!)5 jaar geleden moest Venray evacueren
VISVIJVER IN WORDING
- - ~p:r:r*
Uit de gemeenteraad van Meerlo-Wanssum
Dezer dagen om precies te zijn,
onderdag 25 oktober - was 't 35 jaar
sleden, dat de Engelse militaire au-
iriteiten het bevel gaven tot een vol
tige evacuatie van Venray-cen-
om. Deze maatregel wekte aanvan-
ulijk onder de Venrayse bevolking
iel verontwaardiging. In het licht
de omstandigheden was ze ech-
gerechtvaardigd en noodzakelijk,
mdat Oostrum. Oirlo en Castenray
og wekenlang in Duitse handen ble-
j, was Venray aan een voortduren-
Duitse beschieting blootgesteld,
jerdoor en door de verwoesting of
escnadiging van nagenoeg ieder
uis, moesten de meeste Venrayers de
:ht maar vaak ook een gedeelte
an de dag doorbrengen in voeh-
ge kelders of onbewoonbare hui-
in. Door het totaal ontbreken van
uuwmaterialen was het uitgesloten
it de siuatie voor het aanbreken
de winter verbetering zou onder-
lan.
Mede met het oog op het ontbre-
in van levensmiddelen, brandstof-
ji en voldoende medicamenten,
ierd het uitbreken van epidemieën
jn ook zeer denkbeeldig geacht.
Jn week na het bevel, hadden 15000
Koners- van Venray daaronder
■grepen 3000 evacuees uit de om-
eving met medeneming van
lechts wat handbagage, Venray ver-
alen. Alleen de Engelsen, de politie
inde O.D. bleven achter.
Elsie Marshall een Engelse ver-
laggeefster volgde in die donkere
latste dagen van oktober 1944, een
lenrayse familie die afgevoerd werd
lit het frontgebied. Enigszins inge-
ort en in een vrije vertaling, volgt
ier haar relaas zoals het te lezen is
i 't Engelse magazine „ILLUSTRA-
ED" van 18 november 1944. Ook de
oio's zijn uit dat tijdschrift overge-
omen, waardoor de kwaliteit wel
rat te wensen overlaat.
Evacuatie is altijd een dramatische
angelegenheid. Keer op keer heb ik
et meegemaakt in Engeland, maar
heb ik het ook ervaren in een
ontgebied in Nederland.
Onze evacuaties waren georgani-
erd en zakelijk van opzet. Met
iacte tijdschema's, geprogrammeerd
tnsport en mobiele opvangruimten,
dden onze evacuaties soms de
hijn van een uitstapje.
Het is natuurlijk zeer aandoenlijk
tn man met paard en wagen langs
en landweg te zien trekken, met op
ie wagen zijn familie, gezeten te-
lidden van do schamele resten van
un bezit en dan nog een trouwe
ond achter de wagen sjokkend.
Maar dit soort evacuaties vormen
en groot gevaar voor een oorLgs-
pparaat. De verwoestende uitwer-
ing hiervan kennen we uit de dagen
an onze terugtocht uit België (mei
940).
Oma Barents met haar kleindochter uitrustende van de vermoeienissen in het opvangcentrum te Deurne.
Nu ga ik U het verhaal vertellen
van Gerard Hermsen, een kleine ma
gere Nederlander wiens huis in Ven
ray gebeukt werd door zowel Engels
als Duits geschut.
Hij was naar Duitsland getranspor
teerd om daar gedwongen werk te
verrichten. Toen hij na enige tijd met
een weekje verlof naar huis mocht,
deed hij wat zoveel Nederlanders de
den, hij „dook onder".
Uiteraard was hij niet in het bezit
van een distributiekaart, zodat hij
moest meeeten van het karige voed
sel dat zijn gezin kreeg toegewezen.
Zijn dorp kwam in de vuurlinie te
liggen en daarom moest hij met zijn
gezin zijn woning, beter gezegd zijn
kelder verlaten. Met zijn vrouw en
hun 5 maanden oude baby, liepen ze
naar een Rode Kruispost (in het St.
Elisabethziekenhuis). Daar stapten ze
in een drietonner van het Engelse
leger en daarmee gingen ze naar een
doorgangskamp in Deurne. Daar was
ik bij de aankomst van Gerardus,
zijn vrouw Petronella en hun in
een wiegje gelegen dochtertje Eli
sabeth. Ook oma Barents was daar
bij. De drietonner waarmee de fami
lie Hermsen vervoerd was. maakte
deel uit van een groot convooi.
De chauffeur was een opgeruimde
jongeman uit Southhampton, die één
week na D-day in Normandië aan
land was gegaan. Sindsdien was hij
belast met de aanvoer van munitie
naar het front. Het vervoeren van
vluchtelingen was een nieuwe job
voor hem. Hij noemde zijn lading
„mijn 22 zorgenkinderen", maar gaf
toe dat het een gezellige afwisseling
vormde in het vervoer van explosie
ven.
Toen de vrachtwagen het kamp
opgereden was, werd er een trapje
tegen de wagen gezet en hielpen Brit
se officieren de vluchtelingen met
het uitstappen.
Een voer een verdwenen de eva-
cuees uit Venray, met daaronder de
familie Hermsen, door een deur naar
de ..ontluizingsruimte", waar ze van
top tot teen bepoederd werden. Geen
plezierige bezigheid, maar er werd
toch niet geklaagd. De Nederlanders
zijn een flegmatiek volkje, dat de
evacuatie toch nog gemakkelijk
schijnt op te vatten. Ze bleven be
trekkelijk rustig en er vielen weinig
tranen.
Na de ontluizing ging de familie
Hermsen naar een Nederlandse
legerarts. Deze vond hun gezond
heidstoestand uitstekend. Mensen die
iets mankeerden gingen naar een
klein hospitaal kamp.
Na hel onderzoek door de arts werd
de familie geregistreerd door help
sters van het Rode Kruis, die op hun
registratiekaart de geboortedatum,
adres en plaats van bestemming in
vulden.
Buiten de registratieruimte ston
den de vrachtwagens alweer gereed.
De vluchtelingen stapten er weer in
en werden naar een ander gebouw
gebracht, waar ze voorzien werden
van brood en thee. In minder dan
een half uur waren ze alle afdelingen
van het kamp gepasseerd. Op top
dagen werden er wel 2000 vluchtelin
gen afgehandeld.
Hierna verliet het convooi het
kamp. De vluchtelingen schenen re
delijk gelukkig te zijn. De jongelui
lachten, maakten grappen, en wuif
den naar voorbijgangers. Maar som
mige oudere mensen zaten met ge
bogen hoofden. Het valt ook zwaar,
oud en dakloos te zijn. En daarbij
was de tocht soms nog gevaarlijk ook.
Nog maar kort tevoren waren 7
mensen uit een dnvooi gedood door
vijandelijk vuur.et
>rt
Uiteindelijk k-*en-u?n we aan op
enze bestemmin ^erz, was een klein
dorp. genaamd Y' waar de vluch
telingen opniei^S?oor lachende
Tommies uit de u^igens werden ge
holpen.
De burgemeester en de veldwach
ter stonden bij het gemeentehuis ge
reed om hen te ontvangen. Hulpvaar
dige Nederlanders droegea hun spul
len naar een school. In de school kre
gen ze van nonnen grote kroezen kof
fie. surrogaat weliswaar, maar het
was lekker heet. Ook werden er bis
cuits, uitgedeeld, droog en voedzaam.
bekendmakinc
IT't'
seize en zullen kunnen hersteld worden, het on.ogell ^zIT^te
bevolking van dit Veelte der g«eente behoorlijk onderdak' te ZsLf-
zullen zorgdragen
..•mam huw,
1». T°Z" ""J"" .M,-
i- *i-
Ttvo.r vrn 1.1,.. word" S-leMgd .00,
am -
",r""
C" Worden ?earreateerd en gestraft.
Be Inwoners worden verzocht hun kalmte te bewaren u
f h°"d" -«WBw,, hu„ door "Mkt
-- -
"™i" «W». .o.t „lp, op
W Pl„,„ vertrit
VENRAY, 25 October I944.
Be Burgemeestér van V E N R A y
Priesters beantwoordden vragen,
kalmeerden de wankelmoedigen eri
vermaanden onwillige kinderen.
De school was voor de helft ge
vuld met een strolaag voor die vluch
telingen waarvoor nog geen evacu
atieadres gevonden was. Maar er
hoefde geen gebruik van gemaakt te
worden, omdat er voor iedereen on
derdak was gevonden.
Vrouwen en kinderen zaten te bab
belen, terwijl het manvolk langs een
tafel liep, waar informaties werden
verstrekt, over hun nieuwe tijdelijke
verblijfplaats waarvan de kosten voor
rekening van de Overheid zou ko
men.
Ook Gerard Hermsen had al zijn
paperassen bijeen en hij verzamelde
zijn huisgenoten, om klaar te zijn
voor het vertrek van de vrachtwa
gens die hen naar een boerderij zou
den vervoeren.
Ik ging met hen mee en volgde hen
over het tuinpad dat naar een boer
derij liep. Twee lachende meisjes
opende de deur: Cato en Mina van
Lieshout, dochters van de boer.
Als een lach welkom betekent, dan
hoeft de familie Hermsen zich geen
zorgen te maken. Door de heldere
gang gingen we naar de kamer die
voor de familie bestemd was. Het
was schoon en comfortabel.
Ik nam afscheid van Gerard, Petro
nella en oma. De kleine Elisabeth
pakte mijn vinger en glimlachte.
Ik ging terug naar mijn jeep met
de gedachte dat ik me geen zorgen
hoefde te maken over het welzijn
van mijn kleine familie. Ze waren
door een hel gegaan, maar het leek
me dat hun moeilijkheden snel voor
bij zouden zijn. Het zou wel niet lang
duren voor ze weer konden terug
keren naar hun zwaar beschadigde
huis in Venray.
Tot zover het nogal optimistisch
getinte verhaal van de Engelse Elsie.
Ze kon ook niet vermoeden dat Ven
ray nog maandenlang te lijden zou
hebben van Duitse beschieting en dat
velen van de „displaced persons"
eerst na 3 tot 5 maanden naar hun
haardsteden konden terugkeren.
Evenmin dat er onder hen ook velen
waren die het op hun evacuatieadres
maar slecht getroffen hadden.
W. Willemsen.
In het opvangcentrum te Deurne werden'de evacuees geregistreerd.
In Bakel waren de burgemeester en de politie aanwezig bü de aankomst van de evacuees.
Aankomst bij het evacuatieadres in Bakel.
Zoals uit de foto blijkt beslaat het
grondwater intussen al een aardige
plas. Verwacht mag worden dat zeer
binnenkort een zandzuiger zal wor
den ingeschakeld die het zand tot
ruim 3 a 4 meter onder het grond
waterpeil zal wegzuigen.
Achter het afwateringskanaal, dus
richting Nieuw Dalland, heeft men
van de zwarte grond reeds een wal
opgeworpen .waarachter de zandzui
ger straks de modder zal gaan neer
spuiten.
In de tot dusver afgegraven vijver
tekent zich het z.g. paai-eiland reeds
nauwkeurig af.
Het hier inmiddels afgegraven
zand is o.m. gebruikt voor de aanleg
van het fietspad naar Overloon, de
aanleg van de doorgaande wegen in
plan Landwoert en er is ook een gro
te partij verkocht aan een gemeente
elders. Voor het plan Landweert
heeft men voor de secundaire wegen
nog veel zand nodig. Daarom is het
o.m. noodzakelijk dat dit zand tijde
lijk wordt opgeslagen achter genoem
de wal, waar het water er uit kan
zinken.
Verwacht wordt dat wind en
weder dienende dit jaar nog de
vijver in zijn ruwe toestand klaar
komt. Op de bodem moet t.z.t. weer
een laag zwarte grond worden terug
gebracht voor begroeiing. Ook het
omliggende terrein krijgt nog een
beplanting. Voorts wordt er een vis-
plaats gecreëerd voor minder-vali-
den.
Als men tijdig vissen kan uitzetten
het water moet weer tot rust ge
komen zijn is het wellicht moge
lijk volgend jaar al zijn hengeltje uit
te werpen. Het beheer wordt dan ge
voerd door de plaatselijke hengel
sportverenigingen, maar men behoeft
geen lid te zijn om voor een visver
gunning in aanmerking te komen.
De raad der gemeente Meerlo-
Wanssum kwam in periodieke ver
gadering bijeen en was door het be
danken van het raadslid Janssen
(Meerlo) niet meer voltallig. Tijdens
die vergadering werden de geloofs
brieven van het nieuwe raadslid de
heer Ad Hol door de speciale com
missie onderzocht en deze had na
onderzoek van de geloofsbrieven geen
bezwaar tegen toelating. Dat zal dan
de volgende raadsvergadering gebeu
ren.
Geen bezwaren had de raad te
gen het voorbereidingsbesluit Alge
meen bestemmingsplan gemeente
Meerlo-Wanssum waarbij (weliswaar
te laat) het raadslid De Weiehs de
Wenne wel hoopte dat dit de laatste
maal zou zijn dat het voorberei
dingsbesluit in de raad aan de orde
zal komen en dat er eindelijk eens
zekerheid zal komen voor de aspi
rant bouwers.
De subsidiëring voor het jcugd-
en jongerenwerk werd aangepast. In
de toekomst zullen ook jeugdigen tot
de leeftijd van 6 jaar onder de subsi
dieregelingen kunnen vallen.
Er kon een bedrag woiden ge
voteerd van 3.212,voor de aan
schaf van een goed waterpastoestel
t.b.v. afd. openbare werken.
ALGEMENE BESCHOUWINGEN
Veel raadsleden deden weer een
beroep op het college toch vooral te
blijven zorgen voor meer woningwet
woningen en bejaardenwoningen op
de verschillende kerkdorpen.
Vuilnisophaaldienst is een heet
hangijzer en verschillende raadsleden
menen dat het beste is lot plaatsing
van minicontainers over te gaan.
P. HENDRIKX blijft steeds hame
ren op een hogere vergoeding per
ton ten behoeve van het havenbe
drijf te Wanssum. Was tevreden over
het subsidiebeleid, maar hoopte dat
de vrouwenverenigingen ook in de
toekomst subsidie zouden krijgen. De
bouw van het nieuwe gemeentehuis
werd ook door hem aan de orde ge
steld, maar andere raadsleden had
den daar een andere mening over.
SNELLEN wees nog eens op snelle
realisering van het rijwielpad Tien-
ray-Horst. Verbetering van wegen,
terwijl hij speciale aandacht vroeg
voor bepaalde werken in zijn kerk
dorp. Tienray.
WIJNHOVEN wees op speciale
werken in Tienray. blij vroeg meer
aandacht door de politie op het ver
voeren en verspreiden van drijfmest.
DERKSEN had een aparte bereke
ning gemaakt voor subsidie aan peu
terspeelzalen waarbij dan meer in
breng zou moeten komen van de ou
ders. De Saweco verkeert in grote
moeilijkheden nu dit bedrijf niet aan
het bouwen kan komen in Venray.
Hij gaf het college in overweging
kontakt op te nemen of niet een mo
gelijkheid zou zijn te bouwen aan de
Wanssumse haven. De rondweg in
Meerlo werd ten tonele gevoerd me
de in verband met het gereedkomen
van de brug te Wanssum. Meer mo
gelijkheid vroeg hij voor de Centra
le Antenne Inrichting.
G. RUTTEN pleitte voor onderzoek
of de riolen niet naar Venray kun
nen, omdat een rioolzuiveringsinstal
latie voor de Maasdorpen geen haal
bare zaak is. Tien jaar geleden was
de roep „Wanssum bij Venray". Ik
ben nog blij dat het niet is gebeurd.
Datgene wat wij ondergronds via het
riool en via de Molenbeek nu in de
Maas kwijt willen, zou ik Venray van
harte willen toevertrouwen, aldus de
nestor van de raad.
Nu het college in haar aanbeve
lingsbrief schrijft dat er een meer ge-
eigende kantoorruimte voor de so
ciale dienst nodig is, deed de heer
Rutten de suggestie het karakteris
tieke gebouw bij de jachthaven (spre
ker bedoelde het oude gemeentehuis)
daarvoor te gebruiken. Ook pleitte
deze spreker om de havenconcerten
weer nieuw leven in te blazen.
J. HURENKAMP gaf zijn visie op
de te stichten sporthal. Hij vroeg zich
af of de gemeenschap wel bereid zou
zijn dat offer te brengen. De onroe-
rend-goed-belasting zou dan alleen
voor die sporthal van 215.50 naar
303,moeten worden gebracht.
Aandacht vroeg de heer Hurenkamp
voor de aanleg van een fietspad
Wanssum - brug Well. Het raadslid
dat dit niet nodig vindt, raadt hij
aan maar eens op een zondag op die
weg te fietsen. Verbetering van het
rijwielpad Wanssum-Oostrum is zeer
dringend. Spreker betitelde dit fiets
pad als een provinciale schande.
L. BETERAMS pleitte voor het in
stellen van informatieve raadsver
gaderingen. Inspraak, medezeggen
schap staat bij diet raadslid hoog in
het. vaandel geschreven en hij gaf
met voorbeelden aan hoe het zou
moeten. Maar of de raad daar vóór
zal voelen, betwijfelen wij. Spreker
wil duidelijke uitleg hebben omtrent
de samenstelling van de woningstich
ting „het Zuiden". Bij het hoofdstuk
bouw nieuw gemeentehuis vroeg de
heer Beterams of de vorming van de
gemeente Maasdorpen nog een kans
maakt en of het niet beter zou zijn
dat de gemeente Meerlo-Wanssum in
zijn geheel bij Venray zal komen of
een opdeling tussen Horst en Venray.
WEICHS DE WENNE bracht in
herinnering dat de gemeente Meerlo-
Wanssum nu net 10 jaar bestaat en
dat er ondanks andere voorstellingen
een evenwichtige harmonieuze ge
meente is gevormd met een finan
cieel gezonde huishouding. Het expe
riment kan als geslaagd worden ge
noemd.
Zoals bekend is men van gemeente
wege begonnen aan het realiseren
van een nieuwe grote visvijver tus
sen de Ballonzuil en Nieuw Dalland.
Wat voor enkele weken nog een dras
sig weiland was, is inmiddels omge
toverd in een grootse zandafgraverij-
Met een bulldozer is het zwarte
zand aan de kant gezet, waarna het
gele (in dit geval bijna witte) zand
op grote bergen werd verzameld en
afgevoerd. Voor zover nodig werd
rondom de geplande visvijver het
zwarte zand weer teruggebracht, ter
wijl de bulldozer en de dragline tot
even onder het grondwater het gele
zand afgraven.
