HET PUBLIEK AAN HET
WOORD...
Openbaar Lager- en Kleuteronderwijs
in Venray
Bouwmaterialen
Gebr. Martens nv
Er ontstond met Kerstmis
een nieuw klooster...
VRIJDAG 22 DECEMBER 1972 No. 51
DRIE EN NEGENTIGSTE JAARGANG
El PEEL EN MAAS Js
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN ADVERTENTIEPRIJS 15 ct. p., mm. ABONNEMENTS-
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL 2727 GIRO 1050652 ttlMILnl/ YWIA Tblinni I-li Wl Id I IM.IVI.M pR|JS pER ^ALFJAAR 7.50 (bij voonjttb.tallna)
Na de jongste raadsvergadering, waarin de begroting werd goed
gekeurd, kreeg het publiek voor de eerste maal de gelegenheid
ook zijn „zegje" te doen. Zowel B. en W. als de raad waren zeer
nieuwsgierig naar de resultaten van een en ander. En mocht men
misschien wat schrik gehad hebben voor dit experiment, na af
loop bleek duideljjk dat een en ander mee gevallen was en zeker
voor herhaling in aanmerking komt.
ANDERE ACCOMODATIE
I
Door een van de aanwezige gas
ten werd gesteld, dat de raadszaal
feitelijk niet berekend is op zijn
huidige bezetting. Men probeert wel
via microfoons de raadsledien ver
staanbaar en hoorbaar te maken en
met ventilatoren er de rook wat uiit
te krijgen, toch voelen meerdere
toeschouwers zich allerminst happy.
En dat zou op zijn beurt weer een
van de redenen zijn, waarom er zo
weinig publieke belangstelling is
voor de raadsvergaderingen.
De raad van zijn kant stelde, dat
men reeds aan het zwerven is ge
weest. Men heeft vergaderd in de
foyer van de schouwburg, in het ge
meenschapshuis en in de aula van
Den Hoebert, maar ook daar, was
de publieke belangstelling steeds
minimaal.
Men zal nu in overweging nemen
om nog eens aan zo'n zwerftocht te
gaan beginnen, al vraagt men zich
op voorhand wel af, of het zinvol
is, namelijk of daardoor meer men
sen zich geroepen voelen naar een
raadsvergadering te komen luiste
ren c.q. mee te praten.
SCHOUWBURG
Een andere vrgaensteller had wel
even zitten te hikken tegen het te
kort van 336.095,dat geraamd is
voor 1973 voor de schouwburg. Hij
wilde wel eens horen, wat de andere
gemeenten,, waarvan de inwoners
ook van deze schouwburg profilteren,
bijdragen in dit tekort.
•Hij werd er op attent gemaakt, dat
men deze 336.095,in feite moet
splitsen in twee bedragen namelijk
137.295,als kapitaalslasten en
198.800,als exploitatietekort. Zo
als reeds uit de voorafgaande ver
gadering gebleken is, wordt de
schouwburg zeer zuinig beheerd en
het tekort is dan ook het laagste in
Limburg. In dat exploitatie-tekort
dragen de nabuurgemeenten onge
veer 15.000,bij.
De vragensteller mag dat mis
schien geen groot bedrag vinden,
voornamer is dat de gemeenten uit
de regio bereid waren en zijn vol
gens een bepaalde ingewikkelde ver
deelsleutel ook het hunne bij te dra
gen aan de streekschouwbung. Dan
kan men later nog altijd zien of men
via een wat gunstiger verdeling der
lasten iets meer geld bij hen kan
halen
LIMBURGS SYMPHONIE ORKEST
De poging van Opbouw 70 om de
gemeentelijke subsidie van f 12.360,-
aan de Sichting Limb. Symphonic
Orkest in Maastricht te halveren,
als waarschuwing om bij voorstel
lingen buiten Maastricht beter hun
best te doen, had schipbreuk gele
don. Maar had daarnaast ook de
ajuidacht getrokken van de publieke
tribune, die het o.m. een vreemde
zaak vond. dat men deze Limburgse
stichting met zoveel duizenden
steunde, terwijl een andere Lim
burgse stichting als het Groot Lim
burgs Toneel met 286,werd af
gescheept.
De VOORZITTER vertelde dat dit
geen twee vergelijkbare grootheden
zijn. Het Groot Limburgs Toneel
heeft een vaste kern van 6-7 men
sen, terwijl het bij het LSO gaat om
60 - 70 menisen, die bovendien een
kostbaar instrumentarium hebben en
wier reiskosten stukken hoger lig
gen dan van het G.L.T.
Een andere vraag was of men in
Vennay onderhand niet de voetbal
sport moet gaan subsidiëren. Of moet
men dan eerst profs hebben
Deze vragensteller werd er aller
eerst op gewezen, dat via de sport
parken al een bepaalde subsidie naar
de gebruikers gaat. Op de tweede
plaats worden alle junioren-leden
gesubsidieerd tot 21. jaren.
WETHOUDER VAN OERS meen
de uit zijn blote hoofd b.v. te kun
nen stellen dat de SVV jeugd
3.000,uit de subsidiepot krijgt.
OPENBARE
COMMISSIE-VERGADERINGEN
Ook de publieke tribune kwam
terug op meer openbaarheid van de
commissievergaderingen. Men was
van mening dat mits daar voldoende
publiciteit aan gegeven zou wor
den, de publieke belangstelling van
zelf wel groter zou worden.
De VOORZITTER herhaalde, wat
hij reeds bij de begrotingsbehande
ling gezegd had, namelijk dat men
ook de raadsleden zelf de kans moet
geven tot bepaalde mendngsvorming
te kunnen komen. Een meningsvor
ming ,die ook kan plaats hebben in
een commissievergadering, als hij of
zij het voor of tegen eens hoort van
andere leden en hun argumenten.
Dat verschillende raadsleden niet
gecharmeerd zijn om dat in alle
openbaarheid te doen, daar kan hij
in komen. Daarnaast speelt verder
een rol wat in bepaalde commissies
verhandeld wordt. Een vroegtijdige
bekendmaking daarvan kan de ge
meente schade doen, omdat men kan
speculeren op bepaalde ontwikke
lingen.
Gezien de praktijk van de laatste
twee jaren blijft de commissie jeugd
en sport openbaar ,voor zover zulks
kan. De andere commissievergade
ringen blijven voorlopig gesloten, al
zal men daar mensen bij uitnodigen,
die een bepaalde inbreng in sommi
ge zaken kunnen hebben.
De opmerking van de publieke tri
bune dat men met dit vragenuurtje
als mosterd na de maaltijd komt, om
dat nu toch alles al besloten is en
op die manier de publieke tribune
geen inbreng heeft, wees dirs. Schols
af. Hij meende dat men hiermede
de demokratie aantast, die in ons
land nu eenmaal werkt met onaf
hankelijke vertrouwensmensen i.e.
de raadsleden. Zij beslissen en niet
de publieke tribune. Voor hun eigen
oordeelvorming staan die betrokken
mensen allerlei wegen open, doch
het moet niet zo zijn, dat zij eerst de
publieke tribune gehoord hebbende,
tot hun oordeel kunnen komen.
KERKDORPEN
Een ander had wel uit de vergade
ring begrepen, dat de kleine kernen
weinig meer uitbreidingsmogelijk
heden hebben, dan wat aan eigen
groei er bij komt. Dat zal dikwijls
maar heel gering zijn, gezien al de
fa'ktoren die genoemd werden als
geboortebeperking, kleinere gezin
nen, grotere mobiliteit en immigra
tie naar grotere kernen i.v.m. werk
gelegenheid. Maar hoe zal het dan
gaan met de scholen?
De VOORZITTER wees er op dat
de pas verschenen discussienota
handelt over deze punten. Die moe
ten dus nog aan de orde komen.
Vooruitlopend op bepaalde konklu-
sies, die daaruit getrokken zullen
moeten worden, wilde hij wel stel
len, dat samenvoeging van scholen
hetgeen impliceert schoolbussen
e.d. zeker ter sprake zal moeten
komen.
Een Oirlo's onderwijzer kon aan
de hand van cijfers al aantonen dat
ook in dat kerkdorp een zekere te
ruguitgang van de school onver
mijdelijk zal worden, als in dat dorp
niet meer huizen gebouwd worden.
Voor hem blijft het een vreemde
zaak waarom dat niet kan en waar
om men b.v. de vestiging van Carl
Freudenberg en Nestlé alleen ten
goede laat komen wat woningbouw
betreft aan Venray-centrum en aan
Oostrum, doch niet aan Oirlo, dat er
pal naast ligt. Bovendien is hem be
kend dat in Oirlo behoefte bestaat
aan bejaardenwoningen
De VOORZITTER stelde nog eens
nadrukkelijk dat men van provin
ciale kant nadrukkelijk wenst dat
men komt tot concentratie van wo
ningen. Men wil het open land open
land laten blijven en daar waar uit
gebreid wordt, die uitbreiding aan
zoveel mogelijk mensen ten goede
laten komen. Daarom is aan de ge
meente, die al met bestemmings
plannen klaar stond, gezegd: toon
eerst maar eens door een zgn. sprei
dingsmodel is thans in opzet gereed
uitbreidingen wel denkt en of je
daarmede aan bovengenoemde voor
waarde voldoet. Welnu, dat sprei
dingsmodel is thans in opzet egreed
en kan zowel door de raad als door
de dorpsraden bediscussieerd wor
den. Intussen heeft men in Maas
tricht de nota, ondanks dat er hier
nog over gediscussieerd kan worden,
reeds onder ogen gehad en kan men
zich met de algemene lijn van deze
nota vereenzelvigen. Dat betekent
dus, dat zodra de raad komt tot de
definitieve vaststelling er in Maas
tricht weinig bezwaren zullen zijn
om de daarin voorziene woningen te
laten bouwen. Daar horen o.m. ook
bejaardenwoningen in Oirlo bij.
VRIJE MARKTEN
De opsommnig van tientallen par
keerplaatsen, die er afgelopen jaar
bijgekomen zijn en het voornemen
om de vlakte achter het gemeente
huis tot een groot parkeerterrein te
maken ,was voor een der bezoekers
aanleiding te vragen waarom men
beide markten niet parkeervrij kan
maken en zoals in Horst met bo
men kan aankleden.
„Dit idee is al meer geopperd",
aldus Drs. SCHOLS en bomen zou
den op die marktpleinen beslist niet
misstaan. Alleen zal men er aan
moeten denken dat bepaalde grote
winkels zich juist aan de pleinen ge
vestigd hebben omdat daardoor par
keergelegenheid vlak bij die zaken
mogelijk is. En met die belangen zal
men ook rekening moeten houden,
wil men Venray inderdaad tot het
winkelcentrum maken, zoals we ons
dat allemaal voorstellen
WERKLOZEN
De vraag of Venray niet moet
morgen om hier op de een of andere
wijze een administratiekantoor te
krijgen, deed de VOORZITTER ver
wonderd vragen waarom. De vra
gensteller meende dat het aantal
werkloze kantoormensen in Venray
veel te groot was. Doch dit bestreed
de VOORZITTER, die meende dat
in de dienstensector, zowel als in de
industrie nog altijd plaatsingsmoge
lijkheden voor deze mensen zijn.
SNEL
Een andere bezoeker toonde zich
verbaasd over de snelheid, waar
mede de raad veel agendapunten be
handelt. Hij vroeg zich af, of dat
niet te snel ging.
De VOORZITTER legde hem uit
dat gewoonlijk bij deze punten ver
schillende zijn, waar de raad „geen
boodschap" aan heeft.
Schoolkwesties b.v. moeten het
fiat krijgen van de raad, als de in
specties de betreffende uitgaven
heeft goedgekeurd. Grondverkopen
gaan onbesproken onder de hamer
door als voldaan is aan een reeds
eerder vastgestelde prijs en kavel-
grootte en zo zijn er nog series an
dere besluiten, die hetzij in de com
missie hetzij op andere wijze reeds
de goedkeuring verworven hebben.
GROTE GROEPEN
Een der vragenstellers wilde dat
het college zich niet alleen ging in
zetten voor hotelaccomodatie en voor
ruimte voor bejaarden, maar ook
voor ruimte voor grote groepen. Nu
kunnen instellingen en bedrijven
nooit eens de hele „zaalk" bij elkaar
halen.
Drs. SCHOLS was van mening dat
de meeste bedrijven en instellingen
zelf ofwel prachtige kantines,
schouwburgen en restaurants heb
ben. Wal men in Venray ergens een
ruimte neerzetten voor zo'n 100 man
(zoals dan gesteld werd) dan zou dat
ding praktisch het hele jaar leeg
liggen en een enorme smak geld
kosten, die niet op te brengen is.
MAASHESEWEG
Het college werd ook vanuit het
publiek gewezen op de langzaam
maar zeker te klein wordende Maas-
heseweg. Men vroeg naar doortrek
king van de Noordsingel naar de
doortrekking van de Horsterweg en
die van de Deumeseweg om het ver
keer via de kom te ontlasten en
Bruks-ke kort te sluiten met het in
dustrieterrein.
Drs. SCHOLS dacht dat zulks wel
Inschrijving binnenkort opengesteld
Met ingang van 27 december 1972
zal het Venrayse gemeentebestuur de
inschrijving openstellen voor leer
lingen, die openbaar kleuter- en
basisonderwijs willen volgen. Uit het
aantal inschrijvingen zal moeten
blijken hoe met ingang van het nieu
we schooljaar 1973-1974 kan worden
gestart.
By voldoende belangstelling zal
n.l. in augustus 1973 in een drie-
klassige semi-permanente behuizing
aan de Blauwververstraat kunnen
worden begonnen met vier leerjaren
lager onderwijs, waarbij de klassen
1 en 2 alsmede 3 en 4 worden ge
combineerd, terwijl voorts in één lo
kaal kleuteronderwijs zal worden
gegeven.
In artikel 19 van de Lager onder-
wij twet 1920 staat: „In elke gemeen
te wordt voldoende lager onderwijs
gegeven in een genoegzaam aantal
scholen welke voor alle kinderen
zonder onderscheid van godsdiensti
ge gezindheid toegankelijk zijn."
Hoewel het er niet met zoveel woor
den staat, betekent dit wetsartikel
wél dait indien de noodzaak aanwe
zig is, een gemeentebestuur verplicht
is er voor te zorgen, dat in de ge
meente een school wordt gesticht,
waar alle kinderen, zonder onder
scheid van godsdienstige gezindheid,
onderwijs kunnen genieten.
Verzoek van ouders
In de gemeente Venray omvat het
onderwijspakket de volgende scho
len: achttien basisscholen, veertien
kleuterscholen en twee scholen voor
buitengewoon onderwijs n.l. de
A.B.O.-school en de L.O.M.-school.
Op al deze scholen rust het predi-
oaat „Bijzonder" hetgeen inhoudt,
dat deze scholen door bijzondere
schoolbesturen, uiteraard met mede
werking van de gemeente, zijn ge
sticht, en dat er onderwijs wordt
gegeven, dat gefundeerd is op een
bepaalde geloofsovertuiging. Een
openbare school is er nog niet.
Op grond van de wet kunnen
ouders de gemeenteraad de stichting
van een openbare school vragen,
indien redelijkerwijs kan worden
aangenomen, dat de school bij de
opening zal worden bezocht door
tenminste een in de wet genoemd
aantal leerlingen, dat afhankelijk is
van de grootte der gemeente. Voor
de gemeten© Venray betekent dit
20 leerlingen voor het lager onder
wijs en 30 leerlingen voor het kleu
teronderwijs.
Een in Venray ingediend verzoek
tot het stichten van een openbare
school welke voor „alle kinderen,
VENRAY
Bongerdstraat 5
Telefoon 04780-1161*
in de periode 75-78 zou gebeuren.
Hij zag eerder kans om de Oostsin
gel door te trekken via plan Land-
weert.
Toen sloeg het klokje van gehoor
zaamheid en ging men onder ons nog
wat doorkaarten. En men trof het
want er was een drankje en een
broodje en de raadsleden deelden dit
graag met het bezoek
zonder onderscheid van godsdiensti
ge gezindheid" toegankelijk is, heeft
tot resultaat geleid, dat de inschrij
ving kan worden opengesteld.
Openbare school
Door de Vereniging voor Openbaar
Onderwijs, een te Amsterdam ge
vestigde instelling, wordt gesteld dat
de openbare school een onderwijs
instelling is van de gemeenschap,
die daarom bestuurd wordt door de
gemeenschap via de democratisch
gekozen overheid (gemeentebestuur).
De ouders van de kinderen, die de
openbare school bezoeken, kunnen
bovendien nog kollektief, via een
oudercommissie, een ouderraad en/
of schoolraad, zich tot het bevoegde
gezag wenden met hun wensen, hun
bezwaren en hun adviezen.
Neutraal?
Artikel 26 van de Lager-onder-
wijswet 1920 schrijft uitdrukkelijk
voor dat in openbare scholen gods
dienstonderwijs in iedere richting
wordt gegeven aan die kinderen
waarvoor de ouders zulks wensen.
Oproep
Teneinde te kunnen bepalen hoe
veel lokalen nodig zijn, worden de
ouders die voor hun kinderen open
baar onderwijs wensen in de gele
genheid gesteld deze kinderen in te
schrijven via een met ingaing van 27
december a.s. op de afdeling Bevol
king ten gemeentehuize verkrijg
baar aanmeldingsformulier. Deze af
deling is dagelijks geopend van half
negen tot half een. De formulieren
dienen uiterlijk 15 januari 1973 te
zijn ingediend.
VOOR 550 JAREN
In Venray woonden in 1422 o.a.
twee zeer godsvruchtige mannen,
ni. Godefridus van Voerle en Sibert
Hlenselmans. Het was in de Kerst
nacht na de nachtmis van bovenge
noemd jaar, dat Godefridus bij Si-
bert op bezoek kwam. Terwijl nu de
huisgenoten zich aan het vuur
warmden spraken de mannen er
over dat het zo jammer was dat er
in Venray nog steeds geen klooster
was voor godsvruchtige meisjes, die
God graag wilden dienen en een
goed voorbeeld wilden geven aan het
volk, om daardoor toe te nemen in
de genade Gods. Sibert Henselmans
vertelde dat hij twee deugzame
meisjes kende, ml. Liesbeth v. Haen
en Aleidis Siben, die ongetwijfeld
Onze Lieve Heer graag hier in een
klooster zouden willen dienen. Hij
stelde voor, hen dit te gaan vragen
zodat er in Venray een zuster
klooster zou kunnen komen.
Godefridus van Voerle vond dit
een goed begin en gaf ook aan zijn
dochter Mechtildis, een meisje van
13 jaren, eveneens toestemming om
tot de nieuwe klooster-gemeenschap
toe te treden. Bovendien gaf hij
haar nog een zak met een zijde
spek mee.
De zusters kochten het huis van
Jan Wonder en Alyt zijn huisvrouw
met nog een grote tuin er bij. Daar
mee was het klooster Jerusalem ge
sticht.
In een met de hand geschre
ven kroniek, waarschijnlijk
van een der zusters, wordt
den beginne des Cloesters
Jeruslame, 1422 toe Venraede
beschreven.
Deze kroniek, welke nog altijd
in de bibliotheek van het
klooster wordt bewaard, ver
dient in meer dan een opzicht
onze aandacht. Op de eerste
plaats bevat zij zoveel woor
den en uitdrukkingen, eigen
alleen aan de bewoners van
Venray, dat deze kroniek al
leen geschreven kan zijn door
iemand, die in Venray geboren
of tenminste zeer goed inge
burgerd moet zijn geweest.
Daarnaast geeft ze ons vele
bijzonderheden over het ont
staan, de tegenwerking en in
weerwil daarvan, de vooruit
gang en de bloei van dit kloos
ter.
Nu het 550 jaren geleden is
dat het klooster Jerusalem
ontstond, meenlden wij er goed
aan te doen het begin van deze
kroniek nog eens te publice
ren. Voor de leesbaarheid heb
ben we het vrij „moeten ver
talen", wat soms ten koste is
gegaan van specifieke Ven
rayse uitdrukkingen. J. V.
MOEIZAAM BEGIN
Toen de eerste zusters en hun fa
milies het huis betaald hadden, kre-
zij alles onder eigen beheer. Alleen
waren zij jaarlijks aan de pastoor
verschuldigd 6 kippen, 1 kapoen
(gecastreerde haan) en nog 2 groten
(muntstukken waarvan evenals van
de goudgulden de waarde moeilijk
te bepalen is). Verder ontving de
pastoor nog voor zijn pastorale ar
beid voor het klooster: 2 goudgul
dens en 2 malden rogge per jaar.
Dit laatste ten laste van een stuk
land dat gelegen is langs de gracht.
Deze burgtgracht liep langs de muur
van het klooster en was voor de
helft eigendom van het klooster.
In Nijmegen woonde in die tijd
een eerzame vrouw die van het
nieuwe klooster te Venray had ver
nomen. Deze vrouw had een doch
ter die Beelken (Sybilla) heette. De
goede vrouw had haar dochter erg
graag te Venray in het klooster en
ze reisde dan ook te voet met haar
dochter van Nijmegen naair Venray.
Voor broodbeleg tijdens de reis,
en voor de medezusters in het kloos
ter hadden ze een kannetje honing
meegebracht.
In de nieuwe kloostergemeenschap
voelde Sybilla zich spoedig thuis.
De onderlinge verstandhouding was
er zeer goed. Het gebeurde menig
maal dat de zusters niet voldoende
te eten hadden, dan legde zuster
Peterken Poelmans haar brood bij
dat van Beelken, zodat deze niet het
bed behoefde te houden. De zusters
leden heimelijk grote honger en
hadden aan alles gebrek. Wanneer
ze wilden gaan eten, dan hadden ze
soms nog geen brood. Dan ging zus
ter Peterken Poelmans soms naar
de buren om een brood te lenen,
omdat ze het lijden van haar mede
zusters niiet meer kon aanzien.
Toch durfden ze niet te klagen
dat ze zo arm waren en geen korrel
rogge meer in huis hadden. Ze had
den nog geen bedden om in te sla
pen, ze moesten zich tevreden stellen
met wat stro en oude paardedekens
of karhuiven. Ze gingen langs de
wegen en plukten er de brandnetels
en andere wilde kruiden, die ze als
groente gebruikten. Ze hadden maar
4 messen, die ze bij de lepels op ta
fel legden, om ze tijdens het eten
rond te laten gaan, daar niet ieder
een mes had. Bij gebrek aan scheer-
bier bier dat in die tijd als een
algemene volksdrank gold) moest
men zich dikwijls tevreden stellen
met water. Hun warme maaltijden
nuttigden ze dikwijls zonder vet en
voor het smeren van het brood ge
bruikten ze 'n houtspaantje want ze
bezaten bijna geen huislijk gerief.
Maar al waren ze arm en werden
ze vervolgd, in het klooster ging al
les toch zeer gemoedelijk toe.
vervolg z.o.z.