Onder ons" een programma over mensen en dingen die de aandacht verdienen. Wilt' U aan familie, vrienden of bekenden in een van bovenstaande in stellingen een muzikale groet brengen? Wij zijn U graag van dienst. Stuur Uw aanvrage tijdig naar de Venrayse Omroep Stichting, Postbus 320 5800 AH Venray. VENRAYSE OMROEP STICHTING AANVRAAGFORMULIER VOOR VERZOEKPLATEN De plaat is bestemd voor: Dhr./Mevr./ Mej. Instelling:_ Afdeling, kamer:. De plaat wordt aangeboden door: Dhr./Mevr./Mje. Woonplaats.. DIEFSTALLEN Woensdag werden op de parkeer plaats bij het station NS te Oostrum uit een geparkeerde auto twee luidspreker boxen ontbreemd. Toegang tot de auto was verkregen door forcering van het portierslot. Een portemonnaie met 265 gulden werd woensdag ontvreemd uit een tas die aan de fiets hing, achter de woning van de benadeelde aan de Touwslager straat. De politie tast in het duister en heeft geen aanwijzingen, tenzij moge lijke getuigen zich melden. ONDER INVLOED Een 29-jarige Venrayse autobestuur der reed zondagavond op de Zuidsingel plotseling naar rechts en de auto botste tegen een lichtmast. De bestuurder werd bij de botsing niet gewond, wel werd zijn auto zwaar beschadigd. De bestuur der bleek onder invloed van alcohol te verkeren en moest de bekende proeven ondergaan. Mogelijk is het benevelde brein oorzaak van de botsing geweest. Komende zondag is het dan zover dat in de Deurneseweg op het alom tkende Janslust circuit het Gcand Prix otocross-seizoen van start gaat. Een rand Prix te mogen organiseren is een tk eer voor een vereniging, omdat dit n wedstrijd is die meetelt voor het treldkampioenschap, en dal wil toch *1 wat zeggen. Een organisator die graag eens een irand Prix wedstrijd wil hebben moet rst bewezen hebben grote inetnationa- evenementen aan te kunnen. Dit bben de mensen van M.C.V. *Jans- si" reeds ten volle laten zien. Sinds de Jrichting in 1961 wordt dit al de 36e edstrijd waarvan de laatste vier met cces internationaal zijn geweest. Janslust" probeert steeds kosten xh moeite te sparen om een zo goed ogelijk programma te brengen tegen •orhet publick betaalbare prijzen. Dit eft er toe bijgedragen dat steeds meer enscn de weg naar de cross aan de eurneseweg weten te vinden. Dit was voor de K.N.M.V. en de I.M. (internationaal overkoepelende ond, gevestigd in Geneve) dan ook de inleiding, om uit de negen aanvragen Wrdeze Grand Prix „Janslust" uit te ikken. Niet alleen vanwege de goed skend staande organisatie, maar zeker ok vanwege het circuit, dat voor zulk evenement bijzonder geschikt is. Met 't aannemen van de steeds opulairder wordende Grand Prix 125 vond de M.C.V. „Janslust" dat zij engoed haar traditionele klasse W cc inters moest brengen. Dit werd i wikken en wegen ook gedaan, en dat etekent een dubbel internationaal top- 'Ogramma. In dit weekend komen even uit 17 ver slende lande de beste coureurs in 'nray aan de start. Voor de felle klasse cc Grand Prix hebben in totaal 70 finers ingeschreven. Voor het eerst is "*o'n groot aantal sinds er Grand Prix wedstrijden worden verreden. Oorzaak hiervan is het nieuwe systeem, dat door de F.I.M. op haar najaarscongres in Tokio is aangenomen en waarvan VÉnray de wereldprimeur heeft. Dit nieuwe systeem houdt in dat ieder die beschikt over een internationale startlicentie van de F.I.M. kan inschrij ven. Middels tijdtrainingen moet men zich dan kwalificeren om aan de Grand Prix te mogen deelnemen. In totaal mogen er 40 coureurs aan deze Grand Prix meedoen.De eerste tien uit de eindstand van het wereldkampioen schap 1981 hebben zondermeer een start, doch zij moeten wel meetrainen omdat dat ook meetelt voor de startop stelling. Van de 70 inschrijvers moeten er in dit geval dus 30 afvallen. Op zater dagmiddag zullen die doorslaggevende tijdtrainingen verreden worden in 2 series. Dat het er tijdens de trainingen hard aan toe zal gaan, behoeft geen H. EVERTS (B) Viervoudig wereldkampioen 125 cc verdere uitleg, want ieder, waar ook vandaan, zal zijn uiterste best doen om een zo goed mogelijke tijd op de klokken te laten afdrukken, die hem dan een start aan de Grand Prix oplevert. Zo niet, is hij helemaal voor niets naar Venray gekomen. De twee uur lang durende vrije trai ning, welke plaats heeft tussen half elf en half een, zullen voornamelijk ge bruikt worden om het circuit te verkennen en voor het aanpassen van de machine, opdat deze op dit circuit zo goed mogelijk uit de verf komt. Vele af stellingen en veranderingen zullen dan worden uitgevoerd, omdat ieder circuit anders is. Zelfs de weersomstandighe den spelen hierin een grote rol. De fabrieksrijders zijn in deze dikwijls bevoordeeld op privérijdende jongens, aangezien de fabrieken voor zulke wedstrijden er wel voor zorgen dat voldoende technici aanwezig zijn, om alles zo optimaal mogelijk voor elkaar hebben. Niet alleen technici maar ook alle benodigde materialen zijn bij deze heren ruim aanwezig, wat bij de privérijders wel eens problemen kan door verschillende grote importeurs worden coureurs gesteund. Zonder deze steun en die van vele andere sponsors, zou het voor die coureurs onmogelijk zijn om aan alle Grand Prix te kunnen deelnemen, omdat hiervoor alleen al dikwijls honderden, ja zelfs wel eens duizenden kilometers moeten worden afgelegd. We zien in elk geval onder de deel nemers de viervoudig wereldkampioen Harry Everts uit België op zijn fa- brieks Suzuki, evenals zijn landgenoot Eric Geboers, uitkomende voor hetzelf de merk. Als Yamaha fabrieksrijder zien we ook aan de start de bekende Belg Mare Velekeneers. Uit Japan de ook reeds in deze klasse rijdende we reldkampioen Akira Watanabe, uitko mende op een fabrieks Suzuki. Uit Italië in elke geval Michele Rinaldi, Giuseppe Andreani en Corrado Maddi. Uit Frankrijk Jacky Vimon en uit Luxem burg Alain Lejeune. Deze negen genoemde namen beho ren bij de eerste tien uit de uitslag van 1981. Eén naam missen we en wel die van de BelgGaston Rahier, hij is namelijk overgestapt naar een andere klasse. Wie er verder nog aan de Grand Prix zullen mogen deelnemen is pas zater dagavond bekend. Zeker is, dat ieder alles zal geven, om er bij te horen. Wat de nederlanders betreft, wordt zeker veel verwacht van de op Kawasaki uitkomende Johnny Ponjée uit Bergen. Reeds in diverse wedstrijden dit jaar heeft hij laten zien het serieus te menen. Zeker, voor eigen publiek zal hij laten zien er bij te horen. Alle genoemde heren (en de nog niet bekend zijnde) garanderen zeker een N. HUDSON (GB) wereldkampioen 1981 250 cc spannende en spectaculaire Grand Prix. Voor elk van hen telt, dat de eerste klap een daalder waard is. De Grand Prix die op zondag om een uur begint zal niet alleen fel zijn vanwege de zo begeerde wereldkam- pioenschappunten, maar ook vanwege de te verdienen Camel Challenge. Ook het nogal verhoogde prijzenschema zal zeker zijn uitwerking hebben, in twee zware manches van elk 40 minuten plus twee ronden zal er strijd geleverd worden op het prachtige 1870 meter lange Janslust circuit. Naast de uitvoerig beschreven Grand Prix 125 cc klasse brengt de M.C.V. „Janslust" als bijprogramma de 250 cc junioren internationaal. Wat de 500 cc betreft, kun je eigenlijk niet spreken van een bij programma daar deze klasse er ook een is van de hoogste orde. Ook hierin zal de strijd en spanning niet ontbreken. De organisatie heeft naast alle Neder lands toppers ook verschillende buiten landse cracks van naam weten te con tracteren. Door het hanteren van een aantrekkelijk prijzenschema vooral in de top zal ook deze klasse zeker tot het uiterste gaan. Behalve voor prijzengeld per manche zullen de 500 cc rijders strijden om de „Pullshaw Nederland"-trophee, waar ook nog eens een flink geldbedrag aan vastzit. Deze klasse zal verreden worden in twee manches van elk 25 minuten plus 2 ronden. Het deelnemersveld in deze klasse zal bestaan uit o.a. werelskampioen 1981 250 cc Neil Hudson uit Engeland. Dit gaat hij samen met zijn merkgenoot Hakan Carlqvist uit Zweden doen die ook in Venray van de partij is. In St. Anthonis heeft Hakan overduidelijk laten zien zijn vorm reeds ten volle te hebben. Hij werd daar dan ook winnaar. Wegens machineproblemen kon Neil Hudson daar niet veel pres teren. Neil is echter een figuur die het er niet zomaar bij laat zitten en dan zal dan zeker alles doen om de anderen te laten merken dat hij wel degelijk ook in de 500 cc klasse zijn mannetje staat. Ook hier aan de start de steeds beter draaiende Finse kampioen Tapani Pikarainnen met zijn landgenoot Matti Tarkonen. Beiden kwamen in St. Anthonis reeds zeer goed voor dé dag. Verder komen uit het buitenland Conny Carlson uit Zweden, de Noorse kam pioen Jan Kristoffersen, de Duitse kam pioen Walter Gruhler, enz. Al deze genoemde heren zullen terdege rekening moet houden met onze eigen nationale toprijders. Vooral van Kees v. d. Ven wordt veel verwacht. Kees draait de laatste jaren verschrik kelijk goed mee in de 250 cc Grand Prix en ook in de 500 cc internationale wed strijden is hij steeds voorin te vinden. Verder zien we Nederland in deze klasse vertegenwoordigd door Gerard Rond, \MA H. CARLQVIST (SW) winnaar in St. Anthonis Gerrit Wolsink,'Peter Herlings, Frans Sigmans, Toon Karsmakers, Henk van Mierlo, enz. De organisatie verwacht bij een beetje goed weer met dit top-motocross-evene- ment een record aantal bezoekers. In elk geval bestaat er van de kant van de binnen- en buitenlandse pers bijzonder veel belangstelling voor dit gebeuren. Tot zelfs uit Japan zijn aanvragen binnen om perskaarten. Ook de Japan se televisie zal opnames komen maken. Wat onze NOS Studio Sport betreft moet de beslissing nog vallen, maar het is vrijwel zeker dat ze naar Venray zullen komen. De 'trainingen, op zaterdag, die zonder meer ook het bekijken waard zullen' zijn, hebben plaats tussen 10.00 uur en 17.00 uur. Op zondag wordt nog getraind van 10.00 uur tot 12.00 uur, waarvan het laatste half uur een tijdtrai- ning is voor de 500 cc internationalen. Om 13.00 uur zal het grote gebeuren van start gaan. G. ROND (N) Nederlandse kanshebber

Peel en Maas | 1982 | | pagina 9