een hopeloze Verlovingsplannen? er ligt een map vol ideeën voor u kiaar Ï8C- 139.- DE MENS HOUDE DE RAT IN HET LEVEN ALHOEWEL DE RAT ZIJN ERGSTE VIJAND IS In Venrays gemeentebegroting 1969 wordt bijna 11.500,uitge trokken voor rattenbestrijding. Dat doet men door het uitleggen van bestrijdingsmiddelen op de puinplaatsen, op het vloeiveld en langs waterlossingen, terwijl men daarnaast aan de mensen ver giftigd graan ter beschikking stelt om de rat te bestrijden. Een bedrag dat om en nabij praktisch ieder jaar nodig is. Van alle dieren die op aarde leven heeft er niet één zoveel men sen gedood als de rat. De kwestie is, dat dit vieze knaagdier ziek tekiemen bij zich draagt en dus verspreidt, zonder daar zelf onder te lijden. In deze tijd vindt men op de rat de verwekkers van de ziekte van Weil (die open water levensgevaarlijk als zwemwater maken), van paratyfus en brucellose. Verder draagt de rat dier ziekten over zoals mond- en klauwzeer, varkenspest en de ziekte van Bang. Maar in de Middeleeuwen verspreidden de ratten de versczhrikkelijke pest. Deze ziekte heeft toen nog altijd méér mensen gedood dan alle oorlogen en verscheurende dieren bij el kaar. Een gezellig praatje wordt dit dus niet. Maar misschien is het toch wel leerzaam. ER ZIJN VELE SOORTEN RATTEN Op het ogenblik is de rat zijn ge weldige schuld aan het inlossen. Men heeft n.l. albino's van de bruine rat gekweekt en die zijn als laborato- rium-dieren bekend. Zij worden bij duizenden gekweekt en als proefko nijnen gebruikt. Zij worden zo tam dat men er gerust mee spelen kan. Er zijn overigens vele soorten rat ten. Allereerst de bruine rat die overal voorkomt waar voedsel te vinden is, maar vooral in huizen, schuren, hokken enz. en die de mens dus vergezelt. Van de 100 lezers die wel eens een rat hebben zien weg lopen, zullen er 99 alleen de bruine rat gezien hebben. Hij kan baby's lelijk toetakelen en als hij in de be nauwdheid komt zelfs een mens aanvallen. Op de tweede plaats is er de zwar te woelrat die als een mol in gan gen in de grond leeft, vooral bn wai ter. Deze rat is gedrongener, heeft een korte staart, oren die nauwelijks uit de vacht steken en is zwartbruin tot grijsbruin van kleur. Hij houdt zich n.l. weinig bij de mensen op. Ten derde is er de zwarte huisrat, ook wel scheepsrat, blauwe rat of dakrat genoemd. Deze heeft een he kel aan vocht en komt alleen in de droge streken van ons land voor. Deze rat en de bruine zijn de grote mensendoders uit het verleden. BISAMRAT De vierde rattensoort is de mus kus of bisamrat, die 50 tot 60 cm lang kan worden en oorspronkelijk alleen in Amerika voorkwam. Het dier heeft een mooie, dichte en don kerbruine vacht en daarom werd en wordt fel op hem gejaagd. De da mes die een bontmantel van bisam verkiezen, lopen dus in rattenvellen. In 1905 begon men in Tsjecho-Slo- wakije een paar dieren van dit soort te kweken. Later volgden bijna al le Europese landen. Maar zoals wel vanzelf spreekt ontsnapten er af toe dieren en deze vermeerderden zich schrikbarend omdat ze hier geen natuurlijke vij anden en weinig mededingers vin den. Ze eten n.l. de onderste stengel delen van water- en moerasplanten. In Amerika waar praktisch geen dijken en lage polders voorkomen, was men niet bang voor de bisam rat, maar in Europa wel. Het dier ondermijnt dijken en heeft al heel wat overstromingen veroorzaakt. De bestrijding is dan ook internatio naal opgezet, vanuit Parijs. De rat is n.l. al tijdens de oorlog in ons land doorgedrongen vanuit België en nog steeds komen daar de meeste dieren vandaan. Op de bestrijding gaan wij hier niet in; die wordt met kracht aangepakt d.m.v. vangpremies en rijksrattenvangers. Maar alleen En geland en Ierland (eilanden) konden hem geheel uitroeien. SCHELDWOORD In onze taal neemt de rat geen eervolle plaats in. Men is zo arm als ex kerkrat, want in een kerk is geen voedsel te vinden. Een hotel- rat is een boef en wie als de ratten het zinkende schip verlaat staat er niet best voor. Hij kan met Harry Mulisch een bericht aan de ratten koning zenden. De naam „rat" is een eigenaardig woord. Het is Germaans, maar prof. J. de Vries vermoedt, dat het hier pas met de volksverhuizing vanuit het Oosten naar onze streken is gekomen en wel via Zuid-Rus land. De naam rat of rot betekent „knaagdier" (Latijns rodo ik knaag) en onze verre voorouders moeten een soortgelijk werkwoord gehad hebben. Vandaar ook het hoogst merkwaardige feit, dat de rat in de Germaanse, de Romaanse en de Keltische talen precies dezelfde naam heeft. De Gotische naam rat heeft geen verwanten in enige taal van het oosten, waar de rat vandaan is gekomen. DE MENS EN DE RAT De rat is bang en schuw. Hij ver dedigt zich alleen in doodsangst. Maar hij is listig, legt wintervoor raden aan en weet overal wel een gaatje te vinden waardoor hij naar binnen kan dringen. Het is waar, dat ratten paarsgewijs eieren stelen, d.w.z. dat de ene rat het ei met de voorpoten omvat terwijl de andere ei en collega aan de staart van de laatste wegsleept! Zou de mens afvallen vernietigen of diep begraven en zorgen dat de rat niet bij voedsel kon komen dan zou met name de bruine rat van ge brek uitsterven. Dit is zelfs in onze tijd nog niet bereikt en in de Mid deleeuwen, toen zoveel gebouwen en schuren van hout waren, al hele maal niet. Men wist toen dat de pest een besmettelijke ziekte was, ver moedde zelfs dat de ratten haar overbrachten maar slaagde er hele maal niet in de ratten goed te be strijden. Katten en honden (plus de wilde kleine roofdieren zoals bunzing, otter, wezel en hermelijn) bijten wel ratten dood, maar het vlees stinkt. Zelden of nooit zal een roofdier een rat oppeuzelen. En dat had tot ge volg dat de roofdieren nu niet zo heel erg achter de rat aanzaten. Poes pakt liever een vogeltje, want dat smaakt veel beter, ondanks de verenhinder. Goede foxterriers kun nen verbeten rattenvangers zijn, maar in de holen en nesten dringen zij niet door. AFSCHRIKKEN De mens ging de rat aanvankelijk te lijf met vallen of klemmen, vang- kooien, kloosters en.... bijzondere rattenvangers. Vroeger waren de klemmen en vangkooien zeer ge liefd, want daarin kon men een rat levend vangen. Dat was waardevol, want dan maakte men ijlings een ketel kokend water gereed en ging met de levende rat langs holen en gaten. Telkens kreeg de arme rat een droppel kokend vocht op zijn huid, zodat hij het uitgilde van de pijn tot hij stierf. Deze angst- en doodskreten maakten, dat de andere ratten ijlings de benen namen! Het gevolg was echter alleen, dat boer Janssen zijn ratten naar boer Pie- tersen joeg. Na verloop van tijd kwamen ze wel weer terug In het noorden des lands gebruik te men rattenkloosters. Dat zijn houten kisten in de vorm van een glaskrat (tamelijk smal dus). Zo'n klooster vulde men met stro en wat graankorrels en zette het ergens neer waar ratten kwamen. De ratten vestigden zich al gauw in zo'n kloos ter. Was het zover dan sloot men de kleppen en liet het hele klooster in de vaart zinken. Zo verdronken de ratten. Na droging en uitschudden kon het klooster opnieuw worden gebruikt. Hiermee kon men het on gedierte tamelijk goed in bedwang houden. MET DE HAND! Vroeger waren er in vele streken ook speciale rattenvangers. Deze pakten ratten met de hand, drukten tussen duim en wijsvinger de sche del (van het dier) in en wierpen ze in de kruiwagen. Wanneer deze vol was werd die in triomf rond gereden! U vraagt natuurlijk of de ratten soms naar die vangers toe kwamen. Dat was inderdaad het ge val. Ratten nestelen zich n.l. graag onder stenen of betonnen vloeren. De gangen staan echter veelal met elkaar in verbinding. De rattenvan ger stopte eerst alle gaten dicht met een mengsel van leem en glassscher- ven en stampte dat goed aan. Maar één gat liet hij open en dat be waakte hij, terwijl anderen met em mers water de gangen begonnen te vullen. Op die wijze kwamen aHe ratten één voor één naar boven waar de dood hun wachtte óf zij verdronken onder de vloer! De sage van de Rattenvanger van Hameln is een vermenging van twee soorten vertelsels. De ene betreft een mythe: kinderen verdwijnen door magische kracht in rivier of berg wand. De andere is het gewone ver haal van de rattenvanger. Dat rat ten echter door muziek bekoord worden is sage: het dier is volstrekt onmuzikaal. Sinds de vorige eeuw is men de ratten met vergif te lijf gegaan en ook wel met suspensies van virussen en bacteriën die de rat aantastten. Het gif overwon en op den duur had men giften die praktisch alleen voor knaagdieren schadelijk waren. Vóór het zover was zijn echter heel wat onhandelbare echtelieden door rat- tekruid (arsenicumoxydeom zeep gebracht. Want het wapen der vrouw is het vergif KANNIBALEN Tegenwoordig kunt u op ieder ge meentehuis een zakje haverkorrels halen dat met gif is doordrenkt. Daarvan hebben de ratten niet te rug. De Russen hebben echter de eer voor het eerst de biologische bestrij ding van ratten te hebben inge voerd. Dat deden zij aldus. Zij kweekten ratten in laboratoria, bij duizenden. De jonge mannetjes wer den na het spenen gecastreerd. Dat kan men chemisch doen. Deze on vruchtbare mannejtes kregen nu maandenlang niets anders te eten dan fijn gehakt soortgenoten, die als overtollige exemplaren in de vleesmolen verdwenen, zoals oude ratten die niet meer vruchtbaar waren en het overschot aan vrouw- tjesratten. Het gevolg was ,dat de mannetjes ras-echte kannibalen werden en ten slotte niets anders meer lustten dan rattevlees, dood of levend. Deze kan nibalen liet men los op iedere plaats waar ratten in het wild leefden. Het gevolg kunt u raden: de kannibalen drongen door in de holen en nesten van him wilde verwanten en peuzel den alles op wat hun voor de bek kwam. Zelfs vrouwtjes spaarden zij niet. En daar zij zelf onvruchtbaar waren stierven zij zonder nakome lingen te hebben verwekt, zodra de ratten „op" waren Deze werkwijze bleek doeltref fend, maar duur te zijn. Wij houden ons daarom liever aan het gemeen tegif. En mocht u dit een vies en giftig en wreed praatje vinden: zorg dan dat de ratten niets bereiken kunnen dat zij lusten. Want nog al tijd geldt de waarheid, dat de mens de rat bestrijdt en hem tegelijk door zijn onnadenkendheid in leven houdt. Een rat doet alleen maar schade; hij heeft geen enkel nut! VENRAY Om even op Venray terug te ko men, in het afgelopen jaar is meer dan 3000 kg gemengd en vergiftigd voer uitgestrooid. Men schat dat daarmede het lot bezegeld is van ruim 40.000 ratten in onze gemeente. Maar nog zijn er boederderijen, waar |men deze dieren rustig ziet eten uit ;de automatische voederbakken van de kippen, nog zijn er boedreijen, waar men honderden guldens zou willen geven om van die dieren af te zijn. Men schat dat een ratten- paar per jaar meer dan 100 kg meel opvreet. Maar een ratten-paar kan ook 250 nakomelingen hebben, die alles bij elkaar dan meer dan 6000 kg graan of meel opvreten. De scha- de-post kan men zelf berekenen, af gezien van de schade, die ze zo nog aanbrengen met hun gangen en gra ven. De vraag is echter of we met de huidige ratten-bestrijding er zijn. Dat is iets, wat we betwijfelen. Nog te veel wordt het aan aan bepaalde gemeente overgelaten, nog te veel is het eigen intiatief of de eigen lak- sigheid, die zorgt voor uitroeiing of instandhouding. En dat is gezien de ernst van het feit een onjuiste zaak. RIKKEN TEN BATE VAN S.V. LEUNEN Op de rikavond te Leunen werden de volgende prijzen behaald. 1. J. van Dijck, Leunen 2. M. Janssen, Veulen 3. H. Janssen, Leunen Dames prijs mevr. Bistervels, Venray Middelprijs: A. Lucassen, Leunen Meest betaald: van Ooi, Venray. De volgende rikavond wordt ge organiseerd a.s. maandag 20 januari in café Martens te Leunen. INVALIDEN SPORTCLUB „VENRAY" Na de feestdagen van Kerstmis en Nieuwjaar is men weer volop bezig met de trainingen van tafeltennis- en zwem club. De leden worden verzocht ge zien de te verwachten wedstrijden die er komend seizoen weer geor ganiseerd zullen worden door de Ned. Invaliden Sportbond zoveel mogelijk aktief aan de zwem- en tafeltennissport te gaan deelnemen. De trainingen zijn: zwemclub elke zaterdagochtend van 1011 uur in Venray's overdekt zwembad. Voor de tafeltennisclub: elke dins dagavond van 9.00 - 10.30 uur in de gymzaal, Beukenlaan 6a. Eventuele belangstellenden zijn ten alle tijd van harte welkom. NED. KATH. INVALIDENBOND DEKENALE AFD. VENRAY A.s. maandag 20 januari zal de afdeling Venray in samenwerking met de afdeling Horst van de Ned. Kath. Invalidenbond haar winter- programma voortzetten met een kienavond in het zaaltje van café In den Engel, Grotestraat te Venray. Het aanvangsuur is gesteld op 7.30 uur 's avonds. Na de uitermate goed geslaagde St. Nioolaas- en Kerstavond verwacht het bestuur wederom een grote opkomst. GEMEENTEPOLITIE IN OUDE LANDBOUWSCHOOL? Momenteel is men aan het onder zoeken in hoeverre de oude land bouwschool aan de Stationsweg bruikbaar te maken is voor de huis vesting van de in oprichting zijnde Venrayse gemeentepolitie. Deze school ligt centraal en heeft de be schikking over een ruim achterter rein. Gaat U zich dit jaar nog ver loven? Hebt U plannen voor de „grote gelukkige stap"? Vraag dan alvast naar onze speciale juweliersmap vol interessante gegevens voor Uw verlanglijst. Natuurlijk vindt U daar ook Slles in over ons uitgebreide assortiment verlovingsringen. Komt U eens langs. Onze ju weliersmap ligt nu al voor U klaar. GROTESTRAAT 16 -VENRAY - TELEFOON 04780-1261 TUMMERS OPRUIMING ELECTROGRAMMOFOON (TYPE AG 4431) met krachtige versterker en platenspeler. Geschikt voor mono- en stereo-grammofoonplaten. Stereo opname-element met diamantnaald, van 119^" raor 149." PHILIPS ELEKTROGRAMMOFOON (TYPE GF HO) met versterker. Kan spelen op lichtnet en op batterijen. Schakelt automatisch over als u de steker in of uit het stopcontact doet. Direct speel- klaar. Geschikt voor stereo- en monoplaten. Drie snelheden. PHILIPS BANDRECORDER (TYPE EL 3572) met 2-sporentechniek, extra aansluitingen, auto matische opname-sterkte regeling etc. van 283. voor 239.- RADIO - T.V. - WASAUTOMATEN CENTRIFUGES - STOFZUIGERS EN ALLE ANDERE ELECTRISCHE HUIS HOUDELIJKE APPARATEN PHILIPS CASSETTE RECORDER (TYPE EL 3302) voor opnemen en weergeven waar en wanneer U maar wilt. van vpor 199.- ROERMOND: LAURENT1USPLEIN 9, TEL. 5351 - HELDEN-PANNINGEN: MARKT 39, TELEF. 1300 - VENRAY LANGSTRAAT I, TELEFOON 3030.

Peel en Maas | 1969 | | pagina 10