Gemeenteraad Venray in het verleden en het heden Toerisme en recreatie in opmars Politierechter PIJLS PIJLS zowel hier als elders VRIJDAG 22 MEI 1970 No. 21 EEN EN NEGENTIGSTE JAARGANG IS GOEDKOPER DAN U DENKT PEEL EN MAAS IS GOEDKOPER DAN U DENKT GRR0TElTRAUATG28VEP0STBuDsEf1 MK»F g,roWEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN p- mm. ABONNEMENTS PRIJS PER KWARTAAl 2.25 (buiten Venray 2.50) De dag van de gemeenteraadsver kiezingen nadert. Op 3 juni a.s. kunnen alle inwoners van Ven ray boven 21 jaar (enkele uitzon deringen buiten beschouwing ge laten) mannen zowel als vrouwen, gebruik maken van hun democra tisch recht te laten blijken, welke gropering en welke candidaat, zü het liefste deel zien uitmaken van de nieuwe gemeenteraad. De stem van de een telt hierbü precies even zwaar als die van de ander. Dit democratisch recht, dat thans als iets vanzelfsprekends wordt aan vaard, is echter niet zo oud als de mensheid zelf. Integendeel, het is eigenlijk nog maar een zeer jong recht. Dit maakt een korte, onvol ledige blik in de historie van het kiesrecht ons wel duidelijk. BEPERKT KIESRECHT Was vóór 1848 het kiesrecht zeer beperkt, ook na de grondswetwijza ging die in genoemd jaar, vooral door toedoen van Thorbecke tot stand kwam, was het overgrote deel van de bevolking van het recht om te kiezen verstoken. Tot aan de grondwetswijziging van 1887 was 't enige criterium voor stemrecht het bedrag, dat men aan belasting be taald (het zg. censuskiesrecht). Onder dit systeem mochten alleen stemmen zij die: 1. Aangeslagen waren in de perso nele belasting naar een bepaalde huurwaarde, of tenminste 10,- tinig betaalden. aan grondbelas- DE RAAD VAN 1851 Bij de gemeenteraadsverkiezing die in 1851 toen Venray 4700 in woners telde werd gehouden, vol deden slechts 170 (mannelijke) kie zers (het vrouwenkiesrecht zou eerst veel later worden ingevoerd) aan de ze voorwaarden. Aan deze - op één kiezerslijst geplaatste inwoners - was een stembriefje toegezonden, dat ze, met vermelding van him keu ze, ondertekend in de stembus moes ten deponeren. Toen op 9 sept. 1851 des avonds om 5 uur de stembus ge opend werd (er was slechts 1 stem lokaal) bleek, dat er zich 153 stem briefjes in de bus bevonden en dat onderstaande tien heren als over winnaars uit de bus waren geko men: Peter Th. Janssen, logementhouder Jan Jenneskens, akkerman Hendrik v.d. Bogaart, koopman Lambert Lemmens, akkerman Petrus Kellenaers, akkerman Hendrik v. d. Munckhof, hoefsmid Willem Jenneskens, akkerman Hendrik Poels, koopman Jacob Goumans, kooipman Jan Peeters. akkerman. Hiervan werden tot wethouder ge kozen: Hendrik van den Bogaart en Petrus Kellenaers. Vanaf 1890 spreekt de Grondwet van „kenmerken van geschiktheid en welstand", nader uitgewerkt in de Kieswet van 1897. Er kwamen toen: belastiog-, woon-, loon, spaar en examenkiezers. E)en spaarkiezer was iemand, die bij een bankinstel ling een tegoed had van minstens vijftig gulden, terwijl men om als examenkiezer te worden aangemerkt met goed gevolg, een in de Kieswet omschreven examen, moest hébben afgelegd. DE RAAD VAN 1901 Het aantal kiezers onderging hier door wel enige uitbreiding Bij de in zomer van 1901 gehouden raadsver kiezing bedroeg het aantal kiezers dan ook 760. De raad was hierna als volgt samengesteld: J. Arts, M. Poels, P.J.. Derks, V. Fonck, L. Loenen, Th. Slits, A. Loo- nen, P. Camps, J.M. Michels en L. Janssen. De wethoudersfuncties werden ver vuld door M. Poels en J. Arts. De laatste is wethouder van de gemeen te Venray geweest van 1879 tot aan zijn overlijden op 10 juni 1908. Een record voor zover 't Venray betreft. Arts was woonachtig in Merselo en was daar ook kerkmeester. Voor ons doet het vandaag wel wat vreemd aan, dat men het vakje voor de candidaat zijner keuze niet rood, maar zwart moest maken en dat de stemlokalen reeds om 5 uur gesloten weiden. DE RAAD VAN 1919 In 1917 wint de democratie ver der terrein, als het algemeen kies recht voor mannen wordt ingevoerd (ingaande op 23 jarige leeftijd). Op 2 september 1919 maken de volgen de personen deel uit van de gemeen teraad: H. Janssen, wethouder; J.M. Mich els, wethouder; A. Janssen; W. Min- ten; J.H. Claes; G. Stoot; G.H. Hou- ben; G. Camps; Chr. Stappers; H. Strijbos; J.H. Geurts; J.H. Nelissen en H.B. Odenhoven. H. B. Odenhoven was in 1919 de eerste vertegenwoordiger uit de ar beidersbeweging, die tot lid van de raad werd gekozen. Hij bleef onaf gebroken lid tot 1958. Met bijna 40 jaren een record voor Venray. Een vreugdevolle dag voor de voor vechters van het vrouwenkiesrecht (zoals Betty Perk, Wilhelmina Druc- ker en Dr. Aletta Jacobs) was zon der twijfel 9 augustus 1919, toen in het Staatsblad nr. 536 een wetje ver scheen van maar één artikel, waar bij het woordje „mannelijk" uit de Kieswet geschrapt werd. Dit maak te het mogelijk, dat in 1922 het alge meen vrouwenkiesrecht werd inge voerd. Een aantal landen was ons hierin reeds voorgegaan, zoals N. Zeeland in 1893, U.S.A. in 1902 en Denemar ken in 1915. Maar in Nederland wa ren we op dit gebied toch zeker niet de hekkensluiters in de strijd voor de emancipatie van de vrouw. On getwijfeld is dit wel Zwitserland - dat nog steeds geen vrouwkiesrecht kent. Om volledig te zijn, dient nog te worden vermeld, dat aan vrouwen in 1917 reeds het „passieve" kies recht was toegekend (het recht om gekozen te worden). DE RAAD VAN 1923 De invoering van het vrouwen kiesrecht had wel tot gevolg, dat er bij de raadsverkiezingen van 1923 heel wat meer kiezers waren, (er werden 3211 geldige stemmen uige- bracht) maar niet, dat er nu ook meteen een vrouwelijk raadslid kwam (deze eer zou eerst in 1962 aan mverouw A.P. Rutten-Tielen te beurt vallen). Uit de candidaten van 9 lijsten werden 13 mannen gekozen en wel (1923) P. Pubben, Merselo; G.H. Houben, Veulen; P.A. Jacobs, Leunen; J.H. Nelissen, Oirlo; J.H. Geurts, Oasten- ray; en uit Venray de heren H.B. Odenhoven; P.J. Hanen; A. Verstra len; W. Winters; R.V. Pijls; Hub. Janssen; J. Stoot en A.J. Janssen. DE RAAD VAN 1927 Vier jaar later, in 1927, kwamen er een aantal nieuwe leden in de raad: H. Strijbos, KI. Oirlo; M. Goumans, Akkerweg; P.J.H. van Dijek, Yssel- steyn; A.G. Millen, Patersstraat; W. H. Wijnhoven, Kruisstraat en G.J.H. Camps uit Oostrum. DE RAAD VAN 1931 In 1931 kreeg Venray 15 in plaats van 13 raadszeetels. Enkele nieuwe leden waren: J.C.H. Vermeulen, Gr. Markt; L.J. van Haren, Grotestraat; J.H. van Boven, Maasheseweg; M.M. A. Arts, Maasheseweg en H.J. Jans sen Henseniusplein. DE RAAD VAN 1935 De raad van 1935 werd gekozen uit 5 lijsten. Er kwamen weer enke le nieuwelingen in de raad. Het wa ren o.m. G.H. Reintjes, Leunen en P.J. Steeghs, Castenray. Onder een toenemende oorlogs dreiging werden de verkiezingen in 1939 gehouden. Uit slechts 4 inge diende lij,sten werden 15 raadsleden gekozen, die echter maar voor de helft van een normale periode hun taak konden volbrengen, want vol gens de verordening 152/1941 van de Rijkscommissaris voor het bezette gebied, moesten de werkzaamheden van de raad m.i.v. 1 september 1941 blijven „rusten", d.w.z. dat er geen vergaderingen meer mochten plaats vinden. Op 29 augustus 1941 kwam de raad1 van Venray onder leiding van burgemeester Janssen voor de laatste maal in oorlogstijd bijeen. Eerst na de bevrijding (sept. 1945) kwam er weer een nieuwe raad. Bij koninklijk besluit van 12 april 1945 was vastgesteld, dat tot het tijdstip waarop de gemeenteraden weer op de normale wijze tot stand zouden komen, een „tijdelijke" raad zou fungeren. Een benoemd kiescollege, samenge steld uit personen, die geacht wer den tijdens de bezetting het vertrou wen van de bevolking te hebben ge noten, kozen uit de inwoners der ge meente 17 leden, waarbij ze er re kening mee hielden, dat de voor naamste geestelijke en maatschap pelijke stromingen in evenredigheid vertegenwoordigd warden. DE NOODRAAD VAN 1945 De „Noodraad" die op 24 novem ber 1945 onder uiterst moeilijke om standigheden aan haar taak begon, was als volgt samengesteld: J.L.H. Beterams, Merseloseweg J. Claessens, Deunen A.F.H. Creemers, Merselo H.W.H. Emons, Castenray H.A.J. Hendriks, Smakterweg H.J.A. Janssen, Henseniusplein G.H. Nelissen, Oirlo W.R. Peters, Hoenderstraat P.M.H. Pubben, Merselo J.J. Raedts, Oostrum G.H. Reintjes, Leunen L.M.A.H. Verbeek, Bontekoestraat M.H.M.A. Vermeulen, Grote Markt Dr. H.M. Waszink, Smakterweg Th.G. Wintels, Henseniusstraat H.W.J.H. Wismans, Maasheseweg M.H. Wismans, Ysselsteyn. WEER EEN „ECHTE,, RAAD Op 26 juli 1946 kwam er weer een „echte" gemeenteraad, maar daar voor moesten we allemaal weer in het stemhokje, want er waren 8 lijs ten met 51 candidaten en de raad mocht in die tijd maar 17 leden tel len. Tot slot, zeer in het kort nog enige informatie over de daaropvolgende en de komende verkiezingen: 1949 7 lijsten voor 17 zetels 1953 7 lijsten voor 17 zetels 1958 7 lijsten voor 17 zetels 1962 5 lijsten voor 19 zetels 1966 6 lijsten voor 19 zetels 1970 9 lijsten voor 21 zetels. Het zal wel voor een ieder duide lijk zijn, dat de spectaculaire ont wikkeling van Venray op velerlei terrein, zich in de komende jaren, in een nog sneller tempo dan tot nu toe, zal voortzetten. Óm deze ont wikkeling te begeleiden en de zich daarbij voordoende problemen mees ter te worden, heeft Venray - en dat zijn wij allen - een goede en des kundige raad heel hard nodig. Laten wij daarom allen op 3 juni a.s. niet alleen onze stem uitbren gen, maar dit ook zeer bewust doen. W. Willemsen Er gaat vrijwel geen week voorbij of wij worden via persorganen ge confronteerd met artikelen of be richten betreffende de gewéldige ontwikkeling van het toerisme en de recreatie. Tegelijkertijd zijn er de vaak onheilspellende publicaties over de talrijke bedreigingen van 't landhchap, de natuur en het woon- milieu. Voor een harmonische ont wikkel jng van de elementen: wonen, werken, verkeer en recreatie, is 'n goed samenspel nodig van velerlei overheids- en particuliere instanties. Zaken als planologie, verbetering van infrastructuur en overheads-fi nanciering dienen de toeristische en recreatieve aanpak van een land of streek te begeleiden. Venray is sedert enkele jaren op genomen in deze evolutie. Ook hier beginnen zich alom nieuwe inzichten in de perspectieven van deze streek te ontwikkelen. Het is een zaak van de overheid, vooral die van het re- creatiesbcap Peel en Maas, dat even wel een nauw contact onderhoud met de particuliere financierings- en exploitatie-mogelijkheden. Het gaat cm de realisatie van plannen die miljoenen vergen, maar die te gelijk 'n veelvoud daarvan aan om zet zullen brengen en daarmee een stuk welvaart en welzijn. Het is nuttig de aanpak in andere landen en streken te bestuderen. ONTWIKKELINGEN IN ZUID EUROPA De warme zon, het exotische land schap, de fleur van folklore en dans van bloemen, zee en stranden, het zijn allemaal troeven die de landen rond de Middellandse Zee op ons voor hebben. Het verbaast niet dat daar de toeristische ontwikkeling ongelooflijk snel gaat. Maar in een aantal van die landen spant men zich ook ongelooflijk in om er toe ristisch uit te halen wat er in zit. In Zuid-Frankrijk wordt bewesten Marseille een tweede Rivièra aan gelegd. de Cöte Vermeille. Door de Staat worden daar jaarlijks honder den miljoenen guldens gespendeerd. In heel het land kwamen de laatste jaren meer dan 1000 nieuwe hotels gereed. De Italianen doen het al niet min der fors: De Staat leent ruim 2 miljard gulden tegen lage rente voor hotelbouw. Over 'n leng te van duizend kilometer wordt aan de Adriatische kust een doorlopen de slinger van grote en kleine bad plaatsen gebouwd; helaas vaak ten koste van veel natuurscchoon. Een klein land als Bulgarije cre- eert aan de Zwarte Zee in korte tijd met overheidsfondsen hotels met 50.00 bedden in totaal. In Spanje verrijzen nieuwe bad plaatsen, torenflats en reusachtige hotels in een griezelig tempo langs de hele Middellandse Zee, daar wor den miljarden guldens geïnvesteerd met o.a. veel buitlands kapitaal. Al deze investeringen brengen hun geld op, enkele cijfers kunnen dit illustreren: Frankrijk ontving in 1968 aan reisdeviezen 1 miljard dol lar; Italië 1,5 miljard dollar; Spanje 1,2 miljard dollar en een verder ge legen land als Griekenland 120 mil joen. Sedert 1968 bewegen deze cij fers zich in een sterk stijgende lijn. NEDERLANDSE BESTEDINGEN IN TOERISME EN RECREATIE Een bekend toeristisch econoom, Dr. M.C. Tideman, heeft in recente publicaties becijferd dat Nederlan ders dit jaar 7 miljard gulden uit geven voor toeristische reizen en openluchtrecreatie. Hij verwacht dat binnen 10 jaar dit cijfer de 18 mil jard zal overschrijden. Het buitenlandse bezoek bracht in 1969 1,3 miljard gulden binnen, dat is minder dan hetgeen wij in het buitenland besteedden. En de trek naar andere landen neemt snel toe. Reisdeskundigen verwachten dat dit jaar 20 meer Nederlanders hun „grote" vakantie buitenlands zullen doorbrengen. Om het anders te zeg gen: 3.750.000 Nederlanders zullen 't land uittrekken De grote trek zal naar de warme zuidelijke landen gaan, en steeds meer mensen doen dat per vliegtuig. In vliegkringen verwacht men dat 400.000 Nederlanders er dit jaar let terlijk op uit „videgen". Dat is al meer dan 10% van de hele wegtrek kende groep. De auto blijft natuur lijk hèt vervoermiddel: 60% trekt er met eigen wagen op uit. Buurlanden als België en Duitsland of zelfs Oostenrijk of Frankrijk zijn niet ver genoeg om te gaan vliegen. De lucht vaart heeft echter voor tienduizen den van ons nieuwe landen ontslo ten en het loont de moeite om even stil te staan bij een merkwaardig „Edelachtbare, de zomer overviel me", klaagde de wankelmoedige moeder, die door een zorgzame po litieman meegetroond was naar het bureau omdat zijn volgens zijn pro ces-verbaal niet bij machte was ge weest haar wagen op meer dan twee wielen naar behoren te besturen. „En toen bent u gaan drinken", vroeg de politierechter. „Neen, ik kreeg wataarzel de zij. „Kreeg u een borrel?" „Een soort zomergriep. Ik was er tenminste knap beroerd van". „En ondanks dat u zich onwel voelde, kroop u achter het stuur?" „Neen, ik kroop nog niet. Ik liep gewoon achter de wagen. Maar af en toe kreeg ik zo'n kramp in mijn maagEn toen moest ik ook nog overgeven". „Bent u toen de wagen uitgestapt? „Wat heeft die wagen er nou mee te maken? Ik heb het kind even la ten staan in de wagen". Op dat mo ment bleek pas, dat zij een kinder wagen bestuurde. Dit noopte de po litierechter zich opnieuw in de stuk ken te verdiepen. „Die denkt zeker dat ik een drin- keboerin ben" zei de wagenbestuur ster ondertussen tegen griffier en de officier van justitie „Maar het was die onverwachte zomerdag. Die over viel me in mijn dikke winterkleren. Wist ik veel dat de zomer dit jaar op dinsdag zou kunnen vallen. Nou, en een zomergriepje heb je zó te pakken". De griffier schreef er nog iets van op ook. „Had u niet uit kunnen trekken? informeerde de officier in alle on schuld, omdat ze sprak van dikke winterkleren. voorbeeld. Dat is het veelomstreden en becritiseerde Griekenland het onvolprezen oord van antieke cul tuur en prachtige kusten; tegelijker tijd het land met een kwalijk kolo nelsregiem. GRIEKS TOERISME Het is ongelooflijk hoe snel in dit verre land het vreemdelingenverkeer in opkomst is. Maar het land heeft heel sterke troeven en 't spant zich geweldig in om het toerisme uit te bouwen tot een van de belangrijkste welvaartpeilers. Juist dit zover weg gelegen land dankt de groei van zijn bezoekerscijfers goeddeels aan de luchtvaart. Terwijl tot voor enkele jaren slechts een heel enkel reisbu reau Griekenland op zijn program had staan, is er nu in ieder land een keuze uit meerdere mogelijkheden. Zo biedt men bij ons FIT-Vlieg reizen n.v. reeds een welverzorgde 15-daagse reis aan voor goed 500.- Daarvoor toeft men dan ruim 2 we ken op de grens van Europa en Azië - in een land dat behalve een ver rukkelijk klimaat nog zoveel meer te bieden heeft. De Grieken beseffen dat de oude cultuurschatten alleen niet voldoen de zijn. Zij hebben langs hun einde loos lange prachtige kusten hyper moderne hotels en bugalowparken „Welja" sneed het toen opeens door de zaal, „daar heb je de gerechtig heid zelf. Als de heren maar een striptease kunnen beleven. De politierechter had ondertussen opgespoord wat er ten laste werd gelegd. Onvoldoende zorgvuldigheid in het verkeer en daardoor de ver keersveiligheid in ernstige mate in gevaar brengen. „U bent gaan over steken, keerde halverwege terug en bent toen toch maar weer naar vo ren gestoven op een moment dat er een motorvoertuig naderde" begreep hij nu. „Ik was nog niet eens helemaal van de stoep afverbaasde de vrouw zich. „Maar uw kinderwagjen natuurlijk wel. In elk geval maakte u onbe heerste bewegingen". „Ja, wat wilt u als je midden op straat diarree krijgt?". De ernstige heren moesten plot seling hun gezicht achter papieren of togamouw verbergen. De onder vraging bepaalde zich verder tot en kele getuigen, die op die onver wachte eerste zomerdag meer op de zon dan op de kinderwagen gelet hadden en pas ontdekten dat er iets mis was toen er al een agent bij de bleek vertrokken en krampachtig krampende moeder stond. Eén wat vinnig en pinnig anti-pinup portret, begon na binnenkomst al over „de misdaad" te roddelen. „Welke misdaad?" wilde de poli tierechter weten. „Dat ze onpasse lijk werd?". Toen zakte de achterklep open van verbazing. „O, is het dan niet waar?". „Nee", nokte de politierechter af, „alleen de zomer is naar beneden gevallen". De officier concludeerde tot ont slag van rechtsvervolging. En zo ge schiedde. Omdat de zomer op dins dag viel gesticht en deze met fraaie toeristi sche wegen verbonden. Er is een geweldig program van toeristische scheepsverbindingen, van het vaste land met de vele karakteristieke eilanden in Aegedsche Zee. Op veel van die eilanden wordt het eigen karakter, de folklore en de volks kunst zoveel mogelijk bewaard. Het is daarom begrijpelijk dat niet al leen klassiek geschoolden dit eilan denrijk van mythologische helden met eigen ogen willen zien, maar dat ook duizenden komen om er alleen maar een tijdje de rust van een bij na oosterse wereld te ondergaan. Het land spant zich in: er is een groot staatsapparaat dat de buiten landse propaganda voert, er zijn ge weldige rijksfondsen voor het bou wen van hotels; vele steden en dor pen stellen zich in op de toeristische kansen en bieden heel het jaar door een boeiend program van toneel, ook in de antieke theaters; van folklo ristische festivals; van wijnfeesten en al dies meer. Wij hier in Nederland, en speciaal de streken die nog pas aan het be gin staan van hun toeristische en recreatieve ontwikkeling, kunnen leren van het vertrouwen dat ande re hebben in dit aspect van de wes terse economie en maatschappij. Toerisme is de snelst groeiende „industrie" ter wereld Op het Griekse platteland.

Peel en Maas | 1970 | | pagina 9