VREEMDELING IN JERUSALEM In 1946 bracht H.M. Koningin Wilhelmina een bezoek aan het zwaar getroffen Venray. Op de foto wordt dr. H. Poels aan de Koningin voorgesteld. Naast dr. Poels herkennen we oud-gemeentesecretaris, de heer H. Vorst. Zonder ook maar iemand tekort te willen doen mag ik in dit verband wellicht toch even vermelden de vestiging vanuit Haarlem van het bedrijf van J. P. A. Nelissen, dat in samenwerking met de alhier gevestigde be drijven veel voor de wederopbouw alsook voor de bouw van nieuwe wijken heeft ge daan. Het was ook een grote dag toen op maan dag 12 augustus 1946 Hare Majesteit Ko ningin Wilhelmina Venray bezocht om zich persoonlijk op de hoogte te stellen van de grote verwoestingen in deze gemeente. Zij bracht onder andere een bezoek aan de Grote Kerk alwaar ze met grote belangstel ling de werkzaamheden aan het herstel in ogenschouw nam, waarna zij zich ook naar de ruïnes van Jerusalem begaf alwaar zij door de zusters werd begroet. Kort na haar terugkeer in ons vaderland bracht Hare Majesteit Koningin Juliana, nog kroonprinses zijnde, een bezoek aan onze gemeente om zich op de hoogte te stellen van de alhier aangerichte oorlogsverwoes tingen. Zij onderhield zich in hotel „De Zwaan" het gemeentehuis was wegens beschadiging buiten gebruik met een vertegenwoordiging van de bevolking. UITBREIDING EN NIEUWBOUW Tegelijkertijd kwam naast de wederop bouw ook de uitbreiding en de nieuwbouw aan de orde. Nieuwe woonwijken ontstonden zoals Venray-Oost, Venray-Zuid en Desselken. Herbouw van de zwaarbeschadigde scho len naast de bouw van nieuwe scholen zo als de lagere technische school en de huis houdschool. Behalve deze nieuwe scholen na de be vrijding was reeds in het eerste jaar van mijn ambtsperiode, in 1938, een Muloschool (thans Mavo) opgericht. De grote verbindingswegen met Deurne, Wanssum, Horst en Overloon moesten worden vernieuwd omdat deze door de bombarde menten en de zware trucks geheel waren omgewoeld. Belangrijke nieuwe wegen, met de aanleg waarvan begonnen zou worden, waren de Midden-Peelweg, als startpunt waarvoor door de toenmalige gouverneur en de burge meester een boom moest worden doorge zaagd van een stukje bos dat voor die weg moest worden geveld, en de Beekweg, wel ke beide wegen onder mijn opvolger zijn klaar gekomen. Niet te vergeten de verbetering van de ve le tientallen kilometers zandweg die van een verharding konden worden voorzien. Op 25 april 1950 brachten Hare Majesteit Koningin Juliana en Zijne Koninklijke Hoog heid Prins Bernhard een bezoek aan Venray en met mijn echtgenote had ik de eer het Koninklijk Paar op het gerestaureerde ge meentehuis te mogen ontvangen, alwaar aan Hare Majesteit als geschenk werden aange boden: twee poppen in de oude klederdracht van deze streek. Evenals haar Moeder Koningin Wilhel mina bracht ook zij een bezoek aan de Grote Kerk, terwijl pensionnaires van Jeru salem aan Hare Majesteit nog geschenken aanboden. Bij het oorlogsmonument legde H.M. de Koningin een bloemenkrans. NIEUW TIJDPERK De bevrijding luidde tevens een nieuw tijdperk in. Naast alle zorg die besteed was en werd aan de werkgelegenheid van de agrarische bevolking bleek aldra, dat de alhier heersen de werkloosheid, die ook onder de agrarische bevolking groot was, noodzaakte om meer en andere werkgelegenheid te creëren. Industrialisatie was een bittere en harde noodzaak. Van rijkswege kwam daarbij de belangrij ke ondersteuning door de aanwijzing van Venray als incidenteel te stimuleren kern, na dien gevolgd door de aanwijzing tot zoge naamde secundaire ontwikkelingskern. Aan de Maasheseweg werd een industrie terrein in gereedheid gebracht. De eerste hal werd gebouwd. Kleine plaatselijke bedrijven, die uitbrei ding zochten, vestigden zich op het nieuwe industrieterrein en langzamerhand kwamen grotere bedrijven van buiten de gemeente, onder andere Blitta uit Blitterswijck. De eerste belangrijke grote vestiging van buiten de gemeente was Inalfa uit Utrecht. 18 September 1957 vond door gouverneur Houben de officiële opening plaats. Aangezien het industrieterrein in de loop van 1960 aan een volledige bezetting toe was, moest naar uitbreiding en naar nieuwe ter reinen gezocht worden. In het kader van de ontwikkelingen in de agrarische wereld mag ik niet onvermeld la ten de grote Ruilverkaveling Lollebeek, een der grootste van Nederland, die ongetwijfeld een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de landbouw is voor de gemeenten Venray en Horst, en die na 1960 voltooid is. NUTSVOORZIENINGEN Niemand zal het zich thans bijna kunnen voorstellen, dat grote gebieden in onze ge meente geen elektriciteit hadden, dat de ou de gasfabriek in een desolate toestand ver kerend na de oorlog, slechts een zeer be perkt voorzieningen-gebied in het centrum had en dat er evenmin in de gemeente wa terleiding was. In deze na-oorlogse periode kwam hier snel verandering in, enerzijds door de eigen bijdragen van belanghebbenden anderzijds door medewerking van gemeente en nuts bedrijven. Reeds op 10 oktober 1945 werd opdracht gegeven aan de PLEM tot aanleg van elek trische straatverlichting ter vervanging van de oude gaslantaarns die in Venray-kom voor de straatverlichting zorgden. Vervolgens is de elektriciteitsvoorziening in mijn ambtsperiode tot een totale voorzie ning uitgegroeid voor de gehele gemeente. Een van de grootste uitbreidingen was in 1948 de elektrïfikatie van Peelplan-Zuid in Ysselsteyn. De opening of liever gezegd de officiële ingebruikstelling gebeurde door de gouverneur Houben. In 1949 werd de oude gasfabriek geliqui deerd en werd de gasvoorziening vanaf 1 juli 1949 overgenomen door Limagas. Successievelijk werd het gasnet in de ja ren 1949 en volgende vernieuwd en uitge breid. Nadat ook reeds vóór de oorlog over een drinkwatervoorziening was gediscussieerd kwam in 1941 mede door initiatieven van de gemeenten Venray. Horst en Gennep de Waterleidingmaatschappij voor Midden- en Noord-Limburg tot stand. In 1948 werd grond verkocht aan bedoelde maatschappij en bouwvergunning verleend voor de bouw van het pompstation Breehei. In de daarop volgende jaren kwam de wa terleiding tot stand en op 10 maart 1950 kon de officiële opening plaatsvinden. Op het einde van mijn ambtsperiode was nagenoeg de gehele gemeente van waterlei ding voorzien, behalve het kerkdorp Vrede- peel. Voorzieningen die we nu vanzelfsprekend vinden, doch waarover toen heel wat ge sprekken en overleg voor nodig waren. CULTURELE EN RECREATIEVE ZAKEN Naast de hiervoor reeds genoemde infra structurele projekten werd ook aandacht gevraagd voor culturele en recreatieve za ken. De eerste stappen werden gezet op de weg naar een sportpark, waarvoor ik nog het eerste „grondwerk" mocht verrichten. Aan de voorbereiding van een cultureel centrum steeds meer noodzakelijk nu elke voorziening sedert de verwoesting van het St. Antoniuspatronaat in het centrum ont brak was bij mijn afscheid al veel ge beurd. Onder mijn opvolger zou het realiteit worden. Reeds vele besprekingen waren er gevoerd over een zwembad, ook dat heb ik onder mijn opvolger tot stand zien komen. Bij alle mogelijke noodzakelijke activitei ten kan ik toch niet nalaten nu te vermelden dat een van de eerste zaken waarmee ik in 1938 geconfronteerd werd, het verzoek was om mijn medewerking te geven aan de tot standkoming van een georganiseerde car navalsviering. Men dacht letterlijk: „nu heb ben we een burgemeester uit Zuid-Limburg en die zal ons wel helpen". Het waS niet zo eenvoudig, want in deze streken, waar tot dan toe slechts te Venlo officieel carnaval mocht worden gevierd, t was een goed overleg daarover wel pood- zakelijk, zoals dat ook over het gelegenheid geven tot dansen noodzakelijk was. Wij denken daar nu met een glimlach over maar het is nog maar nauwelijks veertig jaar geleden. In 1939 vierde Venray dan toch zijn eerste carnaval met een Prins en Raad van Elf. GEMEENTEHUIS In al die 22 jaar was het kleine maar fijne gemeentehuis aan de Grote Markt de cen trale van alle activiteiten. Successievelijk werden alle kamers en ruimten in gebruik genomen; zo erg zelfs, dat onze toenmalige gemeentesecretaris, de heer Vorst, zijn werkzaamheden lange tijd heeft moeten verrichten in een kamertje van nauwelijks 8 m2. De vergaderingen van het college van burgemeester en wethouders werden op de kamer van de burgemeester gehouden. In 1952 kon er een kleine uitbreiding wor den gerealiseerd die een kamer voor de ge meentesecretaris en een kamer voor b. en w. opleverde. Dan denk ik nog niet aan de tijd. onmid dellijk na de oorlog, toen we ons aange zien het gemeentehuis wegens oorlogsschade niet kon worden gebruikt móesten be helpen in het nu niet meer bestaande hotel ..De Gouden Leeuw" aan "t Henseniusplein. nadat we ons eerst hadden moeten behel pen in het patronaat te Merselo. Reeds in 1949 werd door de gemeenteraad besloten een opdracht te verlenen aan de architect J. K. M. Colsen om een plan te maken voor de uitbreiding van het bestaande gemeentehuis op het in het wederopbouw- plan daarvoor reeds gereserveerde terrein achter dat gemeentehuis. Sedertdien is er voor het groeiende amb telijke apparaat onder mijn opvolgers al een aantal noodvoorzieningen gerealiseerd Toen het klooster Jerusalem vrij kwam is het een goede zaak geweest van het toen malige gemeentebestuur om tot aankoop van dat klooster te komen, waardoor men een gemeentehuis heeft verkregen, dat aan bestuur en ambtelijk apparaat zeker nog in lengte van jaren een goede huisvesting zal kunnen bieden. Ik ben blij daarvan nog getuige te hebben moge zijn en ik wens graag aan het Venrayse gemeen'.ebestuur toe dat men in dit fraaie gemeentehuis de belangen van de gemeente en haar bewoners op de best mogelijke wijze zal kunnen blijven behartigen. SLOT Het waren slechts enkele notities. Zij hebben niet de pretentie geschied schrijving te zijn. Uit mijn geheugen puttend heb ik slechts getracht met enkele lijnen de grandioze ont wikkeling van Venray. die een aanzet kreeg in mijn ambtsperiode, te memoreren En wanneer men heden ten dage. rond wandelend door het herbouwde Venray. de vele vernieuwingen en de talrijke uitbreidin gen van de kom Venray ziet en nu. sedert zijn in 1961 gereed gekomen herstel, de machtige toren van de St. Petrus Bandenkerk weder om het Peellandschap domineert, komt men tot de erkennning, dat het verwoeste Venray als een phoenix uit zijn as herrezen is en dat het zijn oude titel ..Parel van de Peel" weer ten volle verdient, waartoe ook het mooie nieuwe Venrayse raadhuis veel zal vermogen bij te dragen, Venray. september 1979 Mr A. H. M. Janssen, oud-burgemeester Op de trap naar de tweede verdieping kwamen we haar tegen. Een keurige, oude dame, die kennelijk op zoek was naar een of andere afdeling. Dienstbaar en behulpzaam, zoals een ambtenaar nu eenmaal behoort te zijn, bo den wij onze bescheiden diensten èn hulp aan. ..Tja", zei de keurige oude dame. ..ik weet hier echt de weg niet meer, het is in de loop van de jaren hier zo veranderd. Vroeger lag de ingang aan de andere kant en stond er een muur om het hele Jerusa- lemcomplex. Toen ik Jerusalem kende was het een hele toer om binnen te komen. Maar de tijden zijn veranderd en dit gebouw ook. Mannen kwamen hier vroeger niet bin nen en nu zie je allemaal mannen in en uit lopen. Zelfs zie je mannen in het ge deelte. dat vroeger „Slot" was. Daar kwa men wij als meisjes zelfs niet binnen. En nu loopt iedereen maar in en uit. Ik begrijp er niets van In ons achterhoofd begon een lampje te branden, maar voor alle zekerheid infor meerden we toch maar heel voorzichtig op welke afdeling en voor welke zaak zij bij wie moest zijn. „Op welke afdeling?" vroeg zij verbaasd. „Voor welke zaak?" „Meneer", zei ze, „Vlak na de oorlog was ik hier pensionnaire. Ik was toevallig hier in de buurt en wil nu nog eens graag rondkijken in die voor mij oude. vertrouwde omgeving. Toegegeven het klinkt wat nostalgisch. Ik hoopte hier nog mères of soeurs van vroeger te ontmoeten. Toen hebben we die keurige oude dame nog de weg kunnen wijzen naar het Freule- keshuus En ook dat zullen we straks niet meer kunnen doen. wanneer het Venrayse museum daar zijn onderdak heeft gevonden. GS. De Grotestraat van Venray, de mooiste winkelstraat van „De Parel van de Peel": lange rij van vernielde en beschadigde huizen. Op de achtergrond de zwaar beschadigde Grote kerk.

Peel en Maas | 1979 | | pagina 5