skelterraces
te Venray
Herinneringen van 'n oudgediende
Entree
A.s. zondag 28 september
Nationale
Circuit Parkeerterrein
Zwembad
Aanvang 2 uur
Opening
Bosch-
velfl-
college
f 2.50 volwassenen
f 0.75 kinderen
Venray
in het weekend
van koning Frederik de Grote, die
bijna een halve eeuw de Pruisische
Staat leidde. Voor het Gelders Over-
kwartier, speciaal voor de Latijnse
Scholen van Geldem en Venray, ligt
de verdienste van hervorming en
stimulering bij Peter Coninx, een
verwant van Venrays eerste Rector.
Hij verstevigde de financiële basis
van de school en verbreedde en sys
tematiseerde het onderwijsprogram.
Vier docenten gaven les voor ette
lijke tientallen studenten, die uit
verre omgeving tot Rotterdam en
Amsterdam toe Venray wisten te
vinden.
DE FRANCISCANEN KOMEN,
GAAN EN KOMEN TERUG
In 1793 namen de Paters Francis
canen, die sinds 1647 in Venray ge
vestigd waren, onder zware pressie
van de burgerlijke autoriteiten, de
leiding van de Latijnse School op
zich. Met drie „professoren" zetten
zij het onderwijs voort. Rond de
eeuwwisseling doceèrden ze aan een
veertig tot vijftig leerlingen het ge
bruikelijke program, waarin latijn
en Nederlands de zwaarste nadruk
kregen met als bijvakken geschiede
nis, aardrijkskunde, rekenen e.d. De
leerlingen waren bij particulieren in
de kost en brachten het dorp naast
studentikoos vertier en zekere wel
stand. Lang mocht de vreugde niet
duren. De Franse Revolutie en zijn
nasleep liet Venray niet ongemoeid.
Op 15 september 1802 werden de
Paters uit hun klooster gezet en, na
nog drie jaar moeizaam pogen, ging
de latijnse school in 1805 dicht. Eni
ge „verlichte" leken probeerden
daarna enige jaren het onderwijs
gaande te houden, maar naar het ge
tuigenis van de toenmalige Venray-
se Pastoor Lambertus van Elsberg
was hun „min voorbeeldig gedrag",
hun onkunde en hun vreemde ma
nier van onderricht de oorzaak, dat
de school leeg liep. Bovendien over
troffen hun salariseisen de mogelijk
heden van de Venrayse gemeente
kas. Het duurt dan tot 1837, voordat
de Latijnse School onder leiding van
drie seculiere priesters herleeft. Ze
ven jaar later herkijgen de Fancis-
canen hun geconfisceerde klooster,
dat door een Venrayse familie was
opgekocht om het bij het keren van
het getij aan de paters terug te
geven, op voorwaarde, dat zij zich
bereid verklaren ook de leiding van
de Latijnse School weer op zich te
nemen.
NAAR DE LEUNSEWEG
Op de plaats, waar nu het pand
Leunseweg 2 zich bevindt, bouwden
de paters in 1845 een eenvoudig ge
bouwtje. Afgezien van enige onder
brekingen tijdens de laatste wereld
oorlog, zal het onderwijs van dan af
ongestoord kunnen worden voortge
zet. De belangstelling neemt toe en
uitbreidingen blijken nodig in 1857,
in 1885 en in 1890. Het gebouwtje
van 1845 was een primitief bouwsel
van één verdieping, dat 4 klassen en
een studiezaaltje bevatte. Er werd
les gegeven door Pater Georgius de
Jongh, die tevens Gardiaan was van
het klooster aan de overkant. Hij
werd bij het onderwijs geassisteerd
door twee paters en de hee Arts uit
Venray. In 1857 wed de kap van het
schoolgebouw gelicht en werd een
verdieping toegevoegd. Zo kon de
klasruimte worden uitgebreid en
kwam er boven plaats voor een stu
diezaal, een recreatiezaal en een
kleine kapel. In 1885 werden op
nieuw twee klaslokalen aange
bouwd. Het geheel was inmiddels
een ratjetoe van niet al te beste
kwaliteit. Om althans uiterlijk de
zaak wat ooglijk te maken, werden
de buitenmuren met kalkspecie wit
gemaakt.
UITBREIDINGEN EN
NIEUWBOUW
Grootser is de aanpak in 1890. Dan
worden twee forse vleugels haaks op
het bestaande gebouw gezet. De
oude bouw wordt qua stijl aangepast
aan de laat-negentiende-eeuwse
bouwopvattingen, voorzover die
eigen waren aan de bouwmeester
Groenendaal, die voor de bouw ver
antwoordelijk was. De uitvoering
was in handen van een tweetal aan
nemers-metselaar en een tweetal
aannemers-timmerman. Drie ervan
waren Venayes: Potten, Jacobs en
Oudenhoven; de viede kwam van
over de Maas uit Ayen. In de mon
delinge overlevering gaat het ver
haal, dat ze alle vier 400,op de
bouw toelegden, behalve misschien,
zo zegt men, Jacobs, die als café
houder nog een tweede ijzer in het
vuur had. In zijn café hebben de
weinig fortuinlijke bouwvakkers
heel wat verdriet weg „gepruufd".
Bij de verbouwing en uitbreiding
in 1890 werden de ongerechtigheden
van het oudste stuk achter een half
steense muur weggewerkt en werd
een ingangspartij aan de Leunseweg
toegevoegd. Momenteel resteert van
dit oude geheel nog de vleugel,
waarin o.a. dwe „Groene Zaal" zich
bevindt. Wie in hedendaagse bouw
sommen denkt, is geneigd te glim
lachen, als hij leest, dat heel deze
bouwerij van 1890 werd gegund voor
31.000. De bekende strenge winter
van '90 gooide nogal wat roet in het
eten; daags voor Sint Katrien (25
november) begon het zwaar te vrie
zen; de zaak lag dertien weken stop.
DOOR HET RIJK GESUBSIDIEERD
Het lijkt waarschijnlijk, dat de
Franciscanen in Heerlen, waar ze al
sinds 1913 verantwoordelijk waren
voor de leidling van de daar geves
tigde HBS, tot de ervaring gekomen
waren, dat een door het Rijk erken
de en gesubsidieerde school onder
wijskundig heel wat breder kansen
bood, dan de op vergane glorie van
het verleden terende Latijnse
School. Bovendien maakte Rijkssub
sidie de financiële lasten veel draag
lijker. In elk geval werden de po
gingen het Gymnasium van Venray
„aangewezen" te krijgen in de aan
vang van de twintiger jaren met
succes bekroond. Dat betekende dat
van dan af de school door het Rijk
erkend' en gesubsidieerd werd. Met
de machtige steun van 's Rijks
schatkist in de rug kon nu het
schoolbestuur de vleugels verder
uitslaan. Architect Kayser uit Venlo
werd door de Sint Franciscusstich-
ting belast met de opdracht een
nieuwe school te on werpen. Hij con
cipieerde he schoolgebouw zoals
ook de huisvesting van het inter
naat, waartoe de paters hem tevens
opdracht gaven zodanig, dat de
reeds bestaande gebouwen in het ge
heel werden opgenomen. De nieuwe
school kon in september 1923 in ge
bruik worden genomen; het inter
naat kwam het daarop volgende jaar
klaar. Voor de nieuwe school staat
een aanneemsom genoteerd van on
geveer 115.000,Toen het geheel
voltooid was, waren in oud- ei
nieuwbouw samen 18 onderwijs
ruimten beschikbaar.
NA-OORLOGSE UITBREIDING
Als men de uitbreiding met enige
vaklokalen in 1953 en de tijdens het
laatste decennium steeds groeiende
aantal noodlokalen erbij rekent, was
dit de ruimte, waar tot het inge-
bruikneme van het nieuwe Bosch-
veldcollege in 1969, het middelbaar
onderwijs voor jongens in Venray
werd gegeven.
Dat het schoolgebouw eerst het
laatste decennium aan een forse
uitbreiding toe was getuige de 18
noodlokalen is weliswaar te dan
ken aan de democratisering van het
middelbaar onderwijs, maar toch ook
aan de verruiming van onderwijs
mogelijkheden.
In 1956 werd het gymnasium uit
gebreid met een H.B.S. en verander
de de school in een Lyceum: de eer
ste klas is gemeenschappelijk.
NAAR DE DUIZEND TOE
Het leerlingen aantal bedraagt in
1956 291 waarvan 136 extern zijn. In
1969 bezoeken 864 leerlingen de
school. Tussen deze twee jaartallen
ligt de groeiperiode van de school.
Tot de stijging van het aantal leer
lingen heeft ook bijgedragen de ves
tiging van het Missie-seminarie Ma-
riannhill aan de Westsingel in 1962,
dat in 1968 opgeheven werd, terwijl
de leerlingen van het gewezen gym
nasium Stevensbeek, die van de
overleden internaten van Venray en
Katwijk de schoolbevolking kwamen
versterken.
Tenslotte is het Boschveldcollege
sinds 1969 toegankelijk voor meis
jesleerlingen. Leidde de school sinds
1904 de leerlingen voor op het
staatsexamen gymnasium de eer
ste geslaagden waren Piet Janssen,
Edmond Emonts en Herman Zein-
stra sinds 1925 kan men eind
examen doen aan de eigen school.
BIJNA 1500 EINDEXAMENS
Vanaf 1961 kan men ook een
eindexamen H.B.S. afleggen. In to
taal werden er in de tijd van 1925
1968 1424 eindexamens gedaan en
1269 met goed gevolg.
In de nabije toekomst zal men ook
met een Havo- of een Atheneum
diploma het Boschveldcollege kun
nen verlaten dat op 4 oktober plech
tig in gebruik genomen zal worden.
Als de redaktie je vraagt om wat herinneringen aan het oude
gym van voor de oorlog, dan weet je feitelijk niet goed of je „ja"
of „neen" zult zeggen. „Moet dat nuis je tegenvraag, omdat
je op voorhand al weet, dat die oude herinneringen enerzijds per
soonlijke dingen zijn, anderzijds gekleurd worden door het gouden
randje van de historie. Ze zijn derhalve niet objectief. Maar als
je de pen pakt. Ziehier het resultaat
VENRAY EN ZIJN GYM
In het vooroorlogse Venray heeft
het gym een bepaalde rol gespeeld.
Niet zo zeer als onderwijs-instituut,
maar verschillende ouderen onder
ons weten nog, hoe de studenten in
de kost „lagen" bij vele Venrayse
families, voordat het internaat werd
ingericht. Daarmede was dat gym
in feite broodheer en een economi
sche factor in het Venrayse leven.
Meer nog dan onderwijsinstituut,
want de enkele Venrayers die in de
twintiger jaren gymnasiaal onder
wijs volgden, waren op de vingers
van een hand te tellen. Studenten
waren een stand apart, waar men,
ook al om den brode, hoog tegen op
zagDie afstand werd nog gro
ter toen een eigen internaat werd
opgericht en de priester-studenten
binnen de veilige muren van het in
ternaat werden opgeborgen, ver van
de verleidingen van de wereld, die
in feite Venray was. Die afstand
werd geaccentueerd doordat de stu
denten toenmaals baretten droegen,
zwart fluweel liefst, als om duide
lijk te maken dat het wezens van
een andere rangorde waren.
De stichting van het eigen inter
naat maakte het gym feitelijk een
dorp in het dorp. Een geestelijk dorp
misschien, maar waarin een rector
een veel döminerender figuur was,
dan bijv. een burgemeester in Ven
ray zelf. In waardigheid deden ze
niets voor elkaar onder, in macht
won de rector het
's MORGENS VROEG,
's AVOND LAAT
Het gym was en is jaren geweest
een van de klein seminaries van de
Pater Franciscanen, de voedster van
de Minderbroedersorde. Als zodanig
was het een zwaar bewaakte vesting
waarin het wereldse buiten gehou
den werd en de jeugdige roeping met
zorg en liefde omringd werd
Om de een of andere mij duis
tere reden kreeg toch de wereld
toegang tot die veste. Namelijk in de
vorm van externen. Jongelui uit het
dorp, die middelbaar onderwijs wil
den volgen hun aantal was en
bleef zeer gering moesten op het
gymnasium terecht kunnen.
Ik zeg met opzet „moesten", want
al van de eerste dag af, lieten som
mige leraren ie als extern duidelijk
merken niet bapaald ingenomen te
zijn met je voornemen juist in deze
vesting les te komen nemen.
„Ik heb op iedere extern nog een
rietje kapot geslagen", was de gulle
welkomstgroet, waarmede een voor
malig geestelijk tekenleraar de 11-
12 jarige externen begroette, die
voor de eerste keer in een echt te
kenlokaal tekenles kwamen nemen.
Ik heb altijd gedacht dat om die
wereldse verleiding van de externen
zo klein mogelijk te doen zijn, men
voor hen een programma opgesteld
had, dat er niet om loog. In deze tijd
van Maagden- en andere huizen
moet dat klinken als je reinste sla
vernij. Maar feit was dat je 's mor
gens om half 6 's winters om 6 uur
v,m. je op het gym had te melden.
Dan begon namelijk de H. Mis en of
er straatverlichting was of niet (en
die was er niet) je had daar op tijd
te zijn, ook al kwam je uit Castenray
of ergens uit 't binnenland van het
Venrays Broek. Je kreeg drie kwar
tier voor je ontbijt, een uur 's mid
dags voor het diner, drie kwartier
voor de lunch en 's avonds om 8 uur
kon je de deur van het gym achter
je toe laten knallen. Dan zat de dag
er opVooral de vaders van die
dagen hebben heel wat offers moe
ten brengen, want zij waren het die
op die onmogelijke ochtenduren hun
zoon uit bed moest zien te tromme
len
PATER SERGIUS
Als vanzelf duidt dan de naam op
van Pater Sergius Emonts, een Ven
rayse franciscaan, doctor in de let
teren, die de zorg had voor de ex
ternenEen zorg, die hij letter
lijk en figuurlijk jaren gedragen
heeft. Dat wil zeggen, dat hij er
's morgens om half 6 en 's avonds
om 8 uur was en tussen door de aan
hem toevertrouwden begeleidde. Zo
niet goedschiks, dan maar kwaad
schiksMee moesten de externen
op de wandelingen naar de Zeven
Heuveltjes nabij de Barrier, maar of
ze wel in de film mochten komen,
die er dan vroeger eens per jaar ge
draaid werd, was telkens onderwerp
van discussie. Vanwege de plaats
ruimte, snapt U
Het feit dat ik als extern mee
mocht doen in de toneelvoorstelling
op het rectorsfeest, was 'n doorbraak
die ik toen niet begrepen heb, maar
die de jonge toneelpater in al zijn
argeloosheid toch de nodige op- en
aanmerkingen van zijn oudere col
legae bezorgde
NIET ONDRAAGLIJK
Was het leven van een extern op
het roemruchte gym, zoals Pater
Eliseus Bruning eens dichtte en
zong, dan onverdraaglijkBe
slist niet.... Je besefte te weinig
van he feit dat .ie feitelijk het we
reldse element was op dit semina
rie, dan dat je er last van had.
Zo nu en dan werd je een gefouil
leerd of je geen Mars-stukken mee-
smokkelde of, wat nog erger was,
een brief meesmokkelde van wie en
waar dan ook. Maar dat hoorde bij
je externen-bestaan, zoals je wist
dat je in het dorp geen sigaretten
moest roken; want als ze je daar mee
snapten, was je nog niet jarig. Maar
voor de rest viel dat alles weg in die
grote gemeenschap, die het Gym van
die dagen vormde en waar je on
danks je extern-zijn toch in op
genomen werd. Waar je vriendschap
vond en de herinnering gouden
kantjes weeft rond de gedachtenis
van monniken als Pater Rumoldus
Peeters, Pater Ludgerus Zeinstra
met zijn beroemde en beruchte La
tijnse tabellen, Pater Flavius Vis
sers, de brouwerszoon, die jaren de
kindermis opdroeg en natuurkunde
gaf. Aan Pater Donulus Schopman,
die Homerus even lief was als zijn
bibliotheek, aan Pater Titus, fragiel
als het Frans dat hij onderwees,
aan de Leeuwenjager, die Guido Ge-
zelle citeerde en planten determi
neerde, aan Pannemans, wiens wi
chelroede wij belangrijker vonden
dan het Duits, dat hij ons vertalen
lietAan Pater Angelicus Stok
man, econoom, tekenleraar en ont
werper van het H. Hartbeeld, dat
sterker als hij de tijd trotseert en
nog altijd beschermend zijn handen
over Venray uitstrekt, zoals hij dat
eens deed over de kas van het gym.
Aan Pater Otger, die als doctor in
VERKENNERSJAAR GEOPEND
Rowans en verkenners openden
het seizoen met een geslaagd smok-
kelspel. Het geheel stond onder lei
ding van Br. Cortooms als gevolm.
leider en J. van Bergen.
DC-R G. I.inssen sprak met en
kele toeoasseliike woorden de drie
hordes verkenners en de Rowans
toe. waarna het spel een aanvang
kon nemen.
Zeer binnenkort zullen nadere
mededelingen worden gedaan om
trent de feestelijke ingebruikname
van de nieuwe basis aan de Maas-
heseweg.
SCOOTER IN BRAND
Op de Julianasingel geraakte,
waarschijnlijk doordat men te kort
met vuur bij de scooter kwam, deze
motor in brand. De scooter, toebe
horend aan B. G. R. uit Venray,
verbrandde gedeeltelijk.
TE HOOG GELADEN
Ondanks de vele waarschuwings
borden welke de doorganghoogte
van het in aanbouw zijnde viaduct
aan de'Leunseweg aangeven, reed
zaterdag de te hoog geladen vracht
auto bestuurd door Th. G. G. uit
Hunsel, toch door. Hij kwam daar
door in aanraking met het voorpor
taal van het viaduct, waardoor scha
de aan auto en voorportaal ontstond
en een deel van het geladen stro op
de rijbaan terecht kwam. Een en an
der veroorzaakte naast schade, hin
der en opstopping. De gemeentepoli
tie maakte procesverbaal op.
AAN BEKOMEN VERWONDINGEN
OVERLEDEN
In het ziekenhuis te Nijmegen
overleed in het afgelopen weekend
de 10-jarige Jeremias de Fretes aan
de verwendingen die hij had opge
lopen bij een verkeersongeval op
donderdagavond.
Het slachtoffer wilde toen met zijn
rijwiel via de Kruisweg de West
singel naar de Parkstraat overste
ken en lette daarbij onvoldoende op
het verkeer. Hij werd aangereden
door een bestelauto van de Coöp.
Zuivelfabriek Noord-Limburg. Na
eerst overgebracht te zijn naar het
St. Elisabeth-ziekenhuïs alhier, werd
hij later naar Nijmegen vervoerd.
INVALIDE SCHONK TWEE
WEDSTRIJDBALLEN
De bij een verkeersongeval inva
lide geworden Theo Hendriks kan
zijn vroegere sport, de voetbalsport,
niet vergeten. Dat blijkt wel uit het
feit dat hij de veteranen van de
voebalclub SW een wedstrijdbal
schonk, maar daarnaast een tweedie
bal gaf aan het eerste elftal van
SVV om verloot te worden.
Theo werd voor deze geste bijzon
der geprezen door het bestuur van
SVV. De heer Hendriks kwam reeds
eerder in het voetbalnieuws toen hij
de klassieke talen, verstrooid en
wel, zijn leraars-loopbaan toen be
gon Het zijn enkelen van de
velen, die hun tijd en him leven ge
geven hebben aan de opleiding van
honderden priesters, van duizenden
mannen, waarvan er thans in alle
mogelijke sectoren van het maat
schappelijk leven zo velen een lei
dende positie innemen. Ze waren de
bewakers en beschermers van dat
roemrijk oude Venrays gym, met de
opdracht, non scolae, sed vitae te
onderwijzen en te leraren. Zij heb
ben echter beiden gedaan. Voor het
leven hebben ze hun jongelui klaar
gemaakt, maar ook de school hebben
ze beroemd gemaakt. En dat een be
perkt aantal jaren te heben mogen
beleven en te ondergaan is nog
steeds een kracht waar dankbaar
uit put
Een ex-extem.
een pupillenelftal van SW bij het
behalen van het kampioenschap in
hun afdeling voor iedere speler een
enveloppe met inhoud aanbood, ter
wijl de aan voeder van die pups
een bloemenruiker kreeg aangebo
den.
NIEUWE OVERSTE
Tot overste van het convent van
de Zusters van Liefde van het psy
chiatrisch ziekenhuis St. Anna is
benoemd de eerw. zuster Ancilla
Maria. Zuster Ancilla is thans ver-
pleeghoofd van het psychiatrisch
centrum Sancta Maria te Noordwij-
kerhout. Zij zal begin volgende
maand haar Venrayse funktie aan
vaarden.
Men verwacht dat het psychia
trisch ziekenhuis St. Anna een an
dere bestuursvorm zal krijgen, om
dat dit ziekenhuis dan zal worden
omgezet in een stichting.
OPPERWACHTMEESTER
TIJMENSEN BEVORDERD
Met onmiddellijke ingang is tot
waarnemend korpschef van de ge
meentepolitie van Venray benoemd
opperwachtmeester C. Tijmensen.
Bij deze benoeming is hij tevens be
vorderd tot adjudant.
Adjudant Tijmensen is de eerste
adjudant van de gemeentepolitie
Venray. Hij was ongeveer 2 jaar
waarnemend groepscommandant van
de groep Venray der rijkspolitie.
Voorheen was hij postcomman-
dant der rijkspolitie te Siebenge-
waid.
Reeds op korte termijn zal het
personeel van de rijkspolitie van de
groep Venray, dat de wens te ken
nen geeft over te willen gaan naar
de gemeentepolitie geüniformeerd
worden met het uniform van de ge
meentepolitie.
Sollicitatiemogelijkheden voor dit
gemeentelijk politiecorps zullen de
ze week in de daarvoor bestemde
organen verschijnen. Binnen het
jaar denkt men het korps volledig
te hebben bezet. Dat zal dan inhou
den dat Venray heeft een korpschef
in de rang van hoofdinspecteur, de
heer G. de Bruvn; een adjudant
waartoe thans de heer Tijmensen
benoemd is, 5 brigadiers en 24
hoofdagenten en agenten.
BROMFIETSER VIEL
Door tot nog toe onverklaarbare
oorzaak kwam in de nacht van zon
dag op maandag omstreeks 2 uur de
17-jarige bromfietsberijdster mej. A.
v. d. B. op de Maasheseweg te val
len en bekwam daarbij zodanige
verwondingen dat zij met een sche-
delbasisfractuur naar het ziekenhuis
moest worden overgebracht.
BROMFIETSER AANGEREDEN
Op de kruising HorsterwegKlein
Oirloseweg te Castenray werden de
voorrangsregels niet in acht geno
men. Er ontstond een botsing tussen
de bromfietsberijder W. van Z. en de
vrachtauto bestuurd door L. v. d. L.
uit Nieuwland. Hoewel de brom
fietsbestuurder kwam te vallen vie
len de verwondingen nogal mee.
Bromfietsen en auto werden licht
beschadigd.
AUTORALLY IN OIRLO
Voor de vierde maal organiseert
fanfare „Ons Genoegen" uit Oirlo
een autorally. Deze rit wordt verre
den volgens KNMV-reglement 1969
en is uitgezet door de heer Janssen
uit Venray.
De route loopt door de gemeente
Venray en de lengte is 43 km.
Ook de Óirlose mensen worden
uitgenodigd om in grote getale deel
te nemen. Hiervoor zijn aparte prij
zen beschikbaar gesteld. Voor de
zgn. A klassers zijn prachtige en
waradevolle gebruiksartikelen be
schikbaar gesteld.
Inschrijven kan men vanaf 13.00
uur in het kantoor van de boeren
bond, Dep. Petersstraat. De uitleg
van de rit en prijsuitreiking is di-
rekt na de finishsluiting in café
Linskens tegenover de kerk. Deze
rally wordt a.s. zondag 28 sept. ge
houden te Oirlo.