MYSTERIE VAN DE VREDEPAAL ixuBSsen x NU OPGELOST 7 JACISTOÏDE Lang leve vader(dag) rrt MODEHUIS POELS WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMGEVING r B.K. autogas Fijne kados! Orgelconcert in de Grote Kerk Meubelen dubbelglas PEEL EN MAAS uw weekblad IAG 13 JUNI 1980 Nr. 24 HONDERDENEERSTE JAARGANG PEEL EN MAAS OR AL UW DRANKEN JAVE DRUKKERIJ VAN DEN MUNCKHOF B.V. VENRAY BESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 82727 GIRO 1050652 VOOR AL UW DRANKEN ADVERTENTIEPRIJS 27 ct. per mm. ABONNEMENTSPRIJS PER HALF JAAR f 10,- UITSLUITEND BIJ VOORUITBETALING u zult dat woord ook wel twee I hebben moeten lezen voor u es wist wat er stond. En dan nog de vraag of u weet wat betekent jeen brief van de PSP aan het jentebestuur beschuldigt de de pasifitisch socialistische afdeling Venray Peel en I er van, een steeds verdere bide tendens te vertonen. Met le woorden: een steeds verdere jse ondemokratisch tendens. die rechtse ondemokratische tyns maakt het de progressieve <kse groepen steeds moeilijker rieus te reageren op bijvoor- gemeentelijke stukken in dit willen we helemaal buiten he wing laten, of een rechtse ten- icts ondemokratisch is; of, dat nokratisch rechts is.Het er ons alleen maar om, dat de PSP-ers ons iets in de schoe- chuiven wat ze niet waar kun- naken. te beginnen heeft de PSP ooit njartikel of bericht aangeboden rij niet geplaatst hebben? Ster- T>0g wij hebben menigmaal een j>f onderwerp, door de PSP aan- gen, in artikelen verwerkt. En t dan ook al eens bekritiseerd worden, doet aan de publiciteit Ddanig niets. af. Die publikaties en wij ook nooit onthouden aan re (linkse) partijen, groeperin- 't verenigingen mits wij over loud van het te publiceren stuk verantwoordelijkheid konden n. Tijdige inzending en be- v theid zijn dan verder spelregels ier niet ter zake doen. ^ieus reageren op gemeentelijke ten in dit blad, staat ieder- helemaal vrij. Gemeentelijke en staan in de rubriek „Ge- tepraat". Men kan derhalve rechtstreeks bij de gemeente (ren hetgeen niet betekent nen met zijn reakties niet bij en Maas terecht kan. Overi- zijn dergelijke gemeentelijke katies verschoond van elke po- aohtergrond, noch rechts, links, noch ondemokratisch. loeld men met .gemeentelijke en" verslagen van de gemeen- e vergaderingen, of nieuws uit ay waarbij de gemeente als zo- betrokken is, en waarvan de tfcie bij ons ligt, dan staat niets raktie van de PSP of van wie ook, in de weg. ijheid van meningsuiting staat bij Peel en Maas hoog geno- Maar die vrijheid legt wel de fcchting op, dat men met zijn ngsuiting geen .gevaar, schade ir>der" vormt voor een ander, lair gezegd houden wij ons aan stelling. En we kunnen ons niet itellen dat de PSP wat dèt be- een heel andere mening zou «rorn is het ons onbegrijpelijk, om Peel en Maas, voor de pro- ieve en linkse groepen, rechts en mokratisch zou zijn. We laten voor geen enkel karretje van e of rechtse richting spannen. heeft men een karretje met >elang van Venray, dan trekken graag mee. U ook? c van der Veen Juwelier Aanbieding euke 14 karaats gouden da- mesring met parel 85, VredePAAL- verhaal leidde eigen leven Uit de geschreven geschie denis van het jubilerende Vredepeel blijkt, dat eens op de grens tussen Noord Bra bant en Limburg een paal is geslagen om het punt aan te geven waar de ene provincie begint en de ander eindigt. Omdat het gebied inzet was van eeuwenlange twisten, werd die paal „Vredepaal" genoemd omdat van de plaat sing af er vrede tussen de el kaar grond betwistende boe ren (èn gemeenten) moest heersen. De twisten zijn beslecht, maar het verhaal over de VredePAAL is kennelijk zijn eigen leven gaan leiden. Sinds 1956 zou de Vredepaal ver dwenen zijn. In dat jaar werd de bewuste paal op de Vier lingsbekers veroverd en sinds dien weet men zich alleen het rondom dit wapenfeit gebouw de feest te herinneren. De paal is spoorloos Maarheeft iemand ach ooit de moeite getroost te zoe ken naar de plek waar de paal „ooit' zou hebben gestaan? Enkele dagen voor de vie ring van het zilveren jubi leum van Venrays tiende kerkdorp zijn we aan de hand van een stafkaart, waarop de Vredepaal sinds jaar en dag staat aangegeven, uit louter nieuwsgierigheid op zoek ge gaan. We deden een vreemde ont dekking, welke het mysterie rond deze paal heeft opgelost. In bijgaand verhaal leest u de oplossing van het Vrede- peelse Vredepaal-geheim. Ook voor SHELL TANKSTATION P. L. VAN LIPZIG Midden Peelweg VREDEPEEL Ook zondags vanaf 10 u geopend. Deze week is h'et vijf en twintig jaar geleden dat Minister Mansholt officieel het tiende Venrayse kerk dorp in gebruik stelde. Wij hebben daaraan twee weken geleden uitvoe rig aandacht geschonken, terwijl wij deze week elders in dit blad het programma opnemen, zoals dat door de feestcommissie van Vrede peel is samengesteld. Een jaar na de officiële ingebruik stelling nu dus 24 jaar geleden verscheen er in Peel en Maas een groot verhaal onder de titel „De Vredepaal Moet Terug" Een raadsel achtige commissie van Gezworenen uit de gemeenschap Venray, had een uitvoerige brief geschreven aan de burgemeesters van Oploo en Vier lingsbeek, waarin herinnerd werd aan de manier waarop destijds de grenzen van Venray en met name van de Vredepeel werden vastge steld. Op het snijpunt van de weste lijke en noordelijke grens, aldus de brief, werd in 1716 op bevel van de Staten Generaal der Verenigde Ne derlanden en van Zijne Majesteit de Koning van Pruisen, een paal ge slagen, welke in de volksmond werd aangeduid als de VREDEPAAL. Deze Vredepaal, zo vervolgde de brief, werd aldra door Brabanders ssnodelijk vernield, maar door die van Venray wederom vervangen door een paal van schoon eikenhout. Die vernielingen werden door de Brabanders bij tijd en wijle her haald, maar even dikwijls zorgde Venray weer voor een nieuwe paal. In 1949 bleek de paal te zijn ver dwenen, zo mogen we uit de brief EIGEN RUIMTE De Stichting Eigen Ruimte, die binnenkort een winkel begint, houdt a.s. dinsdag om 20.00 uur een bijeen komst in café In den Engel, Grote straat. De bestaande plannen zullen wor den doorgepraat alsmede nieuwe plannen die ter tafel komen. De eeuwenoude Lange Reijserpaal er gens in de Pastoor Jacobspeel, mar keert het drie-dorpen-punt van Venray- Deurne en Bakel. Voor degene die zondag nacht graag bij ons binnen wilde en daarvoor eert ruit aan diggelen gooide: Wij zijn geopend van 9-12 uur; van 13.30 - 18 uur; op zaterdag van 10 -13 uur; en op afspraak. frfti ifron*ntarlai ir/\ Leunseweg 6 Venray Telefoon 04780-84392 concluderen, want men schrijft daar in: dat op 22 februari 1949, bij de definitieve oplossing van het geschil rond de Vredepeel, de toezegging ge daan is, dat de Vredepaal zijnde Venrays eigendom mede als com pensatie voor het vele goede wat die van Venray, ondanks de soms sma delijke beledigingen hunner voor vaderen, bij deze oplossing voor die van Brabant wisten te bereiken, zou worden teruggeven aan Venray. Zeven jaar later, bij de officiële cpenstelilng van Vredepeel, zou de paal nóg niet teruggegeven zijn, want in tegenwoordigheid van mi nister Mansholt werd die toezegging toen nog eens herhaald. Op den dag van heden, zo schre ven de Gezworenen in 1956, hebben die van Brabant het wettige Venray se eigendom, ondanks herhaalde be loften en toezeggingen nog immer niet teruggebracht, terwijl toch uit een diepgaande onderzoek was ge bleken dat de paal in een der be trokken Brabantse plaatsen aanwe zig zou zijn. Die brief besloot dan met de vor dering dat vóór of op vrijdag 15 juni 1956 de vooravond van de eerste verjaardag van Vredepeel deze paal in goede en gerede staat aan de gemeente Venray zal worden overgegeven. „In geval van weige ring wordt het recht in eigen hand genomen en de gevolgen van des Gezworenens wraak en woede zul len verschrikkelijk zijn. Ondanks dit dreigement hoopte men dat de heren burgemeesters van Vierlingsbeek en Oploo alles in het werk zouden stellen, dat deze paal inderdaad een paal des vredes zal zijn, en na eeuwen strijd aan de enige rechtmatige eigenaar zou wor den teruggeven. Peel en Maas van de daarop vol gende week schreef dat de Burge*- Na het geslaagde orgelconcert in mei door Louis Toebosch, organiseert het Orgelcomité Venray deze maand wéér een concert in de Grote Kerk. Op donderdag 26 juni a.s. zal de Tilburgse organist Ad van Sleuwen spelen, met medewerking van de Venrayse sopraan Renée Kartodirdjo en de mezzo-sopraan Marlies van Woerkum-Claassen. Afwisselend zullen zij o.a. werken uitvoeren van zowel oude meesters als Bach, Purcell en Wesley, als meer romantische als Fauré en Rheinberger. Volgende week zullen wij U hier over nog uitvoeriger informeren. Tentoonstelling van Limburgs handgedraaide keramiek De Stichting Venrayse Kunstkring organiseert een tentoonstelling van Limburgse handgedraaide keramiek. De opening vindt plaats op heden vrijdag 13 juni om 20.00 uur in de foyer van de schouwburg, door de heer J. van Oers, wethouder van Venray. De pottenbakker Geert Jacobs zal de opening muzikaal omlijsten door spel op keramische instrumenten. De tentoonstelling is geopend tot 30 juni alle dagen van 2 tot 5 uur en bovendien vrijdagavond van 7 tot 9 uur; dan demonstreert de Venray se Vrije Academie. Tijdens de expositie worden ook wandtapijten van Limburgse tex- tielkunstenaressen tentoongesteld. Was U al bij in Horst Speciaal adres voor massief eiken meubelen meesters van Vierlingsbeek en Op loo die de bedoelde brief gezegeld en wel op hun bureau vonden, per plex stonden. De burgemeester van Vierlingsbeek kende wel de geschie denis van de peel en de paal, maar waar die laatste gebleven was, was hem onbekend. Ook van afspraken of beloften wist hij niets, en zo die paal ergens was, dan moest het eigendomsrecht toch nog altijd vast gesteld worden. Eenzelfde verklaring legde hij af teen in de raad daarover vragen werden gesteld. Afijn het dreige ment van de Venrayse gezworenen, was voor de raad van Vierlingsbeek toch wel aanleiding om een wacht aan te stellen, die eventuele indrin gers onschadelijk zou moeten maken. De burgemeester van Oploo en St. Anthonis was nog te kort in funktie om de geschiedenis van de Vrede paal te kunen kennen. „Als ze in Venray menen dat die paal in mijn gemeente ligt, dat ze hem dan maar komen halenzei hij. Kennelijk heeft de commissie van Gezworenen afschriften van haar eis doorgezonden aan verschillende kranten. Zo werd deze o.m. in ex- tenso afgedrukt in de Gelderlander- pers, in het Huisgezin, alsmede in de Nieuwe Limburger, terwijl De Tijd, Eind'hovens Dagblad, Telegraaf en andere kranten hier beschou wingen aan wijdden. Ook Radio Zuid heeft in verschil lende uitzendingen het nieuws over de Vredepaal wereldkundig ge maakt. Van de zijde van minister Mans holt werd via het ministerie om nadere inlichtingen gevraagd, maar niemand wist feitelijk, wie zich achter die commissie van Gezwore nen verborg en wat de plannen van deze commissie zouden zijn, indien niet aan haar wens gevolg werd ge geven. Op 16 juni, toen bleek dat de bur gemeesters van Oploo en Vierlings beek geen gevolg gaven aan de eis van de Gezworenen, ging men in Venray tot de aanval over. De Sta tionsbus werd gecharterd en met steun van de schutters van Schutte rij „St. Anna" toog men naaT Vier lingsbeek. Daar had men echter een aanval van Venray verwacht en gezorgd voor een deugdelijke afweer: de brandweerkorpsen van Vierlings beek en Oploo. De Venrayers wer den dan ook met 8 waterstralen ont vangen en hadden geen droge draad meer aan hun lijf. Maar desondanks slaagden er enkelen in binnen het gemeentehuis te komen, waar de Vredepaal in de kelder zou zijn op geborgen. Eenmaal binnen, was de paal gauw gevonden en via een kel derraam werd hij naar buiten ge werkt. Daar hadden de Venrayse schutters en Gezworenen de zaak ondertussen zodanig geregeld dat enkele brandspuiten buiten werking waren gestéld. Eenmaal met de paal buiten toon de burgemeester van Vierlingsbeek zich een ruiterlijke verliezer en werd de strfijd gestaakt. In triomf ging het terug naar Venray, waar als eer ste statde „Marie in den Buus", aan de Oude Barrier werd bezocht, om kleren te drogen en de inwendige mens te versterken. Vervolgens werd de paal op een praalwagen geladen en met de mu ziek voor<ip ging men huiswaarts, waar een groot publiek voor een hartelijk welkom zorgde. Daags daarna, zondags, werd de herwonnen Vredepaal op de Grote Markt overgedragen aan het ge meentebestuur. De commissie legde een krans ten afscheid terwijl ook de heren burgemeesters van Vieriings- beek en Oploo acte de presence ga ven en bloemen bij de paal legden. In de avond maakte een goed be zocht Vredepaal-bal een einde aan de Vredepaal-kwestie. Met muziek en dans werd de overwinning ge vierd. Een overwinning, die in de pers en radio Venrays naam enkele weken lang onder de aandacht van geheel Nederland bracht Tot zover in het kort een over zicht van wat zich nu 24 jaar ge leden heeft afgespeeld. Dè ONTDEKKING Met het 25-jarig jubileum van Vredepeel in zicht zijn we enkele maanden geleden op zoek gegaan naar de plek, waar eens de Vrede paal gestaan zou hebben. Niet beter wetende, dan dat het Defensiekanaal de west- en het Af leidingskanaal de noordgrens van onze gemeente vormen, zochten we tevergeefs naar de bewuste plaats. Pas vorige week werd het ons dui- De Vredepaal ten westen van het Defensiekanaal en het Afwateringskanaal dclijk ,dat de westgrens van de ge meente Venray enkele motors ach ter het Defensiekanaal ligt. Toen we aan de hand van een topografische kaart dó&r gingen zoeken, deden we dè ontdekking. Op de aangegeven plek vonden wc een onwrikbaar in de grond geslagen driekantige eiken houten paal, die, aan de afbladde rende verf te zien, ooit geel of goud geschilderd is geweest. Driekantig, ter symbolisering van het markeringspunt tussen de ge meenten Venray, Bakel en Milhceze en Oploo. En dan te weten, dat de in 1956 op de Vierl'ingsbekers verover de paal vierkantig was. We zijn toen de geschiedenis van die bewuste paal uit 1956 nog eens grondig nagegaan Toen bleek, dat het hele kapingsverhaal van de Vre depeel een stunt was van de Ven rayse carnavalsvereniging. De paal had Vredepeel nog nooit gezien en zou het ook nooit te zien krijgen Een oude spoorbiels of plafond- balk had men in het atelier van de beeldhouwer Piet van Dongen in Oostrum van een jaartal laten voor zien. Met medeweten van de burge meester van Vierlingsbeek werd de pseudo Vredepaal in de kelder van het Vierlingsbeekse gemeentebuis gedeponeerd en toen kon de stunt beginnen. Een stunt, die in alle op zichten slaagde, gezien de publici teit welke er aan werd gegeven. Na de feestelijkheden werd de paal door een Venrayse aannemer ergens op zijn „lager" gedeponeerd, waar hij in de loop der jaren ge ruisloos is verdwenen. Tegen het einde van de zestiger jaren werd een gemeentelijke op zichter belast met het opsporen van de verdwenen Vredepaal, die na de feestelijkheden in 1956 was verdwe nen. De gemeente verkeerde in de stellige overtuiging, dat het hier ging om de echte Vredepaal Er werd zelfs navraag gedaan in de buurge meenten, maar die wisten nu wer kelijk van niets. Had men tóén op de goede plaats gezocht, dan was het sprookje rond de verdwenen Vredepaal eerder op gelost gevèeeSt. Zoals de geschiedenis ons leert, is de Vredepaal van oudsher een hou ten paal geweest, want de eerste paal werd „in de grond geslagen". Dit in tegenstelling tot andere grens palen, die gewoonlijk grote zwerf stenen zijn of speciaal voor dat dóél gemaakt uit natuursteen. Een ande re belangrijke Venrayse grenssteen vonden we in de Pastoor Jacobspeel op de grens van de gemeenten Ven- Kleuren afdrukken Veilig, snel. goedkoop 9x9 f 0.75 J 9 x 13 f 0.90 Alleen gelukte loto s be talen 1 WINKELCENTRUM T BRUKSKE schilderwerken b.v. Venray Plataanstraat 12 Venray tel. 04780-82635 ray, Deume en Bakel. Ondanks het feit dat het een vrij kleine zwerf steen is, wordt hier gesproken over de Lange Reijserpaal. Een natuur stenen „grenspaal" kan men zien aan de Deumeseweg op de grens van Venray met Deurne. Ook later bevestigt de geschiede nis nog, dat de Vredepaal van hout was, waar gesproken wordt over het regelmatig weghalen en vernielen van de de grenspaal door de Bra banders. Hij werd telkens op kosten van de gemeente Venray hersteld of vernieuwd. De ouderdom van de door ons ge vonden Vredepaal is niet vast te stellen. Het zou kunnen zijn, dat de grens- aandüiding bij het ^graven van het Defensiekanaal in de dertiger jaren is verdwenen en daarna is ver nieuwd. Feit is echter, dat er in 1949 een paal moet hebben gestaan, want toen heeft men uitgaande van de Vredepeel middels een uitspraak van een arbitragecommissie een ver- delfing gemaakt van de Vredepeelse gronden. Of dat nog steeds dezelfde paal is, laten we graag in het mid den. In ieder geval staat op het drië- gemeentenpunt een driekantige paal als markeringspunt. Weer en wind hebben weliswaar hun invloed op de paal doen gelden, maar als de Brabanders er met hun vingers afblijven, kan hij nog jaren meegaan. Misschien dat de gemeen te Venray sltraks nog een likje verf over heeft om deze paal in de uiter ste noordwesthoek, te conserveren. Is het niet uit een oogpunt van his torie, dan tóch wel terwille van de veèhalen die er in de loop der jaren rondom zijn geweven.

Peel en Maas | 1980 | | pagina 1