SOCIALE ZAKEN ONDER DE LOUPE...
HISTORISCHE TENTOONSTELLING OIRLO
Rabobank
NIEUWE
SCHOLEN
IN VENRAY
k spaar bij
de Rabobank, dan
heb ik altijd geld
en goede raad
bij de
handO^
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
VRIJDAG 10 OKTOBER 1975 Nr. 41
ZES EN NEGENSTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
VOOS AL uyv DRANKEN
DRUK- EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF B.V. VENRAY
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEl. 2727 GIRO 1050652
ADVERTENTIEPRIJS 23 et per mm. ABONNEMENTSPRIJS
PER HALFJAAR 9,50 (uitsluitend bij vooruitbetaling)
Woonwagens, Surinamers, Uitkeringen
„Een moeilijke zaak", zo noemde Mevr. Ruten-Tielen da kwestie
van het woonwagenkamp in Venray op de jongste vergadering van
de adviescommissie voor Sociale Zaken, Enerzijds heeft de commis
sie voor ruimtelijke ordening enkele in haar ogen geschikte plaat
sen aangewezen, anderzijds zijn die weer afgekeurd door de Prov.
Planologische Dienst.
Achter St. Anna dacht men de
beste plek gevonden te hebben, maar
behalve bezwaren van de buurt en
de industrieën, maakte ook de P.P.D.
bezwaar. Die wil, dat zo'n kamp
dichter bij de gemeenschap komt in
verband met school-, dokters- en
winkelbezoek, maar ook om te ko
men tot een zo groot mogelijke inte
gratie. De P.P.D. is tegen een zeker
isolement en wil juist die mensen
terug brengen in de maatschappij.
Haar voorkeur gaat duidelijk uit
naar een kamp vlakbij een kerk
dorp, maar de kerkdorpen op hun
beurt vragen zich af, hoe dezelfde
overheid, die de kleine kernen wil
bevriezen, nu plotseling geen be
zwaren ziet om er een wildvreemd
kamp neer te leggen.
Het college van B. en W. houdt
zich voorlopig nog bij het voorstel
van de commissie voor ruimtelijke
ordening, namelijk de standplaats
achter St. Anna, maar Mevr. Rutten-
Tielen liet duidelijk merken dat zij
van die plaats ook al niet zo kapot
meer is. „We hebben in het verleden
er een hele hoop geld in gestoken,
dat thans voor een groot deel ver
loren blijkt. Als we nu opnieuw
moeten beginnen, laat het dan zo
goed mogelijk rendement opbrengen"
was haar waarschuwing.
Maar Deken Theunissen vroeg zich
af of de P.P.D. hier weer niet te veel
„over ons, maar zonder ons" handelt
en doet. Willen de betrokken men
sen, zo zij naar Venray komen, wel
uit het door hen zelf gekozen isole
ment. Mogen zij misschien hun eigen
identiteit behouden?
VAN DER LOCHT meende dat het
ook een kwestie van mentaliteit is,
dat we die mensen maar in een of
andere uithoek stoppen en dat zelfs
daar bezwaren tegen gemaakt wor
den. Er zal ook gewerkt moeten
worden aan een mentaliteitsveran
dering bij het publiek t.o.v. mensen,
die in woonwagens wonen.
Hij kreeg te horen, dat het be
staande wantrouwen tegen deze
mensen niet uit de lucht is komen
vallen, doch wel grond heeft door
gedragingen van deze mensen in het
verleden. Het zal over en weer weer
wennen worden.
Ook hi er kwam niet uit de doe
ken, wat er nu verder gaat gebeu
ren. Gaat de commissie voor ruimte
lijke ordening nieuwe standplaatsen
voorstellen of handhaaft men de
oude? Het blijkt dat daarover nog
een gesprek zal plaats hebben met
de regiocommissie, de P.P.D. en de
stedeb ouwkundige. Als nieuwe
standplaatsen gezocht moeten wor
den, zo meende Mevr. POELS-PE-
TERS dan zal men ook de kerkdor
pen daarbij moeten betrekken.
Maar DEKEN THEUNISSEN
kwam terug met zijn vraag of men
niet veel beter een gesprek kon heb
ben met die acht families, die hun
voorkeur voor Venray hebben uitge
sproken. Dan kon men dan ook eens
vernemen hoe die mensen er over
dachten en wat die willen.
Zo'n gesprek gaat men nu arran
geren
Verder bleek nog dat de Stichting
Samenlevingsopbouw bereid bleek
die mensen te begeleiden na hun
komst naar Venray.
SURINAMERS
MEVR. RUTTEN-TIELEN gaf de
commissie enig inzicht in het beleid
t.a.v. de Surinamers. Elke plaats in
Nederland boven de 25.000 inwoners
moet voorkeurs-woningen beschik
baar stellen voor Surinamers. Ven
ray was aangewezen voor 17 fami
lies, die aanvankelijk in Brukske ge
huisvest zouden moeten worden,
maar waar men het nu voor gedaan
krijgt ze over de gehele gemeente
te mogen verspreiden. Als er nu een
woning leeg komt voor deze mensen
dan wordt in goed overleg met het
ministerie een daarin passend gezin
aangewezen. Dat kan dan 10 dagen
in een hotel verblijven om het huis
te kunnen inrichten. De afdeling so
ciale zalken zorgt voor de financiële
begeleiding, het Regionaal Instituut
voor Maatschappelijk Werk voor de
maatschappelijke begeleiding, ter
wijl de Stichting Samenlevingsop
bouw de integratie in de nieuwe
buurt hoopt te begeleiden. De erva
ring met de eerste 5 gezinnen is goed
en de samenleving blijkt er hele
maal niet afwerend tegenover te
staan.
BIJSTAND
VOOR MINDERJARIGEN
Minderjarigen, die reeds gewerkt
hebben en daaruit voldoende rechten
hebben opgebouwd, kunnen een be
roep doen cp de werkloosheidswet.
Na 2 weken komen zij dan in aan
merking voor een uitkering volgens
de wet werkloosheidvoorzieningen.
Is daarvan 2 jaren „getrokken'', dan
kan een beroep gedaan worden op de
rij ksgroepen-regeling werkloze
werknemers (R.W.W.).
Minderjarigen, die nog niet ge
werkt hebben, maar wel staan inge
schreven als werkzoekende bij het
arbeidsbureau, kunnen een beroep
doen op de R.W.W.
Volgens Besluit Landelijke Norme
ring zijn de uitkeringsbedragen:
a. voor minderjarigen van 18 jaar
en ouder:
alleenstaande en zelfstandig wo
nend, basisbedrag 128,50 plus de
huur; alleenstaande, kostganger
156,60; thuis wonende, basis
bedrag 83,90.
'o. voor minderjarigen van 16 en 17
jaar, thuis wonend, 17 jaar: ba
sisbedrag 55,95; 16 jaar: basis
bedrag 34,45.
De bijstand aan 16 en 17 jarigen,
die niet meer bij hun ouders inwo
nen is niet genormeerd. Als hier bij
stand meet wordesn verleend, be
kijkt het college van bijstand dit in
dividueel.
De adviescommissie kon er zich
mee verenigingen, dat in dit laatste
geval eerst kontakt wordt opgeno
men met de ouders, die odk hun bij
drage zullen moeten leveren. Wordt
geen overeenstemming met de ou
ders bereikt dan wórdt de Raad
voor de Kinderbescherming in ken
nis gesteld, deskundigen-advies in
gewonnen van de huisarts, maat
schappelijk werker, kinderbescher
ming en kontakten worden gelegd
met R.I.M. en M.A.S.J. Maar elk ge
val wordt individueel bekeken.
CONSULTATIEBUREAU
Mededeling werd verder aan de
commissie gedaan, dat met 't Groe
ne Kruis maatregelen besproken
zijn om het verplicht t.b.-onderzoek
van het onderwijzend personeel in
Venlo vlet te doen verlopen. Men
was bang dat de overbrenging van
dit onderzoek naar Venlo sterk ver
tragend zou werken, maar nu krijgt
onderwijzend personeel daar voor
rang. Bovendien verwacht men dat
door wettelijke maatregelen, welke
binnenkort genomen worden, een
groot aantal keuringen op dat ter
rein gaan vervallen.
PEUTERSPEELZALEN
I
De verordening peuterspeelzalen is
teruggezonden, aan de deelnemende
gemeenten ter verbetering.
De vraag is of ze nog wel aan de
orde zal komen nu het rijk peuter
speelzalen gaat subsidiëren en aan
deze subsidie bepaalde voorwaarden
en eisen stelt.
TOEZICHT
Bij de rondvraag kwam het toe
zicht aan de orde op de pensions
voor gastarbeiders.
Men heeft de indruk dat er in
sommige pensions te veel mensen
„zitten".
Bij de huidige kontrole laat men
vooraf weten wanneer men op kon
trole komt en dat lijkt het paard
achter de wagen spannen. Men zal
op ongeregelde tijd en onregelmatig
zonder voorafgaande kennisgeving,
moeten gaan kontroleren ook al om
dat er veel passanten bij schijnen
te zijn.
Een ander soort toezicht gaat de
nieuwe sociale rechercheur uitoefe
nen, die met ingang van 1 novem
ber a.s. in dienst komt.
Tenslotte blijkt C.R.M. nieuws
gierig te zijn, wat b.v. Venray blijft
bewegen om missionarissen op va
kantie van gemeentewege te blijven
steunen, ondanks het feit dat men
van regeringswege daar niet zo hap
pig op is. Die motivatie wordt nu
naar Den Haag gestuurd.
Zaterdag en zondag a.s. zal te Oirlo in het gemeenschapshuis, 'n
tentoonstelling zijn ingericht, welke de geschiedenis van Oirlo en
Castenray tot onderwerp heeft. Deze tentoonstelling wordt zater
dag cm 13.45 uur geopend door wethouder J. van Oers. Zij is ge
organiseerd door de Geschied- en Oudheidkundige Kring Venray
en Omgeving in samenwerking met het gemeentebestuur.
De tentoonstelling die gratis toegankelijk iskan worden be
zichtigd op: zaterdag van 15.00 tot 21.00 uur; zondag van 11.00 tot
21.00 uur.
Een aanleiding voor de kleine his
torische tentoonstelling over Oirlo is
er niet; er is niets te vieren of te
gedenken. Het is er enkel om te
doen iets te tonen van de geschiede
nis van een dorp met een zeer oude
geschiedenis en een eigen karakter.
GESCHIEDENIS
Oirlo is pas in 1800 met Venray 1
gemeente gaan vormen. Tevoren
was het eigen heerlijkheid, en na de
komst van de Fransen in 1794 nog
zes jaar lang een afzonderlijke ge
meente met eigen burgemeester,
wethouders en raad. Van dat oude
Oirlo wil de tentoonstelling 'n voor
stelling proberen te geven, zo goed
en zo kwaad als het kan.
En het moet meteen gezegd wor
den: veel kunnen we niet meer la
ten zien. Dat heeft niet aan de ijver
van de organisatoren gelegen, die
met veel toewijding verzameld
hebben wat nog bijeen te brengen
viel. Maar de ramp van 22 novem
ber 1944, toen Duitse sprengkom-
mando's de toren van de kerk deden
vallen, vernietigde niet alleen een
eerbiedwaardig romaans monument,
maar tegelijkertijd een hoeveelheid
archiefstukken, die daar veilig
voor brandgevaar in een grote
kist lagen opgeborgen. Een vergeten
schat, waaruit helaas nooit geput
is, maar uit losse mededelingen van
mensen die er toevallig eens in ge
neusd hebben is op te maken dat
hier een zeer oud en zeer belang
rijk archief verloren ging. En waar
schijnlijk was dat niet alleen een
kerkarchief maar ook een dorps ar
chief. Dat is niet ongewoon. De ker
ken met hun zware gewelven waren
in vroeger tijden de enige gebouw
en die als brandvrij konden gelden,
en werden dus vaker als archiefbe
waarplaatsen gebruikt. Intussen is
er toch wel iets over van de oude
stukken, en daaronder is een klein
aantekenboek over oude stichtingen
waarvan de eerste optekeningen nog
tot de 13e eeuw teruggaan.
l
HOE OUD IS OIRLO?
De oudste vermelding is van het
begin van de 14e eeuw, maar dit
zegt niets. Voorzichtig kan men
schatten dat het begin rond het jaar
1000 ligt, want de oudste funda
menten van de kerk zijn van die
tijd. Verder weten we dat Oirlo in
het begin meer met Horst dan met
de bank voor iedereen
Venray verbonden was. Het recht
cm de pastoor te benoemen behoor
de in de eerste tijden aan de bezit
ter van de hof Groenouwe te Horst
(Meterik?), en dit zou een overblijf
sel kunnen zijn van oude heerlijke
rechten. Later waren het de heren
van Gesyteren, de Schellardt van
Oppendorfs, die dat benoemings
recht hadden. Maar zij waren geen
her envan Oirlo. Dat waren in de
18e eeuw de Follevillé's.
KLEIN GEBIED
Oirlo heeft altijd mi n of meer be
klemd gezeten tussen zijn buren, 't
Had buiten enkele honderden hec
taren kultuurgrond, verdeeld over
Oirlo en Klein Oirlo weinig gebied.
We kennen de grenzen vrij nauw
keurig uit oude grens-scheidingen
in ons archief en ook uit een paar
behouden grensstenen, en daaruit
weten we dat deze grenzen erg
nauw getrokken waren. We kennen
ook en dit is voor de kennis van
de dorpsgemeenschap van veel be
lang alle hoven van Oirlo met
hun bezitters en hun landerijen
voor het jaar 1619, toen een land
meter alles precies opnam en te
boek stelde, jammer genoeg zonder
kaart. Het aantal hoven was onge
veer 50, natuurlijk allemaal kleine
re bedrijven van gemiddeld twintig
morgen.
Het moet een karig bestaan zijn
geweest voor de inwoners op deze
weinige hectaren schrale grond,
maar toch eigenlijk niet armoedig.
Wat er was werd goed verdeeld. Dat
deze kleine gemeenschap een be
trekkelijk grote kerk en (als regel)
twee geestelijken kon onderhouden
zegt wel iets.
DYSENTERIE
Bij het grote wereldgebeuren was
Oirlo, nogal afzijdig gelegen, na
tuurlijk niet aktief betrokken. Pas
sief soms des te meer. Vaker wel
licht dan we denken, want de ge
schiedschrijvers besteden nu een
maal te allen tijde meer aandacht
aan de groter plaatsen. Het Maas
gebied is vaak het toneel geweest
van oorlog. De meeste slachtoffers
maakten de oorlogen vroeger niet
op de slagvelden, maar wel de on
afscheidelijke gevolgen er van: hon
gersnood en besmettelijke ziekten.
Voor de geschiedschrijvers van
vroeger dagen was dit gewoon en als
er melding van werd gemaakt,
moest het al spektakulair zijn. Zo
weten we uitsluitend door een veel
later (in het begin van de achttiende
eeuw) toegevoegde aantekening in
het dodenregist er van de ramp die
in 1635 Oirlo trof; bijna niets dan
namen en cijfers, maar deze onthul
len een gruwelijke realiteit. In het
najaar van 1635 hadden er keizer
lijke troepen gelegen in Oirlo. We
zijn dan midden in de dertig-jarige
oorlog, waarbij de Republiek en ook
Spanje betrokken waren.
De strijd koncentreerde zich op
dat moment om de bekende Schen
kenschans bij Nijmegen. In novem
ber brak in Oirlo de besmettelijke
ziekte uit die wordt aangeduid als
het „roed Malezuyn", een woord dat
taalkundig moeilijk verklaarbaar is,
maar wat niets anders kan hebben
betekent dan dysenterie. Deze ziekte
heeft tot in de negentiende eeuw al
le legers gevolgd als een schaduw
en meer slachtoffers gemaakt dan
de bloedigste veldslagen. Het kan
wel zijn dat de ziekte in deze stre
ken haast onbekend was en dat de
bevolking er dus ook weinig weer
stand tegen bezat.
De ongekende hevigheid van de
epidemie maakte trouwens een be
hoorlijke verpleging onmogelijk. In
drie maanden tijds, van november
tot januari va n het volgend jaar
stierven 205 mensen, en dit op een
totale bevolking van nog geen drie
honderd. Zo bliksemsnel als de ziek
te had toegeslagen, zo plotseling
eindigde zij. Wie het overleefd had,
was blijkbaar voldoende immuun ge
worden. Merkwaardig is dat in 1636
in het grotendeels uitgestorven dorp
waar in normale tijden gemiddeld
slechts drie huwelijken per jaar
werden voltrokken, niet minder dan
acht huwelijken werden ingeschre
ven. Men kan raden wat er gebeurt
is. Van de overgebleven gezinnen
waren er vele onvolledig en de
overlevenden hebben bij elkaar
steun gezocht In het jaar daarop
moest de pastoor Johannes Moli-
toris, zoals hij in de stukken heet,
maar Jan Mulders met zijn gang
bare naam de parochie verlaten,
omdat Staatse troepen het Maasge
bied beheersten en de aanwezigheid
van katholieke priesters niet werd
geduld. Het duurde tot 1639, toen na
het terugwinnen van Venlo en Roer
mond het Spaanse bestuur in Brus
sel het Maasgebied grotendeels weer
in handen kreeg, voordat hij terug
kon keren. Hij vond onder zijn pa
rochianen drie gehuwde paren, wier
huwelijk hij niet had ingezegend. Hij
had zijn twijfels over de verklarin
gen dat hun huwelijk elders was in
gezegend en dacht aan de strenge
bepalingen van het Concilie van
Trente. Wat hij uiteindelijk gedaan
heeft, zegt hij niet, maar vermoede
lijk was hij wijs en liet hij de beslis
sing aan God over.
TENTOONSTELLING
Het dorpsleven herstelde zich en
de bevolking kwam vermoedelijk
vrij spoedig weer op het oude peil,
of nagenoeg. In 1786 toen de bevol
king van Venray (d.w.z. de heerlijk
heid Venray) 2385 bedroeg, was de
bevolking van Oirlo 227 zielen-
Kerkelijk is Oirlo altijd, zover we
kunnen teruggaan, een eigen paro
chie geweest. Deze parochie omvatte
enkel Oirlo en Klein Oirlo. Eerst na
de Franse tijd, die heel wat oude
grenzen en inrichtingen heeft doen
verdwijnen, is Castenray met Oirlo
kerkelijk verenigd totdat het in de
jongste tijd zelf tot parochie werd
verheven.
De tentoonstelling waarbij voor
zover mogelijk ook aandacht is ge
schonken aan Castenray (er zijn
hierover nog minder historische ge
gevens voorhanden dan over Oirlo)
zal toch een vrij goed geschakeerd
overzicht brengen van wat histo-
ische interessant is: archeologische
vondsten, kaartenmateriaal, lucht
foto's, archiefstukken, prentbrief
kaarten, kunstvoorwerpen e.d.
Het is de innige wens van de or
ganisatoren dat door deze tentoon
stelling de liefde en de belangstel
ling voor het verleden moge gewekt
of aangewakkerd zal worden.
Nu de bouw van kleuter- en basis
scholen niet langer meer een ver
gunning nodig heeft van de minis
ter, maar geheel voor verantwoorde
lijkheid komt van de gemeente,
heeft deze laatste besloten iets te
gaan doen aan de oude schoolgebou
wen in Oirlo, Ysselsteyn, Oosrum en
Merselo. Wordt in de laatst genoem
de plaatsen nog onderhandeld, in
Oirlo en Ysselsteyn is men al nieuwe
bouwplannen aan het opstellen.
Het is de bedoeling dat in Oirlo
een nieuwe 4klassige basisschool gaat
komen, waarbij voorlopig nog twee
noodlokalen in gebruik blijven.
In Ysselsteyn komt een nieuwe 9-
klassige school. In de laatste raads
vergadering moest de raad zijn prin
cipiële medewerking voor die plan
nen geven.
Daar had de raad geen bezwaar
tegen, doch WIEGANT zou graag
zien, dat bij de opzet rekening ge
houden wordt met het multi-funk-
tioneel gebruik van de school, iets
wat ook VAN DER LOCHT onder
schreef. Zo kan ook de school na
schooltijd nog bruikbaar zijn voor
verenigingswerk e.d.
MEVR. RUTTEN-TIELEN wees er
op dat dit multi-funktioneel gebruik
al lang van de grond is in scholen
als De Essel, Foekepot, Coninxhof
e.d. doch dat zeker in Oirlo hier wei
nig van terecht zal kunnen komen,
omdat de normen voor een 4-klas-
sige school dusdanig eng zijn dat
van een gemeenschapsruimte geen
sprake kan zijn en men klassen voor
verenigingswerk liever niet ter be
schikking stelt.
In Oirlo wordt hard gedacht om
de oude school te laten staan en die
bruikbaar te gaan maken voor ge
meenschappelijke doeleinden.
Dat deed DEN BROK vragen,
wanner men denkt te starten, want
uit het rapport van de Inspektie
blijkt wel dat zeker in Oirlo de zaak
onhoudbaar gaat worden.
MEVR. POELS-PETERS wilde we
ten wat in dat dorp van de integratie
tussen kleuter- en basisonderwijs te
recht gaat komen.
MEVR. RUTTEN-TI ELEN vertel
de dat men in Oirlo praktisch kan
beginnen als de grondtransactie daar
tot een goed einde gebracht wordt.
Daar zit men nu nog mee te tobben.
Voor integratie is de bouw van de
scholen bij elkaar natuurlijk het bes
te. Ze dacht dat zulks in Oirlo ver
wezenlijkt kan worden, maar in Ys
selsteyn niet. Dan zal men des te
harder met andere middelen naar
die integratie moeten streven. Dan
ging de raad in principe met deze
nieuwbouw akkoord.