HET CENTRUMPLAN een desillusie Venrayse jongens tegen Troelstra WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN ÏE 50 jaar geleden VRIJDAG 8 NOVEMBER 1968 No. 45 NEGEN EN TACHTIGSTE JAARGANG PEEL EN MAAS DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL 2727 GIRO 1Q5D6S2 PRIJS PER KWART AAI [bulten Venray 2J25) Elders in dit blad leest U de of ficiële mededeling dat het voör Ven ray ontworpen CentrumDlan door het betreffende ministerie verwor pen is. Dat betekent dat van hun kant dus geen cent beschikbaar wordt gesteld, nodig om al het schoons en fraais van dit plan te verwezenlijken en dat men het dus in feite in de prullebak kan gooien. Weg schone dromen Over vier baanswegen, nieuwe winkelstraten, een hoog huis hier, een flat daar. Weg parkeerterreinen aan de rand van het centrum, weg doorbraken. De Hoenderstraat blijft Hoender straat en de plannen rond het Eind trokken aan het kortste Eind. Het blijft zoals het was en is. Het plan is economisch te kostbaar en men moet maar zien dat men bin nen 3 jaren een ander meer simpe ler plan op tafel legt, dat minder kostbaar is en meer economisch Laten we eerlijk zeggen dat deze boodschap een bittere pil is. Er zijn natuurlijk altijd mensen, die zeggen zullen dat ze niets anders verwacht hadden, want men deed maar net of het geen geld kostteEn ze blij ken gelijk gekregen te hebben. Maar dan vraagt men zich af, hoe het mo gelijk is dat de honderd-en-een in stanties, waarmede reeds bij de op stelling van plan overleg moest wor den gepleegd, nooit de waarschu wende vinger hebben opgestoken en openlijk gezegd hebben, dat het te bar werd. Hoe lang is het geleden dat een trotse burgemeester kon zeggen, dat Maastrichtse instanties het centrum-plan van Venray een „schoon" plan noemden. Nu blijkt het te schoon te zijn in die zin, dat het te duur is. Het vooruitstrevende Venray was een van de eerste dat zich opmaakte om de ontwikkeling van het centrum voor de toekomst vast te leggen. De kom, die door het wederopbouwplan praktisch zijn oude vorm terug ge kregen had, zou te klein worden, nu Venray-kom steeds meer uitgroeit tot een kleine stad en als streekcen- trum steeds grotere betekenis gaat krijgen, nu en in de toekomst. De wettelijke mogelijkheden daar toe lagen vast en men heeft de ste- debouwkundige opdracht gegeven zich over die toekomst te beraden. Vraag niet hoeveel vergaderingen, hoeveel man-uren, hoeveel overleg, hoeveel inspanning dit plan in de voorbije jaren gevraagd heeft. Zo groeide het langzaam maar ze ker, tot op een gegeven ogenblik de raad en daarna het Venrayse publiek zich over tekeningen en plannen kon buigen, die enerzijds protesten op riepen, maar anderzijds toch van een bepaalde toekomstvisie getuigden, waar men wel even stil van werd. Want zo werd ons toch maar even Venray uit het jaar 2000 voor ogen gelegd en dat loog er niet om. Die protesten gingen niet over de kostbaarheid van dat plan, maar hadden gewoonlijk zeer persoonlijke redenen. De een mocht daar niet verder meer uitbreiden, de ander zou van zijn huidige plaats moeten vertrekken en een derde zou een stuk grond kwijt raken omdat er een weg over gepland was. Maar de doodgewone sterveling had er geen notie van wat een en ander zou gaan kosten en was in de stellige verbeel ding dat een dergelijk plan nooit op tafel zou zijn gelegd als het finan cieel niet haalbaar zou zijn. En had men niet de tijd tot het jaar 2000. Alle tijd, aan dit centrumplan be steed, zal dan wel niet helemaal ver loren zijn, maar het grootste deel toch wel. Dat is al een schadepost van beduiding. Een ander schadelijk punt is dat op bepaalde punten van de kom, juist voor de verwezenlij king van dit centrumplan bepaalde aktiviteiten van particulieren en in stellingen zijn stop gezet. Ze konden hun zaken, werkplaatsen en instel lingen niet veranderen, niet uitbreiden en zijn belemmerd in hun doen en laten. Sommigen van hen hebben ge protesteerd, anderen hebben gehoopt dat de periode slechts kort zou du ren en weer anderen hebben die ak tiviteiten maar in de ijskast opge borgen. Over deze dingen wordt over het algemeen vrij snel heen gewandeld, want de enkeling heeft niet veel meer te zeggen, als de grote massa er mee akkoord gaat, maar wat nu? Nu blijkt ook dat dikwijls vergeefs te zijn geweest en dat niet alleen, wie garandeert hen dat hun lijdens weg weer niet met drie jaren ver lengd wordt, om dan misschien weer te horen, dat het niet kan. In plaats van te kunnen beginnen aan de verwezenlijking van het centrumplan, gaat de procedure op nieuw beginnen, gaat er weer kost bare tijd in zitten en worden men sen gehinderd. Is het wonder dat men zich af vraagt of zulks nog wel enige zin heef, als men niet van te voren weet hoever men kan gaan en tot welke hoogte het rijk bereid is een helpen de hand toe te steken voor verbete ring van bepaalde toegangswegen, voor sanering van bepaalde buurten, voor de aanleg van een nieuwe win kelstraat, om parkeermogelijkheden te scheppen. Heeft het nog zin scho ne prenten en maquettes te maken van een Venray in het jaar 2000,-als men nu weer over drie jaren de boodschap krijgt dat het weer te duur is. Want uit de voorafgaande tijd is wel gebleken dat alle scho ne plannen-makers een ding verge ten hebben, namelijk dat ze ook nog betaald moeten worden. Wie garan deert dat zulks weerniet gaat ge beuren? Want een gemeentebestuur is in deze ook afhankelijk van wat andere instanties beslissen, van wat een stedebouwkundige meent dat dient te gebeuren. Als dan, zoals schijnbaar in het verleden gebeurd is, niemand zegt: ho stoppen jon gens, want het is financieel niet 50 jaren is het büna geleden dat ook Venrayse jongemannen in het geweer kwamen om Koningin en vaderland te gaan verdedigen. Ze trokken daartoe naar Den Haag om desnoods zoals zo fraai gezegd werd met him leven de socialisten te gaan verhinderen om de macht over te nemen, de Koningin te verjagen en de toen malige regering onder Ruys de Bcerenbroek aan de kant te zetten. Wat was er toen dan feitelijk aan de handOm het een te begrijpen moet men het ander weten en daarom dit eerste artikel, waarin een overzicht gegeven wordt van de novemberdagen van 1918, 50 jaren geleden. DUITSE FRONT INEEN In september 1918 begonnen de geallieerden in de eerste wereldoor log aan hun zoveelste offensief, maar nu met een overvloed van manschappen en materieel. En in derdaad lukte het hen diep in Duit se linies door te dringen. Ook de bondgenoten van het kei zerrijk stonden er slecht voor. Oos tenrijk had al opgegeven. De Bul garen vroegen om wapenstilstand. De Turken werden uit geheel Pa lestina verdreven. In het Duitse moederland zag het er niet rooskleurig uit. Honger en armoede, oorlogsleed en gebrek had den het volk murw gemaakt. Een regeringscrisis was niet te vermij den. Op 1 oktober werd een nieuwe rijkskanselier benoemd: prins Max von Baden. Hij nam kontakt op met Amerika. Dat stelde zijn eisen; een daarvan was het aftreden van de keizer. Deze weigerde aanvankelijk, doch dan breekt muiterij uit op de sche pen van de Duitse oorlogsvloot. De matrozen weigeren langer als ka- nonnenvoer gebruikt te worden, te gen een Engelse vloot, die opper machtig is. De muiterij op de vloot had in vele Duitse steden grote gevolgen. Overal brak revolutie uit. Arbeiders- en soldatenraden namen naar Russisch voorbeeld de macht in handen. Het leger was niet langer het machtsapparaat, waarop de kei zer kon rekenen. Langs de Rijn wa ren de revolutionairen de baas. Daarom besloot de keizer om heen te gaan. Op zondagmorgen, 10 november reist hij met zijn gevolg van Spa in de richting van de Hollandse grens en wordt bij Eysden gevangen geno men. Duitsland wordt republiek en krijgt een „arbeidersregering". haalbaar, dan loopt men het risico dat we de deksel op de neus krij gen. Een ding is wel heel duidelijk ge worden. Het Rijk stelt ettelijke mil joenen per jaar beschikbaar aan de gemeenten, die met saneringsproble men zitten, reëele knelpunten heb ben, die hun ontwikkeling werkelijk in de weg zitten. Uit deze pot moeten alle sane- rings- en knelpunten van alle ge meenten betaald worden. Dan is 20 miljoen niet veel en moet men met NEDERLAND Op wapenstilstandsdag. maandag 11 november 1918, vergaderen in Rotterdam de sociaal-democraten, verenigd in de Sociaal Democrati sche Arbeiders Partij, waar mr. Jel- le Troelstra de leider van is. Voor deze Fries is de wereldoorlog een grote teleurstelling geweest. Hij had in 1914 verwacht dat de Arbei- dersintemationale, de internationale vereniging van alle sociaal-democra ten in West-Europa zou oproepen om metterdaad te bewijzen dat zij geen oorlog wensen, maar dat blijkt ijdele hoop. Nationale gevoelens overheersen de internationale solida riteit, ook bij de arbeiders. Het einde van de oorlog, met de omwentelingen elders, doet hem de vraag rijzen of ook in Nederland zich de omvorming van een kapita listische tot een solialistische maat schappij niet moet gaan voltrekken, desnoods door een revolutie. Hoewel hij een tegenstander is van anarchie zijn er enkele punten die hem als het ware dringen Dat waren op de eerste plaats de onlusten van de soldaten op de Harskamp, later gevolgd door mili taire rellen in verschillende grote steden. Tegen de wil van de Konin gin, die hiervoor door Troelstra ge laakt wordt, krijgt de toenmalige Opperbevelhebber generaal Snijders ^eze onlusten op zijn kon to en moet gaan. Een overwinning van de so cialisten. Daarnaast speelt de burgemeester van Rotterdam een vrij vreemde rol. Bevreesd dat zijn stad door al dat revolutie-gedoe niet alleen aangetast zal worden, maar ook schade zal on dervinden, wendt hij zich tot de SDAP en werkt met hen een plan uit, wat er in Rotterdam moet ge beuren als er revolutie zal komen. Dit gaf de socialisten zo nog nodig het besliste gevoel dat re- werkelijk goede en doorslaggevende bewijzen komen. Die bewijzen heb ben we dat blijkt met dit nieu we plan niet kunnen leveren. Het is een bittere pil en een desillusie. Maar het moet ons wel weer met beide benen op de grond brengen en voordat we weer aan schone plan nen beginnen, eerst doen informeren of en in hoeverre het rijk bereid is daarin te betalen. Eerst als hier eni ge zekerheid over bestaat, dan kan begonnen worden. Krijgt men die ze kerheid niet, laat men dan alle ener gie aan iets zinvollers en beters besteden en niet mensen nodeloos hinderen. te mooi en te duur om waar te zijn... volutie op komst was, temeer waar ook de Telegraaf de SDAP beloof de steun te zullen geven aan een re volutionair bewind. Trouwens daar heen dreven het ook de communis ten. wier leider David Wijnkoop in de Kamer de Koningin het advies gaf heen te gaan, voordat zij weg ge stuurd zou worden. Dit zijn de re denen dat Troelstra besluit om in genoemde vergadering de revolutio naire toestand af te kondigen. De Internationale weerklinktEr zóu dus revolutitie gaan komen Maar behoudens een grootse de monstratie in Amsterdam o.l.v. de communisten was er weinig nieuws te melden. WAT DEED MEN ER TEGEN? Op 13 nov. vaardigde de regering een proclamatie uit, waarbij men verschillende maatregelen aankon digde als bijv. de mobilisatie van het leger, verhoging van levensmidde lenrantsoenen e.d., maar waarin ook de mensen gevraagd werd om mede werking en steun voor het landsbe stuur. Want anders zouden ook de onderhandelignen afspringen, die met de geallieerden gevoerd werden om levering van benzine, petroleum e.d. Daarbleef het bij. Maar dat vond een deel van de buitenwacht te wei nig. Vooral de Rooms Katholieken van die dagen waren al eerder ge schrokken door de socialistische taal in en buiten de Kamer, tot tegen weer overgegaan. De R.K. Vakbeweging zond tele grammen van trouw aan de rege ring .gevolgd door de Christelijke Vakbeweging. En men vond dat te weinig gedaan werd voor beveiliging van regering en openbare orde. Zo kon het gebeuren dat op een vergadering van de „rechtse" frac ties de oud-luitenant-generaal Duy- maer van Twist, toen A.R.-kamerlid, voorstelde betrouwbare, maar reeds gemobiliseerde soldaten, vooral uit het Noorden en Zuiden van ons land te vragen vrijwillig weer onder de wapens te komen om het wettig ge zag te beschermen. Dit voorstel werd aanvaard en aan de Minister van oorlog voorge legd, die het goedkeurde. Dit parti culiere initiatief nam zelfs zodanige vormen aan, dat de kamerleden ge heime telegrammen zonden naar be kende leiders, waaronder voor wat vooral Zuid-Limburg betrof, ook de bekende Dr. Poels hoorde, aan wie voor een groot deel te danken is, dat de revolutie in het Roergebied niet oversloeg naar het Limburgse Mijn- bekken. En in Venray zorgde het „eigen" Tweede Kamer-lid Jan Poels en Burgemeester Oscar van de Loo dat ook hier de pas gedemobili seerde soldaten zich wederom ter vervoeging van de regering stel den. Maar hierover willen wü in een volgend artikel meer licht werpen. VAN ALLE KANTEN kwamen vrijwilligers naar Den Haag, terwijl ook Amsterdam „be zet" werdDe reeds eerder ge noemde burgemeester van Rotter dam kreeg ook al troepen in zijn stad en kreeg daardoor weer moed. Zoveel zelfs dat hij toen in een open bare rede de „vieze socialisten" in de banvloek deed. Maar wat er kwam, geen revolu tie. Integendeel. Op het socialistische congres in Rotterdam krabbelde men terug, want men had duidelijk er varen dat zulk een poging op niets zou uitlopen. Trouwens Troelstra zelf erkende zich in de machtsver houding vergist te hebben. En ter wijl hij die bekentenis deed reed in Den Haag de Koningin uit naar het Malieveld waar duizenden op haar wachtten. Toen is het moment geko men dat men uit pure aanhankelijk heid de paarden uitspande (wat van te voren in de Kon. stallen al netjes gerepeteerd was) en „spontaan" de koets zelf ging trekken. Vijf kwar tier lang heeft men de koningin en haar familie zo over het Malieveld gereden, waarmede een duidelijk be wijs geleverd werd dat Nederland niet alleen grotendeels koningsge zind was, maar ook niets wilde we ten van wat elders als revolutie be titeld werd. GEVOLGEN Toch heeft dit alles voor de gewo ne man meer gevolgen gehad, dan men zou denken. Het wouwenkies recht, de 8-urige werkdag verbete ring van de invaliditeitswet en de ouderdomswet, arbeidswoningbouw, ziedaar enkele sociale voorzienigen, die de poging tot revolutie beslist bespoedigd hebben. Daarnaast bleef het instituut bestaan van de Vrij willige Landstorm, dat in 1940 door de bezetter werd opgeheven en na de oorlog terug kwam als Steun Wet tig Gezag En wat de socialisten betreft Men weet dat Dr. Drees thans een persoonlijke vriend is van de ko ninklijke familie, als een van de vele bewijzen dat democratie, begrip en verdraagzaamheid hebben gezege vierd. NIEUWS UIT VENRAY EN OMGEVING ZONDAGSDIENST HUISARTSEN van zaterdagmiddag 12 uur tot zondagnacht 2 uur DR. VERCAUTEREN Grotestraat 11 Telefoon 1335 Uitsluitend voor spoedgevallen ZONDAGSDIENST PAROCHIE GEESTELIJKEN VENRAY-KOM KAP. J. VERDONSCHOT Grote Markt 5 - Tel. 1882 De zondagsdienst duurt van zon dagmorgen tot maandagmorgen 8 u. ZONDAGSDIENST GROENE KRUIS Zr. A. JANSSEN Pr. Bernhardstraat 66 Tel. 1504 GROENE KRUIS ZUIGKLINGENBURKAU Zuigelingenbureau kom van 23 uur maandag voor letters A t.m. I dinsdag voor letters J. t.m. R. ZIEKENAUTO Bel. 04780 - 1592 (b.g.g. 2116) ZONDAGSDIENST VERLOSKUNDIGEN Vroedvrouw KruU «en-Meester» Julianasingel 41-43 - Venray Tel. 1061 (04780) b.g.g. 04709-1639 Vroedvrouw Stevens-Helnen Merseloseweg 23 Venray telefoon 1152 (04780) BESPARINGEN BIJ DE BOERENLEENBANKEN Bij de Boerenleenbanken in de gemeente Venray werd in de maand oktober een spaaroverschot geboekt van 374.000,Ingelegd werd 1.959.000,en terugbetaald: 1.585.000.—. Vorig jaar bedroegen de inlagen en terugbetalingen in oktober res pectievelijk 1 1.890.000 en 1.719.000. Het totale spaartegoed bedroeg per 31 oktober 1968 42.490.000,—. RIKKEN Maandag 4 november is er rikken geweest in Hotel De Zwaan, ten bate van het jeugdwerk. De uitslag is als volgt: 1. Hr. Rutten 546 pnt. Middenprijs: Hr. Lenssen 380 pnt Hr. Thuyls 519 pnt. 3. Hr. Custers, Oirlo 492 pnt. Damesprijs: Mevr. Wismans 420 pnt. Meest betaalde was Hr. Bistervelts met 5.42. ZANGERTJES OP TOERNEE Zaterdag 3 november j.l. waren de Zangertjes van St. Frans de gast van de Nederlandse Reisvereniging. De N.R.V. vierde in Hillegom in het be kende Treslong een jongerenfeest en onze zangertjes moesten daar een concert verzorgen van volksliederen. Het werd een groot succes. Nie mand had zich kunnen voorstellen dat de 750 aanwezigen, allen in de leeftijd van 16 tot en met 30 jaar, het door de zangertjes gebodenen zo konden waarderen. Een daverend applaus, gescandeerd en wel, een herinneringsvaantje en een bloe- menruiker waren de trofeeën die konden worden meegenomen. De nacht van zaterdag op zondag werd doorgebracht bij verschillende pleegouders in Haarlem, want op zondag 4 november zou de hoogmis mee gevierd worden in de kerk aan de Kleveparkweg, waar een van Venrays zonen, de Zeereerw. Heer Smits o.f.m. als kapelaan is aange steld. Er was prima voor de zanger tjes gezorgd. Om half 12 kon ieder een in zijn bed liggen. Zondagmorgen Hoogmis in voor noemde kerk. Het is genoeg mede te delen dat na de mis alle aanwezigen in de kerk applaudiseerden. Daarna koffietafel, aangeboden door het or ganiserend comité. Er is daar even „gebunkerd". We zaten met 72 aan tafel. Aan deze tafel natuurlijk vriendelijke woorden over én weer. Aan alle zangers werd een pen tekening van de kerk aangeboden en enkele knapen kregen bovendien een lepeltje met een afbeelding van de kerk. Wat hebben die mensen in Haar lem veel werk verzet en wat hebben ze ons verwendWe zijn blij daar geweest te kunnen zijn en we heb ben gezien dat niet alleen in Bad Grund de mensen zo enthousiast kunnen zijn. Zondagmiddag half twee concert in het ziekenhuis van Haarlem, of liever voor vier ziekenhuizen tege lijk. Ze waren per radio verbonden. We zongen daar zo ongeveer voor 'n drieduizend mensen. Dat is het mooi ste concert geweest wat we ooit ge geven hebben. Het klopte allemaal en ondanks dat we al zoveel gezon gen hadden heeft iedere jongen zich tot het uiterste ingespannen. Het was een genot om dat allemaal te mogen meemaken. Daarna naar huis, terwijl we on derweg en passent nog allemaal even de Rotterdamse metro bevolkt heb ben. Moe maar voldaan waren we ongeveer acht uur thuis.

Peel en Maas | 1968 | | pagina 1