De aanval op het bruggehoofd Blerick
PULS
PULS
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
VRIJDAG 10 OKTOBER 1969 No. 41
NEGENTIGSTE JAARGANG
IS
GOEDKOPER
DAN U
DENKT
PEEL EN MAAS
IS
GOEDKOPER
DAN U
DENKT
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL 2727 GIRO 1050652
ADVERTENTIEPRIJS 12 cl p.r mm. ABONNEMENTS
PRIJS PER KWARTAAL (bolton V.nroy 225)
De oorlogsgeschiedenis van de oktoberdagen 1944 in onze gemeente is reeds enkele malen be
schreven in ons blad. Maar dit waren veelal persoonlijke belevenissen van mensen, die in die
oktoberdagen van 1944 de oorlogswals geheel onvoorbereid over zich heen moesten laten ko
men. In onderstaand artikel doet de schrijver H. van Daal een o.i. geslaagde poging om exact,
aan de hand van de krijgsgeschiedenis van de troepen die deelnamen aan de strijd rond het
bruggehoofd Blerick, deze oorloggeschiedenis vast te leggen. Voor zover wij weten voor de eer
ste maal in de voorbije 25 jaren. Wij prijzen ons gelukkig dat deze deskundige voor ons blad dit
historisch document heeft willen opstellen
HET VOORSPEL:
GEALLIEERDE LUCHTLANDINGEN IN BRABANT
DE VESTIGING VAN DE HOLLAND-CORRIDOR.
Het is allemaal begonnen op het vliegveld Meisbroek
bij Brussel. Op 10 september 1944 komen Eisenhower,
de commandant van de gehele geallieerde strijdmacht
en Montgomery, commandant van de 21e Legergroep,
daar bijeen voor een belangrijke staf bespreking. Op
4 september is Antwerpen reeds gevallen, de Cana
dezen staan klaar om Zeeland en Wfst-Brabant bin
nen te trekken, de hoofdmacht van het Tweede Britse
Leger bevindt zich bij het Albertkanaal. Vanuit de
Elzas dringen de Amerikanen naar de duitse grens op.
Op 12 september zetten de eerste geallieerde soldaten
voet op Nederlandse bodem. Het zijn soldaten van het
117e Amerikaanse Regiment Infanterie.
De snelle opmars van de geallieerden tot aan de
grenzen van Nederland en Duitsland, maakt een be
spreking van de nieuwe fase in de te volgen strategie
zeer urgent.
Eisenhower en Montgomery hebben ieder hun eigen
zienswijze. Eerstgenoemde verdedigt het plan van
Bradley, commandant van het 12e Amerikaanse Leger,
dat beoogt een directe en snelle opmars dwars door
het Roergebied en Zuid-Duitsland naar het hart van
Hitler's rijk en met gelijktijdige verovering van de
haven van Antwerpen (Westerschelde). Montgomery
daarentegen wil dwars door Brabant naar het IJsel-
meer om vandaaruit de Noordduitse laagvlakte te kun
nen binnendringen voor een omvatting van het Roer
gebied, de wapensmidse van het Derde Rijk.
Er is hooglopend meningsverschil.
Eisenhower: Steady, Monty, I am your boss! (Kalmp
jes aan, Monty, ik ben je baas).
Montgomery: Sorry, Ike
De afloop is bekend. Montgomery kreeg, althans voor
het grootste deel, zijn zin.
Op dat uur in de late namiddag van 10 september
1944, wordt de Operatie Market-Garden geboren, de
grootste luchtlandingsactie uit de gehele Tweede We
reldoorlog. Ook hier mag de afloop als algemeen be
kend verondersteld worden.
VAN EEN EERSTE PANIEK HERSTELLEN DE
DUITSERS ZICH ZEER SNEL.
REORGANISATIE VAN DE BEVELVOERING.
De Operatie Market-Garden is een volkomen verras
sing voor de Duitsers. De snel opeenvolgende operaties
hebben tot gevolg dat de Duitsers hun bevelvoering
gaan reorganiseren en hun front 'in Zuid-Nederland in
twee delen moeten splitsen. Het pas gevormde 15e Le
ger onder Generaal- Gustav von Zangen krijgt de linie
NoordzeekustNijmegen toegewezen en een nieuwe
Legergroep wordt gevormd in het front Nijmegen
Roermond onder de befaamde Luftwaffe-Generaal-
Oberst Kuprt Student, de le Fallschirm Armee, alles
onder het opperbevel van Veldmaarschalk Model. Deze
laatste moest enkele weken geleden zijn hoofdkwartier
in Luik ontruimen en vestigde zich een paar dagen op
St. Paul in Arcen om vandaar een nieuw hoofdkwar
tier in te richten in een villa te Oosterbeek. Hij is nog
doende met de inrichting van zijn werkkamer als vlak
vóór het venster een Engelse parachutist neerkomt.
Op het nippertje kan Model het vege lijf bergen. Zijn
volgende hoofdkwartier zal Terborg worden.
DE CORRIDOR DOORBROKEN
Generaal-Oberst Student is nog niet geheel gereed,
met de opbouw van zijn le Fallschirm Armee als op
19 september duitse Panzereenheden de Corridor op
de weg VeghelUden doorbreken (deze stunt wordt
uitgevoerd door de Duitse 107e Panzerbrigade, welke
later rond OverloonVenray de hoofdrol zal spelen).
Deze stunt (want meer was het niet, er zal nog een
tweede doorbraak komen), vestigt de aandacht op de
zwakte van de Corridor, welke toch in stand moet
blijven.
EEN NIEUW PLAN VAN MONTGOMERY
Montgomery ziet zich genoodzaakt zijn grote plan
voor de aanval op de Rijn uit te stellen. Niet alleen
worden er troepen vastgehouden bij Nijmegen en
Arnhem en de duitse druk wordt daar langer hoe gro
ter. Maar ook de haven van Antwerpen moet veilig
gesteld worden, hetgeen een verovering van de Wes
terschelde betekent. En erkomt voor hem nog een
derde moeilijkheid bij, plotseling en waarmede aanvan
kelijk geen rekening gehouden werd.
De duitsers zijn bezig een hecht front te vormen in
de grote bocht van de Maas tussen Sambeek en Venlo.
Men onderkent dit nieuwe front nog juist op tijd als
een wezenlijke bedreiging voor de Corridor.
BRUGGEHOOFD VENLO ALS GEVECHTSTERREIN
I
Uit de keuze van het terrein voor de vorming van
hun Maasfront "blijkt dat de Duitsers hun stafkaarten
goed geraadpleegd hebben. Dit terrein strekt zich uit,
in het algemeen gezien, tussen Oploo en Blerick.
Vanuit Oploo gezien is rechts de Peel, een eeuwen
oude barrière. Geen modem leger kan hier ongestraft
opereren. Rechts is de Maas, waarvan de oostzijde nog
maanden in Duitse handen zou zijn.
Voeg daarbij het tussen de twee natuurlijke obstakels
gelegen terrein: weke weidegronden, doorsneden met
waterlopen en beken, zware bebossing en, tenminste in
het Overloonse deel, slechts één grotere verkeersweg,
die naar Venray.
Vanuit Oploo vormt dus de toegang naar Venray
een flessenhals. Het werd zo de spits van het Brug
genhoofd. En door deze engte moesten divisies ge
wrongen worden met een beperkte mogelijkheid van
ontplooiing, waarbij de Duitsers zorgden voor een
extra beveiliging van de weg OplooVenray. Spe
ciaal gold deze verdediging de weg welke sedertdien
bij de 3e Britse Infanterie Divisie berucht is geble
ven als the dyke, de weg OverloonVenray!
Maar ook het zuiden van het Duitse Maasfront zat
vol hindernissen. Daar waren het kanaal Wessem
Nederweert, het Noorderkanaal en de andere Peel-
kanalen.
EEN TOEVAL BRENGT DE 107 DUITSE
PANTSER BRIGADE OP HET FRONT
Het is aan een stom toeval te danken dat de Duitse
Pantser Brigade nog net op tijd. Overloon heeft kun
nen bereiken. Hoe een en ander in zijn werk ging,
kunnen beter twee officieren van de Brigade vertellen.
Enkele jonge duitsers werden kr^gsgevangen genomen op de Overloonseweg te Venray.
Engelse soldaten die via de Overloonseweg Venray binnen trekken.
De luitenants Götz Klister en Otto Morof, beiden van
de gewone Weerwacht, vertelden enkele maanden na
de Slag bij Overloon het volgende.
„We hadden ons, na de gelukte doorbraak van de
Corridor bij Veghel en na het de Amerikanen van de
101e Airborne Divisie bij de brug over het Wilhelmina-
kanaal bij Son lastig gemaakt te hebben, via Nuenen
en Helmond, teruggetrokken in de bossen van De Rips.
Er waren op dat moment geen nadere orders en dus
was het wachten.
Van het Oostfront hadden we een Nederlandse SS-er
meegebracht. Hij bood zich aan in de omstreken te
gaan informeren omtrent de bewegingen van de ge
allieerden. Onze commandant vond dit goed. Na een
paar uur komt hij terug, in burgerkleren, welke hij
ergens had georganiseerd, met de jobstijding: „Deume
en Gemert zijn in Engelse handen, we komen in een
tang te zitten." In enkele minuten stond de gehele Bri
gade op de weg om te trachten nog vóór de Engelsen
in Oploo te zijn op onze weg naar de Maas. Dat is ge
lukt en zodoende kwamen we in Overloon waar we
orders kregen om aldaar ons in te richten en stand
te houden. Onze Nederlandse SS-er hebben we niet
meer terug gezien."
Het was zondag 25 september.
TWEE DESERTEURS ALS VOORBODEN
VAN DE BEVRIJDING!
Op 25 september komen de eerste geallieerde een
heden in Oploo. Het zijn onderdelen van de 11e Britse
Pantser Divisie, bijgenaamd de Blackbulls. Op 26 sep
tember trekt een onderdeel, het 3e Bataljon van de
Monmouthshire-Regiment naar Westerbeek om daar in
stelling te gaan in een boscomplex in het Overloonse
Vlak.
Het eerste geallieerde onderdeel is hiermede op het
front verschenen. Intussen hebben de Duitsers, in de
namiddag van 27 september, hun stellingen gereed aan
de Peelkant en Heikant te Overloon en bij Stevens
beek, met het zwaartepunt voorlopig aan weerszijden
van de weg naar Oploo.
Evacuatie van Overloon is aangezegd en als de be
volking zich daartoe gereed maakt, verschenen plot
seling twee Engelse soldaten, ze zjjn van de 11e Brit
se Pantserdivisie, met een jeep in Overloon om zich
over te geven.
„Five years soldier, Sir. Enough! (Vtff jaar soldaat,
we hebben er genoeg van), vertellen ze een ver
baasde officier van de 107 Duitse Pantser Brigade.
WEDERZIJDSE PATROUILLE-AKTIVITEITEN
EN DE EERSTE SCHERMUTSELINGEN
In de nacht van 26 op 27 september klokslag 12 uur
vuurt de Engelse artillerie de eerste granaten op Over
loon. Enkele Duitsers zijn het slachtoffer. Het doel is
vooral de kerktoren, die zijn eerste treffer krijgt.
In de eerst volgende dagen beperkt de wederzijdse
activiteit zich tot patrouilles en kleine schermutselin
gen. Wel zijn er af en toe artillerie-beschietingen.
Intussen is Montgomery druk bezig met het voor
bereiden van zijn plan voor de aanval op het Rijnland.
In het kader van dit plan is het echter nodig zo spoe
dig mogelijk het duitse bruggenihoofd-Venlo op te rui
men.
De opdracht daartoe krijgt het Engelse 8e Korps, dat
eerder tot taak had de beveiliging van de rechterflank
van de Corridor. De commandant van het 8e Korps
achtte zich niet in staat tot opruiming van het Brugge
hoofd, daar Montgomery eenheden van dit korps wilde
reserveren voor de slag in het Rijnland.
DE AMERIKANEN VERSCHIJNEN OP HET
SLAGVELD. „DE SPOOKDIVISIE".
Overleg tussen Montgomery en Eisenhower heeft tot
resultaat dat de Amerikanen uitkomst brengen. In die
zelfde dagen bestormen troepen van Hodges' Eerste
Amerikaanse Leger en met name van het Ille Leger
korps onder J. A. van Fleet, de vesting Metz. Een van
de divisies, de 7e Amerikaanse Tankdivisie, onder
commando van Generaal Lindsay Mc Sylvester, wordt
uit het front genomen en op mars gezet met de op
dracht: opruiming van een Duits front in „the Peel-
marshes, somewhere in Holland" (In de Peelmoerassen
ergens in Holland), ten westen van de Maas. Deze op
dracht ging vergezeld van de laconieke mededeling dat,
volgens inlichtingen, de vijandelijke weerstand in de
Peelstreek licht was en onvoldoende georganiseerd!
Venlo was het hoofddoel. Het kon in twee dagen be
reikt worden!
De Amerikanen beginnen alvast met een prestatie:
in twee geforceerde dagmarsen legde de divisie de lan
ge weg vanuit de Elzas door Luxemburg en over Has
selt in België naar de Peel af. Op 28 september arri
veert zij bij Oploo en Stevensbeek.
De divisie had bij de Duitsers, (de Amerikanen waren
oude bekenden uit Frankrijk) de bijnaam „Gespenst-
Division", de Spookdivisie, een zeer mobiele, zwerven
de eenheid, die nu eens hier en dan weer daar onver
wachts en tot verbazing van de Duitsers, op diverse
fronten verscheen.
EERSTE TANKSLAG IN NEDERLAND
De Duitse commandant te Overloon was van de
komst van de Amerikanen reeds volledig ingelicht.
De commandant van de 7e Amerikaanse Tank Di
visie besluit reeds daags na aankomst aan te vallen en
wel krachtens de opdracht zo spoedig mogelijk het
Bruggehoofd-Venlo aan te vallen.
Over de aanvalstaktiek van de Amerikanen is bij de
Engelsen een en ander te doen geweest. De bedoeling
van de Amerikanen was dezelfde taktiek te volgen als
in Frankrijk: massaal en over een breed front aanval
len met een grote hoeveelheid vuursteun en steun uit
de lucht. En heel dit aanvalsplan was gebaseerd op de
weinige gegevens, welke de Britse 11e Pantser Divisie
over de vijand kon doorgeven. Aldus dacht men Venlo
in twee dagen te kunnen bereiken.
De tankslag heeft een onbevredigend einde gevon
den. De historicus van de 7e Amerikaanse Tank Divi
sie zal later noteren dat de Tankslag bij Overloon een
zeer kostbare geweest is met veel verliezen: in 8 da
gen 452 man aan doden, gewonden en vermisten, 29
Shermantanks, 6 lichte tanks en 43 andere voertuigen.
De historicus van de 3e Britse Infanterie Divisie zal
daartegen later schamper opmerken: in minder dagen
waren onze verliezen meer dan driemaal groter!
BOSSEN VEROVERD
Wat er van zij, na 8 dagen strijd wordt op 8 oktober
de 7e Amerikaanse Tank Divisie uit het front geno
men en krijgt zij de verantwoordelijkheid voor de sec
tor langs het kanaal van Deurne, Deurne en Meyel in
begrepen. Delen van de 11e Britse Pantser Divisie
nemen het front bij Overloon over. De Duitsers ma
ken van de verandering gebruik en doen tegenaanval
len. De 11e Britse Pantser Divisie weet echter met
steun van de luchtmacht stand te houden.
Het Bruggehoofd-Venlo was nog steeds intakt. De
enige winst is geweest dat de boscomplexen aan de
rand van Stevensbeek, noordelijk van Overloon nu
vast in Engelse handen waren.
DE EERSTE DAGEN VAN DE TANKSLAG
Des morgens 6 uur op 30 september beginnen de
Amerikanen aan te vallen. De aanvals-assen: Vortum-
Mullem, Brakkenhof, Stevensbeek, weg OplooOver
loon, Overloonse Vlak.
Gevechtscommando A rukt op naar het Vlak, waar
