De Venrayse huisarts O p B O U W, '70 PULS PULS ^ROTEITRA^Sostbu0^ TLT™ ££0™ WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN PBOUWEND ROGRESSIEF ELEID OR ELZIJN IN DE JAREN Aktie werkende jeugd VRIJDAG 10 APRIL 1970 No. 15 EEN EN NEGENTIGSTE JAARGANG IS GOEDKOPER I DAN U DENKT PEEL EN MAAS IS GOEDKOPER DANO DENKT ADVERTENTIEPRIJS 13 ct. per mm. ABONNEMENTS PRIJS PER KWARTAAL 2.25 (buitan Venray Z50) IN HET VERLEDEN EN HEDEN Het verheugende vooruitzicht, dat in Vettray een groot aantal diens ten o.m. werkzaam op sociaal- medisch gebied, huisvesting zullen vinden in één gebouw dat in middels de mooie en zinvolle naam „De Clockert" heeft gekregen was voor de heer W. Willemsen de aanleiding tot het instellen van een geschiedkundig onderzoek naar een toch wel belangrijk facet van de „medische zorg", n.l. de huis arts. Zie hier dan het resultaat. CHIRURGYN Ver terugblikkend in de geschiede nis vonden we in 1595 als eerste huisarts genoemd de „chirurgijn" Anthotemiis Bruijns. Het beroep chi rurgijn vraagt wel om enige nadere toelichting. Omstreeks die tijd staat de medi sche wetenschap nog in de kinder schoenen. Het aantal geneesheren, dat door een universitaire opleiding (Keulen en Leuven waren in dit op zicht voor onze streek belangrijk) een grondige kennis had verkregen van het toendertijd nog zeer beperk te medische terrein, wa,s nog bijzon der gering. Inderdaad was het terrein nog zeer beperkt, want eerst in 1618 ont dekte de Engelse arts William Har vey het systeem van de bloeds omloop. De thermometer was nog onbekend. Eerst in 1714 zou Fahren heit er de ontdekker van worden. De stethoscoop zou in 1816 worden uitgevonden door de Fransman René Laënnec. In 1846 past Morton de eer ste aethernarcose toe. Twee jaar la ter voert Hancock de le blindedarm operatie uit en in 1861 vergaart de Oostenrijker Ignaz Semmelweiss roem omdat hij ontdekt, waardoor de kraamvrouwenkoorts wordt ver oorzaakt. Pas in de tweede helft van de 19e eeuw zou de medische wetenschap en verzorging goed op gang komen, ook al omdat er steeds meer gespe cialiseerde artsen kwamen. Maar keken we terug tot de chirurgijn Ainthoends Bruijns. DE EERSTE HUISARTS Zijn opleiding zal hij genoten hebben bij een afgestudeerde chirur gijn of bij een ohirurgij nsgilde. Na een 4-jarige leertijd moest hij de meesterproef afleggen. Zijn werkzaamheden als chirurgijn bestonden o.m. uit: het behandelen en verbinden van wonden; het zetten van gebroken ledema ten; het bereiden van kruidlen, zalven en pleisters; het zogenaamde „aderlaten", een veel toegepaste ingreep, waardoor bij ziekte dat dacht men al thans schadelijke stoffen uit het lichaam werden afgevoerd. Zijin geldelijke beloning was zeer gering; meestal werd hij voor zijn diensten in nafura beloond: rogge, boekweit, vlas, kippen, enz. Om toch op een enigszins redelijke wijze in zijn onderhoud te kunnen voorzien, had hij dan ook dikwijls het nevenberoep van barbier. PEST-EPIDEMIE De opvolger van Ainthoenis Bruijns is mr. Gerit Coninx (gehuwd met Mary van Daell). Hij is als chirur gijn werkzaam geweest van 1605 tot 1645. Hij maakt de grote pest epidemie mee die Venray in 1635 treft en die waarschijnlijk meer dan 1000 slachtoffers heeft gemaakt. Op sommige dagen waren er meer dan 30 doden. In Veltum waren alle hui zen besmet en in het klooster „Jeru salem" stierven 18 zusters. Zijn taak wordt overgenomen door mr. Martin Alaerts (gestorven dn 1672) en mr. Thobias Rehlings. Bei den waren barbier-chirurgijn. Mr. Thobias Rehlings „afkomstig van bij Lypsioh" huwde in zijn woon plaats Maastricht op 9 aug. 1635 Eli sabeth Rusermolen. Na enkele jaren in Sittard werkzaam te zijn geweest, vestigt hij zich in 1644 in Venray. Het juiste jaar van zijn overlijden was niet te achterhalen, maar zeker is dat het ligt tussen 1660 en 1666. SIMON REHLINGS EN PETRUS LOYENS Zijn oudste zoon Simon, gedoopt te Maastricht op 3 dec. 1636, kiest eveneens het beroep van chirurgijn. In 1659 huwt hij te Venlo Maria van Vogesanck en vestigt zich dan te Venray iin de Hofstraat. Zijn echtge note was een kleindochter van de eerder genoemde chirurgijn mr. Ge rit Coninx. Simon Rehlings verlaat het aardse tranendal in 1681. Ver meldenswaard is, dat zijn zoon Peter naar Spanje (omgeving Cadiz) is ge trokken en daar als beeldhouwer bekendheid heeft verworven. Zijn opvolger is Petrus Loyens af komstig uit Hasselt (B.). Zijn naam vindt men in 1686 vermeldt in het doopregister als getuige, met de titel van: medicinae doctor. Op 19 sept. 1690 huwt hij Anna, Ludiovica van Paderbom, dochter Paulus van Paderborn, de land- schrijver van het Land van Kessel (16631674) en Schout van Wanssum (16771694). Omstreeks het jaar 1700 verlaat Petrus Loyens Venray. Waar schijnlijk is hij naar Venlo vertrok ken, want zijn vrouw is daar op 19-3-1702 begraven. Aangenomen mag worden, dat de medicus Loyens een universitaire opleiding had ge noten. In 1702 heerst in onze streken de dysientherie, in de volksmond „de rode loop" genoemd. In drie maan den sterven er in Venray 108 men sen aan deze gevreesde ziekte. NOG EENS DE RODE LOOP In de tachtiger jaren van de 17e eeuw wordt ook nog melding ge maakt van de medicus Theodorus, Antonius Hagen, gehuwd met Mech- t'ilda, Veronica de Biaustetter. Ver moedelijk was hij van Duitse af komst en is hij maar korte tijd in Venray werkzaam geweest. Vervolgens is dan van 1700 tot 1725 a 1730 met de verzorging van de zieken belast de medicus Ohris- tiaan, Theodorus MiChels, afkomstig uit Horst en gehuwd met Elisabeth van Bergen uit Venray. Zij woondlen in het huis, dat thans bewoond wordt door de familie Poels in de Hof straat. In 1750 maakt het dodenregister melding van het overlijden van Je medicinae doctor Wilhelmus Ver geldt. ,In 1767 blijkt dit ook het geval te zijn met de ongehuwde medicus Carolus Johannes Knapen. Naar alle waarschijnlijkheid was hij een zoon uit het huwelijk van Simon Lauren- tius Knapen en Elisabeth Maria Guijikers, afkomstig uit Hasselt. Bei de artsen moeten zich tamelijk machteloos gevoeld hebben toen in 1746 en 1747 de zeer besmettelijke „rode loop" opnieuw in Venray heerste. Alleen al in 1747 stierven er 178 personen aan, waarvan 100 jon ge kinderen. VENRAYERS ALS MEDICI De volgende arts was de op 25 okt. 1752 te Venray met Hendrina Her- rats in het huwelijk getreden Jaco bus Raemakers. Beiden waren ge boortig van Venray. Tot wanneer hij als arts werkzaam is geweest, kon helaas niet worden vastgesteld. Zijn taak wordt o.a. voortgezet door zijn op 12 april 1755 geboren zoon Gerar- dus, die op 30 mei 1786 een echtver bintenis aangaat met Petronella Al- legonda van den Grotenaeker uit Helmond. Tot aan zijn dood op 18 mei 1830 blijft hij als medicus te Vtenray werkzaam. Venray blijkt bij de medici zeer in trek te zijn. Want behalve de chirur- gij-n Hoemoet, gehuwd met Gertrud Hebfoen-Michels, die genoemd wordt in 1762, 1787 en 1788, is er in de 2e helft van de 18e eeuw ook nog een Venraynaar als medicus akfaief. DE FAMILIE OOMEN Het is Henri Oomen, geboren 3 no vember 1737 als zoon van Peter Oomen en Petronella op de Stay. De familie Oomen die zeer welgesteld was bewoonde aan het Hensche- niuspiéin het pand, dat nu bekend is als „De Gouden Leeuw". Hjenri Oomen, die gehuwd was met Mair- garetha Verdellen, overleed op 12 november 1806. Zijn zoon Henrious Joseph (geb. 15-10-1795)" wordt in 1820 te Keulen priester gewijd. Na o.a. van 1826 tot 1834 rector te zijn geweest van de O.L.Vr. kapel te Oos trum, wordt hij in 1841 tot le presi dent van het Grootseminarie te Roermond benoemd. In 1859 wordt hij bovendien nog vicaris-generaal van het bisdom Roermond. Beide ambten bekleedt hij tot aan zijn dood op 14 juli 1859. ROUSSEAU De opvolgers van Henri Oomen zijn: August Bernière en Jean-Bap- tist Rousseau, resp. afkomstig uit Dorsten (Westfalen) en Hasselt (B.). Bernière begint aan zijn taak als „officier de santé" de 3600 inwo ners van Venray leven onder Fran se bezetting in 1807. Zijn leven neemt een einde op 4 aug. 1827. Jean Baptist Rousseau is als heel- en vroedmeester werkzaam geweest van 1826 tot 1845 het jaar van zijn overlijden. In de zitting van 21 aug. 1826 werd Rousseau aangesteld als gemeente-geneesheer (belast met de verzorging van arme zieken) tegen een jaarlijkse beloning van 25 flo rins. Gedurende enige ijd was hij lid van de provinciale geneeskundige commissie. Van 1832 ot 1844 deelt hij de prak tijk met Hendrik Jozef van Cuijck, de in 1806 geboren zoon uit het hu welijk van Jacques van Cuijck en Maria Agnes van Aarssen uit Leu nen. Zijn arts-diploma behaalde hij in 1832 aan de universiteit van Leu ven. In 1844 verhuist hij naar Sit tard, waar hij zijn praktijk uitoefen de tot aan zijn dood op 5 okt. 1868. In Venray woonde hij met zijn in Sittard geboren echtgenote Maria Geijen in de Kerkstraat. Intussen had zich in 1840 in Ven ray (dat dan 4500 inwoners telt) nog een arts Rousseau gevestigd. Hij droeg de voornamen: Jean Arnold Hubert. Zijn drukke praktijk duurde tot 1895 toen hij op hoge ouderdom (85 jaar) overleed. Hij was gehuwd met Sibilla Crom- mentüyn, woonde in de Grotestraat en werd in 1875 gekozen tot lid van de gemeenteraad. Evenals zijn naam genoot was ook hij afkomstig uit Hasselt. Van 1846 tot 1867 werden de zor gen van „dokter Job" zoals hij in de volksmond genoemd werd, gedeeld door de in 1814 te Ravesteyn gebo ren dokter J. L. van Roosmalen. Hij was gehuwd met Maria Elisabeth van den Bergh uit Diemen (N.B.) en zijn praktijk was gevestigd in de Hofstraat (huis familie Poels). Zijn salaris als gemeente-arts bedroeg 100,per jaar. ELLERBECK In 1867 keert hij terug naar zijn geboorteplaats en dan moet Rousseau het alleen zien te klaren tot 1871, want in dat jaar vestigt zich te Ven ray, de bij de oudsten onder ons nog zeker bekende Dr. Adolf Ellerbeck. Hij aanschouwde het levenslicht te Eibergen in 1836 en was gehuwd met Augusta Josepha Lina Brandis. Dr. Ellerbeck, die zich mocht ver heugen in een zeer drukke praktijk (bij zijn komst was Venray juiist du 5.000 inwoners gepasseerd) was tot in de verre omtrek bekend door zijn uitgebreide kennis en de troostende wijze waarop hij zijn taak vervulde. Twee van zijn zonen waren pries ter in de orde der Franciscanen, ter wijl twee dochters zich verdienste lijk maakten dn het pensionaat „Je rusalem". Tot aan zijn dood in 1911 was dokter Ellerbeck woonachtig in de Hoenderstraat (pand Sociëteit Rooy). Kort voor dr. Ellerbeck zich dn Venray vestigde, was op 11 okt. 1870 te Venray opgericht het ziekenfonds „St. Ludovicus", dat ten doel had bijstand te verlenen aan zieke leden. De wekelijkse kontributie bedroeg: 5 cent. DR. A. JANSSEN Vanaf 1898 (Venray telt dan ruim 6200 inwoners) was er nog een arts in Venray werkzaam en wel dr. A. J. J. Janssen, geboijen in 1871 te Grave, maar gehuwd met een Ven rayse n.l. Josephiina Esser, dochter van burgemeester Philip Esser. Hij woonde eerst in de Patersstraat (thans Credietbank), maar verhuisde later naar de Grötestraat (pand apo theek Cals). In 1907 werd hij le ge neesheer van het inmiddels gereed gekomen gesticht „St. Servatius". Hij nam deze funktie waar tot mei 1941. In 1956 is hij te Holtum overleden. Reeds voor dr. Janssen in 1907 zijn praktijk opgaf om zijn beste krach ten te wijden aan St. Servatius, had den zich in 1906 twee nieuwe artsen in Venray gevestigd. Het waren de Amsterdammer Wentholt en de Ven- Ion aar Emil Strüben. Dr. Wleritholt trouwde in 1906 een Venrayse, n.l. Hendrina Poels uit „De Zwaan", maar niettemin zegt hij in 1908 Venray reeds vaarwel om in Groenlo een praktijk te beginnen. STRUBE& Emil Denis Strüben was geboren op 9 sept. 1880. Eerst was hij in pen sion bij de famiile Slits in de Paters straat, maar later gaat hij het pand Grotestraa't 11 bewonen. Dr. Strüben die in sept. 1910 een der eerste auto bezitters van Venray werd, is in 1928 vertrokken naar Eindhoven, waar hij was benoemd tot controlerend ge neesheer bij de Raad van Arbeid. Volgens Peel en Maas van 20-6-1928 maakte het bericht van het vertrek van dr. Strüben, die ook de oprich ter van het Venrayse Groene Kruis was, overal een diepe indruk. Een zeer moeilijk jaar zal voor hem ongetwijfeld geweest zijn 1918, het jaar van de „Spaanse griep". In 1924 had hij zijn funktie als ge meente-arts reeds opgegeven. Hierin was hij opgevolgd door dr. R. A. Ha- verbeke. Zijn praktijk, gevestigd in de Hoenderstraat (pand Sociëteit Rooy) was van korte duur, want reeds eind 1928 vertrok hij naar Kerkrade, waar hij tot mijnarts was benoemd. Dr. Haverbeke werd op zijn beurt, ingaande 1-1-1926, weer opgevolgd door dr. A. F. J. M. Vercauteren, af komstig uit Zeeuws-Vlaanderen (Clinge). Zijn arts-diploma had hij behaald in 1925 te Amsterdam. Toen hij in 1969 zijn praktijk grotendeels overgaf, mocht hij terugzien op een periode van 44 aan Venrays zieken welbestede, maar zeker geen gemak kelijke jaren. DE VOOROORLOGSE DOKTOREN Als opvolger van dr. Strüben kwam In 1928 naar Venray dr. Henri Bloemen, geboren te Venlo in 1901 en als arts geslaagd te Amsterdam in 1926. Met zeer veel kundigheid, zorg en toewijding heeft hij tot aan zijn dood in 1956 bijna dertig jaren gewerkt voor het heil van de Ven rayse zieken. Volledigheidshalve dient te worden vermeld, dat in de moeilijke oor logsjaren (1940-1945) in Venray ook nog werkzaam was de in Utrecht ge boren huisarts dr. E. F. Hoyng. Ein de 1945 is hij naar Groenlo vertrok ken, waar hij momenteel nog als arts werkzaam is. Ruim twintig jaren vanaf 1948 is hier ook nog werkzaam ge weest dr. H. van den Homberg. Zijn speciale aandacht had wel de bejaar denzorg, een terrein waarop hij zich een grote kennis had verworven. Zijn benoeming in 1969 tot genees heer-directeur van de Stichting Ma ria Auxiiliatrix te Venlo wekte dan ook geen verwondering. Als laatste van de in het „verle den" werkzame huisartsen dient nog genoemd te worden dr. J. van der Meerr (1957-1959). Een korte periode dus, maar voor velen toch lang ge noeg om zijn vertrek te betreuren. Na zich gespecialiseerd te hebben in de neurologie, vestigde hij zich in 1965 opnieuw in Venray, waar hij momenteel verbonden is aan het psychiatrisch ziekenhuis „St. Anna". Tot besluit van dit korte ien daarom uiteraard onvolledige over zicht dat zeker geen geschiedenis van de Venrayse huisarts genoemd mag worden, maar slechts bedoeld is als een bijdrage tot die geschiedenis, volgen hier de namen van de huis artsen uit het „heden": W. J. A. Bloemen Th. J. Lankveld L. J. A. Coenen P. F. G. M. Corver Th. G. A. M. van Thiel J. M. L. Beckers D. J. J. M. Vercauteren A. F. J. M. Vercauteiien NIEUWS UIT VENRAY EN OMGEVING WEEKEND-DIENST HUISARTSEN van vrijdagnacht 12 uur tot zaterdagnacht 12 uur DR. BLOEMEN - TeL 1465 Stationsweg 15 Venray van zaterdagnacht 12 uur tot zondagnacht 2 uur Dr TH. J LANKVELD, tel. 3558 p.a. Stationsweg 15 - Venray ZIEKEN- EN ONGEVALLENVERVOER telefoon 04780 - 2222 (ziekenhuis) ZONDAGSDIENST GROENE KRUIS ZR. TACKEN Tel. 04709-1414 of 04780-1269 GROENE KRUIS ZUIGELINGENBUREAU kerkdorpen van 2 tot 3 uur Maandag: Oostrum, Leunen. Heide. Veulen; Dinsdag: Oirlo, Castenray, Merselo. Smakt Woensdag voor de letters Q t.m. Z van de kom. UITLEENMAGAZIJN Groene Krol* «Maandags t.m. vrijdags van 2-2.30 Zaterdags GEEN uitleen, behalve voor spoedgevallen van 12-12.30 uur. ZWANGERSCHAPS- GYMNASTIEK IEDERE DONDERDAG 's avonds van 78 uur en van 89 uur in het St. Jozefklooster, Over- loonseweg 2. Inlichtingen en opgave op 't Groe ne Kuisgebouw, elke maandag en dinsdag van 1.30-2.00 uur, tel. 1269. BUREAU MAATSCHAPPELIJK WERK Jan Hensenstraat 6A - Tel. 1666 Spreekuren: maandag, woensdag en vrijdag 9-10 en woensdags van 18.30-19.30 uur Gemeenschapshuis Oirlo: woensdags van 9.30-10.30 uur. Gemeenschapshuis Ysselsteyn: vrijdags van 9.30-10.80 uur. BANKRELATIE AMROBANK INLICHTINGEN 04780 - 3633 START PEUTERSPEELZAAL DE STICHTING PEUTERSPEELZAAL DEELT MEDE: Op maandag 13 april zal er een voorlichtingsavond gehouden worden voor ouders van jonge kinderen, die belangstelling hebben voor de Peuterspeelzaal. Op deze avond zal er een uiteenzetting gegeven worden over het doel van de speelzaal, waarna gelegenheid tot vragen stellen. Tevens kunt U dan Uw kind laten inschrijven. Per 1 mei a.s. kan de Stichting Peuterspeelzalen beschikken over een lokaal in „Den Hoebert". Ook zijn enige deskundige dames be reid gevonden de leiding over de Peuters op zich te nemen, zodoen de is het mogelijk begin mei te starten. Ingeschreven kunnen worden kinderen van 2 tot 4 jaar. D.w.z. totdat het kind op de kleuterschool terecht kan. De avond zal gehouden worden in lokaal 3 in „Den Hoebert" (voor malig klooster Mariannhill, hoek Westsingel - Langstraat). Aanvang 8 uur. VERLOSKUNDE DIENST (ook op zondag) Vroedvrouw Kruüsen-Meesters en vroedvrouw Mej. Kuypers Julianasingel 41-43 TELEFOON 1061 (04780) b.g.g. 04709-2411 VOORTDURENDE VERLOSKUNDIGE (ook op zondagen) Vroedvrouw Stevons-Heinen Merseloseweg 23 Venray Telefoon 1152 (04780) GARAGE WEEKEND-SERVICE van 's zaterdagsmiddags 1 uur tot 's maandagsmorgens 7 uur Automobielbedrijf J. Derksen Patersstraat telefoon 1256 Zoals bekend wordt de laatste tijd de aandacht gevestigd op de werken de jeugd. Deze jongelui, die op vrij jeugdige leeftijd het arbeidsproces ingaan voelen een soort discrimina tie t.o.v. andere jeugdigen, die ver der studeren, meer mogelijkheden krijgen en mogelijkheden hebben. Dat is waarom men in Den Haag aan de bel heeft getrokken om bete re arbeidsvoorwaarden, studie en vormingsmogelijkheden en nog voor een heel stel andere wensen, die er op neer komen, dat ook deze groep meer kansen en mogelijkheden krij gen, ondanks het feit of liever ge zegd juist door het feit dat ze vroeg de school verlaten Zien we het goed dan is het juist de „andere" groep, die de werkende jongeren op deze discriminatie at tent hebben gemaakt en hen er van overtuigd hebben dat juist door een gezamenlijk optreden voor hen an dere en betere mogelijkheden kun nen komen. En via die anderen is dan de werkende jeugd ook inder daad in aktie gekomen. Nu heeft men behoefte aan plaatselijke aktie- groepen of afdelingen. Donderdag j.l. heeft men gepoogd in zaal Manders tot een dergelijke afdelings-oprichting voor Venray te komjen. Daarbij viel op dat de be langstelling juist van de kant der werkende jongeren niet groots te noemen was. En men vraagt zich dan af of in Venray werkende jon geren geen belang hebben bij een betere vakantieregeling, bij een ver bod van overwerk- of ploegendienst en of hier de introduktie in de be drijven dan zo prima is, evenals de sociale en medische begeleiding. Dat wanen b.v. de punten die een voor man van de Katholieke Werkende Jeugd naar voren bracht op deze vergadering. Trouwens behalve deze landelijke aktie-punten bleken er ook in Ven ray zelf bepaalde toestanden te heersen, die een groter bezoek aan deze vergadering wel gerechtvaar digd zouden hebben. Zo blijkt bijv. het zwembad zomers voor hen op werkdagen praktisch taboe te zijn. Als zij kunnen zwemmen, wordt het bad gesloten en voorbij is die kans. Er blijkt over die kwestie nog al enig overleg geweest te zijn, maar dat schijnt op niets uitgelopen te zijn. Daarnaast is er de kwestie, dat voor die betrokken groep geen an der ontmoetingspunt is als de café's en bars hier ter plaatse en men vraagt zich af of bijv. in de oude landbouwschool geen bepaalde ruim te voor deze jongelui gereserveerd kan worden. Een andere klacht was dat in de jeugdraad voor hen geen plaats was gereserveerd. Maar ja, tegen nog geen twintig jongelui over deze problemen pra ten en met hen daar over praten, dat is dan allemaal heel mooi, maar waar blijft de rest? Heden donderdagavond gaat men het opnieuw proberen. Weer zijn alle jongelui uit deze groepering van harte welkom. Het is wederom te doen in zaal Manders, Maashesewcg om 8 uur.

Peel en Maas | 1970 | | pagina 1