WIJ NODIGEN U UIT! VENRAY bouwmix bouwmarkt Nogmaals: FEITEN EN FABELS 30 jaar geleden Dieren als weervoorspellers Grotestraat 25A, Venray In het afgelopen jaar hebben we in een aantal artikelen ruime aandacht geschonken aan de diverse weerspreu ken die er in de volksmeteorologie de ronde doen. We hebben er toen regelmatig op gewezen dat de waar de van dergelijke spreuken meestal betrekkelijk gering is, zeker wanneer het weer op één bepaalde - meestal roomse - feestdag als bepalende factor wordt gezien voor het te ver wachten weer in het komende sei zoen. We moeten echter wel bedenken dat al deze spreuken ervaringsre- gels zijn van mensen die veel dichter bij de natuur stonden dan de heden daagse stadsmens. Onze verre voorvaderen, meestal boeren, jagers, en vissers, zagen dage lijks diverse weersverschijnselen van labij, en omdat ze vreselijk afhanke- ijk waren van het weer, ontwikkel den zich een groot aantal ervaringsre- gels, die nu nog bij ons bekend staan als de weerspreuken. Een bepaald aspect van die weerspreuken hebben we vorig jaar niet behandeld, een as- ject dat wellicht betrouwbaarder is dan de gegevens die in de normale weerspreuken gebruikt worden. We doelen hier op het gedrag van die- voorafgaande aan bepaalde weersverschijnselen. Het geloof in een soort „zesde zin tuig" bij dieren is al eeuwen oud, en er zijn ook een aantal onverklaar bare zaken geweest die wel zouden :iten voor een dergelijk zesde 'ntuig. Het blijft b v. onverklaarbaar waarom fde honden vrijwel onophoudelijk aften vóór de uitbarstingen van de kanen Krakatau en Vesuvius, :g voordat de mensen ook maar liets van het naderende onheil be rden. Enkele jaren geleden ver ste een windhoos het grootste [deel van het belgische dorpje Oost- lle; het verhaal gaat dat de tend voor de windhoos alle hon- Ben in paniek het dorp verlieten, jen pas de volgende ochtend - nadat de windhoos zijn vernietigend werk had gedaan - terugkeerden. Er zijn herse geleerden geweest die deze kwaardige verschijnselen met otrillingen hebben trachten te klaren (Dr. Frank Brown V.S.) [en ook de nederlandse bioloog Dr. van Deelder meent b.v. de assale palingtrek in de herfst te jonnen verklaren door microtril- tn afkomstig van zware herfst stormen op de Noordzee of de At lantische oceaan. Het geloof in de voorspellende waar de van het gedrag der dieren is trou wens al erg oud; in 280 voor Christus schreef de griek Aratos van Soloi in zijn boek der „Verschijnselen": „Wanneer in het najaar de wespen zich 's-avonds in veel groepen ver zamelen, kan men er zeker van zijn dat de winter koud zat zijn en wel in evenredigheid met de uitgebreid heid en de dichtheid van de zwer men". Nu lijkt een dergelijke spreuk eerlijk gezegd erg ongeloofwaardig, ver moedelijk spelen hier toch andere oorzaken een rol dan de aankomen de winter. Datzelfde geldt in feite ook voor de spreuk dat: „Als de bijen een grote hoeveelheid honing inslaan we een strenge winter tege moet zouden gaan"'. Hierbij is het vermoedelijk belangrijker dat een mooie zomer voor een grote hoe veelheid planten heeft gezorgd waaruit de bijen hun ho.iing halen, dan dat deze beesten een strenge win ter zouden „voelen aankomen". Ook de spreuk: „Draagt het haze- ken lang nog zijn zomerkleed, dan is de winter nog niet gereed", lijkt eerder op een simpele consta tering van een fraaie nazomer, dan een voorspelling voor de komende winter. Toch zijn er - net als bij de „nor male" weerspreuken zaken die zich heel goed laten verklaren, en waaruit we zouden kunnen afleiden dat het gedrag der dieren het weer op korte termijn laat voorspellen. Net zo goed als een kring om maan of zon vaak op een naderend regen- gebied duidt, en de ochtendstond goud in de mond kan hebben, rea geren verschillende dieren op be paalde - door de mens niet te be speuren - veranderingen in de atmos feer, die een op handen zijnde weers- verschijnsel aankondigen. Om nu eens een voorbeeld te noemen: in de duitse literatuur vonden we de volgende spreuk: „Wenn der Hahn kraht auf dem Mist, dann andert sich's Wetter oder 's bleibt wie's ist". Dit lijkt op het eerste gezicht een spreuk met een dubbele bodem, want zo te zien kan er als de haan op de mesthoop klimt van alles gebeuren, maar wat is het geval? Op de nadering van een regengebied neemt de vochtigheid toe, en daalt de luchtdruk; nu is door verschil lende geleerden het kraaien van de haan en het uitstoten van korte angstkreten door b.v. het hert verklaard door het feit dat de snel dalende luchtdruk als het ware de longen van deze dieren dermate zou irriteren dat ze als vanzelf ge luiden zouden gaan produceren. Maar waarom gaat die haan dan uit gerekend op de mesthoop staan, wel, dit wordt verklaard door het feit dat op de nadering van het regen- gebied de vochtigheid snel toeneemt, en de regenwormen, die zoals bekend erg van vochtigheid houden hun schuilplaats in de mesthoop verlaten en aan de oppervlakte komen, alwaar ze een smakelijke maaltijd vormen voor de haan, die door z»jn aan houdend gekraai zijn kippen nader bij roept. Als het regengebied voorbij is, ver dwijnen de overgebleven regenwor men weer in de mestvaalt en de haan die daar dan geen maaltijd meer kan vinden verdwijnt eveneens; blijft de lucht echter vochtig, dan blijven zowel de haan als de regenwormen ter plaatse, en „Bleibt es wie es ist". Er zijn trouwens bijzonder veel dieren die op toenemende vochtig heid reageren, wat b.v. te denken van berggeiten die op de nadering van een regengebied massaal naar het dal toe trekken? Dit wordt ver klaard door het feit dat de eerst in de hoger gelegen streken toenemende vochtigheid de vachten van de dieren zwaarder maakt en ze de onplezierige omgeving ontvluchten door de lager gelegen - en dus drogere - streken van het dal opzoeken. De spreuk: „Als dc zwaluwen laag vliegen komt er regen", is als con statering wel juist, maar de naderen de regen doet niet de zwaluwen lager vliegen, maar de toenemende vochtigheid dwingt de muggen en vliegen lager te gaan vliegen doordat de toenemde vochtigheid hun vleu gels zwaarder maakt en het vliegen bemoeilijkt; de zwaluwen, op jacht naar hun prooi, moeten deze op lagere hoogte gaan zoeken. Op diezelfde manier kunnen we als het regengebied voorbij is verklaren: „Vliegt de leeuwerik snel omhoog, dan wordt de hemel klaar en droog". Ook wordt beweerd dat als paarden en koeien, die op stal staan onrus tig worden er slecht weer op komst zou zijn. Ook dit is weer een gevolg van het feit dat muggen en vliegen zich bij toenemende vochtigheid op de nadering van een regengebied terugtrekken in hun schuilplaatsen, en dan meestal een warme stal opzoeken. Er wordt zelfs beweerd dat de metalen torenhanen, die in hun nor male doen alleen de windrichting wijzen, bij naderend onweer gaan kraaien; men heeft wel eens beweerd dat door de snelle wind richtingsfluctuaties op de nadering van een onweer de weerhaan snel alle kanten op draait, waardoor hij piept (lees: kraait) als een slecht geoliede deur. Ook het gedrag van spinnen en slak ken is eeuwenlang bestudeerd, ene Pichegru bekend uit de meeste ge schiedenisboekjes, trok in 1795 op grond van een goede spinnenprofetie ons land binnen over de bevroren ri vieren. Er werd nl. beweerd dat als de huis- spinnen een grote voorraad aan legden men een strenge winter moest verwachten Een slakkenweerprofeet in Limburg heeft nog niet zo lang geleden enkele jaren achtereen met succes het weer in de komende win ters voorspeld; een plotselinge- en on verwacht optredende - vorstperiode heeft echter een voortijdig einde ge maakt aan zijn levend instrumen tarium. Onweer zouden we moeten ver wachten als o.a. de boomkruiper op een zwoele dag tjilpt, een ezel zich tegen de muur wrijft en de oren laat hangen, een kat onrustig is, niet eet en niet jaagt, koeien de kop bo ven de sloot laten hangen, als de ooievaars hun jongen toedekken en zelf de snavel in de borstveren ste ken, de spinnen hun web verlaten en zich verbergen, en tenslotte de waterhoentjes veelvuldig in het water duiken, maar het lijkt me lastig om voor al deze verschijnselen een redelijke verklaring te vinden. Ook vissen hebben al heel lang de naam betrouwbare weervoorspellers te zijn niet alleen zou er regen op komst zijn als de vissen „springen" of aan de oppervlakte komen zwem men, maar een honderd jaar geleden was bekend dat de z.g. Grote Mod derkruiper (Misgurnis Fossilis) heftig reageerde op de nadering van onweer, men ging toen zelfs zover dat men deze vis in een glazen kom op de vensterbank opstelde en hem als een goedkope en levendige barome ter liet fungeren. Deze vis kreeg dan ook al spoedig de naam van Weeraal. We weten nu dat deze vissen een z.g. darmademhaling hebben, d.w.z. ze komen af en toe aan de waterspiegel en happen dan lucht naar binnen die in hun darmenstelsel van zuurstof wordt ontdaan; de snelle luchtdruk variaties die bij het passeren van on weersstoringen voorkomen zullen beslist invloed hebben op het adem halingssysteem van deze vis. We willen dit artikel besluiten met een verhaal waaruit blijkt dat men sen ten onrechte eigenschappen aan dieren toekennen. Het gaat nl. over de z.g. „Weerhond" dit zijn de honden die leven op de beierse boerenerven, waarvan gezegd wordt: „Als de weerhond blaft komt er spoedig regen", maar wat is hier het geval. De weerhond blaft n.l. net zo vaak als iedere andere hond, of het nu een postbode is, of tegen een kat die op het erf komt. Toch menen de mensen die wat hoger in de bergen wonen dat de weerhond zich nog nooit vergist heeft, want iedere keer als ze hem hoorden blaffen kwam er inderdaad regen, maar de boerenerven waar de weerhond woont, liggen allemaal ten noorden van de uitlopers van de Alpen, wanneer er nu een noorden- of noordwestenwind waait, wordt het geluid van het blaffen van de weerhond tegen de bergen omhoog gedragen, men hoort het geluid zelfs des te sterker naarmate de lucht vochtiger is. En de oplossing van dit raadsel moet inderdaad gezocht worden in het feit dat ten noorden van de Alpen bij noorden of noordwesten wind vaak stuwingsverschïjnselen optre den (de Stau), die vaak gepaard gaan met regen. Moraal: Alhoewel er duidelijke aan wijzingen zijn dat bepaalde dieren reageren op verschillende, door de mens niet te bespeuren weersver anderingen, lijkt het ons niet raad zaam om nu ineens de thermo meterhut, de grasminimumsei en de regenmeter uit de meteotuin te slopen, en in plaats daarvan een uit gebreide veestapel te gaan houden. w.e.verhagen. Botsing met materiële schade Een personenauto, bestuurd door de 21-jarige P. H. uit Venray reed vanaf de Paralleweg kruisende LangstraatDeurneseweg op en kreeg geen voorrang van de 26-jari- ge bestuurder van een personenauto W. Ph. uit Venray. Bij de ontstane botsing bleef het bij materiële scha de. Een vrachtauto, bestuurd door de 47-jarige F Th. uit Haelen reed over de Midden Peelweg in de rich ting Rips. Net voor een bocht haalde de bestuurder een andere vrachtauto in. Uit tegenovergestelde richting naderde een vrachtauto, bestuurd door de 24-jarige S. V. uit Nijkerk- veen. Om een aanrijding te voorko men remde deze bestuurder krachtig af en week uit naar rechts maar kwam via de berm in een greppel tot stilstand. De vrachtauto werd daardoor aan de rechterzijde bescha digd. Op de Leunseweg moest de 45- jarige bestuurder van een personen auto H. W. uit Horst ter hoogte van de afslag Deurneseweg stoppen. Dit stoppen werd te laat opgemerkt door door 30-jarige bestuurster van een personenauto mevr. S. uit Venray. Nu botste zij tegen de andere auto op- De 19-jarige bestuurder van een personenauto M. Th. wilde in Ysselsteyn vanaf de Immenhof de Timmermannsweg oprijden. Hij bots te tegen een over de Timemrmanns- weg rijdende personenauto, bestuurd door de 26-jarige H. M. uit Venray. Ook bij deze botsing bleef het bij materiële schade. Op de kruising Merseloseweg Westsingel verleende de 35-jarige bestuurder van een personenauto F. E. uit 't Belgische Bilsen geen voor rang aan de personenauto, bestuurd door de 46-jarige H. V. uit Horst. Ook bij deze botsing bleef het bij materiële schade. De 16-jarige bestuurder van een bromfiets W- v. S. uit Venray reed over- de Hoofdstraat te Oirlo in de richting Castenray. Op de Hoofd straat stonden links van de weg per sonenauto's geparkeerd. Volgens zijn verklaring was uit tegenovergestel de richting een vrachtauto komen aanrijden. Om een botsing te voor komen was hij op het trottoir gaan rijden en daar komen te vallen. Hij liep geen noemenswaardige verwon dingen op, wel werd zijn brommer beschadigd. Op de kruising Beukenlaan Leunseweg verleende de 71-jarige bestuurder van een personenauto A. E. uit Horst geen voorrang aan een over de Leunseweg rijdende perso nenauto, bestuurd door de 19-jarige J. M. uit Venray. Bij de ontstane botsing moest behoorlijke materiële schade wórden genoteerd. Beide buitenspiegels gingen aan diggelen toen over de Rietweg twee personenauto's, bestuurd door de 20-jarige F. H. uit Sevenum en de 23-jarige C v. d. G. elkaar tege moet kwamen. Een dér bestuurders reed door maar kon later worden achterhaald. Overigens bleef de schade tot beide buitenspiegels be perkt. Aanrijdingen met gewonden De 10-jarige V. v. H. uit Venray reed met zijn fiets op de Julianasin- gel. De fietser had een plastic tas in zijn hand welke tussen de spaken van zijn fiets geraakte. Hij kwam te vallen en liep een hoofdwond op en werd naar het ziekenhuis vervoerd. De bestuurder van een perso nenauto G. M. uit Eindhoven lette onvoldoende op, toen hij vanaf de Leunseweg de weg In de Wieën wil de inslaan, op het verkeer dat over het rijwielpad naderde. De bestuur der van een bromfiets J. G. uit Ven ray kon de auto niet meer ontwijken. Hij botste met zijn bromfiets tegen de auto op en liep verwondingen op aan zijn knie. Hij moest zich daar voor onder medische behandeling stellen. Geparkeerde auto beschadigd Bij terugkeer bij zijn op de par keerplaats van de Hema geparkeer de auto bemerkte de 25-jarige be stuurder M. H. uit Venray dat zijn auto aan de achterzijde beschadigd was. Uit sporen bleek dat dit door een andere auto moest zijn gebeurd. De veroorzaker liet geen visitekaart je achter. Drankgebruik In het afgelopen weekend werd aan twee bestuurders procesverbaal aangezegd, terzake het rijden onder invloed- Een bestuurder kreeg een rijverbod opgelegd. Hij had net niet te veel gedronken. Eerder kreeg een bestuurder ook een procesverbaal aangezegd. Bij hem bleken de blaasproeven van dien aard te zijn ,dat de bloedproef moest worden afgenomen. Een 23-jarige autobestuurder uit Meerlo-Wanssum werd aangetroffen terwijl hij onder invloed van alco hol zijn auto bestuurde. Na het bla zen moest hij de bloedproef onder gaan. Hij kon daarna met de aanzeg ging van een rijverbod en dat proces verbaal zal worden opgemaakt, huis waarts keren. Uiteraard met achter lating van de auto. UIT PEEL EN MAAS VAN 8 APRIL 1950 - No. 14 In zaal Schellen werd een vergade ring gehouden van diverse Venrayse sportverenigingen. Er werden plan nen besproken voor de organisatie van de Diocesane Limburgse Sport dag ,die cp zondag 4 juni a.s te Ven ray gehouden zal worden. Op deze dag zullen wedstrijden gehouden worden met: voetballen, handballen, korfballen, atletiek en gymnastiek. Te Leunen brak donderdagnacht om 2 uur brand uit in de fabriek „Cheminal", gevestigd in de oude school. Slechts enkele meubelstuk ken konden worden gered, alsmede wat afgewerkte producten. De brandweer was spoedig ter plaatse. In Venray zullen wederom enke le cursussen gegeven worden voor hen die i.v.m. emigratie interesse hebben voor de Portugese of Engel se taal. Voor het eerst in de geschiedenis zal Venray een algemene Missie ten toonstelling krijgen die uit gaat van het Bisdom. Van de 26 missioneren de leiders en Congregaties zullen acht aan deze tentoonstelling deel nemen. De tentoonstelling wordt ge houden van 23 september tot 1 ok tober en wel in grote tenten. Venray's Vroeder Vaderen werden donderdag 6 april in een spoedeisen de vergadering bijeen geroepen in verband met het bezoek van H- M. de Koningin en Z.K.H. Prins Bern- hard aan Venray. Het punt waar het over ging was: de nodige herstellin gen aan trappen, hal en bovenhal, terwijl de provisorische feestver lichting definitief in orde gemaakt moest worden. Voor dit alles keurde de raad het bedrag van 4.000, goed, dat op voorstel van b. en w. hiervoor beschikbaar was gesteld. De belangstelling van onze kippen houders voor de nieuwe bond die werd opgericht, was in Venray-kom zeer gering. Op de oprichtingsverga dering waren zegge en schrijven 15 pluimveehouders aanwezig. De he ren G. Geurts, Coopmans en G. Ja cobs werden resp- als voorzitter, vice-voorzitter en secretaris geko zen. Te Oostrum zal op Paasmaandag wederom een jeugddag gehouden worden. De dag zal worden ingezet met een plechtige H. Mis waarna aan de leden van de Jonge Garde en Jong Nederland een koffietafel zal worden aangeboden. In de namiddag zullen diverse spelen worden geor ganiseerd. Tevens is er die dag een Amerikaanse Kermis. Vernielingen Baldadige jeugd vernielden in de nacht van zondag op maandag een verkeersbord aan d° Kempweg. Mevr- P. uit Vieriingsbeek deed aangifte van vemielirjg van een rui tenwisser van haar aan de Bergweg geparkeerde personenauto. om uw voorkeur voor soepele, draagbare en eigentijdse pakken... in een geheel eigen keuze om te zetten. U zult er sportief óf - als u dat wilt - stijlvol uitzien en even enthousiast zijn als wij. Het linkerkostuum is eendrie-delig-composé. Ze zijn er in geraffineerde kleurstelling f. 479,—. Blazers zijn er met dubbele of énkele rij knopen. Vanaf f. 229,-. Rechts een sportkostuum in multi-colour f. 399,-. Helmond, Roosendaal, Boxmeer, Oss, Venray, Weert. Zuidsingel 16 - 5802 EG VENRAY Telefoon 04780-81920 v/h MIXO Openingstijden: ma - wo - do van 9.00 18.00 di van 9.00 - 13.00 uur r van 9.00 -21.00 uur a van 9.00 - 16.00 uur Aanbiedingen geldig zolang de voorraad strekt en tot onze volgende aanbiedingen.

Peel en Maas | 1980 | | pagina 15