HEEL
DE
MENS
Burgemeester drs. F.G.L.L. Schols
PU -f3 Sï- I
r:i T.-i TH ui
,,Heel de mens". Dat is het bindende mo
tief in de herinneringen aan Venray tussen
1968 en 1975.
Ik doel daarmee op de vele, diepgaande
en veelvuldige ervaringen waarbij het leven
en samenleven van mensen in al zijn facet
ten in de aandacht kwam.
Dat was zo met de behandeling van de
grotere' structurele vraagstukken zoals de
ruimtelijke ordening, de ruilverkavelingen en
de bevordering van de industrialisatie. Dat
was zo met de benadering van de welzijns
problemen en de vragen van samenlevings
opbouw.
Dat was zo brj de confrontatie met de pro
blemen van de kerkdropen rond Venray,
zeer vitaal en vol initiatieven enerzijds en
anderzijds langzaam wegglijdend omdat het
numerieke draagvlak onder instellingen als
scholen en winkels werd weggespoeld.
Dat was zo bij de bouw en inrichting van
zeer snel tot stand gekomen wijken ik
denk aan Veltum en het Brukske die
van een verzameling huizen moesten kun
nen toegroeien naar een eigen plaats onder
de Venrayse zon. Woonwijken, waarin over
wegend niet-Venrayers en niet-Limburgers
gingen wonen, met hun eigen kijk op het
leven, een kijk die soms in belangrijke mate
Oud-minister H. van Doorn van C.R.M.
opende op 4 maart 1974 „De Wetteling".
Enkele weken later kwam hij terug voor een
oriënterend gesprek in „De Clockert".
Op 26 juni 1974 vond de officiële overdracht
plaats van het klooster Jerusalem aan de
gemeente.
ontmoetingen die onder de meest uiteen
lopende omstandigheden tot stand kwamen,
zij het tijdens het spreekuur, zij het tijdens
carnaval, zij het tijdens een receptie, of zo
maar op straat, waar je werd aangesproken.
Venray is een fascinerende samenleving
voor ieder die even de moeite neemt om er
zich mee bezig te houden.
Venray is af en toe wel eens wat demon
stratief zelfbewust. Maar wat wil je? Met
zo'n historie, met zoveel tegenslagen denk
aan de laatste wereldoorlog maar ook
misschien juist daardoor met zoveel
elan, met zoveel ruimte ook van hart en
geest, dat velen, uit het westen en noorden
komend, zich daar niet alleen thuis voelen,
maar er echt verworteld zijn en er niet meer
weg willen.
Venray heeft de laatste deccenia het getij
wel mee gehad, maar en dat was niet zó
vanzelfsprekend het heeft ook met dat
getij meegewerkt, de kansen uitgebuit. Dus
een beetje opscheppen, zo af en toe, bij
voorbeeld bij deze gelegenheid mag wel.
En dan weer stevig aan de slag. Dat Ven
ray zich zo spectaculair, en tegelijk zo even
wichtig, heeft kunen ontwikkelen heeft het
ook te danken aan zijn structuur.
Venray is eigenlijk al een klein gewestje
geweest, bestaande uit een hoofdkern en
tien kleinere kernen, sommige heel oud,
ouder dan de hoofdkern. Sommige heel erg
jong. Door deze samenstelling van de ge
meente uit vele dorpen (een levend be
wijs overigens dat een levenskrachtig dorp
niet per sé een onafhankelijke gemeente
moet zijn) hebben de bewoners als van
•-T"! in
SwlSB *1 --*>• h"
lil ii I
afweek van die der oorspronkelijke inwoners
van Venray.
Dat was ook zo bij de bemoeienissen om
een Gewest Nrd. Limburg tot stand te bren
gen. Ofschoon het officieel ging om een ge
meenschappelijke regeling van gemeenten,
was de dieperliggende ondergrond het besef
dat Noord Limburg een gemeenschappelijk
erf was, dat een eigen rol te vervullen zou
krijgen in Nederlands en zelfs Europees
verband en dat daartoe zijn krachten moest
samenvoegen.
Dat was tenslotte zo in de talloos vele
vaak ontroerende persoonlijke ont
moetingen met mensen individueel, soms in
diepe wanhoop over een kapot geslagen
leven, soms overlopend van geluk en en
thousiasme over een toekomstverwachting,
Het in 1884 herbouwde en in 1924 uitgebreide raadhuis aan de Grote Markt verloor in
mei 1976 zijn oude funktie. Sindsdien is het gebouw ingericht als muziekschool.
nature geleerd om over de omheining van
eigen parochie heen te kijken. Dat is ze la
ter goed te sta gekomen, toen Venray na
de jaren 40-45 zijn spectaculaire groei door
maakte. Daarenboven had Venray een in
wonertal dat groot genoeg was om zich een
gemeentelijk bestuur en een ambtelijk en
technisch apparaat aan te meten die opge
wassen waren tegen de vraagstukken die
nu eenmaal samengaan met zo'n forse ont
wikkeling.
Er was en is voor Venray genoeg reden
tot zelfbewustheid. Veel is tot stand geko
men, er zijn veel mogelijkheden bijgekomen
tot ontplooiing en vorming van mensen
naast datgene wat er al sinds lang was
zowel onderwijskundig als educatief als cul
tureel en evenzeer ten aanzien van de werk
gelegenheid. Mogelijkheden, niet alleen voor
Venray. maar voor een wijde omgeving. De
rol van centrumgemeente is in de laatste
jaren sterk gegroeid en verdiept. Voor zelf
voldaanheid is zo ooit geen aanleiding
want Venray zit in het hart.van een proces
dat nog lang niet is voltooid. Integendeel,
het verkeert nog in een beginperiode. Een
proces van aanpassing aan nieuwe woon-
en leefomstandigheden, een pr'oces van ont
moeting met en weging van anders-liggende
denk- en leefpatronen, een proces van ver
stedelijking, een proces van nieuwe vorm
geving aan ons democratisch bestuurlijk
stelsel.
Bestuurlijk betrokken mogen zijn bij zo'n
gebeuren is een kans uit duizenden. Zo
heb ik mijn Venrayse jaren ervaren. En als
je ontvanger goed is afgestemd op de zen
der van de bevolking, dan is bestuurlijk
bezig zijn geen zware opgave. Niet omdat
het een meedrijven betekent met de stroom,
want besturen is geen lijdelijk toezien. Het
vraagt een anticiperend vermogen. Het
vraagt ook eigen inbreng om aan die ont
wikkeling mede richting en gestalte te ge
ven. Maar als je weet te verwoorden wat
leeft bij de mensen en eigen ideeën daar
aan toetst, dan is vormgeving van vage
wensen, concretisering van voornemens een
bezigheid die bewoners niet als aan hun
denken en beleven vreemd wordt ervaren.
Per saldo dient het bestuur zich te rea
liseren dat het er is door en vanwege en
omwille van de bevolking. Die band mag niet
Op 23 augustus 1974 bracht H.K.H. Prinses
Beatrix met Z.K.H. Prins Claus een werkbe
zoek aan Venray.
verbroken worden op straf van een node
loze wrijving en onbegrip. Sterker nog, op
straf van aantasting van ons bestuurlijk stel
sel, waarvan de navelstreng de levende re
latie is tussen bestuurden en bestuur.
Drs. F. G. L. L. Schols
Den Haag, september 1979
Zuster Dorothée, de laatste overste van „Jerusalem" werd in 1975 benoemd tot Ridder in
de Orde van Oranje Nassau. Burgemeester Schols speldde haar de versierselen op.