Het leger gastarbeiders stijgt
Waar laten we onze gasten?
MODEHUIS THOMASSEN
KERK0-SHIRTS
PULS
PUIS
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
drukwerk
UITBREIDING
TELEFOONCENTRALE
MAASHEES
VRIJDAG 25 SEPTEMBER 1970 No. 39
EEN EN NEGENTIGSTE JAARGANG
IS
GOEDKOPER
DAIM U
DEIMKT
PEEL EN MAAS
IS
GOEDKOPER
DAN U
DENKT
ADVERTENTIEPRIJS 13 ct. per mm. ABONNEMENTS
PRIJS PER KWARTAAL 2.25 (buiten Venray 2.50)
Op deze pagina en elders in
dit blad, zult U enkele artike
len gewijd vinden aan „onze
gastarbeiders". We zeggen met
opzet „onze", omdat ze nor
maal als inwoner van Venray
ingeschreven worden, doch
nog lang niét door iedereen als
zodanig worden beschouwd.
Discriminatie is een te zwaar
en te verpolitiekt woord om
het hier ten berde te brengen,
maar feit is dat velen van ons
toch nog al een tikkeltje min
derwaardig denken over deze
mensen. Omdat we menen, dat
we op toch een heel wat hoger
plan staain, door onderwijs,
door kuituur, door kleding,
door rijkdom, door welvaart,
kortom doordat we Venrayers
zijn en zij „gast-arbeiders". En
dat klinkt dan nog altijd wat
vriendelijker dan „vreemde
arbeiders".
Maar wie als wij van de
week een eenvoudige Mace
doniër uit het communistische
Joego-Slavië een ikoon uit zag
pakken van zo'n uitzonderlijke
schoonheid die roept niet hard
meer over een hogere kuituur,
spreekt hoogstens over een an
dere. Wie ontdekt dat in zo'n
groep een man zit, die 4 jaren
chemie student is geweest en
weer een ander, die er drie ja
ren pedagogische akademie er
op heeft zitten; wie ontdekt
dat er een MTS'er onder zit,
die op deze manier de enige
mogelijkheid vinden om wat
meer van de wereld te zien en
elders ondervindingen op te
doen, die schreeuwt niet zo
hard meer over „onze wijs
heid".
Het feit dat onder ons zo'n
kleine 800 gastarbeiders leven
en werken, ös, dachten we,
naar onze mening de moeite
waard om in enkele artikelen
eens extra op hen te wijzen.
We hebben daarvoor een re
portage gemaakt van een aan
komst van gastarbeiders in
Venray en we hebben Pater
Peeters, de Carmeliet die zo
veel deed voor onze Spaanse
mede-inwoners gevraagd om
enkele gedachten op papier te
zetten.
Misschien is het ten over
vloede. Maar misschien dat
het bij sommige mensen meer
begrip brengt en men deze
mensen ook iets anders be
kijkt als vreemde objecten, die
voor ons het vuile werk doen.
Het minste wat zij doen, is
een waardevolle bijdrage leve
ren in het totstandhouden van
onze welvaart en alleen op die
grond van harte welkom
38 JOEGOSLAVEN KWAMEN NAAR VENRAY
Venrays inwonertal groeit gestaag, maar als er in één klap 38
mensen ingeschreven worden, dan is dat ook Venray iets bijzon
ders. Dat gebeurde donderdagavond, toen een grote bus 38 Joego-
slaven afleverde bij hun nieuwe home: Hotel De Keizer. 38 gast
arbeiders, die bij J. P. A. Nelissen N.V. het toch al grote korps
werknemers komen versterken
„Dobra Nocjzei Justef Ka-
dri, een uur later, nadat hun kok en
gastheer J. Vermeulen hen een sma
kelijk maal voorgeschoteld had en ze
hun eerste flesje Nederlands bier in
geschonken kregen.
Justef is een van de 38, die na een
tweedaagse treinreis, wat verfrom-
faaid en moe, nu hun bed ging op
zoeken. Hun bed in een van de gas
tenkamers van dit voormalige hotel.
En Dobra Nocj is zoveel als welte
rusten. Venray heeft er 38 inwoners
bij
GEMENGD GEZELSCHAP
Onder onze ruim 26.000 Venrayers
'kennen we vogels Van allerhande
pluimage. Bij de gastarbeiders staan
de Spanjaarden bovenaan met 144
mensen, op de voet gevolgd door de
Turken, waarvan er 140 in het Ven-
rayse bevolkingsregister vermeld
staan.. De Joegoslaven zijn met deze
38 er bij, uitgegroeid tot 103 mensen,
terwijl verder 66 Marokkanen het
leger van de gastarbeiders zijn ko
men versterken, terwijl van het oor
spronkelijke aantal Italianen er mag
11 overgebleven zijn on van de Grie
ken nog 19.
Maar daarmede is Venrays natio
naliteiten-lijst nog lang niet ten ein
de, al kun je de hieronder genoem
den geen gastarbeider meer noe
men. Voor de curiositeit geven we ze
echter nog even:
Duitsers 137
Indonesiërs 51
Belgen 41
Britse onderdanen 27
Polen 12
Amerikanen 6
Hongaren 5
Afkomstig uit Singapore 4
Chinezen, Oostenrijkers en
Framssen elk 3
Portugezen en Ieren elk 2
Tsjechen, Zuid-Koreanen, Brazi
lianen, Onderdanen van Malesïë, Li-
taiuers en Ceylonezen el'k een.
Verder leven in Venray nog 10
mensen zonder nationaliteit, zijn er
22 staltenloos en weten 4 mensen niet
welke nationaliteit zij feitelijk wel
hebben. Zo groeien we langzaam
naar een duizendtal inwoners met
een andere nationaliteit dan de Ne
derlandse. (Om opmerkingen te voor
komen: verpleegsters uit de Neder
landse Antillen zijn ingeschreven als
Nederlandsen).
MOE EN NIEUWSGIERIG
Maar terug naar „onze nieuwe Joe
goslaven
Het mag zijn dat uw verslaggever
door eigen ervaringen in Duitse
kampen onder de oorlog, het nog al
tijd maar een trieste bedoening blijft
vinden mensen van zo ver hier naar
toe te halen en ze hier ergens op te
„bergen" op kamers met stapelbed
den en een kastje, feit is dat de
groep, die hij dan donderdagavond
mee mocht verwelkomen, het zeker
niet als zodanig ervaart.
Men was moe van een eindeloze
treinreis van twee volle dagen, maar
daarnaast toch ook nog nieuwsgierig
genoeg om te willen weten, waar
men nu feitelijk terecht gekomen is.
Wat onwennig misschien en wat
vreemd, maar in hotel De Keizer is
weinig aan de inrichting veranderd,
schetterde Joegoslavische muziek uit
de huisradio en stond de tafel ge
dekt voor een goed diner, netjes uit
gezocht uit een speciaal kookboek
uit Macedonië.
En dat gaf meteen al weer iets van
thuis, terwijl een tolik keurig het
welkomstwoord vertaalde,- dat de
heer Sterrenlberg als hoofd van Ne-
lissen's personeelszaken 'deze men
sen toeriep.
Uw verslaggever werd later Sla
vische sigaretten aangeboden en als
hij wou, kon hij een mondje prui
men-jenever hebben
Neen, van die oud kamp-sfeer was
hier wel weinig te bespeuren
Justef Kadri onderstreepte dat nog
eens, dat hij naar Nederland geko
men was om vooruit te kunnen in de
wereld. Hij was timmerman-, maar
wiii'de meer en vederop. Daar bood
zijn eigen land op dit momemte wei
nig gelegenheid voor. En daarom
had hij de 'kan-s gegrepen naar Ne
derland te komen, waar hij voor zijn
begrippen een rijk loon kon verdie
nen, veel naar huis hoopt over te
maken en wat van een wereld ziet,
waar hij in Zuid-Slavië dan wel veel
van gehoord en gelezen heeft, doch
die hij nu zelf wil ervaren.
Voor hem is het helemaal geen
trieste bedoeling, al moet hij dan met
anderen op één kamer slapen en is
het misschien allemaal wat eng voor
onze begrippenEn al moet hij
dan een jaar in een soort mannen
gemeenschap leven en onder men
sen, die hij maar moeilijk verstaan
en begrijpen kan. Hij en vele van
zijn kameraden zien het als een rijk
avontuur, waarvoor zij weliswaar
bepaalde offers moeten brengen,
m-aar van de andere kant zelf /in
meerdere opzichten ook beter van
zullen worden
NOODZAAK
We hebben de heer S.terrenberg
later gevraagd naar het hoe en waar
om van deze kleine volksverhuizing.
Zijn bescheid is kort en bondig: „We
moeten wel, want hier kun je niet
voldoende mensen krijgen.Dacht
U dat we ons al deze besognes aan
ons hoofd gingen halen, als er geen
dik-en-dubbele noodzaakons toe
dwong. Want alleen al het onderko
men
We hebben voor drie jaar nu weer
dit hotel gehuurd. We hebben elders
in Venray voor de Marokanen, die
bij Nelissen werken ook twee hui
zen moeten huren en verbouwen.
Dat is al een bussiness apart. Dan
moet je -voor eten zorgen, voor lig
ging, je moet zorgen dat er juiste en
goede voorlichting op het werk, zo
dat ook daar de mensen zich thuis
voelen en vooruit kunnen, je moet
voor ontspanning zorgen, kortom er
komen duizend-en-een dingen bij
kijken, die tijd en geld kosten
Dat was allemaal niet nodig, als men
hier voldoende mensen kon krijgën,
maar die zijn er j ammer genoeg
nietEn dus
En dus is Justef Kadri en met hem
37 andere Joegoslaven „gerondseld",
zoals die afschuwelijke uitdrukking
is, om de openstaande -plaatsen in te
komen nemen
TIMMERLIEDEN
Waarom nu juist deze Joegoslaven?
In het voorjaar bleek reedis dat de
timmerfabriek „scheef" kwam te zit
ten als er geen vaklui bij zouden
komen. Men is toen aan het infor-
merèn geislagën, links en rechts,
waarbij al dra bleek dat men voor
deze vakmensen het 'beste terecht
zou kunnen in het land van Tito.
Dat had tot gevolg dat een twee
tal medewerkers van Nelissen een
reis door Joego-Slavië ondernamen,
waarbij ze verwezen werden naar
Okrid, een stad in het zuiden van
dat land, in Marcedonië. Daar
waren meubelfabrieken en dat was
van oudsher de streek van de tim
merlieden
Met behulp van het plaatselijke
arbeidsbureau werden mensen op
geroepen, die zich in grote getale
meldden. Er waren er maar enkelen,
die een vakdiploma of iets dergelijks
konden tonen (reeds eerder gehaald
toen ze buiten hun land werkten) en
de rest liet men een soort proeve
van vakbekwaamheid afleggen al
ging dat ook met de meest primitie
ve werktuigen. Een en ander had tot
gevolg dat in juni jJ. een twintigtal
Joegoslaven naar Venray zijn geko
men, die sinds die tijd bij Nelissen
werken en in het Neduco-pension in
Helden zijn ondergebracht. Het me
rendeel van hen bleek de timmer
kunst maar slechts povertjes rijk te
zijn, zodat het grootste part uitein
delijk in de betonfabriek terecht is
gekomen, maar daar buitengewoon
gc-ed voldoet, omdat ze werken wil
len en bereid zijn om zich volledig in
te zetten
Teen ook op de bouwwerken ge
brek aan geschoold en ongeschoold
personeel merkbaar werd, besloot
men tot een tweede, thans wat meer
officiële aktie om Joegoslaven te
werven.
Met inschakeling van allerlei in
stanties, hier en in Joegoslavië,
kwam men wederom in Okrid te
recht (men had gevraagd in verband
met taal en andere gewoonten om nu
weer Macedcmiërs te kunnen krij
gen). Toen daar de Nelissen-delega-
tie aankwam stonden reeds 80 men
sen op het arbeidsbureau gereed, die
wederom geselecteerd werden op
grond van diploma's, ervaring en 'n
eenvoudig werksltuk. Er vielen er af,
omdat ze niet aan de eisen voldeden.
Anderen trokken terug toen puntje
bij paaltje 'kwam en weer anderen
werdén niet goedgekeurd door de
arts van het arbeidsbureau. Er ble
ven er zo uiteindelijk zo'n 38 over,
die thans naar Venray zijn gekomen.
Timmerlieden, metselaars en een
kok. De kok ga-at de heer Vermeulen
helpen bij heit eten, de timmerlieden
en metselaars zullen links en rechts
op de verschillende bouwwerken
worden ingezet
VENRAY - OKRID
's Avond-s keren ze terug naar hun
•nieuwe home in Venray. De eerste
dagen zullen ze kennismaken met
Venray, dat ze al kennen van foto
albums, die hen op het Macedoni
sche arbeidsbureau getoond zijn. Ze
weten dat Venray heel wat verschilt
van het pittoreske stadje, waarvan
zij vandaan komen en ze vinden hier
heel ander natuurschoon, niet zoveel
historische monumenten en de Maas
zal slechts een povere vervanger zijn
van het prachtige strand van de
Adriatische zee. Maar desondanks
zullen ze hier ook proberen de le
vensvreugde te vinden, die hen zo
kenmerkt in eigen land. Ze zijn
vriendelijk deze mensen en gastvrij.
Ze leven een stuk gemakkelijker.
Hun levensstandaard is aanzienlijk
lager dan de onze, maar bij een iets
langer verblijf in hun land is men
toch wel geneigd te zeggen, dat zij
zich om verschillende zaken beslist
niet zoveel zorgen maken dan wij.
ONTWIKKELINGSHULP
Of het waar wordt wat de heer
Sterrenberg vertelt, namelijk dat
men door deze mensen naar het
westen te halen een stuk ontwikke
lingswerk in optima forma verricht,
is iets wat de toekomst leren zal.
Als men inderdaad van ongeschool
den en halve vakmensen betere vak
lui maakt, als men hier oprecht
poogt in hen meer te zien, dan de
mensen, die de vuile klusjes opknap
pen, waar wij voortaan de neus voor
ophalen, dan is het zeker waar, dat
we deze mensen hier niet alleen la
ten profiteren van onze sociale ver
worvenheden, maar dat we hen ook
iets mee geven, waar in hun verdere
leven, weer in eigen land, zichzelf en
anderen gelukkiger door kunnen
maken.
Of alle bedrijven daar nu precies
open oog voor hebben mag wel eens
worden betwijfeld
Het is echter een gelukkig teken
dat de personeelschefs van Venray-
se bedrijven die met gastarbeiders
werken, zich gevonden hebben, niet
alleen om de moeilijkheden omtrent
die gastarbeiders gezamenlijk ééns
onder de loupe te nemen, maar ook
om te zien of im de ontspanning van
deze mensen, niet tevens wat ont
wikkeling gebracht kan worden.
Het feit dat zaterdagmiddag aan
een dertigtal Turken in het voor
malige San Damiano al een bewys
kan worden overhandigd dat ze
met goed gevolg dertig lessen in
de Nederlandse taal gevolgd heb
ben, is een bewijs, dat ook hun
verdere ontwikkeling en ontplooi
ing toch wel iets is dat ook de be
drijven ter harte gaat. En dat is b«
een steeds groeiend leger gast
arbeiders een gelukkig teken.
van den munckhof n.v.
Verwelkoming op het eerste nederlandse station De laatste etappe, per bus naar Venray De eerste kennismaking met hotel De Keizer
Hoewel we de Joegoslaven aller
minst Hotel De Keizer misgunnen,
want het zijn ook onze gasten, is het
feit, dat zij dit hotel in beslag ne
men toch wel aanleiding om eens iets
te zeggen over de hotel-accomodatie
in ons aller Venray.
Wie het vooroorlogse Venray nog
kent, weet van de grote rivaliteit
tussen twee gerenomeerde Venrayse
hotels, t.w. De Zwaan en De Gouden
Leeuw. Ze hadden aparte koetsen
van en naar het station en toen later
de paardentram kwam, wou de een
niet voor de ander onder doen en
kreeg De Gouden Leeuw zelfs dwars
over het Henseniusplein heen een
aparte aftakking.
Daar zijn in de loop der jaren
hotel Wilhelmina in de Schoolstraat
bijgekomen, hotel Gitsels, het latere
San Damiano in de Paterslaan en
tenslotte Hotel Dupont, dat zich spe
ciaal richtte op de gasten van Huize
Servatius.
Hoewel het aantal bedden in die
hotels thans moeilijk meer te achter
halen is, geeft een voorzichtige
schatting aan dat men toendertijd de
beschikking had over 60 - 70 bed
den. Bedden, die grotendeels be
stemd waren voor vertegenwoordi
gers en voor bezoekers van Venrays
instellingen.
Hoeveel van deze hotels thans nog
over zijn, kan iedereen zelf konsta
teren. Na de oorlog zijn er dan bij
gekomen Hotel 't Hert (thans ver
huurd aan Inalfa voor gastarbei
ders), Hotel de Keizer (thans ver
huurd aan Nelissen N.V. voor gast
arbeiders), Hotel Manders, Hotel De
Burggraaf, Hotel Kemps en Hotel
Buitenlust. Zij vormen met Hotel De
Zwaan thans het hotel-bestand in
Venray met een kleine 90 bedden.
Voeg daaraan toe dat verschillen
de van hen in deze tijd voortdurend
bezet zijn door mensen, die betrok
ken zijn met de uitbreiding van
Rank Xerox en de bouw van Girvil
N.V. dan is de verzuchting begrijpe
lijk van de in forma trices van Ven
rays Vereniging voor Vreemdelingen
Verkeer, die deze accomodatie een
trieste geschiedenis noemen
Ze hebben de hele zomer door
mensen door moeten sturen naar
Overloon, Horst, Arcen en Venlo
omdat hier geen plaats was en nog
steeds niet is.
En dat is een beroerde zaak, niet
alleen voor de VW en voor de be
trokken mensen, maar is voor heel
Venray feitelijk wel triest. Gezien
tegen het vooroorlogse peil is het
huidige hotelbestand in Venray ter
nauwernood gegroeid en krijgt daar
thans vaker dan men wel meent, de
rekening voor gepresenteerd
Het is duidelijk dat ook wij geen
oplossing weten, nu in het hele ho-
telbedrijf de „klad" schijnt te zitten.
Geen mens sluit een hotel voor de
aardigheid of verkoopt het of ver
huurt het voor andere doeleinden.
En toch gebeurt dit allerwege. De
mens is mobieler geworden, hoeft
schijnbaar niet zoveel te logeren, de
kosten zijn enorm gestegen en dat
zijn allemaal faktoren, die er de
oorzaak van zijn, dat steeds meer
hotels verdwijnen.
Hoe dit te rijmen is, terwijl men
in Venray met het jaar meer gasten
zal moeten herbergen, die wegens
het internationaal karakter van zijn
industrieën wel moeten overblijven,
is een vraagstuk dat toch ook wel
eens onder de aandacht gebracht
moet worden.
Het heeft nu al weinig zin vakan
tiegangers naar Venray te noden, die
men geen onderdak kan geven.? En
we maken een slechte beurt als we
wel een internationaal en groots in
dustriepark hebben, doch voor hun
gasten geen onderdak
Afgezien van de gezelschappen die
we naar onze schouwburg halen,
maar die we voor onderdak door
moeten sturen.
De telefooncentrale van Maashees,
waartoe o.m. o:k Smakt behoort, is
uitgebreid met 100 nummers. De ca
paciteit van deze centrale stijgt hier
door van 200 tot 300 nummers.
Door deze indienststelling zo
deelt de directie van het Telefoon-
dicttrict mede kunnen alle wach
tende aanvragers worden geholpen
met uitzondering van een drietal, dat
nog enig geduld zal moeten betrach
ten totdat het kabinet zal zijn uit
gebreid.
De capaciteit van de centrale Maas
hees bedroeg tien jaar geleden 100
nummers met een aantal van 94
abonnees. Het aantal abonnees be
draagt thans ruim 200.