Nieuwe veevoederfabriek voor eigen fok- en mestbedrijf
Qf&ii--
VENRAYSE HONDENFOKKER
OP STUDIEREIS NAAR DE
VERENIGDE STATEN
BERTRAM OF THE EINDEN-
TREES EUROPEES KAMPIOEN
VENRAY PROMOTION
,De Molenaar", weekblad voor de graan-
verwerkende- en veevoederindustrie, lazen wij
onlangs onderstaande reportage over een Ven-
fays-Ysselsteyns bedrijf, welke wij interessant
genoeg vonden om voor onze lezers over te
nemen, Dit te meer omdat de ingebruikname
van de betreffende veevoederfabriek een deze
dagen zal plaatsvinden.
|n het Limburgse Yssclsteyn, bij Venray, op de
rand van De Peel. wordt door machinefabriek
Dinnissen uit Sevenum en onderaannemers, de
laatste hand gelegd aan een nieuwe mengvoeder
fabriek. bestaande uit maalderij cn mengerij met
de ruime mogelijkheid om ook te gaan persen. Op
zich is dat geen nieuws, maar in dit geval toch wel
want de fabriek is bestemd voor de fabricage van
voorlopig zo'n 140 ton mengvoeder per week
voor eigen gebruik. Opdrachtgever is namelijk
Agrarisch Bedrijf J. Houben BV. omvattende een
varkensfok- cn -mestbedrijf van respectievelijk
1250 zeugen cn 6000 mestvarkenligplaatsen.
Uiteraard waren we benieuwd hoe zo'n halfgrote
unit voor eigen gebruik eruit zou zien cn dat was
toch grootser en mooier dan we ons hadden
voorgesteld. In deze reportage een uiteenzetting
over hoe het is gegaan en tot ontwikkeling kwam
en hoe het tóch een zelfstandige ccnmans- of
éèngezinsonderneming is gebleven.
De heer Jan Houben (46) begon in 1961 door
overname een bescheiden gemengd bedrijf van
13,7 ha. De melkkoeien werden direct wegge
daan en de legkippen (aanvankelijk 1200 maar op
het laatst 20.000) werden in 1973 opgeruimd.
Van de asperge- en kleinfruitteelt en wat ex
tensieve landbouw werd al na enige jaren afge
stapt. Wat bleef waren de varkens. De aanwe
zige 180 stuks mcyvarkenplaatsen werden spoe
dig vermeerderd en dat bleef steeds crescendo
gaan om daaraan ten slotte ook de fokkerij toe te
voegen.
Eind vorig jaar kwam de laatste aanwinst, een
meststal van 100 X 30 meter, gereed cn anno
1980 omval het Agrarisch Bedrijf J. Houben BV
in totaal rond 1250 zeugen met daarnaast
ligplaatsen voor 6000 mcsivarkcns cn de grond-
oppervlakte is in die lijd op bijna 35 ha gekomen.
Dat alles is dan wel verdeeld over twee tamelijk
dicht bij elkaar gelegen bedrijven (weer gesplitst
in fok en mestbedrijf) cn die splitsing dient met
name twee doeleinden, zo vertelde ons dc heer
Houben. In de eerste plaats als preventie tegen
besmettelijke varkensziekten en in de tweede
X L a
plaats in verband met latere opvolging en
v ererving. De familie Houben heeft vijf kinderen,
vier zoons en een dochter, die nog volop aan de
studie zijn waarvan drie jongens met middelbare
en hogere agrarische vakstudie.
Die kinderen, dat wil zeggen de zoons, worden
overigens al geregeld ingezet middels het „draaien"
van weekenddiensten, d.w.z, het assisteren van
het personeel. Om toerbeurt (met z'n tweeën)
moeten ze zondags dc varkens voeren cn
controleren, de een neemt de mestvarkens voor
zijn rekening, de ander dc zeugen cn volgens
Houben gaat dat uitstekend. Hij vindt dat
overigens ook van grote betekenis voor de latere
opvolging: ..Als ik ze bovenaan laat beginnen,
heb ik kans fouten te maken." zo verdedigt hij zijn
zienswijze, daaraan toevoegend dat de jongens
daar alle begrip voor hebben.
In dc vakanties laat hij ze gewoon op de bedrijven
meedraaien, niet tot laat in dc avond maar
dezelfde uren als zijn personeel. Het gezin
Houben bewoont een fraaie landelijk gelegen
semi-bungalow die vier jaar geleden met eigen
krachten werd gebouwd.
Naast het voeren van zo'n groot bedrijf, is de heer
Houben ook nog erg actief in het vereni
gingsleven. maar daaruit heeft hij zich nu gro
tendeels teruggetrokken. Zo was hij o.m. voor
zitter van de plaatselijke landbouwcoöperatie en
van dc Limoo thans een afdeling van Coveco) en
ondervoorzitter van de Rabobank en van de
plaatselijke sportvereniging. Laatstgenoemde
functie vervult hij nog steeds. Door zijn voor
zitterschap van de coöperatie en ook door
zelfstudie cn interesse, leerde hij in de loop der
jaren wel het een en ander over mengvoeder-
fabricagc en over alles wat daarmee verband
houdt. Een van zijn personeelsleden gaat overi
gens straks de conputergestuurde mengvoeder
fabriek bedienen.
De heer Houben heeft 7 vaste dierverzorgers in
dienst met daarnaast nog een kracht die belast is
met diverse zaken zoals vervoer van de varkens,
uitrijden van mest voor eigen grond, aanvoer
(straks) van de veevoedergrondstoffen. enz.
Daarnaast heeft hij nog in vaste dienst een
timmerman, een metselaar en een lasser/con
structeur. De algehele leiding van dit grote be
drijf is uiteraard in eigen handen.
Die vakmensen heeft de heer Houben uiteraard
niet voor niets in dienst Zij waren nauw
betrokken bij de bouw van de stallen en ook de
inventaris werd in eigen beheer uitgevoerd.
Diezelfde krachten zijn vanzelfsprekend ook nu
ingezet bij de bouw van de nieuwe mengvoeder
fabriek. Dat geschiedde in goed overleg met de
heren Dinnissen en Maas van machinefabriek
Dinnissen. aan wie de opdracht voor de bouw
werd gegund.
De nieuwe fabriek heeft een grondoppervlak van
19 bij 6 meter, maar wel met veel ruimte
eromheen die nog verhard moet worden. Vlak
ernaast was nog een grote stal die voor de leg-
kippenhouderij had gediend en nu goed van pas is
gekomen, tenminste weer nuttig is geworden.
Bijna de helft van deze stal is ingericht voor
weegkantoortje, hal. ontvangst en directiekamer,
kantoor en kantine en alles wat nodig is voor
persoonlijke verzorging. Bijna halverwege deze
stal is nu de bedienings- en controlekamer van het
mengvoederbedrijf (jat volgende maand in ge
bruik gesteld gaat worden. In de directe nabijheid
van de bedieningskamer is een stortmogelijkheid
om een mengcharge van 1000 kg van een
vitamine/mineralenpremix te voorzien of wat
men verder nog wil aanvullen. Dat sluit aan op
een elevator die de charge naar de lintmenger
brengt.
Door de firma Dinnissen is een damwand'silo-
batterij gebouwd voor de grondstoffen, namelijk 6
Cellen van 36 ton inhoud. 3 van 24 ton en 6 van 12
ton. totaal dus zo'n 360 ton. Er is een storlput met
een opgaande schroef naar een elevator die goed
is voor 50 ton per uur
Onder de silo's is een langebakweger die Din
nissen maakte en waarvoor Philips de drukdozen
en wat daar bij hoort, leverde. De één-tons charge
kan naar twee elevatoren: één die op de
maalbunker bo\en de 75 pk hamermolen afgeeft
en de andere kan meerdere kanten uit. bijvoor
beeld terug naar een grondstofTencel of naar een
afzakbunker. Als er eens iels mis zou gaan moet
men daar toch maar raad mee weten. Tussen
maalbunker en automatisch toevoerapparaat van
dc molen zit nog een bunkertje voor 300 kg inhoud
om gesepareerd van voedersoort te kunnen
wisselen.
Nog even terug naar dat wegen-doseren uit de
grondstoffensilo's, Er is een vrij goedkope com
puter. een zgn. miniprocessor, die alle in
dustrieën kunnen gebruiken voor tot 15 grond
stoffen toe. Dat aantal was voor de heer Houben
wel genoeg en het hele doseer-weegproces kan nu
op een bandje gezet worden "dal als een muziek-
cassetle in een recorder kan worden gestoken.
Voor elke mcngsclsoort dus éen bandje dal ook
weer schoongewist kan worden en opnieuw kan
worden geprogrammeerd. Naast die automatise
ring kan elke samenstelling nog via drukknoppen
met dc hand worden gedoseerd, dus ook bijzonde
re medicinale mengsels of procfmcngscls. Inge
steld kan worden hoeveel charges van dezelfde
soort men achter elkaar wil laten gaan met signaal
voor eventuele bijstort.
De grondstoffensilo's hebben uitlaatschrocvcn.
natuurlijk individueel aangedreven. Dc 6 klcmc
silo's.van 12 ton hebben langzaam-snclmotorcn
om fijner te kunnen doseren. De gereedprodukt
silo's vormen een vierkant blok met vier handbe
diende uiilnalschuiven en hebben een totale in
houd van 80 ton (4 X 20).
Hou whoogtv
Bij nieuw bouwplannen an silo's willen instanties
nogal eens moeilijk doen en dat is hier ook het
geval geweest. Het bestemmingsplan liet een
bouw hoogte toe van I 5 meter met de bevoegdheid
\oor dc gemeente daaraan nog 25% toe te voegeb.
Van die bevoegdheid wilde het gemeentebestuur
evenwel geen gebruik maken zodat tot maximaal
I 5 meter hoogte mocht worden gegaan, terwijl het
eigenlijk 18 meter had moeten zijn. Om geen
vertraging in dc vergunningsaanvrage te krijgen,
is afgezien van bezwaar bij hogere instanties, het
zou op een afwijzing uitgelopen kunnen zijn met
bovendien opgaande bouwkosten. Het betekende
evenwel toch belangrijk hogere bouwkosten want
nu moest men bijna 3 meierde grond in met afvoer
van wecgbunker en elevatorvoeten. Dat heeft
zo'n f 100.000 extra gekost.
Goede soorzieningen zijn er getroffen voor be
waring van melasse cn vet en voor de verwerking
daarvan. Een en ander is in de aangrenzende stal
ondergebracht waar tevens nog volop ruimte is
overgebleven voor opslag van gezakt goed.
In de aanvoerroute naar dc stortpüt. dus buiten op
het ruime terrein, is ï«?ml nog) de weegbrug met
een dekafmeting van 16 K 3 meter, goed voor 60
ton en toegerust met Philips elektronikaweging.
Er is. zoals hiervoor al is vermeld, veel in eigen
beheer gedaan maar he) hoofdaandeel werd
natuurlijk geleverd door dé firma Dinnissen. Het
schakel- en bedieningspaneel is van v. d. Aa uit
Handel-Gcmert en de bekabeling etc. werd
verzorgd door Electro Keijzers uit Ysselsteyn.
Aanvoer en afvoer
Uitvoerig is met dc hcei Houben van gedachten
gewisseld over aan- cn afvoer van zowel varkens
als dc veevoedergrondstoffen. Er is een truck met
twee opleggers. Een is er voor het vervoer van de
varkens die naar de slachterij moeten en dat is dan
altijd naar Homburg te Cuyk omdat er met
Fomevo-dieren gewerkt wordt. Er is overigens
geen enkele binding met dit bedrijf, noch met
andere. De andere trailer/kipper I 5 ton) is voor
het halen van de grondstoffen uit Maashees of
misschien uit Vbnfö ërt ddze kipper voorzien van
pneumatiek, dient ook voor de rrférigvóêddraf-
levering naar de stallen. Daarom zijn er twee
vakken op aangebracht. Er is ook nog een tractor
met tankwagen om drijfmesl over eigen landerijen
te brengen maar wat er aan mest teveel is wordt
afgevoerd door een loonbedrijf Dat heeft lange
tijd niets gekost, maar tegenwoordig moet daar
voor f 1 per m' betaald worden maar daar staat
een gegarandeerde afvoer het gehele jaar door
tegenover. Dat komt neer op zo'n 60 cent per
afgeleverd varken, uitgaande van 1.8 m3 mest per
mestplaats per jaar.
Over vele andere zaken is met de heer Houben
van gedachten gewisseld zoals de contacten met
de dierenarts en gezondheidsdiensten. Met de
dierenarts worden bijzonder goede contacten
onderhouden en is er sprake van een goede
zakelijke samenwerking, maar hij komt beperkt in
de stallen. Alles wat met preventie te maken heeft
wordt door eigen mensen gedaan ert uitsluitend
veterinaire kwesties worden door c(e dierenarts
geregeld. De gezondheidsdienst komt tweemaal
per jaar een bezoek brengen en bij alle bezoeken
wordt uiterste aandacht besteed aan de nood
zakelijke hygiënische voorzorgsmaatregelen.
Een punt van bespreking was ook de speenleef-
tijd. Over het vroeg spenen van de biggen (2 tot 3
weken) is de afgelopen maanden nogal wat
discussie geweest in dit blad enjdaarom waren we
uiteraard zeer benieuwd naar de mening van de
heer Houben. Op zijn bedrijf wordt er op 5-
weekse leeftijd, liefst nog met 37 dagen, ge
speend. Vroeg spenen, op verschillende leef
tijden. heeft hij uitgeprobeerd maar dc beste
resultaten bereikte hij met spenen op genoemde
leeftijd, Ook over de vraag hoeveel mestvarkens
éen man kan verzorgen is gesproken, hetgeen we
eerder ook met een molenaar deden: de gedachten
daarover waren eensluidend, namelijk tussen de
2500 en 3000 dieren bij normale werktijd maar
dan wel regelmatig weekendvervanging. Dal is
dan. wel gebaseerd op alléén verzorging ep
controle cn dus geen algemene bedrijfsvoerinM
zoals op 'n ccnmans- of gezinsbedrijf te doenj
slaat. Immers aan in- en verkoop, administratis
en wat al niet meer. moet ook veel tijd besteed
worden en er zijn ook, vaak klusjes te doen waar je
niet direct éen vakman van buitenaf bij wilt cfi
kunt laten kömen
De heer Houben gaAhervan uit. dal hij aflcs'kan
en wil doen om tot de laagste kostprijs per kilo'
varkensvlees te komen maar die dan wel van
goede kwaliteit moet zijn. Er zal goedkoop
gewerkt moeten worden cn de kracht ziet hij in het
collectieve gezinsbedrijf. Varkensfokkcr/mester
maar bovenal manager Houben kijkt erg goed
vooruit en weet goed van wanten op vak- chs
zakengebied. Ongetwijfeld straks ook als exploi
tant van een mengvoederbedrijf waarvoor hij
inmiddels aansluiting heeft gezocht bij de
..NIMO" om ook van door deze organisatie
verleende diensten gebruik te kunnen maken. De
samenwerking met zijn toekomstige collega's is
overigens nu al uitstekend te noemen want bij de
voorbereiding en opzet van de veevoederfabriek
heeft hij bijzonder veel steun en medewerking
gehad van particuliere mengvoederbedrijven. Dc
adviezen die hij van die zijde heeft gekregen,
worden door de heer Houben zeer gewaardeerd.
Het Agrarisch Bedrijf Houben annex meng
voederbedrijf is natuurlijk een zeldzaamheid,
wellicht een unicum, in ons land. Gelukkig maar,
zullen velen zegen, want blijft er op deze manier
nog wel éen plaatsje over voor het kleinere en
zelfs middelgrote familiebedrijf1
Binnenkort vertrekt de Venrayse
hondenfokker Jac. Smetsers voor
een reis van 4 weken naar Amerika.
Die reis zal een combinatie zijn van
enkele wensen. De eerste is, om dan
zijn het vorig zelf gefokte hond te
rug te zien; verder om zich een
beeld te kunnen vormen van de fok-
methodes welke daar worden ge
bruikt en dan meer in het bijzon
der bij de Belgische Herder. Dit
hondenras kent vier variëteiten. Het
door de Venrayse fokker favoriete
ras is het Terveurense.
De fokker Smetsers heeft een
naam hoog te houden. Hij is onlangs
uitgeroepen tot de beste fokker van
dit ras. En dat al drie jaar op een
rij. Dat record heeft nog geen enkele
fokker geëvenaard.
In het dagelijkse leven is Jac.
Smetsers in Venray een bekende fi
guur want als broodbezorger van de
fa. Rongen zit hij dagelijks op de
weg.
Acht jaar geleden ging hij zich
toeleggen op het fokken van dit
hondenras, en zoals de resultaten
uitwijzen, met groot succes. Aan de
Prinses Marijkestraat 7 gaan vele
toekomstige bezitters een kijkje ne
men en het is geen zeldzaamheid dat
reeds pubs besproken worden voor
het volgend jaar. In die 8 jaar heeft
hij 70 pubs gefokt welke allen aan
het keurstamboek, of hoe het certi
ficaat dan ook mag heten, moeten
voldoen. Een en ander is uitvoerig
weergegeven door de bekende
schrijver van hondenboeken Ruud
Haak. In dit boek, welk in hoofd
zaak over Belgisch Herders handelt,
komen maar liefst 5 honden voor
welke door de Venrayer zijn gefokt.
Verschillende honden dragen de be
naming van Peelparel.
Boeiend weten zowel Jac. Smet
sers als zijn vrouw te vertellen over
het wel en wee van hun honden-
fokken. Het is niet zó, dat er maar
raak gefokt wordt, nee er wordt
precies uitgedokterd welke reu
waardig wordt bevonden voor de
uitbouw van hun hondenras te zor
gen. Om beter bloed in de stam
boom te krijgen worden met de Ven
rayse teven zelfs reizen gemaakt
naar Frankrijk. Zo zal binnenkort
een bezoek worden gebracht aan
een Parijse reu. Ook voor de daaruit
voortkomende pubs zijn reeds be
stellingen gedaan. Niet alleen uit
Nederland, maar ook ver daarbui
ten. Zo staat een Italiaanse me
vrouw op de wachtlijst en ze zal
straks graag de 9 weken oude pub
komen afhalen.
De in Venray gefokte honden heb
ben internationaal al naam gemaakt
omdat ze tot de grote prijswinnaars
van vele tentoonstellingen behoren.
Voordat wij afscheid namen van
Jac. Smetsers na hem een goede reis
naar Amerika te hebben toegewenst,
drukte hij ons nog^eens op het hart,
om onze lezers te verzoeken, als ze
tot aanschaf van een hond willen
oovergaan, zij zich wel bewust moe
ten zijn van de konsekwenties. Men
dient zich vooraf lectuur te ver
schaffen, om uit te zoeken welke
hond het beste bij zijn toekomstige
baas of bazin past. Het komt her
haaldelijk voor dat men later ge
confronteerd wordt met teleurstel
lingen. Men kan desgewenst ook in
lichtingen verkrijgen bij de Venray
se hondenclubs. En ook de heer
Smetsers is gaarne bereid toekom
stige eigenaren van advies te dienen.
Met trots liet de heer Smetsers
ons nog een grote kaart van Neder
land zien waarop vlaggetjes geprikt
zijn waar de woonplaatsen zijn van
de door hem gefokte Belgische Her
ders. Het was een zee van vlagge
tjes, waarop aan de achterzijde de
gegevens van de hond staan ver
meld.
Ook dit is een vorm van Venray-
promotion'.
Voordat het Smakter echtpaar
Hans Denissen en Ans van de Borst
het beseften, was hun St. Hubertus
of Bloedhond uitgeroepen tot de
best ehond in alle categorieën op de
34e Internationale Hondententoon
stelling van alle rassen, welke on
langs in de hoofdstad van het her
togdom Luxemburg werd gehouden.
Naast het zo fel begeerde certifi
caat, waren er ook de nodige bo-
kaals, welke de uitzonderlijke pres-
tateis van hun eigen gefokte, 26
maanden oude reu „Bertram of the
Linden Trees" onderstreepten. Een
uitzonderlijk feit als men weet, dat
daar op die tentoonstelling maar
liefst 2826 honden werden voorge
leid, onderverdeeld in 192 verschil
lende rassen.
De St. Hubertus- of Bloedhond
behoort tot de oudste hondenrassen
en wordt speciaal voor de jacht op
groot wild gebruikt. Ze hebben een
hoog ontwikkelde speurzin en voor
al in Engeland worden deze honden
veel gebruikt door de politie bij hun
opsporingen. Willem de Veroveraar
heeft dit hondenras in Engeland in
gevoerd. De speurzin van de honden
is zo groot dat ze meer dan 12 uur
achter elkaar kunnen worden inge
zet.
De kop van de hond is zeer lang
en smal en dat heeft ook weer met
de reukzin van de honden te ma
ken. De ogen van de hond zijn niet
bloeddoorlopen, dat is wel het geval
bij een ander soort bloedhond. De
benen van de honden zijn zwaar,
zeker wat de botten betreft. Ge
woonlijk is de kleur zwart en geel
bruin of geelbruin met een rode tint.
De hond is een goede en snelle loper
en geeft de indruk zelfs tot het be
tere hondenras te behoren.
Voor het echtpaar Denissen is het
geen kleinigheid om met hun hond
naar de tentoonstellingen te gaan en
hem regelmatig te trainen, 's Avonds
en in de weekenden zijn ze te vin
den in het Reichswald, even over
de grens bij het Duitse Kleef, om te
speuren naar groot wild. Ook de
Limburgse Jagersvereniging heeft
wel eens beroep gedaan op de speur
zin van Bertram, want als een ree
is aangereden door een auto en ge
wond in de bossen verdwijnt, is het
voor Bertram een makkelijke opga
ve dat gewonde dier op te sporen,
ook al is dat spoor uren oud.
In 1979 behaalde Bertram even^
eens in Luxemburg de jeugdtitel, en
behoorde toen reeds tot de beste
tien. In Dortmund, met 4000 inzen
dingen, kwam hij ook weer bij de
beste tien. En in Nederland werd
het Nederlands kampioenschap be
haald.
Maar voordat men tot de beste-,
tien behoort, moeten er eerst andere
kampioenschappen worden behaald.
Zo werd Bertram de eerste de bes
te jachthond, vervolgens de beste,
gezeldschapshond én daarna de bes
te dogachtige.
Tenslotte bleven er vier „groot
meesters" over, door een zeer des
kundige jury moest toen worden
uitgemaakt, welke hond de beste
was in alle categorieën. En dat was
dan Bertram.
Men is na dit toch wel onverwach
te sukses, niet op de lauweren gaan
rusten. Integendeel, de trainingen
gaan gewoon door en Tweede Paas
dag werd er al weer geshowd in
Leeuwarden.