Geschiedenis der Venrayse Brandweer (1714-1940) jaarvergadering Zelfstandige Ondernemers Wij leveren Esso motoroliën die geschikt zijn voor Leenen WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN Elektro Jacobs De Huisvriend VRIJDAG 28 JANUARI 1972 No. 4 DRIE EN NEGENTIGSTE JAARGANG [E2 VOOR AL UW DRANKEN PEEL EN MAAS DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 2727 GIRO 1050652 ADVERTENTIEPRIJS 15 ct. per mm. ABONNEMENTS PRIJS PER HALFJAAR 6.75 (bij vooruitbetaling) Ongetwijfeld zal er heel wat gewikt en gewogen zijn in de verga dering van schepenen, gezworenen en geërfden van Venray, die, in tegenwoordigheid van de Heer van Venray: Baron d'Overschie de Neerijssche, rector Coppens van het convent Jerusalem en de pas toor van Venray, op 21 februari 1714 werd in het mooie laat-goti- sche raadhuis, dat in 1884 werd gesloopt om plaats te maken voor het tegenwoordige raadshuis. Als belangrijkste punt was namelijk aan de orde de aankoop van twee „bekwame" brandspuiten. Toen de kogel eenmaal door de kerk was, stelde men meteen ook maar de plaatsen vast, waar de brandspuiten zouden worden opge steld. Een zou er ondergebracht worden in het klooster der paters Minderbroeders en de ander in de buurt van de Grote Kerk. Tevens werd ook nog besloten een premie van een ducaton toe te kennen aan degenen, die de brandspuiten het eerste afgehaald en naar de plaats van de brand gebracht zouden heb ben. DUITS MODEL Hoe de brandspuiten er uit gezien hebben is niet bekend, maar het zou niet verwonderlijk zijn als ze van hetzelfde model geweest zijn als de uit 1717 daterende Wachtendonk afkomstige brandspuit die te be zichtigen is op het binnenplein van het zeer interessante Heimatmuseum in Kevelaer. Naar alle waarschijn lijkheid waren het de eerste brand spuiten die Venray gekend heeft. Voordien was er natuurlijk ook wel brandbestrijding, maar deze droeg meer het karakter van „burenhulp". KOELEN Op diverse plaatsen in de kom waren brandkuilen (waterkuilen) aanwezig. Zo was er een midden op het Henseniusplein. Verder was er nog de Baterskuil, de kolken op het Eind en bij de tegenwoordige Kolk- weg Luidde nu de brandklok, dan snelden een aantal mensen, aan wie emmers ter beschikking waren ge steld, naar de plaats van de brand. Enkel en gingen in de dichtbij zij nde waterkuil staan, vulden de emmers met water, die dan via een menselij- ke waterketting werden doorgegeven naar de brand. Het zal duidelijk zijn, dat op deze wijze van een effectieve brandbestrijding geen sprake was. Waren er belendende huizen, dan was men al blij als deze gespaard bleven maar dit was meestal ook niet het geval, vooral omdat de meeste huizen een dak van stro hadden. „DE SWAEN" Enige tijd na de aankoop worden Christiaan Deckers en Johannes Martens aangesteld als brandmees ters. Ze krijgen tot taak de brand spuiten van tijd tot tijd te beproe ven en te zorgen dat ze in goede staat blijven verkeren. In het bericht om trent hun aanstelling wordt ook nog vermeld, dat de gemeenitepomp op de markt weer in goede staat zal worden gebracht. Overigens zijn meldingen over de Venrayse brandweer in de 18e eeuw uiterst schaars. Wel blijkt nog, dat in 1753 het gemeentebestuur over hoop ligt met Jan Pits, de eigenaar van de boerderij ^herberg-stokerij „De Swaen", op de hoek van de „merckt" gelegen. Pits heeft de be doeling zijn huis te vergroten in de richting van de Grotestraat en dus in de richting van det raadhuis, omdat dan „de brandspuyt de welcke ge- placeert is in 't Raethuys dan nau- welycx soude connen in off uyt ge- vaeren worden bij brandt als ander- Sints'" IN DE 19e EEUW Het eerste bericht uit de vorige eeuw is gedateerd 30 november 1810. Venray leeft dan sinds 1794 onder Franse heerschappij. Burgemeester Gyskens bericht aan de Prefect van Cleve, dat de brandspuiten zich in goede staat bevinden en dat er bij de inwoners van Venray 72 brand- emmers zijn geplaatst en de rest bij de brandspuiten. Ook in 1822 blijkt de conditie onveranderd goed te zijn, waarbij nog wordt aangetekend dat men beschikt over: 3 brandladders, 4 haken en 120 emmers, die waren uitgedeeld aan ingezetenen om daar mede bij brand naar de plaats des onheils te snellen. Dat het met de brandbestrijding toch nog niet zo heel gunstig gesteld is, blijkt uit een schrijven van bur gemeester Verblackt gedateerd 4 ja nuari 1836 waarin hij zegt, dat er brand is ontstaan in het huisje van Cornells Wilmssen, gelegen in het centrum van het dorp. Met een zekere trots bericht hij, dat door de goede orde, ijver en werkzaamheden der inwoners, als mede door de goede staat der blus middelen de naburige huizen zijn be waard gebleven. Maar aan het slot van zijn brief deelt hij dan terloops nog even mede, dat het gemelde huisje een prooi der vlammen was geworden. WAKKERE KAPELAANS Op 24 augustus 1846 gaat het beter. Er was toen brand uitgebroken in de kap van het huis van bakker Reinier Verriet. De brand had een vreselijk aanzien, laat de burgemeester weten. Maar dank zij de kloeke en ijverige handwerkers, die met een bijzondere kundigheid de brandspuit hebben weten te dirigeren, Jiep het allemaal nog al goed af. De schade bleef voor namelijk beperkt tot de kap 325, verzekerd bij de Brusselse brand- assurantie). Zeer lovend laat de bur gemeester zich uit over de heren kapelaans der Grote Kerk en de pa- 'er Minderbroeders, die zoals hij schrijft „onvermoeilijk waren met het volk aan te moedigen in het bij brengen van het water en in het be waren van de orde." In 1848 breekt er brand uit bij Jan Poels, akkerman aan de Heide. Het huis, dat niet tegen brand verzekerd was, gaat verloren maar de schuur en de schaapskooi worden gered. BRANDWEER REGLEMENT Hoofdstuk 2 van het in 1852 in werking getreden Reglement op de Brandweer geeft enige interessante artikelen, zoals: art. 28. Bij aanhoudende droogte is iedere inwoner van de kom ver plicht een emmer water bij de in gang van zijn huis te plaatsen. art. 29. Het ontstaan van brand zal bekend gemaakt worden door het luiden der klokken. art. 31. De naaste buren en andere door de burgemeester aan te wijzen bewoners zijn verlicht bij gemis aan bluswater gedurende de brand de grootste tobbe of ton in hun bezit, voor hun deur te plaatsen en deze voortdurend vol water te houden. art. 34. Bij vriezend weer zijn de buren aan de neven- en overzijde van het perceel waar de brand woedt, verplicht zoveel mogelijk heet water aan te maken en zolang de brand duurt in gereedheid te houden: BRANDSPUIT IN OIRLO We verplaatsen ons nu zes jaar verder in de tijd. In de zitting van de gemeenteraad van 21 oktober 1858 deelt burgemeestr Joseph Esser aan de leden van de Raad t.w. H- van den Boogaard (wethouder), P. Kellenaars (wethouder), J. Goumans, P. Janssen, J. Jenniskens, W. Jenniskens, L. Lemmens, H. van den Munckhof, J. Peeters en H. Poéls mede, dat er. een nieuwe derde) brandspuit was gear riveerd en dat een van de oude brandspuiten in Oirlo geplaatst zou worden. De raad had ook nog al eens te doen met de aanstelling van nieuwe brandspuitmeesters. Zo werden in 1862 aangesteld: J. Verheugen, M. Maessen en J. Baltissen. In 1864 zit de gemeente schijnbaar nogal goed bij kas, want het gemeenteverslag over dat jaar maakt melding van de aankoop van een grote en een kleine brandspuit, gekocht bij de firma Thereart en Gérasd te Luik. In to taal zijn er dan in de gemeente aan wezig: 5 brandspuiten, 260 emmers, 12 ladders en 6 haken. Het verslag maakt ook nog melding van brand bij de weduwe J. Evers (Heide) waar bij het woonhuis, stalling en schuur verloren gingen. De schade was be groot op 2.153, De invoering van verlichting in 1865 (in de komen waren 13 petro leumlampen geplaatst) vergemakke lijkte de taak van de brandweer enigszins. Men kon zich (althans in de kom) wat sneller naar nachtelijke branden begeven. BRANDSPUIT IN MERSELO Het brandweernieuws van 1868 is, dat een van de spuiten in Merselo is geplaatst, diat de brandmeester Jacob Theeuws, wegens vertrek naar Noord-Amerika, zijn ontslag heeft ingediend, dat tegen enkele personen proces-verbaal is opgemaakt wegens het roken in stal of schuur en dat de spuitgasten een jaarlijkse beloning 5,genieten. In 1871 moet Merselo een flinke brand beleefd hebben, want er wor den aan een aantal inwoners van dat dorp premies toegekend. Zo krijgt Jan van de Pasch voor net aanbren gen van de Merselose spuit 3, zijn knecht Peter van Meijel, voor het aanbrengen van 'n spuit uit Ven ray 4,Ook Hei-man Rongen en Hendrik Derks worden bedacht met elk f 2,—. Ze hadden in de waterkuil gestaan. De rode haan kraaide ook weer eens flink in 1887. Op 12 augustus wordt de Leunse molen, eigendom van de wed. J. Lemmens te Leunen, door brand geheel vernieuwd. De windmolen was verzekerd voor een bedrag van 8.000, BRAND IN JERUSALEM Maar in 1888 wordt het nog heel wat erger. Op 27 adgustus gaat het pensionaat Jerusalem door brand ge heel verloren. Met behulp van de brandweer van Venlo die per trein te hulp was gesneld, slaagde men er in het klooster, de kerk en de ver dere gebouwen te behouden. De brand woedde meer dan tien uur en de schade was zeer aanzienlijk. Kort voor de eeuwwisseling wordt de Venrayse brandweer versterkt met twee nieuwe brandspuiten. Ze worden geleverd door de firma Bik kers en Zn. te Rotterdam en kunnen ook dienen tot aanjager, zuig- en perspomp. In totaal waren toen aan wezig: 6 brandspuiten en een hand- brandspuit. Met dit materiaal neeft men gepoogd gedurende het eerste kwart van deze eeuw de branden in de kiem te smoren. De slecnte com municatie (er was geen telefoon), de geringe mobiliteit (het paard ver voerde de brandspuiten en de wegen waren zeer slecht) en misschien ook de minder goede organisatie, waren er meestal debet aan dat het bleef bij goedbedoelde pogingen. BRAND PATERSKLOOSTER Op de avond van 27 november 1925 werd de rust, die Venray toen nog kenmerkte, wreed verstoord. Er was brand uitgebroken in 't Paters- klooster. Nagenoeg heel Venray snel de er heen. Ook de Venrayse brand weer onder leiding van opperbrand- meester dokter Strüben. Maar men stond machteloos. Na enige uren ar riveerde de te hulp geroepen Venlose brandweer, die goed uitgerust, er na enkele uren in slaagde het vuur meester te worden. Het duurde nog dagen voordat de totaal uitgebrande kerk en het klooster uitgesmeuld waren. Venray was op een harde ma nier wakker geschud. Men kwam al spoedig tot het besef, dat helt tijd perk van de romantiek in de brand bestrijding ten einde was. Vrij snel daarna in 1926 werd een T. Ford open autospuit aangekocht, met een capaciteit van 800 liter en voor zien van banden. De leverancier was weer de firma Bikkers te Rotterdam- Er werden nortonputten geslagen (de waterkuil had goeddeels afgedaan) en ook de bevelvoering en de organi satie werden verbeterd. Kortom er werd geprobeerd bij de tijd te ko men. Bij het uitbreken van de 2e wereld oorlog beschikte men behalve over de in 1926 aangekocht autospuit ook nog over een Ford V 8 overdekte autospuit med een capaciteit van 2.00 liter per minuut. Voorts nog een tweetal bosbrandweerauto's en een manschappen-materiaalwagen. Het optreden van de Venrayse brandweer in de 2e wereldoorlog, waarin zij vooral in de bevrijdings periode, onder moeilijke omstandig heden, op velerlei terrein voortreffe lijk werk heeft vericht, willen wij in het kader van dit artikel buiten be schouwing laten. In dit blad zijn over deze periode uitvoerige artikelen verschenen in de uitgaven van 15 april 1950 en 3 november 1956. Na de oorlog is de Venrayse vrij willige brandweer na een periode van wederopbouw, ondanks tegensla gen, gegroeid tot wat zij nu is: een goed getraind, uitstekend opgeleid, „Ook de zelstandige ondernemers zullen zich moeten realiseren, telkens opnieuw, dat Venray voor heel andere opgaven staat, dan 20-30 jaren geleden. Opgaven, aan de vervulling waarvan ook de zelfstandige ondernemers moeten meewerken, wil men tenminste Venray tot een werk-, woon- en winkelcentrum maken zoals de snelgroeiende bevolking dat wenst", aldus de voorzitter van de Vereniging van zelfstandige ondernemers de heer Th. Schaeffers op de donderdag j.l. gehouden jaarvergadering. In zijn welkomstwoord tot de aan wezigen (en traditiegetrouw lieten veel middenstanders weer verstek gaan) wees hij er op, dat het bestuur in het voorbije jaar in feite niets an ders heeft moeten doen, dan de to taal vastgelopen wagen van de mid- denstand-oude-stijl weer aan het rollen te krijgen. Dat vroeg voor het wel enthousiast begonnen maar wei nig deskundige bestuur een nieuwe oriëntatie. Die periode is intussen voorbij, men weet wat er te doen is. Men is zelfs al verder en heeft b.v. met Venrays gemeentebestuur goede kontakten. In het komende jaar wil het kon- takt met de leden uitdiepen, door het regelmatig verspreiden van een bul letin, maar men verwacht dan ook wat tegenspel en minstens belang stelling van de leden, iets waar het wel eens aan ontbreekt. Hij waar schuwde de zelfstandige onderne mers niet bang te zijn voor de komst van groot-winkelbadrijven, mits men zelf op tijd de bakens zal verzetten en mits men zelf meewerkt om Ven ray te maken tot het koopcentrum, zoals men dat propageert. BETER KONTAKT Ook het jaarverslag ging in op het betere konta'kt met de leden. Het me moreerde daarnaast de forum-avond met het college van B. en W. de kon- sumenten-enquête, die in de tweede helft van 1972 zal worden gehouden, de kontakten met B. en W. over ver schillende vraagstukken, de voor lichtingsbijeenkomsten over de ko mende baatbelasting voor de door braak over pand Hanraets, de in stelling van de Kommissie Winke- liersbelangen, de forum-avond met de konsumenten, de bejaardenrit, de aktiviteiten rond de sluiting van de GroteStraat en tenslotte de feestver lichting. De financiële positie van de ver eniging is er door alle aktiviteiten net beter op geworden. De kontrbu- tie voor 1972 werd vastgelegd op f 85,terwijl men van ieder lid een tientje zal vragen om de kas weer wat bij bloed te krijgen. BESTUURSVERKIEZING Bij de bestuursverkiezing werden slagvaardig en modern uitgerust corps. De vele mooie prijzen die ze in de wacht wist te slepen op pro vinciale, gewestelijke en landelijke brandweerwedstrijden getuigen daar van. Maar dat U niettemin van haar „service" geen gebruik zult behoeven te maken, wordt U van harte toege wenst door schrijver dezes- W. Willemsen de heren Claessens, Verhoeven en Custers bij acclamatie herkozen. Statuten en huishoudelijk regle ment werden goedgekeurd, zodat de vereniging nu ook juridisch onder de voeten uit kan. WINKELIERSBEL AN GEN Er bleken enige misverstanden te zijn over het doel en de opzet van de zo genoemde kommissie. Het blijkt dat ze bedoeld is om het bestuur te adviseren in zaken, die uitsluitend de winkeliers aangaan, zoals b.v. win kelsluiting e.d. De aanwezigen keurden goed dat in deze winkelierskommissie de vol gende heren zitting hadden: M. Coe- nen en Aben namens de Hofstraat, K. Thomassen, Fr. van Opbergen en J. van Raay namens Grotestraat, J. Ebberink namens Marktstraat en Schoolstraat, J. Theuws namens Jan Hensenstraat, J. Creemers namens Hoenderstraat, J. Baltussen namens Pa tersstraat en J. van Gassel namens Eindstraat. Als bestuursafgevaardig- den zitten in deze commissie de he ren Custers en Martens. POLITIEK Bij de schriftelijke vragen wilde men wat exacter weten wat nu wel met B. en W. besproken was. Het antwoord liet blijken dat men over het kontakt zelf en de waarde ervan nog al eens gedebatteerd had. Ver der was er gesproken over de baat belasting, waaruit 2 voorlichtings avonden zijn gekomen. Het verwijt dat het bestuur niet achter het voor stel van.de betrokkenen bij de door braak zijn gaan staan, die een ver deling van de kosten op fifty-fifty basis voorstonden, in plaats van de 8515% regeling, die men thans aan houdt, werd door het bestuur afge wezen. Het bestuur was noch achter het voorstel van de betrokkenen gaan, noch achter dat van het ge meentebestuur. Verder was met het gemeentebe stuur o.m. gesproken over de win- ke promenade, over de winkelslui tingswet en over de te houden en quête. Bij deze rondvraag werd o.m. ook geïnformeerd, waarom men de op portunistische werkwijze volgde op het gemeentelijke politieke vlak en waarom men zich niet bond aan een partij. Het bestuur was gebleken dat meerdere politieke partijen in de raad zich in wilden zetten voor de zelfstandige ondernemers. Welnu, men geeft die partijen dan volop de kans en meent daar meer mee te be reiken als dat men zich opstelt achter een bepaalde groepering. De vraag naar een betere winkel sluiting is in behandeling. Men heeft bepaalde schema's opgesteld, die thans onderzocht worden door het Hoofdbedrijfschap en de Limburgse bond. PATERSSTRAAT De winkeliers van de Patersstraat hadden een dringend beroep inge stuurd nu eindelijk te komen tot af braak van de barak in de Paters straat en de betegeling van het Kor- testraatje. Deze wensen zullen aan het gemeentebestuur worden over gebracht. KLEUREN TELEVISIES 56 cm voor TELEVISIES 61 cm voor 1575,— 475,- BANDRECORDERS en PLATENSPELERS met 25% korting WASAUTOMATEN reeds voor 395, KOELKASTEN met groot diepvries vak voor 195, DIEPVRIESKISTEN met kortingen van 20-25% Verder: stofzuigers, scheerapparaten, hoogte- zonnen, strijkijzers enz. KORTINGEN vanaf 20% Volledige garantie Eigen service Iedere vrijdagavond vanaf 6-9 uur demonstratie van het hele programma. SCHOOLSTRAAT 3 VENRAY TEL. 2329 Kwartelenmarkt 7 Venlo Kloosterstraat 37 Blerick KANARIEVERENIGING Op maandag 31 januari om 20.00 u- houden we onze jaarvergadering. Be halve de gebruikelijke verslagen van sekretaris en penningmeester is er ook bestuursverkiezing. De aftreden de leden stellen zich herkiesbaar. Nieuwe kandidaten kunnen tot voor de vergadering worden ingediend. Op deze vergadering kunnen ook weer ringen wordien besteld. Esso motoroliën beschermen uw kostbare landbouwwerktuigen op vijf verschillende manieren. Dat geeft zekerheid! Onze service is uw tweede zekerheid. Horst, tel. nr. 04709-1141 (3 lijnen). Tevens ESSO Gas Hoofddealer

Peel en Maas | 1972 | | pagina 13