Winternacht a.d. Maas
wie vocht tegen wie
PULS
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
PULS
VRIJDAG 10 OKTOBER 1969 No. 41
NEGENTIGSTE JAARGANG
IS
GOEDKOPER
DAN U
DENKT
PEEL EN MAAS
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL 2727 GIRO 1050652
IS
GOEDKOPER
DAN U
DENKT
ADVERTENTIEPRIJS 12 cl per mm. ABONNEMENTS
PRIJS PER KWARTAAL Z— (buiten Venroy 225)
BRUGGENHOOFD VENLO
OPERATIES VBN 12 OCT. TOT 3 OEC. 1944.
Ellders in dit blad vindt U als herdenking aan de 25ste
verjaardag van de bevrijding van Venray een uit
gebreid verstag over de oorlogshandelingen in deze
streken, onder de titels: „Aanval op het bruggehoofd
Blerick" en „De slag om Venray". Wij vervolgen deze
hieronder met „Winterwacht aan de Maas"
MAAR DE DUITSERS KOMEN TERUG!
BRUGGEHOOFD-WANSSUM
Na de val van Blerick zijn de Duitsers ten westen
van de Maas verdwenen. Maar de geallieerde linies
langs de Maas zijn ijl en dun bezet. De duitse troepen
aan de overkant bestaan dan uit eerste klas troepen,
behorende tot de Parachutisten-divisies die eerder in
het Bruggehoofd-Venlo geduchte tegenstanders waren.
Onder dekking van de mist komen zij patrouille-
gewijs terug. Soms probeerden de duitsers na de over
tocht zelfs stand te houden.
Iets dergelijks hebben ze in Wanssum gepresteerd.
Dat was de operatie „Schneemann". Na donker op
Nieuwjaarsdag 1945 komt een gehele compagnie van
uit Well over en nestelt zich in het boscomplex noord
oost van Wanssum. Nog een tweede eenheid landde en
wel west van de Grote Molenbeek, welke een nachte
lijke aanval op het dorp onderneemt. De Engelsen had
den met deze patrouilles de grootste moeite, hun her
haalde aanvallen op het boscomplex bij de Maas had
den eerst op 8 januari succes. De Winterwacht van de
3e Britse Infanterie Divisie is een lange en moeilijke
tijd geweest. Maar Noord-Limburg was bevrijd.
NABESCHOUWING
i
Wat is de-betekenis van de Slag om het brugge
hoofd Venlo? Deze vraag is sedert de dagen waarop
de bovenbeschreven gebeurtenissen zich afspeelden, al
herhaaldelijk gesteld. In zijn boek Normandy to the
Baltic geeft Montgomery zelf het antwoord. Zijn grote
plan, n.l. de aanval op de Rijn, kon, na de debacle van
Arnhem, niet uitgevoerd worden, vóóraleer Antwerpen-
haven beschikbaar was en het duitse front in de Maas-
salient of Bridgehead-Venlo, volledig zou opgeruimd
zijn.
En de officier-waarnemer bij het Hoofdkwartier
van de 3e Britse Infanterie Divisie, Captain Hugh
Gunning, zegt in een nabeschouwing over de gevechten
bij OverloonVenray: Overloon en Venray waren een
wezenlijk deel van de geallieerde strategie bij de
voorbereiding van de aanval op de Rijn. Zij waren een
der poorten naar Duitsland.
Zijn de gevechten moeilijk en vooral hard geweest?
Een bevestigend antwoord vindt men reeds in het
feit dat de 3e Britse Infanterie Divisie op de korte weg
van Overloon naar Venray 4 volle dagen nodig had al
vorens Venray te kunnen binnentrekken. Maar bet
blijkt ook uit de vele ooggetuigenverklaringen en uit
de vele brieven, zowel van vriend alls van de toenma
lige vijand. De uitdrukking „het Tweede Caen" ont
stond in de mond van de soldaat spontaan en nog ge
durende de Slag zelf.
Ook de verliescijfers van de 3e Britse Infanterie Di
visie spreken hier wel duidelijke taal. Van 6 tot en met
30 juni 1944 (6 juni D-day) telde de Divisie 3508
doden, of 140 per dag. Van 12 tot en rn^t 18 oktober
1944, dus "Venray en Overloon 1270 doden of 180 peï
dag en dit geldt dan alleen voor de divisie zelf en niet
voor de onderdelen -waarmede de Divisie versterkt
werd.
Maar er is nog een ander feit dat wellicht het sterk
ste bewijs is dat Overloon en Venray het toneel zijn
geweest van een verwoede worsteling.
Onmiddellijk na de bevrijding van Venray viel een
merkwaardig feit te constateren binnen de 3e Britse
Infanterie Divisie, dat tot dan toe nog niet aan de dag
was getreden, maar plotseling de aandacht kreeg van
de militaire artsen in het korps: de exhaustion ofwel
de gevechtsuitputting. Van vele soldaten viel een
vreemd gedrag op, bestaande in schrikbewegingen bij
de minste aanleiding: op het dichtslaan van een deur,
het omvallen van een stoel reageerden de soldaten
met schrikbewegingen en opwinding. Ze werden dan
onrustig en het duurde een tijdje voor ze van de
„schrik" bekomen waren.
Het is wellicht dit feit, uitvoerig verhaald in de ge
schiedenis van de 3e Britse Infanterie Divisie, dat,
meer dan welk ander feit dan ook, de zwaarte van de
gevechten op het slagveld van OverloonVenray
heeft aangetoond.
ROND HET BRUGGEHOOFD-BLERICK EN IN DE
SLAG ROND OVERLOON—VENRAY
HET DUITSE FRONT IN HET BRUGGEHOOFD
De verdediging van het Duitse Bruggehoofd werd
toevertrouwd aan Generaal Von Obstfelder met zijn
LXXXVI Armeekorps, behorende tot de le Fallschirm
Armee van General Oberst Student, die het bevel had
over de frontlijn NijmegenRoermond.
Dit Armeekorps bestond uit:
107e Pantserbrigade, onder Oberst Walther;
108 Infanterie Divisie, beter bekend als Volksgrena-
dier-Division, niet lang geleden van het Oostfront
terug gekomen naar Duitsland voor reorganisatie en
nu naar het Bruggehoofd gestuurd, onder Generaal
Klosterkemper
7e Fallschirm Divisie (zonder Fallschirm Regiment 6
dat in Westbrabant was), onder Generaal Erdmann.
De Duitsers achtten deze formatie niet sterk genoeg
voor het gehele bruggehoofd en daarom werden ver-
serkingen toegevoegd. Zo bestond de 108e Infanterie
Divisie uit een samenspel van diverse troepen, va
riërend van Hitler jeugd tot Luftwaffe. En de kanon
nen van de 107e Pantserbrigade werden getrokken
door gasgeneratorwagens!
Nieuwe versterkingen werden echter toegezegd en
ook verkregen vlak vóórdat de gevechten bij Overloon
begonnen. Op dat tijdstip zag tenslotte het Duitse front
bij OverloonVenray er als volgt uit:
107 Panzerbrigade, bestaande uit:
a. Brigadestaf;
b. 1107 Panzer Bataillon
c. 2107 Panzer Infanterie Betaillon
Dit totaal vormde de Kampfgruppe Walther.
Van deze brigade is de uitrusting bekend en daar
om wordt die volledigheidshalve hier vermeld:
1107 Panzer Bataillon: 3 afdelingen 12 stuks,
1 afdeling met twaalf tankjagers.
2107 Panzer Infanterie Bataillon:
2 compagnieën elk 2 kanonnen 7.5 cm, twee gra
naatwerpers 8 cm, 6 zware machinegeweren;
2 compagnieën elk met 12 zware machinegeweren,
1 ondersteun'ingscompie met 8 granaatwerpers 12
cm en 6 kanonnen van 88 mm.
De Werkstatt (voor opknappen van tanks) was He-
rungen. Horst was de etappeplaats.
108 Infanterie Divisie:
Onderdelen: Fallschirm Jager Div-Hübner (enkele
onderdelen).
Fallschirm Jager Bat-Paul
Fallschirm Jager Reg-Hazel
Fallschirm Jager Reg-Hermann Göring
Fallschirm Jager Bat-Kerutt
173 Infanterie Divisie Poertsch:
Fallschirm Jager Reg.-Becker
idem nr. 21
le Bataillon-Hoffmann
Fallschirm Jager Regiment-Hermann
Tenslotte: Sturmschützbrigade d.H. nr. 503 onder
Oberst Freiherr von Maltzahn. Luftwaffe Festungs
Bataillon X.
De Duitsers verwachtten de hoofdaanval in het noor
den, dus bij Overloon en daarom werd 107 Pantser
Brigade aldaar in het centrum geplaatst: Bataljon 2107
stelde zich op langs de kunstweg OplooOverloon en
het Tankbataljon 1107 kwam in reserve in het bos
complex Kamp-Zuid aan de Venrayseweg (voormalig
Kamp Arbeidsdienst).
De voorste linie d.i. de lijn Maas-Vortum-Mullem-
Stevensbeek-Overloonse Vlak werd bezet van noord
oost naar zuidwest door de 180e Volksgrenadier Divi
sion met 3 parachutisten-bataljons.
Een tweede linie Roosendaal-Pritter-Heikant-Vier-
lingsbeek werd bezet door de rest van de troepen. Aan
Luftwaffe Festungsbetaillon X werd Kasteel Hattert
en omgeving toegewezen.
HET FRONT VAN DE AMERIKAANSE
7e TANK DIVISIE
Onmiddellijik na aankomst in Nederland richt de
Commandant van de divisie Lindsay Mc Sylvester, in
Geldrop zijn hoofdkwartier in, om in de buurt te zijn
van Dempsey's hoofdkwartier, want de Amerikanen
vechten nu onder commando van diens Tweede Britse
Leger. De leiding van de operaties bij Overloon is op
gedragen aan Generaal-Majoor Robert W. Hasbrouck.
Deze laatste verdeelt de divisie over het gekozen
front als volgt:
Gevechtscommando A (D. A. Rosebaum)
Gevechtsgroepen: Brown - Chappuis
WesterbeekOverloonse Vlak, weerszijden van
weg OplooOverloon.
Gevechtscommando Rerserve (John L. Ryan)
Gevechtsgroepen: Fuller - Wiemple.
Frontbeloop: tussen Vlak en Stevensbeekseweg.
Gevechtsgroep B (R. W. Hasbrouck).
Gevechtsgroepen: Johansen - Erlenbusch.
Frontbeloop: StevensbeekRadioweg.
8e Infanterie Brigade
lie Bat. Suffolk
2e Bat. East Yorks
le Bat. South Lancashire
Aanval op Overloon en die voortzetten tot 1500 m
voorbij Overloon op weg naar Venray. De 6e
Pantserbrigade wordt toegevoegd (min 3 Tankbat.
Scots Guards),
le fase van de aanval: Loobeek oversteken op weg
OverloonVenray
9e Infanterie Brigade
2e Bat. Lincolnshire
le Bat. King's Own Scottish Borderers KOSB
2e Bat. Royal Ulster Rifles
Aanvalsrichting west van Overloon, Vlak en Peel-
kant, Roosendaalseweg, Helder, Merseloseweg.
Zuiveren van bossen bij Laagheide. Bij Endepoel
Loobeek oversteken. KOSB met 2 Bat. Tanks
Scots Guards zal mee de aanval op Overloon uit
voeren.
185e Infanterie Brigade:
2e Bat. Warwick
2e Bat. King's Shropshire Light Infanterie KSLI
le Bat Norfolk.
Reserve en om in te grijpen waar nodig en de
aanval op Venray afronden.
3e Recce Regiment (Verkenningsregiment).
Royal Engineers (Genie)
15 Veldpark Comp.
17e, 246e, 253e Veldcomp.
Twee squadrons Flailtanks (mijnenveegtanks).
2 Dogplatoons (honden om mijnen te zoeken).
Artillerie:
7e, 33e, 76e, Regt. Veldart.
20e Ant. Tank Regt.
92e Light Anti Aircraft Regt. (luchtafweer).
Toegevoegd voor OverloonVenray:
Artillerie: 2 Middlesex Regt. - 4e Bat. KSLI, 8e
Legergroep Art.:
25e Veldart./61e, 63e, 77e, 146e Medium Regt.
52e Regt. Zware Art.
Divisie Art. van 11 Br. Pantser Div.
Divisie Art. van 15 Scottisch Inf. Div.
Luchtsteun:
2 groepen Typhoon 83e Group RAF/36 Bombers
Marauders XIX USAF (Amerika).
P-47 Bomberfigbters (jagers).
6 Guards Tank Brigade.
4e Bat. Grenadier Guards/4e Bat. Coldstream Guards/
2e Bat. Schots Guards.
Voorts behoorde tot de Divisie, zoals bij elke divisie
het geval was: Royal Signals (Verbind.tr.), Hospitaal
troepen RAMC, Aan- en Afvoertroepen RASC, Provost
MP (Mil. Politie) en de werkplaatscomp. REME.
Beide onderstaande foto's geven een duuidelijk kijk op
verwoestingen van de Petrus Bandenkerk, veroorzaakt
door de Engelse Typhoons als door de Duitse Spreng-
Kommando's t
