WIJ NODIGEN U UIT!
VENRAY
bouwmix
bouwmarkt
Nogmaals: FEITEN EN FABELS
30 jaar geleden
Dieren als weervoorspellers
Grotestraat 25A, Venray
In het afgelopen jaar hebben we in
een aantal artikelen ruime aandacht
geschonken aan de diverse weerspreu
ken die er in de volksmeteorologie
de ronde doen. We hebben er toen
regelmatig op gewezen dat de waar
de van dergelijke spreuken meestal
betrekkelijk gering is, zeker wanneer
het weer op één bepaalde - meestal
roomse - feestdag als bepalende
factor wordt gezien voor het te ver
wachten weer in het komende sei
zoen.
We moeten echter wel bedenken
dat al deze spreuken ervaringsre-
gels zijn van mensen die veel dichter
bij de natuur stonden dan de heden
daagse stadsmens.
Onze verre voorvaderen, meestal
boeren, jagers, en vissers, zagen dage
lijks diverse weersverschijnselen van
labij, en omdat ze vreselijk afhanke-
ijk waren van het weer, ontwikkel
den zich een groot aantal ervaringsre-
gels, die nu nog bij ons bekend staan
als de weerspreuken. Een bepaald
aspect van die weerspreuken hebben
we vorig jaar niet behandeld, een as-
ject dat wellicht betrouwbaarder is
dan de gegevens die in de normale
weerspreuken gebruikt worden.
We doelen hier op het gedrag van die-
voorafgaande aan bepaalde
weersverschijnselen.
Het geloof in een soort „zesde zin
tuig" bij dieren is al eeuwen oud,
en er zijn ook een aantal onverklaar
bare zaken geweest die wel zouden
:iten voor een dergelijk zesde
'ntuig.
Het blijft b v. onverklaarbaar waarom
fde honden vrijwel onophoudelijk
aften vóór de uitbarstingen van de
kanen Krakatau en Vesuvius,
:g voordat de mensen ook maar
liets van het naderende onheil be
rden. Enkele jaren geleden ver
ste een windhoos het grootste
[deel van het belgische dorpje Oost-
lle; het verhaal gaat dat de
tend voor de windhoos alle hon-
Ben in paniek het dorp verlieten,
jen pas de volgende ochtend - nadat
de windhoos zijn vernietigend werk
had gedaan - terugkeerden. Er zijn
herse geleerden geweest die deze
kwaardige verschijnselen met
otrillingen hebben trachten te
klaren (Dr. Frank Brown V.S.)
[en ook de nederlandse bioloog Dr.
van Deelder meent b.v. de
assale palingtrek in de herfst te
jonnen verklaren door microtril-
tn afkomstig van zware herfst
stormen op de Noordzee of de At
lantische oceaan.
Het geloof in de voorspellende waar
de van het gedrag der dieren is trou
wens al erg oud; in 280 voor Christus
schreef de griek Aratos van Soloi in
zijn boek der „Verschijnselen":
„Wanneer in het najaar de wespen
zich 's-avonds in veel groepen ver
zamelen, kan men er zeker van zijn
dat de winter koud zat zijn en wel
in evenredigheid met de uitgebreid
heid en de dichtheid van de zwer
men".
Nu lijkt een dergelijke spreuk eerlijk
gezegd erg ongeloofwaardig, ver
moedelijk spelen hier toch andere
oorzaken een rol dan de aankomen
de winter. Datzelfde geldt in feite
ook voor de spreuk dat: „Als de
bijen een grote hoeveelheid honing
inslaan we een strenge winter tege
moet zouden gaan"'. Hierbij is het
vermoedelijk belangrijker dat een
mooie zomer voor een grote hoe
veelheid planten heeft gezorgd
waaruit de bijen hun ho.iing halen,
dan dat deze beesten een strenge win
ter zouden „voelen aankomen".
Ook de spreuk: „Draagt het haze-
ken lang nog zijn zomerkleed,
dan is de winter nog niet gereed",
lijkt eerder op een simpele consta
tering van een fraaie nazomer, dan
een voorspelling voor de komende
winter.
Toch zijn er - net als bij de „nor
male" weerspreuken zaken die zich
heel goed laten verklaren, en waaruit
we zouden kunnen afleiden dat het
gedrag der dieren het weer op korte
termijn laat voorspellen.
Net zo goed als een kring om maan
of zon vaak op een naderend regen-
gebied duidt, en de ochtendstond
goud in de mond kan hebben, rea
geren verschillende dieren op be
paalde - door de mens niet te be
speuren - veranderingen in de atmos
feer, die een op handen zijnde weers-
verschijnsel aankondigen. Om nu
eens een voorbeeld te noemen: in
de duitse literatuur vonden we de
volgende spreuk: „Wenn der Hahn
kraht auf dem Mist, dann andert
sich's Wetter oder 's bleibt wie's
ist".
Dit lijkt op het eerste gezicht een
spreuk met een dubbele bodem,
want zo te zien kan er als de haan
op de mesthoop klimt van alles
gebeuren, maar wat is het geval?
Op de nadering van een regengebied
neemt de vochtigheid toe, en daalt
de luchtdruk; nu is door verschil
lende geleerden het kraaien van de
haan en het uitstoten van korte
angstkreten door b.v. het hert
verklaard door het feit dat de snel
dalende luchtdruk als het ware de
longen van deze dieren dermate
zou irriteren dat ze als vanzelf ge
luiden zouden gaan produceren.
Maar waarom gaat die haan dan uit
gerekend op de mesthoop staan, wel,
dit wordt verklaard door het feit
dat op de nadering van het regen-
gebied de vochtigheid snel toeneemt,
en de regenwormen, die zoals bekend
erg van vochtigheid houden hun
schuilplaats in de mesthoop verlaten
en aan de oppervlakte komen, alwaar
ze een smakelijke maaltijd vormen
voor de haan, die door z»jn aan
houdend gekraai zijn kippen nader
bij roept.
Als het regengebied voorbij is, ver
dwijnen de overgebleven regenwor
men weer in de mestvaalt en de haan
die daar dan geen maaltijd meer kan
vinden verdwijnt eveneens; blijft
de lucht echter vochtig, dan blijven
zowel de haan als de regenwormen
ter plaatse, en „Bleibt es wie es ist".
Er zijn trouwens bijzonder veel
dieren die op toenemende vochtig
heid reageren, wat b.v. te denken
van berggeiten die op de nadering
van een regengebied massaal naar
het dal toe trekken? Dit wordt ver
klaard door het feit dat de eerst in de
hoger gelegen streken toenemende
vochtigheid de vachten van de dieren
zwaarder maakt en ze de onplezierige
omgeving ontvluchten door de lager
gelegen - en dus drogere - streken
van het dal opzoeken.
De spreuk: „Als dc zwaluwen laag
vliegen komt er regen", is als con
statering wel juist, maar de naderen
de regen doet niet de zwaluwen
lager vliegen, maar de toenemende
vochtigheid dwingt de muggen en
vliegen lager te gaan vliegen doordat
de toenemde vochtigheid hun vleu
gels zwaarder maakt en het vliegen
bemoeilijkt; de zwaluwen, op jacht
naar hun prooi, moeten deze op
lagere hoogte gaan zoeken.
Op diezelfde manier kunnen we als
het regengebied voorbij is verklaren:
„Vliegt de leeuwerik snel omhoog,
dan wordt de hemel klaar en droog".
Ook wordt beweerd dat als paarden
en koeien, die op stal staan onrus
tig worden er slecht weer op komst
zou zijn. Ook dit is weer een gevolg
van het feit dat muggen en vliegen
zich bij toenemende vochtigheid
op de nadering van een regengebied
terugtrekken in hun schuilplaatsen,
en dan meestal een warme stal
opzoeken.
Er wordt zelfs beweerd dat de
metalen torenhanen, die in hun nor
male doen alleen de windrichting
wijzen, bij naderend onweer gaan
kraaien; men heeft wel eens
beweerd dat door de snelle wind
richtingsfluctuaties op de nadering
van een onweer de weerhaan snel
alle kanten op draait, waardoor
hij piept (lees: kraait) als een slecht
geoliede deur.
Ook het gedrag van spinnen en slak
ken is eeuwenlang bestudeerd, ene
Pichegru bekend uit de meeste ge
schiedenisboekjes, trok in 1795 op
grond van een goede spinnenprofetie
ons land binnen over de bevroren ri
vieren.
Er werd nl. beweerd dat als de huis-
spinnen een grote voorraad aan
legden men een strenge winter moest
verwachten Een slakkenweerprofeet
in Limburg heeft nog niet zo lang
geleden enkele jaren achtereen met
succes het weer in de komende win
ters voorspeld; een plotselinge- en on
verwacht optredende - vorstperiode
heeft echter een voortijdig einde ge
maakt aan zijn levend instrumen
tarium.
Onweer zouden we moeten ver
wachten als o.a. de boomkruiper
op een zwoele dag tjilpt, een ezel
zich tegen de muur wrijft en de oren
laat hangen, een kat onrustig is, niet
eet en niet jaagt, koeien de kop bo
ven de sloot laten hangen, als de
ooievaars hun jongen toedekken en
zelf de snavel in de borstveren ste
ken, de spinnen hun web verlaten
en zich verbergen, en tenslotte de
waterhoentjes veelvuldig in het
water duiken, maar het lijkt me
lastig om voor al deze verschijnselen
een redelijke verklaring te vinden.
Ook vissen hebben al heel lang de
naam betrouwbare weervoorspellers
te zijn niet alleen zou er regen op
komst zijn als de vissen „springen"
of aan de oppervlakte komen zwem
men, maar een honderd jaar geleden
was bekend dat de z.g. Grote Mod
derkruiper (Misgurnis Fossilis) heftig
reageerde op de nadering van onweer,
men ging toen zelfs zover dat men
deze vis in een glazen kom op de
vensterbank opstelde en hem als
een goedkope en levendige barome
ter liet fungeren. Deze vis kreeg dan
ook al spoedig de naam van Weeraal.
We weten nu dat deze vissen een z.g.
darmademhaling hebben, d.w.z. ze
komen af en toe aan de waterspiegel
en happen dan lucht naar binnen die
in hun darmenstelsel van zuurstof
wordt ontdaan; de snelle luchtdruk
variaties die bij het passeren van on
weersstoringen voorkomen zullen
beslist invloed hebben op het adem
halingssysteem van deze vis.
We willen dit artikel besluiten met
een verhaal waaruit blijkt dat men
sen ten onrechte eigenschappen aan
dieren toekennen.
Het gaat nl. over de z.g. „Weerhond"
dit zijn de honden die leven op de
beierse boerenerven, waarvan gezegd
wordt: „Als de weerhond blaft komt
er spoedig regen", maar wat is hier
het geval.
De weerhond blaft n.l. net zo vaak
als iedere andere hond, of het nu een
postbode is, of tegen een kat die op
het erf komt.
Toch menen de mensen die wat
hoger in de bergen wonen dat de
weerhond zich nog nooit vergist
heeft, want iedere keer als ze hem
hoorden blaffen kwam er inderdaad
regen, maar de boerenerven waar de
weerhond woont, liggen allemaal ten
noorden van de uitlopers van de
Alpen, wanneer er nu een noorden-
of noordwestenwind waait, wordt
het geluid van het blaffen van de
weerhond tegen de bergen omhoog
gedragen, men hoort het geluid zelfs
des te sterker naarmate de lucht
vochtiger is.
En de oplossing van dit raadsel moet
inderdaad gezocht worden in het
feit dat ten noorden van de Alpen
bij noorden of noordwesten wind
vaak stuwingsverschïjnselen optre
den (de Stau), die vaak gepaard gaan
met regen.
Moraal: Alhoewel er duidelijke aan
wijzingen zijn dat bepaalde dieren
reageren op verschillende, door de
mens niet te bespeuren weersver
anderingen, lijkt het ons niet raad
zaam om nu ineens de thermo
meterhut, de grasminimumsei en
de regenmeter uit de meteotuin te
slopen, en in plaats daarvan een uit
gebreide veestapel te gaan houden.
w.e.verhagen.
Botsing met
materiële schade
Een personenauto, bestuurd
door de 21-jarige P. H. uit Venray
reed vanaf de Paralleweg kruisende
LangstraatDeurneseweg op en
kreeg geen voorrang van de 26-jari-
ge bestuurder van een personenauto
W. Ph. uit Venray. Bij de ontstane
botsing bleef het bij materiële scha
de.
Een vrachtauto, bestuurd door
de 47-jarige F Th. uit Haelen reed
over de Midden Peelweg in de rich
ting Rips. Net voor een bocht haalde
de bestuurder een andere vrachtauto
in. Uit tegenovergestelde richting
naderde een vrachtauto, bestuurd
door de 24-jarige S. V. uit Nijkerk-
veen. Om een aanrijding te voorko
men remde deze bestuurder krachtig
af en week uit naar rechts maar
kwam via de berm in een greppel
tot stilstand. De vrachtauto werd
daardoor aan de rechterzijde bescha
digd.
Op de Leunseweg moest de 45-
jarige bestuurder van een personen
auto H. W. uit Horst ter hoogte van
de afslag Deurneseweg stoppen. Dit
stoppen werd te laat opgemerkt door
door 30-jarige bestuurster van een
personenauto mevr. S. uit Venray.
Nu botste zij tegen de andere auto
op-
De 19-jarige bestuurder van
een personenauto M. Th. wilde in
Ysselsteyn vanaf de Immenhof de
Timmermannsweg oprijden. Hij bots
te tegen een over de Timemrmanns-
weg rijdende personenauto, bestuurd
door de 26-jarige H. M. uit Venray.
Ook bij deze botsing bleef het bij
materiële schade.
Op de kruising Merseloseweg
Westsingel verleende de 35-jarige
bestuurder van een personenauto F.
E. uit 't Belgische Bilsen geen voor
rang aan de personenauto, bestuurd
door de 46-jarige H. V. uit Horst.
Ook bij deze botsing bleef het bij
materiële schade.
De 16-jarige bestuurder van een
bromfiets W- v. S. uit Venray reed
over- de Hoofdstraat te Oirlo in de
richting Castenray. Op de Hoofd
straat stonden links van de weg per
sonenauto's geparkeerd. Volgens zijn
verklaring was uit tegenovergestel
de richting een vrachtauto komen
aanrijden. Om een botsing te voor
komen was hij op het trottoir gaan
rijden en daar komen te vallen. Hij
liep geen noemenswaardige verwon
dingen op, wel werd zijn brommer
beschadigd.
Op de kruising Beukenlaan
Leunseweg verleende de 71-jarige
bestuurder van een personenauto A.
E. uit Horst geen voorrang aan een
over de Leunseweg rijdende perso
nenauto, bestuurd door de 19-jarige
J. M. uit Venray. Bij de ontstane
botsing moest behoorlijke materiële
schade wórden genoteerd.
Beide buitenspiegels gingen
aan diggelen toen over de Rietweg
twee personenauto's, bestuurd door
de 20-jarige F. H. uit Sevenum en
de 23-jarige C v. d. G. elkaar tege
moet kwamen. Een dér bestuurders
reed door maar kon later worden
achterhaald. Overigens bleef de
schade tot beide buitenspiegels be
perkt.
Aanrijdingen met
gewonden
De 10-jarige V. v. H. uit Venray
reed met zijn fiets op de Julianasin-
gel. De fietser had een plastic tas in
zijn hand welke tussen de spaken
van zijn fiets geraakte. Hij kwam te
vallen en liep een hoofdwond op en
werd naar het ziekenhuis vervoerd.
De bestuurder van een perso
nenauto G. M. uit Eindhoven lette
onvoldoende op, toen hij vanaf de
Leunseweg de weg In de Wieën wil
de inslaan, op het verkeer dat over
het rijwielpad naderde. De bestuur
der van een bromfiets J. G. uit Ven
ray kon de auto niet meer ontwijken.
Hij botste met zijn bromfiets tegen
de auto op en liep verwondingen op
aan zijn knie. Hij moest zich daar
voor onder medische behandeling
stellen.
Geparkeerde auto
beschadigd
Bij terugkeer bij zijn op de par
keerplaats van de Hema geparkeer
de auto bemerkte de 25-jarige be
stuurder M. H. uit Venray dat zijn
auto aan de achterzijde beschadigd
was. Uit sporen bleek dat dit door
een andere auto moest zijn gebeurd.
De veroorzaker liet geen visitekaart
je achter.
Drankgebruik
In het afgelopen weekend werd
aan twee bestuurders procesverbaal
aangezegd, terzake het rijden onder
invloed- Een bestuurder kreeg een
rijverbod opgelegd. Hij had net niet
te veel gedronken.
Eerder kreeg een bestuurder ook
een procesverbaal aangezegd. Bij
hem bleken de blaasproeven van
dien aard te zijn ,dat de bloedproef
moest worden afgenomen.
Een 23-jarige autobestuurder uit
Meerlo-Wanssum werd aangetroffen
terwijl hij onder invloed van alco
hol zijn auto bestuurde. Na het bla
zen moest hij de bloedproef onder
gaan. Hij kon daarna met de aanzeg
ging van een rijverbod en dat proces
verbaal zal worden opgemaakt, huis
waarts keren. Uiteraard met achter
lating van de auto.
UIT PEEL EN MAAS
VAN 8 APRIL 1950 - No. 14
In zaal Schellen werd een vergade
ring gehouden van diverse Venrayse
sportverenigingen. Er werden plan
nen besproken voor de organisatie
van de Diocesane Limburgse Sport
dag ,die cp zondag 4 juni a.s te Ven
ray gehouden zal worden. Op deze
dag zullen wedstrijden gehouden
worden met: voetballen, handballen,
korfballen, atletiek en gymnastiek.
Te Leunen brak donderdagnacht
om 2 uur brand uit in de fabriek
„Cheminal", gevestigd in de oude
school. Slechts enkele meubelstuk
ken konden worden gered, alsmede
wat afgewerkte producten. De
brandweer was spoedig ter plaatse.
In Venray zullen wederom enke
le cursussen gegeven worden voor
hen die i.v.m. emigratie interesse
hebben voor de Portugese of Engel
se taal.
Voor het eerst in de geschiedenis
zal Venray een algemene Missie ten
toonstelling krijgen die uit gaat van
het Bisdom. Van de 26 missioneren
de leiders en Congregaties zullen
acht aan deze tentoonstelling deel
nemen. De tentoonstelling wordt ge
houden van 23 september tot 1 ok
tober en wel in grote tenten.
Venray's Vroeder Vaderen werden
donderdag 6 april in een spoedeisen
de vergadering bijeen geroepen in
verband met het bezoek van H- M.
de Koningin en Z.K.H. Prins Bern-
hard aan Venray. Het punt waar het
over ging was: de nodige herstellin
gen aan trappen, hal en bovenhal,
terwijl de provisorische feestver
lichting definitief in orde gemaakt
moest worden. Voor dit alles keurde
de raad het bedrag van 4.000,
goed, dat op voorstel van b. en w.
hiervoor beschikbaar was gesteld.
De belangstelling van onze kippen
houders voor de nieuwe bond die
werd opgericht, was in Venray-kom
zeer gering. Op de oprichtingsverga
dering waren zegge en schrijven 15
pluimveehouders aanwezig. De he
ren G. Geurts, Coopmans en G. Ja
cobs werden resp- als voorzitter,
vice-voorzitter en secretaris geko
zen.
Te Oostrum zal op Paasmaandag
wederom een jeugddag gehouden
worden. De dag zal worden ingezet
met een plechtige H. Mis waarna aan
de leden van de Jonge Garde en
Jong Nederland een koffietafel zal
worden aangeboden. In de namiddag
zullen diverse spelen worden geor
ganiseerd. Tevens is er die dag een
Amerikaanse Kermis.
Vernielingen
Baldadige jeugd vernielden in
de nacht van zondag op maandag
een verkeersbord aan d° Kempweg.
Mevr- P. uit Vieriingsbeek deed
aangifte van vemielirjg van een rui
tenwisser van haar aan de Bergweg
geparkeerde personenauto.
om uw voorkeur voor soepele, draagbare en eigentijdse pakken...
in een geheel eigen keuze om te zetten. U zult er sportief óf - als u
dat wilt - stijlvol uitzien en even enthousiast zijn als wij.
Het linkerkostuum is eendrie-delig-composé. Ze zijn er in geraffineerde kleurstelling f. 479,—. Blazers zijn er met dubbele
of énkele rij knopen. Vanaf f. 229,-. Rechts een sportkostuum in multi-colour f. 399,-.
Helmond, Roosendaal, Boxmeer, Oss, Venray, Weert.
Zuidsingel 16 - 5802 EG VENRAY
Telefoon 04780-81920
v/h MIXO
Openingstijden:
ma - wo - do van 9.00 18.00
di van 9.00 - 13.00 uur
r van 9.00 -21.00 uur
a van 9.00 - 16.00 uur
Aanbiedingen geldig zolang de voorraad strekt
en tot onze volgende aanbiedingen.