Peelomnibus
PIIIOMNIBUS
VERANDERINGEN
MOGELIJK BIJ
RANK XEROX
en het Peel-Vliegveld
Jubileumviering KAB0
Uit Peel en Maas
PULS
PULS
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
Boekhandel v. d. Munchof
VRIJDAG 3 OKTOBER 1969 No. 40
NEGENTIGSTE JAARGANG
IS
GOEDKOPER
DAN U
DENKT
PEEL EN MAAS
IS
GOEDKOPER
DAN U
DENKT
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL 2727 GIRO 1050652
ADVERTENTIEPRIJS 12 ct p»r mm. ABONNEMENTS
PRIJS PER KWARTAAL 2.— (buiten Venray Z25)
BOEKEN VAN MAAS HERUITGEGEVEN
Wat niemand geloofd heeft, is dan toch werkelijkheid geworden.
Van H. H. J. Maas zijn drie boeken gebundeld in een Peelomni
bus, ingeleid door niemand minder dan Toon Kortooms, her-uit
gegeven. Zijn Verstoteling, Landelijke Eenvoud en Het Goud van
de Peel zjjn heruitgegeven door uitgeverij Fontein in Utrecht. Een
verguisd en vergeten kroniekschrijver van misstanden, zoals hij
zichzelf eens aanduidde, krijgt na zijn dood in deze Peelroman
opnieuw de mogelijkheid de sociale onrechtvaardigheden rond de
eeuwwisseling in deze contreien aan de kaak te stellen
GEBOREN IN OOSTRUM
In het laatste kwartaal van de vo
rige eeuw, groeide Herman Maas op
met de vaste wil onderwijzer te wor
den. Daarin slaagde hij, en zijn eer
ste standplaats wed Oirlo. Doch
Maas was meer dan onderwijzer. Hij
hield van plaats en streek en begon
aldra te schrijven. Deze schrijvers
loopbaan heeft behalve een grote
stapel journalistieke produkten,
waarvan er verschillende nog na de
oorlog in ons blad zijn gepubliceerd,
ook een tiental romans opgeleverd.
Romans, waarin hij zich bezig
hield met de gewone man van die
tijd, lie uitgebuit werd en slaaf was.
Het begon al in Jan van Houtem's
schetsen over de Peel, een boek dat
onder pseudoniem uitkwam in 1901.
Een boek dait elders geprezen werd
om zijn romantiek, doch in Venray
alles behalve enthousiast ontvangen
werd. Men vond er namelijk niet al
leen toestanden in deze streek ge
hekeld en aan de wand geslagen,
doch ook namen van bepaalde per
sonen, die dan wel een andere naam
kregen, doch voor de goegemeent
duidelijk aanwijsbaar waren.
In 1907 volgt de roman
VERSTOOTELING
Het heeft als hoofdpersoon, een
dorpsjongen die door drank en vrou
wen ondergaat, als onecht kind van
jongsaf de verschoppeling wordt. Er
is een demonische figuur, zijn kroeg
vriend, die met zijn sluw gestook
deze tragische ondergang helpt vol
trekken, hooit op de voorgrond, al
tijd aanwezig.
Een van de beste romans van
Maas, waarin mistoestanden aan de
kaak worden gesteld, doch die in de-
contreien nog al opzien baarde.
In 1909 volgt dan
HET GOUD VAN DE PEEL
met de onderwijzer de Visscher, in
wie men duidelijk Maas zelf herkent
en zijn grote vriend de Deumese
historicus Ouwerling. Ook hier weer
het vastleggen van mistoestanden op
velerlei terrein. Ook hier weer nau
welijks verhulde namen van dorps
potentaten maar ook een schildering
van peelwerkers in hun kwaaiste
tijd en van hen die hen uitbuitten
en uitzogen
Een boek dat de aandacht trok tot
ver in het land, waarin dichters als
Kloos kontakt hadden gezocht met
deze „socialistische schrijver", zoals
hij in enkele recensies genoemd
werd.
Maar intussen werd Maas in eigen
plaats gezien als liberaal, voorstan
der van openbaar onderwijs en
antiklerikaal
Dat wordt nog erger als hij in 1910
LANDELIJKE EENVOUD
uitgeeft, waarin een liefde het moet
afleggen tegen bot vooroordeel en
boerenruzie. Een onechtelijk kind
zijn daar de gevolgen van, evenals
dronkenschap en doodslag.
De dichter Kloos prijst het boek,
maar Maas moet uit Venray weg. De
domme bekrompenheid en de mee
dogenloze baatzucht van dorpspoten-
tanen, de gedwongen winkelnering
en andere uitbuiting, 'politieke kor-
ruptie, fraude bij verkiezingen, die
met stromen drank gewonnen wer
den, waren hoofdpunten uit zijn ro
mans, waarin het slavenvolk van
peelwerkers, verbeestelijkt van ar-
VERSCHENEN:
moe, met alle gevolgen van drank
misbruik en sexuele uitspattingen,
moord en doodslag, telkens opnieuw
aantonen dat landelijke eenvoud,
is. Maas schildert zo zwart, dat hij
geen wit meer ziet en dat wordt
hem noodlottig. Want in 1915 be
noemd tot leraar aan de Rijksnor
maalschool in Venlo, wordt daar
over in de Tweede Kamer geïnter
pelleerd. Men ligt de Minister een
lijst voor van stukken uit zijn boe
ken en deze moet erkennen „dat het
geen ik toen gelezen heb, zo realis
tisch was en van zo zinneprikkelen-
de natuur is, dat ik van oordeel ben
dat een onderwijzer zich had beho
ren te onthouden van dergelijke
boeken. Dank zij de socialisten, die
voor hem in de bocht sprongen,
bleef Maas, die het echter niet kon
laten, o.m. in het in Roermond ver
schijnende Limburgse belang steeds
opnieuw om vervolging bleef vra
gen. Zo werd hij enkele jaren later
toch uit Limburg „weggepest" en
vertrok naar steden als Doetinchem,
Nijmegen en Eindhoven. In deze
laatste plaats is dan ook zijn laatste
boek verschenen: Onder de Gloei
lamp, nadat in 1930 de Hoofdzonden
op het land, in 1934 de Hamerslagen,
in 1935. Een hoekje stad en in 1939
Menschen uit het Gehucht zijn ver
schenen.
In 1958 overlijdt in Eindhoven, 81
jaren oud deze man, ontgoocheld en
verbitterd, zo zegt Toon Kortooms
in zijn inleiding.
SOCIAAL HISTORISCH
DOCUMENT
Bij het herlezen van de drie
we mogen rustig zeggen voornaam
ste boeken van deze „Venrayse"
schrijver, kan men twisten over de
leterkundiige waarde van de man,
die eens aangewezen werd als de
„Zola van het ZuidenMaar als
sociaalhistorisch document zijn ze
belangrijk. Ze tonen duidelijk aan
dat die „goeie oude tijd" niet bepaald
een gelukkige tijd was.
TOON KORTOOMS
besluit zijn inleiding met de volgen
de zinsnede:
Herman Maas verdient ook in on
ze dagen juist in onze dagen
de waardering, die men hem wel
eer onthouden heeft. Hij was zijn
tyd verre vooruit. Deze Peelomni
bus wil een hommage zijn aan een
miskend man, die om zijn „slech
te" boeken door bekrompen bur
gemeesters de bijnaam kreeg van
de Limburgse Zola
Venray heeft op dat terrein -
dacthen we wat goed te maken.
waarin^
Venrayse scnrfjv
gepresen'teerfH
DE VERSTOTELING
LANDELIJKE EENVOUD
a HET GOUD VAN DE PEEL
heelt ze
In een publikatie in Elseviers Weekblad van zaterdag j.l., naar
aanleiding van de grootse uitbreiding van Rank Xerox alhier,
wijst de journalist J. A. Witvoet o.m. op een tweetal belangrijke
aspecten van wat hij noemt de intregerende uitbreiding in Ven
ray. Wij ontlenen daaraan het volgende:
De aangekondigde uitbreiding van
Rank Xerox dochter van de En-
gese Rank Organisation en de Ame
rikaanse Xerov Corporation in
Venray biedt een interessant pers
pectief voor deze Limburgse secun
daire ontwikkelingskern. Beslist
boeiend wordt deze investerings-
aktiviteit tegen de achtergrond van
steeds hardnekkiger geruchten, on
der andere in Engelse bladen, waar
in gezinspeeld wordt op de moge
lijkheid „dat Rank een procent van
haar stemgerechtigde aandelen heeft
verkocht aan Xerox." Daar beide
ondernemingen ieder de helft van
deze aandelen in portefeuille heb
ben, zou Xerox daardoor tevens de
controle (50 1) hebben verkregen
over Rank Xerox Ltd.
Dit en de verklaring van Rank dat
men met Xerox besprekingen voert
over de vorm waarin de toekomsti
ge samenwerking moet geschieden
op het gebied van niet-xerografische
apparatuur, geeft aan de nieuwe in
vestering van 36 miljoen in de fa
briek te Venray een bepaalde tint.
Rank Xerox (Nederland) N.V., doch
ter van Rank Xerox Ltd., beschikt
naast de produktieplant in Noord-
Limburg over een verkoopkantoor te
Amsterdam en te Rotterdam.
Rank Xerox werd 13 jaar geleden
opgericht met als doel de door Xe
rox ontwikkelde kopieer- en dup'li-
ceermachines buiten het Amerikaan
se continent op de markt te brengen.
Xerox leverde de know how .i
Rank, dat beschikte over ruime in
ternationale ervaring, nam het ma
nagement op zich. Het bleek een
hechte basis voor succes, getuige het
spectaculaire groeitempo van de
dochter:
1963 1965 1968 1969
in miljoenen
Omzet 7 27 84 115
Winst*) 1 7 80 46
Voor aftrek belastingen.
De winst wordt tot een bepaald
bedrag gedeeld en het restant wordt
opgesplitst volgens de verhouding
eenderde Rank, tweederde Xerox
(Rank Xerox Ltd. heeft recht op al
le xerografische research-resultaten
van Xerox).
VERSCHUIVING
Door Xerox werd langzamerhand
ook apparatuur ontwikeld die buiten
het kader van de basisovereenkomst
(xerografie) viel, wat resulteerde in
een verschuiving van de onderne-
merstaken der beide moedermaat
schappijen ten opzichte van dochter
Rank Xerox. Ook verschafte Xerox
zich eerder dit jaar toegang tot de
Amerikaanse computermarkt door
de overname van het succesvolle
Scientific Data Systems (SDS) uit
Califomië. In een tijdsbestek van 6
jaar verhoogde deze computerfirma
zijn omzet van 1 miljoen tot 100 min.
dollar. SDS behoort met een netto
winst van 10 miljoen dollar tot de
grootste 10 computermaatschappijen
in de Verenigde Staten.
Er bestaan aanwijzingen dat Xe
rox via Rank Xerox een deel van
zjjn potentieel op de Europese
markt wil brengen. Thans staat
het management van Rank Xerox
nog onder controle van de Rank
Organisation. Men neemt aan dat
in het overleg dat gaande is tus
sen Rank en Xerox overwogen
wordt het management geheel aan
Xerox over te dragen, wellicht
gedeeltelijk als prijs voor de in
troductie van Xerox' nieuwe pro
dukten.
De laatste jaren bestaat een zeer
belangrijk deel van Rank's winst
uit revenuen van Rank Xerox.
Men mag dan ook verwachten dat
Rank niet ongevoelig zal zijn voor
de kans mee de Europese compu
termarkt op te gaan.
Mochten genoemde verwachtingen
bewaarheid worden, dan zou de ves
tiging te Venray wel eens een uiter
mate belangrijke schakel kunnen
worden in het concern. Aan het ka
rakter dat de nieuwe uitbeiding
draagt, kan men aanwijzingen in die
richting aflezen. Het merendeel van
de uitbreidingen is bestemd voor de
ontplooiing van nieuwe aktiviteiten,
zoals het ontwerpen en produkterijp
maken van nieuwe machines de
trend in de richting van aan com
puters gekoppelde kopieerappara-
tuur is duidelijk onderdelenfabri-
cage en assemblage.
Uit de recente expansie in Ven
ray die het totaal aan investerin
gen op 81 miljoen bracht, het aan
tal ha industrieterrein op 33,5 terwijl
er een optie is op nog eens 31 ha
bos zou men voorzichtig kunnen
concluderen dat het bedrijf te Ven
ray de boezem vormt waam de toe
komstige expansie van Rank Xerox
kan worden opgevangen.
Met het oog op de huidige ontwik
kelingen tussen Rank en Xerox (met
SDS) is het begrijpelijk dat er ge
speculeerd wordt op een sterke groei
waarvan de recente uitbreiding
slechts de inleiding vormde. Hierbij
spelen de plannen van Rank Xerox
om in Venray een internationaal dis
tributiecentrum voor het Europese
continent te bouwen, geen geringe
rol.
VLIEGVELD IN DE PEEL
VRACHTCENTRUM
Burgemeesters F. Schols en direc
teur L .A. Stierman van Rank Xerox
(Nederland) N.V., zo vervolgt dan
het artikel, zijn van mening dat bij
de industrialisatieplannen van Nrd.-
Limburg zeker de aanleg van een
vliegveld betrokken moet worden.
„Op nog geen 10 kilometer van Ven
ray ligt een slapende vliegbasis van
de Navo", zegt de heer Schols. „De
fensie is in principe bereid dit vlieg
veld voor burgerverkeer open te
stellen. Het vliegveld heeft tal van
voorzieningen die een nader onder
zoek rechtvaardigen."
De gedachte om tussen de econo
mische vuist Rotterdam en de Ruhr
een vlieghaven aan te leggen werd
eveneens geopperd in het befaamde
„Harris-AIC-rapport". Hierin wordt
aangedrongen op de vestiging van 'n
internationaal luchtvrachtcentrum,
waarvoor de Peel in aanmerking
komt. Voorspellingen wijzen uit dat
omstreeks 1980 ongeveer 20 procent
van de goederen bestemd voor de
Euromarkt door de lucht vervoerd
zullen worden, al of niet in contai
ners. De Peel is uitstekend gesitu
eerd voor een dergelijk project. De
combinatie van openheid, dus geen
overlast voor bestaande sadskemen,
en de centrale ligging in Noordwest-
Europa kunnen een opitimale functie
waarborgen.
Voor dit tweede luchtvrachtcen
trum besaat in Europa veel bëlang-
stelling. Met name Frankfurt, Lon
den en Düsseldorf bestuderen de lo
catie van een dergelijke vlieghaven
in hun omgeving. Het is dan ook
uitermate belangrijk dat de Neder-
overheden en industrie od korte ter
mijn him houding bepalen m.b.t. een
eventuele aanleg van zo'n vliegveld.
De steun van een luchtvrachtcen
trum in de goederenstroom Rotter
damRuhrgebied kan in de toe
komst wel eens onmisbaar zijn voor
wereldhaven nr. 1.
De waarschuwing dat een vakbond ook in deze tijd nog dringend
noodzakelijk is, klonk duideljjk door cp het 60-jarig herdenkings
feest van de KABO. Een feest dat zendag gevierd werd met een
plechtige H. Mis in de Dekenale Kerk, met een feestelijke recep
tie in de schouwburg en met een gezellige avond voor alle leden.
van 4 oktober 1919
Advertentie: Dik vet spek 1.30
per pond; Boekweitmeel 30 cent per
pond; Rookvleesch 1.25 per pond;
Koffie 1.10 per pond; Abrikozen
1.40 per pond. Groote partij vier
kante Blokworst 80 cent per pond.
Puike vette kaas. Aanbevelend G.
Sijbers.
De duurte. Vermeerdering van
produktie, vermindering van ver
bruik.
De Heer E. Sluijters te Amsterdam
schrijft in „De Maasbode" o.m.:
„Vermeerdering der productie, een
mooie uitkomst maar de werklust
neemt af de werktijd wordt verkort
en de eene staking volgt uit de an
dere. De duurte is schrikbarend, wij
kunnen er niet meer komen zegt de
werkman, en hij legt het werkneer.
De duurte vermindert dus de pro
ductie en verhoogt de prijzen. Het
voordeel van de door een staking
verkregen verhooging, wordt door
diezelfde staking en door diezelfde
verhooging weer tot nul geredu
ceerd, omdat die verhooging de pro
ductiekosten vermeerdert. En steeds
gaan de leiders der socialistische en
neutrale m.a.w. der anarchistische
vakbeweegingen door, met door sta
kingen nieuwe verhoogingen af te
dwingen.
Met een ventje van 11 jaar had
ik het volgende gesprek:
Wat is er te doen, vroeg ik hem?
Ze staken, mijnheer.
Zo, en waarom staken ze?
Omdat ze niet genoeg verdienen
mijnheer.
En waarom verdienen ze niet ge
noeg?
Omdat alles zoo duur is, mijn
heer.
En hoe komt het dat alles zo
duur is.
Omdat er zo weinig is, mijnheer.
En hoe komt dat nu weer?
Omdat ze staken mijnheer.
Ziedaar de waarheid, die een kind
van 11 jaar begrijpt en zou die niet
begrepen worden door anarchistische
volksmenners?
Eerste kwaliteit grof en fijn
zout, in balen van 50 en 100 pond.
Piet Bom, Voerman.
In zijn feestpredicatie wees de ad
viseur van de KABO kapelaan
Driessen reeds op deze noodzaak, die
hij vond in een van de brieven van
St. Paulus, een der patronen van de
KABO. Dat was in de Eucharistie
viering, waarmede de feestelijke
herdenking werd geopend.
In zijn felicitatie-rede kwam la
ter de landelijke voorzitter van de
KABO, de heer Weyers, ook hierop
terug, toen hij stelde dat er in de
voorbije dagen weer eens duidelijk
gebleken is dat de strijd om betere
arbeidsvoorwaarden nog lang niet
gestreden is. Er mag dan in de voor
bije 60 jaren veel ten goede zijn
veranderd dank zij de strijd, die ge
leverd is, maar hij is nog steeds niet
ten einde. De beslissingen rond de
nieuwe loonwet getuigen, aldus de
ze voorzitter, dat er nog altijd grote
spanningen bestaan tussen werkge
ver en werknemer.
In nog fellere bewoordingen hekel
de de heer van Goch, als voorzitter
van de NKV centrale in zijn felici
tatie het huidige regeringsbeleid en
de duisterheden van de politieke
partijen. Dat accepteert de jeugd van
heden niet meer, aldus de heer van
Goch, die open kaart gespeeld wens
te te zien. Daarmede heeft dan de
politiek ook dit 60-jarig jubileum
van Venrays KABO niet ongemoeid
gelaten, maar dat kon ook moeilijk
anders, zeker tegen het licht gezien
van wat voorzitter Peters in zijn
welkomstwoord vertelde over oude
toestanden, toen lidmaatschap van
een vakorganisatie alles behalve op
prijs werd gesteld, ook niet door de
gemeentelijke overheid
Overigens wees ook hü er op, dat
de KABO, zij het in nieuwe stijl,
en aangepast aan de moderne tijd,
een wezenlijke taak moet blijven
vervullen voor de meer dan 44.000
leden, die bij deze vakorganisatie
zijn aangesloten.
WOORDEN VAN LOF EN DANK
Maar het was niet politiek alleen,
wat op dit jubileumfeest te horen
was. Zo bracht de heer Weyters de
KABO mensen van Venray hartelijk
dank voor de goede samenwerking,
die een kritische begeleiding van de
daden van het hoofdbestuur niet uit
sloot. „Maar er is altijd een groot
onderling vertrouwen geweest", al
dus deze spreker, die ook hoopte dat
deze in de toekomst bestendigd
blijft. Een toekomst, die vraagt om
een structuurverandering van de or
ganisatie, waar men op het ogenblk
druk mee bezig is. Een toekomst ook
die nog vele problemen zal brengen.
Hij dacht b.v. over het stakingsrecht
van het overheidspersoneel.
Hij dankte ook de leden, die hun
40-jarig lidmaatschap herdenken.,
alsmede de 2 die hun zilveren lid
maatschap gehaald hebben. Zij heb
ben de hitte van de strijd gedragen,
aldus de voorzitter, die hen hiervoor
gaarne het zilveren en gouden
bondsinsigne aanbood.
Het was kapelaan Driessen gege
ven de heren van Rooy, A. Ver
beek, Th. v. d. Pasch, H. v. Kessel,
J. v. Dück, H. Clevers, J. v. d.
Bereken en Huet het bondsinsigne
voor 40 jaren en de Gebr. v. Rooy
voor him 25-jarig lidmaatschap uit
te reiken
SCHOKKEND
noemde burgemeester Schols de ver
anderingen in de voorbije 60 jaren.
Wanneer een vereniging die door
staan heeft en bovendien nog spring
levend is dan geeft dat goede hoop
voor de toekomst. Dat men zich
juist voor die toekomst kritisch be
zint op eigen organisatie en de
maatschappelijke organisatie in het
algemeen, noemde hij een teken, dat
aanduidt dat ook de KABO in de
komende tijd zoveel als in haar ver
mogen ligt wil doen voor het mate
riële en sociale welzijn van haar le
den.
Wat de verhoudingen in Venray
zelf betreft, meende hij te mogen
stellen dat de verhoudingen hier
goed en gunstig zijn. Dat komt dan
ook, volgens deze spreker, omdat ons
ons kent en men zo gemakkelijk tot
een gesprek komt. Venray staat ech
ter voor nieuwe versnellingen en
die onderlinge verhoudingen kunnen
ook in die versnellingen terecht ko
men, wat misschien afbreuk doet
aan de openheid. Hij vertrouwde
echter dat het wederzijdse vertrou
wen gehandhaafd zou blijven. Een
woord van gelukwens aan de jubi
larissen besloot zijn felicitatiewoord.
Hij bleek respect te hebben voor de
genen, die 40 jaren geleden in de
boot durfde stappen, ondanks het
feit dat deze feitelijk in een dikke
mist rondvoer.
DANKBAAR
Deken Loonen meende dat in de
ze tijd, nu de nadruk meer komt te
liggen op de vak- dan op de stands-
H.H. VEEHOUDERS
Als de best gesorteerde spe
ciaalzaak in gebruiks art. voor
de veehouderij vragen wij Uw
aandacht voor de volgende ar-
tikelen:
Econom 's werelds beste vee-
scheermachine, H.K. Veever
losser (thans in prijs verlaagd)
Uierbeschermers voor 100%
afdoende tegen tepel betrap
pen, spanbeugels enz.
Kunststof oormerken voor
varkens (zeugen), iets gewel
digs. Verder alle veegenees
middelen welke buiten de An-
ti-biotica wet vallen, injectie
spuiten en tientallen andere
artikelen.
Voor reparatie van veescheer-
machines en het slijpen van
de messen ervan zijn we de
enige zaak ver in de omtrek
die dit zelf doet. Voor smeden
en handelaren hebben wij spe
ciale tarieven.
Aanbevelend:
M. MUIJSERS
Langstraat 28 Venray
Tel. 04780-1756
organisaties, ook de vakbonden meer
zullen moeten gaan doen voor het
geestelijke leven van hun leden. Dat
was wens nummer een. Een tweede
wens was, dat men zich speciaal bij
dergelijke feestdagen toch eens wat
meer in het verleden moest verdie
pen en zich moest realiseren, wat in
deze 60 jaren allemaal ten goede
veranderd is. Zonder de strijd voor
de toekomst daarmede te kort te
willen doen, moest een dergelijke
terugblik reden tot grote dankbaar
heid geven. Dankbaarheid, die men
nu dikwijls zo weinig aantreft. Met
de hoop dat de KABO, gedreven
door een sterk sociaal gevoel, haar
mensen zal blijven begeleiden en zal
blijven werken voor een betere we
reld, besloot hij zijn felicitatie-rede,
waarin hij ook de jubilarissen ge
lukwensen aanbood.
OPEN KAART
De heer van Goch bood namens
de NKV Venray gelukwensen aan,
waarbij echter naast zijn eis om
open kaart, ook gelukwensen aan
bood en zijn vertrouwen uitsprak
dat de KABO dienstbaar zal blijven
voor haar leden en dat zij haar kris-
telijk karakter zal blijven behouden.
Daarmede was dan het officiële
gedeelte ten einde en begon een
langdurige receptie, waarbij de be
stuursleden niet alleen veel geluk
wensen, maar ook vele bloemstuk
ken en cadeaux aangeboden kregen.