SOCIALE ZAKEN ONDER DE LOUPE... HISTORISCHE TENTOONSTELLING OIRLO Rabobank NIEUWE SCHOLEN IN VENRAY k spaar bij de Rabobank, dan heb ik altijd geld en goede raad bij de handO^ WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN VRIJDAG 10 OKTOBER 1975 Nr. 41 ZES EN NEGENSTIGSTE JAARGANG PEEL EN MAAS VOOS AL uyv DRANKEN DRUK- EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF B.V. VENRAY GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEl. 2727 GIRO 1050652 ADVERTENTIEPRIJS 23 et per mm. ABONNEMENTSPRIJS PER HALFJAAR 9,50 (uitsluitend bij vooruitbetaling) Woonwagens, Surinamers, Uitkeringen „Een moeilijke zaak", zo noemde Mevr. Ruten-Tielen da kwestie van het woonwagenkamp in Venray op de jongste vergadering van de adviescommissie voor Sociale Zaken, Enerzijds heeft de commis sie voor ruimtelijke ordening enkele in haar ogen geschikte plaat sen aangewezen, anderzijds zijn die weer afgekeurd door de Prov. Planologische Dienst. Achter St. Anna dacht men de beste plek gevonden te hebben, maar behalve bezwaren van de buurt en de industrieën, maakte ook de P.P.D. bezwaar. Die wil, dat zo'n kamp dichter bij de gemeenschap komt in verband met school-, dokters- en winkelbezoek, maar ook om te ko men tot een zo groot mogelijke inte gratie. De P.P.D. is tegen een zeker isolement en wil juist die mensen terug brengen in de maatschappij. Haar voorkeur gaat duidelijk uit naar een kamp vlakbij een kerk dorp, maar de kerkdorpen op hun beurt vragen zich af, hoe dezelfde overheid, die de kleine kernen wil bevriezen, nu plotseling geen be zwaren ziet om er een wildvreemd kamp neer te leggen. Het college van B. en W. houdt zich voorlopig nog bij het voorstel van de commissie voor ruimtelijke ordening, namelijk de standplaats achter St. Anna, maar Mevr. Rutten- Tielen liet duidelijk merken dat zij van die plaats ook al niet zo kapot meer is. „We hebben in het verleden er een hele hoop geld in gestoken, dat thans voor een groot deel ver loren blijkt. Als we nu opnieuw moeten beginnen, laat het dan zo goed mogelijk rendement opbrengen" was haar waarschuwing. Maar Deken Theunissen vroeg zich af of de P.P.D. hier weer niet te veel „over ons, maar zonder ons" handelt en doet. Willen de betrokken men sen, zo zij naar Venray komen, wel uit het door hen zelf gekozen isole ment. Mogen zij misschien hun eigen identiteit behouden? VAN DER LOCHT meende dat het ook een kwestie van mentaliteit is, dat we die mensen maar in een of andere uithoek stoppen en dat zelfs daar bezwaren tegen gemaakt wor den. Er zal ook gewerkt moeten worden aan een mentaliteitsveran dering bij het publiek t.o.v. mensen, die in woonwagens wonen. Hij kreeg te horen, dat het be staande wantrouwen tegen deze mensen niet uit de lucht is komen vallen, doch wel grond heeft door gedragingen van deze mensen in het verleden. Het zal over en weer weer wennen worden. Ook hi er kwam niet uit de doe ken, wat er nu verder gaat gebeu ren. Gaat de commissie voor ruimte lijke ordening nieuwe standplaatsen voorstellen of handhaaft men de oude? Het blijkt dat daarover nog een gesprek zal plaats hebben met de regiocommissie, de P.P.D. en de stedeb ouwkundige. Als nieuwe standplaatsen gezocht moeten wor den, zo meende Mevr. POELS-PE- TERS dan zal men ook de kerkdor pen daarbij moeten betrekken. Maar DEKEN THEUNISSEN kwam terug met zijn vraag of men niet veel beter een gesprek kon heb ben met die acht families, die hun voorkeur voor Venray hebben uitge sproken. Dan kon men dan ook eens vernemen hoe die mensen er over dachten en wat die willen. Zo'n gesprek gaat men nu arran geren Verder bleek nog dat de Stichting Samenlevingsopbouw bereid bleek die mensen te begeleiden na hun komst naar Venray. SURINAMERS MEVR. RUTTEN-TIELEN gaf de commissie enig inzicht in het beleid t.a.v. de Surinamers. Elke plaats in Nederland boven de 25.000 inwoners moet voorkeurs-woningen beschik baar stellen voor Surinamers. Ven ray was aangewezen voor 17 fami lies, die aanvankelijk in Brukske ge huisvest zouden moeten worden, maar waar men het nu voor gedaan krijgt ze over de gehele gemeente te mogen verspreiden. Als er nu een woning leeg komt voor deze mensen dan wordt in goed overleg met het ministerie een daarin passend gezin aangewezen. Dat kan dan 10 dagen in een hotel verblijven om het huis te kunnen inrichten. De afdeling so ciale zalken zorgt voor de financiële begeleiding, het Regionaal Instituut voor Maatschappelijk Werk voor de maatschappelijke begeleiding, ter wijl de Stichting Samenlevingsop bouw de integratie in de nieuwe buurt hoopt te begeleiden. De erva ring met de eerste 5 gezinnen is goed en de samenleving blijkt er hele maal niet afwerend tegenover te staan. BIJSTAND VOOR MINDERJARIGEN Minderjarigen, die reeds gewerkt hebben en daaruit voldoende rechten hebben opgebouwd, kunnen een be roep doen cp de werkloosheidswet. Na 2 weken komen zij dan in aan merking voor een uitkering volgens de wet werkloosheidvoorzieningen. Is daarvan 2 jaren „getrokken'', dan kan een beroep gedaan worden op de rij ksgroepen-regeling werkloze werknemers (R.W.W.). Minderjarigen, die nog niet ge werkt hebben, maar wel staan inge schreven als werkzoekende bij het arbeidsbureau, kunnen een beroep doen op de R.W.W. Volgens Besluit Landelijke Norme ring zijn de uitkeringsbedragen: a. voor minderjarigen van 18 jaar en ouder: alleenstaande en zelfstandig wo nend, basisbedrag 128,50 plus de huur; alleenstaande, kostganger 156,60; thuis wonende, basis bedrag 83,90. 'o. voor minderjarigen van 16 en 17 jaar, thuis wonend, 17 jaar: ba sisbedrag 55,95; 16 jaar: basis bedrag 34,45. De bijstand aan 16 en 17 jarigen, die niet meer bij hun ouders inwo nen is niet genormeerd. Als hier bij stand meet wordesn verleend, be kijkt het college van bijstand dit in dividueel. De adviescommissie kon er zich mee verenigingen, dat in dit laatste geval eerst kontakt wordt opgeno men met de ouders, die odk hun bij drage zullen moeten leveren. Wordt geen overeenstemming met de ou ders bereikt dan wórdt de Raad voor de Kinderbescherming in ken nis gesteld, deskundigen-advies in gewonnen van de huisarts, maat schappelijk werker, kinderbescher ming en kontakten worden gelegd met R.I.M. en M.A.S.J. Maar elk ge val wordt individueel bekeken. CONSULTATIEBUREAU Mededeling werd verder aan de commissie gedaan, dat met 't Groe ne Kruis maatregelen besproken zijn om het verplicht t.b.-onderzoek van het onderwijzend personeel in Venlo vlet te doen verlopen. Men was bang dat de overbrenging van dit onderzoek naar Venlo sterk ver tragend zou werken, maar nu krijgt onderwijzend personeel daar voor rang. Bovendien verwacht men dat door wettelijke maatregelen, welke binnenkort genomen worden, een groot aantal keuringen op dat ter rein gaan vervallen. PEUTERSPEELZALEN I De verordening peuterspeelzalen is teruggezonden, aan de deelnemende gemeenten ter verbetering. De vraag is of ze nog wel aan de orde zal komen nu het rijk peuter speelzalen gaat subsidiëren en aan deze subsidie bepaalde voorwaarden en eisen stelt. TOEZICHT Bij de rondvraag kwam het toe zicht aan de orde op de pensions voor gastarbeiders. Men heeft de indruk dat er in sommige pensions te veel mensen „zitten". Bij de huidige kontrole laat men vooraf weten wanneer men op kon trole komt en dat lijkt het paard achter de wagen spannen. Men zal op ongeregelde tijd en onregelmatig zonder voorafgaande kennisgeving, moeten gaan kontroleren ook al om dat er veel passanten bij schijnen te zijn. Een ander soort toezicht gaat de nieuwe sociale rechercheur uitoefe nen, die met ingang van 1 novem ber a.s. in dienst komt. Tenslotte blijkt C.R.M. nieuws gierig te zijn, wat b.v. Venray blijft bewegen om missionarissen op va kantie van gemeentewege te blijven steunen, ondanks het feit dat men van regeringswege daar niet zo hap pig op is. Die motivatie wordt nu naar Den Haag gestuurd. Zaterdag en zondag a.s. zal te Oirlo in het gemeenschapshuis, 'n tentoonstelling zijn ingericht, welke de geschiedenis van Oirlo en Castenray tot onderwerp heeft. Deze tentoonstelling wordt zater dag cm 13.45 uur geopend door wethouder J. van Oers. Zij is ge organiseerd door de Geschied- en Oudheidkundige Kring Venray en Omgeving in samenwerking met het gemeentebestuur. De tentoonstelling die gratis toegankelijk iskan worden be zichtigd op: zaterdag van 15.00 tot 21.00 uur; zondag van 11.00 tot 21.00 uur. Een aanleiding voor de kleine his torische tentoonstelling over Oirlo is er niet; er is niets te vieren of te gedenken. Het is er enkel om te doen iets te tonen van de geschiede nis van een dorp met een zeer oude geschiedenis en een eigen karakter. GESCHIEDENIS Oirlo is pas in 1800 met Venray 1 gemeente gaan vormen. Tevoren was het eigen heerlijkheid, en na de komst van de Fransen in 1794 nog zes jaar lang een afzonderlijke ge meente met eigen burgemeester, wethouders en raad. Van dat oude Oirlo wil de tentoonstelling 'n voor stelling proberen te geven, zo goed en zo kwaad als het kan. En het moet meteen gezegd wor den: veel kunnen we niet meer la ten zien. Dat heeft niet aan de ijver van de organisatoren gelegen, die met veel toewijding verzameld hebben wat nog bijeen te brengen viel. Maar de ramp van 22 novem ber 1944, toen Duitse sprengkom- mando's de toren van de kerk deden vallen, vernietigde niet alleen een eerbiedwaardig romaans monument, maar tegelijkertijd een hoeveelheid archiefstukken, die daar veilig voor brandgevaar in een grote kist lagen opgeborgen. Een vergeten schat, waaruit helaas nooit geput is, maar uit losse mededelingen van mensen die er toevallig eens in ge neusd hebben is op te maken dat hier een zeer oud en zeer belang rijk archief verloren ging. En waar schijnlijk was dat niet alleen een kerkarchief maar ook een dorps ar chief. Dat is niet ongewoon. De ker ken met hun zware gewelven waren in vroeger tijden de enige gebouw en die als brandvrij konden gelden, en werden dus vaker als archiefbe waarplaatsen gebruikt. Intussen is er toch wel iets over van de oude stukken, en daaronder is een klein aantekenboek over oude stichtingen waarvan de eerste optekeningen nog tot de 13e eeuw teruggaan. l HOE OUD IS OIRLO? De oudste vermelding is van het begin van de 14e eeuw, maar dit zegt niets. Voorzichtig kan men schatten dat het begin rond het jaar 1000 ligt, want de oudste funda menten van de kerk zijn van die tijd. Verder weten we dat Oirlo in het begin meer met Horst dan met de bank voor iedereen Venray verbonden was. Het recht cm de pastoor te benoemen behoor de in de eerste tijden aan de bezit ter van de hof Groenouwe te Horst (Meterik?), en dit zou een overblijf sel kunnen zijn van oude heerlijke rechten. Later waren het de heren van Gesyteren, de Schellardt van Oppendorfs, die dat benoemings recht hadden. Maar zij waren geen her envan Oirlo. Dat waren in de 18e eeuw de Follevillé's. KLEIN GEBIED Oirlo heeft altijd mi n of meer be klemd gezeten tussen zijn buren, 't Had buiten enkele honderden hec taren kultuurgrond, verdeeld over Oirlo en Klein Oirlo weinig gebied. We kennen de grenzen vrij nauw keurig uit oude grens-scheidingen in ons archief en ook uit een paar behouden grensstenen, en daaruit weten we dat deze grenzen erg nauw getrokken waren. We kennen ook en dit is voor de kennis van de dorpsgemeenschap van veel be lang alle hoven van Oirlo met hun bezitters en hun landerijen voor het jaar 1619, toen een land meter alles precies opnam en te boek stelde, jammer genoeg zonder kaart. Het aantal hoven was onge veer 50, natuurlijk allemaal kleine re bedrijven van gemiddeld twintig morgen. Het moet een karig bestaan zijn geweest voor de inwoners op deze weinige hectaren schrale grond, maar toch eigenlijk niet armoedig. Wat er was werd goed verdeeld. Dat deze kleine gemeenschap een be trekkelijk grote kerk en (als regel) twee geestelijken kon onderhouden zegt wel iets. DYSENTERIE Bij het grote wereldgebeuren was Oirlo, nogal afzijdig gelegen, na tuurlijk niet aktief betrokken. Pas sief soms des te meer. Vaker wel licht dan we denken, want de ge schiedschrijvers besteden nu een maal te allen tijde meer aandacht aan de groter plaatsen. Het Maas gebied is vaak het toneel geweest van oorlog. De meeste slachtoffers maakten de oorlogen vroeger niet op de slagvelden, maar wel de on afscheidelijke gevolgen er van: hon gersnood en besmettelijke ziekten. Voor de geschiedschrijvers van vroeger dagen was dit gewoon en als er melding van werd gemaakt, moest het al spektakulair zijn. Zo weten we uitsluitend door een veel later (in het begin van de achttiende eeuw) toegevoegde aantekening in het dodenregist er van de ramp die in 1635 Oirlo trof; bijna niets dan namen en cijfers, maar deze onthul len een gruwelijke realiteit. In het najaar van 1635 hadden er keizer lijke troepen gelegen in Oirlo. We zijn dan midden in de dertig-jarige oorlog, waarbij de Republiek en ook Spanje betrokken waren. De strijd koncentreerde zich op dat moment om de bekende Schen kenschans bij Nijmegen. In novem ber brak in Oirlo de besmettelijke ziekte uit die wordt aangeduid als het „roed Malezuyn", een woord dat taalkundig moeilijk verklaarbaar is, maar wat niets anders kan hebben betekent dan dysenterie. Deze ziekte heeft tot in de negentiende eeuw al le legers gevolgd als een schaduw en meer slachtoffers gemaakt dan de bloedigste veldslagen. Het kan wel zijn dat de ziekte in deze stre ken haast onbekend was en dat de bevolking er dus ook weinig weer stand tegen bezat. De ongekende hevigheid van de epidemie maakte trouwens een be hoorlijke verpleging onmogelijk. In drie maanden tijds, van november tot januari va n het volgend jaar stierven 205 mensen, en dit op een totale bevolking van nog geen drie honderd. Zo bliksemsnel als de ziek te had toegeslagen, zo plotseling eindigde zij. Wie het overleefd had, was blijkbaar voldoende immuun ge worden. Merkwaardig is dat in 1636 in het grotendeels uitgestorven dorp waar in normale tijden gemiddeld slechts drie huwelijken per jaar werden voltrokken, niet minder dan acht huwelijken werden ingeschre ven. Men kan raden wat er gebeurt is. Van de overgebleven gezinnen waren er vele onvolledig en de overlevenden hebben bij elkaar steun gezocht In het jaar daarop moest de pastoor Johannes Moli- toris, zoals hij in de stukken heet, maar Jan Mulders met zijn gang bare naam de parochie verlaten, omdat Staatse troepen het Maasge bied beheersten en de aanwezigheid van katholieke priesters niet werd geduld. Het duurde tot 1639, toen na het terugwinnen van Venlo en Roer mond het Spaanse bestuur in Brus sel het Maasgebied grotendeels weer in handen kreeg, voordat hij terug kon keren. Hij vond onder zijn pa rochianen drie gehuwde paren, wier huwelijk hij niet had ingezegend. Hij had zijn twijfels over de verklarin gen dat hun huwelijk elders was in gezegend en dacht aan de strenge bepalingen van het Concilie van Trente. Wat hij uiteindelijk gedaan heeft, zegt hij niet, maar vermoede lijk was hij wijs en liet hij de beslis sing aan God over. TENTOONSTELLING Het dorpsleven herstelde zich en de bevolking kwam vermoedelijk vrij spoedig weer op het oude peil, of nagenoeg. In 1786 toen de bevol king van Venray (d.w.z. de heerlijk heid Venray) 2385 bedroeg, was de bevolking van Oirlo 227 zielen- Kerkelijk is Oirlo altijd, zover we kunnen teruggaan, een eigen paro chie geweest. Deze parochie omvatte enkel Oirlo en Klein Oirlo. Eerst na de Franse tijd, die heel wat oude grenzen en inrichtingen heeft doen verdwijnen, is Castenray met Oirlo kerkelijk verenigd totdat het in de jongste tijd zelf tot parochie werd verheven. De tentoonstelling waarbij voor zover mogelijk ook aandacht is ge schonken aan Castenray (er zijn hierover nog minder historische ge gevens voorhanden dan over Oirlo) zal toch een vrij goed geschakeerd overzicht brengen van wat histo- ische interessant is: archeologische vondsten, kaartenmateriaal, lucht foto's, archiefstukken, prentbrief kaarten, kunstvoorwerpen e.d. Het is de innige wens van de or ganisatoren dat door deze tentoon stelling de liefde en de belangstel ling voor het verleden moge gewekt of aangewakkerd zal worden. Nu de bouw van kleuter- en basis scholen niet langer meer een ver gunning nodig heeft van de minis ter, maar geheel voor verantwoorde lijkheid komt van de gemeente, heeft deze laatste besloten iets te gaan doen aan de oude schoolgebou wen in Oirlo, Ysselsteyn, Oosrum en Merselo. Wordt in de laatst genoem de plaatsen nog onderhandeld, in Oirlo en Ysselsteyn is men al nieuwe bouwplannen aan het opstellen. Het is de bedoeling dat in Oirlo een nieuwe 4klassige basisschool gaat komen, waarbij voorlopig nog twee noodlokalen in gebruik blijven. In Ysselsteyn komt een nieuwe 9- klassige school. In de laatste raads vergadering moest de raad zijn prin cipiële medewerking voor die plan nen geven. Daar had de raad geen bezwaar tegen, doch WIEGANT zou graag zien, dat bij de opzet rekening ge houden wordt met het multi-funk- tioneel gebruik van de school, iets wat ook VAN DER LOCHT onder schreef. Zo kan ook de school na schooltijd nog bruikbaar zijn voor verenigingswerk e.d. MEVR. RUTTEN-TIELEN wees er op dat dit multi-funktioneel gebruik al lang van de grond is in scholen als De Essel, Foekepot, Coninxhof e.d. doch dat zeker in Oirlo hier wei nig van terecht zal kunnen komen, omdat de normen voor een 4-klas- sige school dusdanig eng zijn dat van een gemeenschapsruimte geen sprake kan zijn en men klassen voor verenigingswerk liever niet ter be schikking stelt. In Oirlo wordt hard gedacht om de oude school te laten staan en die bruikbaar te gaan maken voor ge meenschappelijke doeleinden. Dat deed DEN BROK vragen, wanner men denkt te starten, want uit het rapport van de Inspektie blijkt wel dat zeker in Oirlo de zaak onhoudbaar gaat worden. MEVR. POELS-PETERS wilde we ten wat in dat dorp van de integratie tussen kleuter- en basisonderwijs te recht gaat komen. MEVR. RUTTEN-TI ELEN vertel de dat men in Oirlo praktisch kan beginnen als de grondtransactie daar tot een goed einde gebracht wordt. Daar zit men nu nog mee te tobben. Voor integratie is de bouw van de scholen bij elkaar natuurlijk het bes te. Ze dacht dat zulks in Oirlo ver wezenlijkt kan worden, maar in Ys selsteyn niet. Dan zal men des te harder met andere middelen naar die integratie moeten streven. Dan ging de raad in principe met deze nieuwbouw akkoord.

Peel en Maas | 1975 | | pagina 5