Leenen
Bermbranden
Zwartwerker
Inbraken
Ontvreemde auto
teruggevonden
Mannenkoor Goch
zingt Hoogmis in
Vredeskerk
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
ZEVEN EN NEGENTIGSTE JAARGANG
illeti
'*P
iiiiml
VRIJDAG 28 MEI 1976 Nr. 22
VRIJDAG 19 MAART 1976 Nr. 12
ZEVEN EN NEGENTIGSTE JAARGANG
5PRIJS
■ling)
druk EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF B.V. VENRAY
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 2727 GIRO 1050652
ADVERTENTIEPRIJS 24 ct. per mm. ABONNEMENTSPRIJS
PER HALFJAAR 10,(uitsluitend bij vooruitbetaling)
ons afgelo-
s en waar-
Itgave mei
er te *|jn
gezicht liet
i eigen be-
I mogelijk,
s medewer-
K>r Noord-
e krant op
ten worden,
ik dat op
wijken van
I en Maas.
vel van re-
wordt
f samenge-
de stenen werd „gebakken". Over
het algemeen waren deze stenen niet
geschikt voor het maken van mooie
buitenmuren, want ze waren erg
ruw. Wel waren ze heel goed ge
schikt voor binnenmuren, schuren,
stallen, enz.
De gehele Venrayse industrie be
stond uit één brandkastenfa-
briek, één cichoreifabriek, één limo-
nadefabriek, één ketelfabriek, één
steenfabriek, één cartonnagefabriek,
twee zuivelfabrieken en drie bier
brouwerijen (met in totaal slechts
70-80 werknemers).
Venrays brandweer moest twee
keer actief worden voor de bestrij
ding van bermbranden. Op de Oir-
loseweg tussen station Oostrum en
Oirlo, en aan Endepoel. De brand
weer kreeg de bermbrandjes onder
controle maar uitbreiding tot bos
brand was ook mogelijk geweest.
Met klem wordt er nog eens op
gewezen dat gezien de droogte voor
zichtigheid met vuur geboden is.
Venray heeft prachtige bos- en hei
degebieden en is gezegend met na
tuurschoon, daarom is de waarschu
wing meer dan op zijn plaats.
(Vervolg van vorige week)
ZUIVELINDUSTRIE
Volgens het gemeenteverslag van
1881 bestonden er vier steenbakke
rijen nl. die van G. Esser, L. Teeuws,
S. Custers en A. Reijnders. In 1886
bestonden er al vijftien „tichelovens"
met 98 werknemers.
In 1840, en ook daarvoor vanzelf
sprekend, vond de zuivelbereiding
op de boerderij plaats. Op kleine
boerderijen gebeurde dit met een
handkarn maar op grotere met een
karnmolen aangedreven door een
hond of een paard. In Venray werd
de boter grotendeels geleverd aan
een aantal plaatselijke winkeliers
(Camps, VerrLet, Slits) of aan de in
1884 opgerichte botermijn (onder het
raadhuis).
In de laatste decennia van de vo-
riage eeuw kwam hierin verande
ring. De boeren gingen toen over
tot coöperatieve zuivelbereiding. Het
eerst in 1886 in Warga in Friesland.
In Limburg volgde enige tijd daar
na (als eerste Tungelroy in 1892).
De eerste melk- en boterfabrieken
waren handkrachtfabrieken. Ze wa
ren gevestigd in zeer kleine ge
bouwtjes en de bedrijfsinventaris
was heel eenvoudig: een hand-
krachtcentrifuge, een fornuis, een
bascule, een tuimelkarn, een hand-
kneder en enige roomvaten.
Ook in Venray ontstonden er in
de negentiger jaren diverse „centri
fuges":
Merselo, St. Jansbond: dir. Th. Pub
ben, in 1902 72 deelnemers, boter-
produktie 26228 kg., verwerkte pielk
698256 kg (vermoedelijk opgeheven
in 1913 of 1914).
Ileide, St. Josephbond; dir. W. van
Meijel, in 1902 48 deelnemers, boter-
produktie 13738 kg., verwerkte melk
436945 kg (opgericht in 1895).
Uit het bovenstaande overzicht
dat niet de pretentie heeft meer te
zijn blijkt, dat de Venray „indus
trie" van 1840 tot 1940, een enkele
uitzondering buiten beschouwing ge
laten, een ambachtelijk opgezette
nijverheid was, sterk verbonden met
de agrarische sector en economisch
van geringe betekenis.
De „industriële revolutie", met als
kenmerkende verschijnselen o.m. de
vervanging van het werktuig door
de machine, de massaproduktie, de
snelle concentratie van grote men
senmassa's, de opkomst van het mo
derne kapitalisme en als gevolg van
die factoren diep ingrijpende maat
schappelijke veranderingen, kwam
in Engeland op gang in het laatst
van de achttiende eeuw. Nederland
werd er pas door beroerd in het
laatst van de vorige eeuw. Voor wat
Venray betreft zou men geneigd zijn
te stellen dat de „industriële revolu
tie" er eerst op gang is gekomen né
de tweede wereldoorlog. Waaraan
dan natuurlijk onmiddellijk dient te
worden toegevoegd, dat het proces
onder geheel andere omstandigheden
in tegenstelling tot wat vroeger
elders plaats vond een geregu
leerd en humaan verloop had.
W. Willemsen
In 1896 tellen we er zeven, nl. J.
Rambachs (Castenray), L. Haegens,
Wed. Strijbos, H. Moorrees, H. Jans
sen, H. Schreurs (Veulen) en S.
Janssen. In totaal hadden ze 49
werknemers in dienst. In 1899 werd
de gehele voorraad van de veldoven
van Rambachs verkocht voor de
bouw van de nieuwe kerk van Me-
terik.
vrachtauto,
lsberg kon
vrachtauto
elsteyn niet
■ndat op het
rrillen zijn
geraakte in
•echter trot-
rechter zij
ig haaks op
jen. De ge-
et voertuig
de bestuur-
lardig letsel
De sociale rechercheur van de ge
meente Venray hield de 31 jarige
Venrayer F. Z. op een bouwwerk
(verbouwing van een woning) van
het Venrayse aannemersbedrijf J.
aan. De Venrayer genoot een uitke
ring ingevolge de Wet Werkloos
heidsvoorzieningen van 259,- per
week terwijl hij bij de aannemer
sinds drie weken een wekelijks
voorschot ontving van 300,-.
Het blijkt nu weer eens te meer
dat de noodzaak van deze sociale
rechercheur noodzakelijk is. De con
trole zo werd ons medegedeeld zal
nog strenger gaan worden.
In 1906 resteerden nog vier veld-
cvens: Wed. Moorrees (opgericht in
1890), S. Janssen, J. Goumans (opge
richt in 1903) en H. Schreurs (opge
richt in 1895). Wanneer in 1916 de
veldoven van S. Janssen verdwijnt
is alleen die van de fa. Schreurs nog
over. In augustus 1922 werd deze
vervangen door een ringoven, die tot
voor enkele jaren in werking is ge
bleven.
Zondag 21 maart a.s. verzorgen
wij, tesamen met het Mannenkoor
„M.G.V. 1898" uit Goch (Did.) het
zondagochtendconcert in de schouw
burg om 11.30 uur.
Om 10.00 zingen we samen met 't
Mannenkoor de hoogmis in de Vre-
deskerk.
dt het voet-
rogels offl-
edstrijd Pa-
Oud Ajax.
s om 3 uur.
Overbroek, St. Brigitta; dir. H.
Poels, in 1902 47 deelnemers, boter-
produktie 16716 kg.
Leunen, St. Catharina; dir. J. Loe-
nen, in 1902 56 deelnemers, boter-
produktie 15555 kg.
Oirlo, de Eendracht; dir. E. Hen
driks, in 1902 42 deelnemers, boter-
produktie 11132 kg.
Halfweg, St. Antonius; dir. L.
Raedts, in 1902 62 deelnemers, boter-
produktie 23044 kg. (opgericht in
1898).
In het afgelopen weekend werd er
in Oostrum op 4 plaatsen ingebro
ken. Vermoed wordt dat zulks het
werk is van dezelfde dader(s).
Bij de familie A. ruitje van voor
deur ingedrukt daarna voordeur ge
forceerd. Ontvreemd 60,-. D. even
eens deur geforceerd, ontvreemd
160,-. S. achterdeur geforceerd. Ont
vreemd f 320,-, en bij v. M. even
eens achterdeur geforceerd. Er kon
nog niet bekend worden gemaakt
wat hier de buit bedroeg.
Wilt u allen om 9.15 uur aanwe
zig zijn in het zaaltje bij de Vredes-
kerk. In uniform.
Dinsdag repetitie in het zaaltje
achter café „In den Engel". We be
ginnen om 7.45 uur met de cursus
notenlezen, enz.
O plm. 8.15 uur repetitie.
Bij verhindering op de repetitie
graag uw afmelding bij mw Schroo-
ten, tel. 3309, of bij mw Giesberts,
tel. 2903.
In 1893 was er ook nog een parti
culiere zuivelfabriek opgericht (Th.
Slits). Het was de eerste stoomzui
velfabriek in Noord Limburg en was
gelegen in de Schoolstraat, tegen
over de schouwburg. In 1894 waren
er vier werknemers in dienst.
In 1909 begonnen de gebr. Lau-
rensse die vanaf 1902 reeds een
handel in papier en carton dreven
met cartonbewerking. In de crisis
tijd van de dertiger jaren bood dit
bedrijf aan een aanzienlijk aantal
Venrayers werk. In 1939 werd het
nog steeds bestaande bedrijf omge
zet in een N.V.
In de kom van Venray ontdekte
Venrays politie een te Barneveld ge
stolen personenauto. Deze auto werd
wel beschadigd aangetroffen. De
schade aan de auto bedroeg 500,-.
Nadat de stenen in de lente ge
vormd waren werden ze opgestapeld.
De ruimte tussen de stapels werd
opgevuld met brandstof die in het
najaar werd aangestoken waardoor
In 1903 kwamen in hotel „De Gou
den Leeuw" een aantal inwoners
van Venray bijeen voor een gesprek
over de mogelijke oprichting van 'n
coöperatieve stoomzuivelfabriek ter
vervanging van de bestaande hand
centrifuges. Het waren de heren: H.
Esser (burgemeester), H. Trynes, L.
Raedts, F. v. d. Boogaart, Hub. Jans
sen, Jan Poels, H. Wismans, G. Wil-
lems en J. Stoot.
Men kwam weldra tot het inzicht
dat aan een dergelijke oprichting
grote voordelen waren verbonden.
Op 24 januari 1904 werden de sta
tuten vastgesteld die na koninklijke
goedkeuring op 5 maart d.a.v. in de
Staatscourant verschenen. Na veel
touwtrekkerij om de plaats waar de
fabriek gevestigd zou moeten wor
den (een groot gedeelte van de be
trokkenen was voor Leunen, maar
anderen voor Oostrum), kon in 1905
de fabriek, gebouwd door de Ven
rayse aannemer Wijnhoven, in ge
bruik worden genomen. Op 28 janu
ari 1913 werd er nog een tweede co
öperatieve stoomzuivelfabriek ge
opend, nl. te Oostrum. Ze was ont
staan door de opheffing van de
handkrachtcentrifuges van Blitters-
wijck, Geysteren, Halfweg, Oirlo en
Wanssum. Tot directeur werd be
noemd de heer R. Lemmens uit Oos
trum. De fabriek met directeurswo
ning werd gebouwd door de gebrs.
Oudenhoven uit Venray voor
11.456,—. Eind 1913 telde de fa
briek 236 leden, een aantal dat in
1925 was gestegen tot 377.
ling op ont
man eenieder
dagtekening
schriftelijk
lliging van
ïg van de
de gemeen-
a.s. Zondag 21 maart wordt de
hoogmis om 10.00 uur in de Vredes
kerk verzorgd door het Mannenkoor
„M.G.V. 1898" uit Goch Did.
Zij zingen enkele delen uit de
Deutsche Messe van Schubert.
Afwisselend met hen zingt het
Dameskoor Venrode ook enkele kor
te werken.
Tot slot zingen beide koren tesa
men „An die Freude" van Weber.
Om 11.30 verzorgen deze koren
die beide onder leiding staan van
Jean van den Tillaert, een Zondag
morgenconcert in de schouwburg,
waar zij een gevarieerd programma
brengen, zoals u elders in dit blad
kunt lezen.
Begin 1946 kwam er een einde aan
dit bedrijf, doordat er een fusie werd
aangegaan met de coöperatieve zui
velfabriek „Venray".
Donderdag 18 maart om 19.30 uur
extra repetitie voor le en 2e tenoren
en om 20.00 uur voor het hele koor.
Donderdag 25 maart om 20.00 uur
algemene jaarvergadering. Op de
agenda staan o.a.: de bestuursver
kiezing, waarbij aftredend zijn de
heren M. Aarts, H. Gommans en W.
Smits. Alle drie zijn herkiiesbaar.
Na afloop van deze vergadering
ontvangst van het koor met dames
in het nieuwe verenigingshuis, het
pas geopende hotel Almonda.
Zaterdag 27 maart opluistering
eucharistieviering in Smakt. Aan
vang 19.00 uur.
Hierna is het Halfvastenbal in de
Prinsenhof t.b.v. Harmonie en Man
nenkoor.
Afmeldingen uitsluitend bij dhr.
H. Gommans, Niessenstraat, tel. 2688
of hotel de Zwaan, tel. 1279.
SCHOENFABRICAGE
Het bedrjjf van Thei Slits aan de Kruisstraat.
Links op de foto de biertonnetjes op de voor
grond laten er geen twijfel aan bestaan de in
1909 opgerichte bierbrouwerij „Wilhelmina". Het
gebouw rechts daarvan was de strohulzenfabriek
gesticht in 1902. Weer rechts daarvan tenslotte
het woonhuis met kantoorruimte.
Nadat Slits in 1922 met brouwen was opgehou
den is er door de firma Hulsman nog een tijd
lang „Wilhelminabier" gebrouwen.
Foto gemaakt van een aquarel vervaardigd door
Heinz Poell uit Goch rond 1910, in bezit van
Theo Min.
Volgens het in de aanvang van de
ze artikelenreeks aangehaalde maga
zijn „de Aardbol", uitgave 1841
maakt men in Venray „ene grote me
nigte schoenen", die meestal op de
kermissen worden verkocht. Daar
entegen weet het Aardrijkskundig
Woordenboek van van der Aa in
1848 te berichten, dat de schoenen
meestal naar „Holland" worden ver
zonden. Andere berichten spreken
van een aanzienlijke uitvoer naar
Antwerpen. Dat de schoenmakerij
toch wel van betekenis is geweest,
blijkt uit de volgende gegevens. In
1886 waren er 37 Venrayers die het
beroep van schoenmaker uitoefen-
Venray