Oe Voetganger
kom even naar DE WASCOMAATü
Runderen haalden
wonderlijke streken uit
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
drukwerk
De 'Motenkraker
Venray
in het weekend
VRIJDAG 30 AUGUSTUS 1968 No. 35
NEGEN EN TACHTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY
GROTESTRAAT 2t POSTBUS 1 TEL 2727 GIRO 1050652
ADVERTENTIEPKUS 12 ct p.r
PtUS PER KWARTAAL L- (buiten Vawoy 125)
A RONNEME NTS-
OVER KOETJES EN KALFJES
Als U onze koeien, de zwartbonten en de roodbonten, zo rustig
ziet grazen in de weilandenkunt u zich dan voorstellen dat
over deze dieren bibliotheken vol geschreven zyn? En dan niet
alleen over hun sexuele problemen (de k.i. nam het eerst by het
rund een grote vlucht!), hun voeding, fokkerü of produkten,
maar ook over hun geschiedenis en hun rol in de overlevering?
Het ïykt onwaarschüniyk, maar nergens in de Oude Wereld is
ooit een beschaving van de grond gekomen zonder de hulp van
het rund! China, Egypte, Sumeris, Griekenland, Romehet
waren allemaal rundveehouders, die ermee begonnen. Ja, ook met
Rome. Italië betekent niet voor niets ,land der runderen". De hei
lige koeien der Egyptenaren leven nog voort in India. En ook onze
bloedeigen voorouders zouden van honger en ellende omgekomen
zyn zonder de trekkracht van de os, de melk en de zuivel van de
koe, de huiden, het vlees en de beenderen van de hele runder-
familie. De Friese terpen bewyzen het. Maar wy willen u niet
vevelen met een bydrage over de geschiedenis van het rund. U
zou net zo goed een opstel over „de geschiedenis der mensheid"
kunnen vragen. Maar omdat het rund (als diersoort) zo oud is en
al zoveel beleefd heeft, is het heel gemakkelyk om een staalkaart
te geven van curiosa, rundercuriosa wel te verstaan. Want die
zyn er by honderden en de meeste staan geschiedkundig muur
vast ook!
IN DE SUPERLATIEVEN
Het oudste rund? De Adam en Eva
zijn nog nooit gevonden, maar wèl
de oudste afbeelding. Dat is een Su-
merische scherf van 5000 jaar voor
Chr. Maar wat nog veel belangrijker
is: de oudheidkundigen hebben het
schriftelijk bewijs gevonden, dat het
rund getemd is uit Bos primigenius
(de oeros, in de Bijbel nieuwe ver
taling: woudos en in de oude ver
taling: eenhoorn). Dat is op vele
plaatsen gebeurd en in uiteenlopen
de tijden, maar de Sumeriërs uit het
oude Babel waren er heel vroeg bij.
Men heeft op kleitabletten het Su-
merische ideogram (beeldwoord)
voor huisrund èn dat voor de oeros
gevonden. Deze zijn gelijk, alleen
heeft het laatste drie dakjes in het
beeld. Dat is het teken voor „ber
gen". Wij gebruiken het nóg wel, op
landkaarten. Voor één diersoort koos
men één woordbeeld, vandaar hét
bewijs. Maar even goed kennen wij
het oudste rund, d.w.z. het rund dat
als huisdier het oudste geworden is
van alle bekende runderen: 37 jaar.
Het wreedste rund? Dat was de
stier die in 1647 op het erf van een
veehouder in Westzaan drie mensen
doodde. Nu is dat niets bijzonders
dat een stier (let wel: een op onjuis
te wijze gehouden, dus gekwelde!)
stier een mens doodt. Dat is al eni
ge honderden malen gebeurd. Maar
in Westzaan viel de stier de boer
aan en nam hem op de horens. Zijn
vrouw schoot te hulp en werd door
het woedende dier opengereten, zo
dat ook zij stierf. Maar de vrouw
was in verwachting en de te vroeg
geboren baby leefde nog anderhalf
jaar. Dit schrikkelijk gebeuren is
vereeuwigd via een schilderij, dat u
in de Bullekerk te Zaandam kunt
vinden, bedekt met een gordijn, om
dat anders de gelovigen afgeleid
zouden worden tijdens de predika
tie. Er zijn ontroerende gedichten
over deze dramatische geschiedenis.
Laten wij er aan toevoegen dat een
stier die vrij in de weide loopt wel
eens wat hardhandig of hardhoornig
is, maar nooit kwaad. Kwaad wordt
het dier als het in een donker hok
gehouden wordt. Als het dan los
breekt valt het de mens aan.
KOE MARY
Het rund dat de meeste mensen
gedood heeft? Dat was de koe Mary
van mevrouw Patrick O'Leary uit
het Chicago van 1871. Deze dame
woonde in een wijk waar nog veel
houten huizen met rieten daken
stonden. Mevrouw Patrick O'Leary
was van boerenafkomst of liever: zij
had vroeger op deze plaats een boer
derij gehad. Maar door stadsuitbrei
ding was zij alle land kwijtgeraakt.
Alleen haar huis en de koeiestal
hield zij over. In die stal stonden
een paar koeien, die gevoerd wer
den met schillen, groenteafvallen
enz. uit de buurt en de melk werd
aan huis verkocht. Een zeer vreed
zame bezigheid, nietwaar?
Maar op een avond in oktober 1871
wilde de dame gaan melken en om
dat het donker was nam zij een pe
troleumlamp en zette die achter koe
Mary om wat meer te kunnen zien.
Dat lukte, want spoedig kon zij wat
méér zien. Mary schrok, gaf de lamp
een oplawaaier en die kwam in een
hoop stro terecht. Het gevolg was
verschrikkelijk want alles vloog in
brand. Toevallig was er in geen we
ken regen gevallen en er stond een
flink windje. Mevrouw Patrick
O'Leary overleefde de ramp, maar
het grootste deel van Chicago
brandde tot de grond toe af. De
schade bedroeg 200 miljoen dollar
(dus meer dan een half miljard 19e-
eeuwse guldens!) en wat nog veel
erger was: 250 mensen vonden de
dood in de vlammenzee. Ook koe
Mary stierf de vuurdood, maar haar
record werd gelukkig nooit gebro
ken
De vruchtbaarste koe was een
Duitse uit 1929, die via een keizer
snede van een zesling (een stier- en
vijf vaarskalveren) verlost werd.
Moeder en kalveren overleefden de
operatie niet. De melkrijkste koe
schijnt een Hongaarse geweest te
zijn, die het tot 56 kg melk per dag
bracht. Er zijn thans echter enige
tientallen koeien over de hele we
reld bekend, die het (in de loop van
hun lange leven) tot meer dan
100.000 kg melk brachten. Israël
heeft er twee, Nederland heeft er
een tiental van.
Het zwaarste rund? Dat is niet
bekend, maar wèl heeft men bij vele
rassen de zwaarst bekende exem
plaren opgespoord. Voor Nederland
geldt als zodanig een Noordholland
se stier uit de vorige eeuw, die het
tot 3270 pond bracht. De afstamme
lingen van deze olifant zijn nóg be
kend, al zijn ze minder zwaar.
Paardedieven zijn bekend uit de
geschiedenis en de Wild-Westfilms.
Dat zijn echter verhaaltjes voor de
kinderkamer, vergeleken bij de rijke
runderroversgeschiedenis. De groot
ste runderrover uit de geschiedenis
was koning Tiglatpileser. Zijn naam
óf die van een gelijknamige voor
ouder wordt in de Bijbel in de beide
boeken der Kronieken genoemd. Er
gens tussen 1120 en 1110 voor Chr.
hield hij een strooptocht in Kanaan
en Arabië. Die leverde hem 20.000
runderen op, die hij in vele jaren
aan zijn soldaten opvoerde.
LEUKE PRESTATIES
Een van de grootste verzamelaars
onder de runderen was de koe van
een schillenboer uit de buurt van
Haarlem. Toen het dier geslacht
werd, vond men in zijn pens (dat is
niet wat u denkt, het is een van de
vier magen) ruim 450 voorwerpen:
munten, sieraden, spijkers, steentjes,
beentjes enz. Men hing ze aan een
tableau en vele jaren was deze ver
zameling te zien in een slachthuis te
Haarlem. De koe is niet doodgegaan
aan deze uitdragerswinkel in haar
binnenste. Slordige huisvrouwen die
tijdens het schllen van aardappelen
allerlei voorwerpen in de schillen
lieten vallen, brachten onze koe tot
deze verzameling.
In ons rijkswapen pronkt een
leeuw: de Nederlandse leeuw. Deze
zou echter door een stier moeten
worden vervangen, want indirect
dankt Nederland zijn zelfstandig
heid aan een Nederlandse stier en
reus niet aan een uitheemse leeuw.
Op school hebt u geleerd, dat wij 80
jaar voor onze vrijheid hebben moe
ten vechten tegen Spanje, n.l. van
15681648. De strijd begon dus in
1568, juist 400 jaar geleden. Maar de
19e eeuwse dichter Bogaers bewees,
dat men deze strijd nooit had aan
gedurfd als niet een stier het voor
beeld had gegeven. Dat kwam zo:
In 1568 waren vele Nederlanders
wegens de vervolging naar Duits
land gevlucht. Vooral in het nabije
Rijnland zaten ze bij duizenden. Sa-
lentijn, aartsbisschop van Keulen,
was echter Spaansgezind in hart en
nieren. In 1568 ontving hij aan zijn
hof een menigte Spaanse officieren,
die weldra tegen Oranje ten strijde
zouden trekken. Om hen te gerieven
vergasttte Salentijn hen op een stie
rengevecht. Daar echter niemand
voor toreador wilde spelen, liet hij
een Nederlandse stier komen, die
zou moeten kampvechten tegen een
uit Afrika ingevoerde leeuw. De eer
ste zou de prins van Oranje voor
stellen, de laatste Philips II, koning
van Spanje. Dat zat wel goed, meen
de Salentijn en hij liet een grote
arena bouwen met een paar duizend
zitplaatsen er omheen.
De leeuw kreeg een paar dagen
geen eten, zodat hij dol van de hon
ger was. De stier werd daarentegen
volop gevoerd. Toen men de leeuw
losliet vloog hij dan ook onmiddel
lijk op de stier af, die rustig stond
te kijken. Het liep echter anders af
dan Salentijn hoopte. De stier wilde
de leeuw scheppen (d.w.z. op zijn ho
rens opvangen) maar dat mislukte
doordat de leeuw vlug van opzij
aanviel. Hij slaagde er in de stier 'n
flinke schram te bezorgen. Daverend
gejuich van de Spanjaarden. De rest
van het publiek zweeg onthutst.
Opnieuw vloog de leeuw de stier
aan en ditmaal slaagde hij er in zich
op de rug van zijn tegenstander te
plaatsen. Het lot van de stier scheen
beslecht. Weldra zou de leeuw hen
een halsslagader doorbijten. Maar de
stier slingerde zijn kop opzij en een
stompe horen drong in de flank van
de leeuw. Brullend van pijn tuimel
de Leo op de grond en vanaf dat
ogenblik waren de rollen omge
keerd, want bliksemsnel nam de
stier de leeuw op de horens, slinger
de hem de lucht in, liet hem op de
grond ploffen en bewerkte hem ver
der met horens en voorpoten.
„Leve Oranje!" riepen de omstan
ders, want binnen weinige minuten
werd de leeuw door de stier de
grond ingestampt. Einde van de
voorstelling? Nee, want een der
Spaanse officieren kon zijn neder
laag niet verkroppen, laadde zijn
musket en schoot de stier ter plaatse
dood. En dat, aldus Bogaers, werd
opgevat als het lot dat Oranje be
schoren zou zijn, nadat hij overwon
nen had. Hetgeen ook uitkwam,
want Oranje overwon en werd door
een sluipmoordenaar geveld. Maar
de vluchtelingen hebben moed geput
uit het voorbeeld van de stier, over
wonnen Spanje en zo komt het dat
u als vrij man deze regels kunt lezen
of overslaan.
SPREEKWOORDEN
Na deze bloedige voorvallen wat
anders. Wist u dat een koe een haas
kan vangen? Ook dat is bewezen.
Het is in 1944 gebeurd in de Hoek-
sche Waard. De ooggetuige passeer
de per fiets een weiland en zag daar
25 koeien in een kring geschaard, de
horens gereed voor de aanval. Onze
waarnemer dacht dat zij een hond
in het nauw hadden gedreven (een
koe kan geen hond luchten of zien)
maar het bleek een haas te zijn, die
door het rundvee op zijn leger ver
rast was. De kring werd steeds nau
wer doordat steeds jonge dieren uit
gestoten werden. Voor de arme
Lampe was er geen ontkomen aan,
want tenslotte bleven 12 koeien
over, die hem met de horens ver
morzelden. Daarna vervolgden de
dieren rustig hun graastocht en on
ze waarnemer kon de dode haas op
rapen en meenemen.
Dat een koe een snoek ving is
veel vaker voorgekomen. Koeien
drinken 's zomers nu eenmaal uit
poldersloten en herhaaldelijk is het
voorgekomen, dat een roofzuchtige
snoek hen in de lippen beet. De koe
deinde dan geschrokken achteruit en
sleurde de snoek mee. Zo kwam de
vis op het droge, hetgeen zijn einde
betekende.
Wist u dat er geen enkel huisdier
is, dat zoveel spreekwoorden en uit
drukkingen aan onze taal heeft ge
leverd als het rund? Men noemt
echt geen koe bont of er is wel een
vlekje aan en dan is het geen boter
tje tot de boom al is de betrokken
dame net zo min maagd als een koe
die zeven kalveren heeft gehad,
WINTERPROGRAMMA
KATH. VROUWENVERENIGING
VENRAY (K.V.V.)
Woensdag 4 sept.: Openingsavond.
Om 8 uur H. Mis in de Grote Kerk,
met als spreker de geestelijke advi
seur kapelaan Driessen.
Maandag 9 sept: om 8 uur in zaal
Wilhelmina. Deze avond wordt ver
zorgd door Productschap voor groen
te en fruit, uit Den Haag.
Donderdag 12 sept.: 8 uur in zaal
Wilhelmina, uitwisselingsavond met
de zustervereniging uit Horst.
Dinsdag 24 sept.: Jaarlijks uit
stapje der K.V.V.
Woensdag 2 okt.: Dropping.
Dinsdag 8 okt: Excursie.
Woensdag il6 okt: Ledenvergade
ring om 8 uur in De Burggraaf, met
als spreker de Commissaris van Po-
itlie te Roermond, G. J. van Vlijmen.
Maandag 4 nov.: om 8 uur in zaal
Wilhelmina uitwisseling met de zus
terverenigingen Overloon en Oos
trum.
Woensdag 13 nov.: 8 uur kienen in
De Burggraaf.
Woensdag 20 nov.: Ledenvergade
ring in De Burggraaf om 8 uur met
als spreekster Zr. Baptista Thijssen
uit Imstenrade.
Woensdag 4 dec.: St. Nicolaas-
avond in De Burggraaf om 8 uur.
Dinsdag 17 dec.: Verdiepingsdag
by Eerw. Paters op de Smakt. Deze
dag wordt verzorgd door kapelaan
Vleeshouwers uit Bergen.
Woensdag 15 jan.: om 8 uur in De
Burggraaf jaarvergadering. Op deze
vergadering spreekt voor ons de
heer Chr. v. d. Broek uit Gennep.
Woensdag 29 jan.: 8 uur in De
Burggraaf demonstratie-avond.
Woensdag 12 febr.: Carnavals
avond in De Burggraaf, 8 uur.
Woensdag 26 febr.: 8 uur leden
vergadering in De Burggraaf, met
als spreker de heer W. Timmermans
uit Tegelen.
Woensdag 12 maart: Oriëntatie
wandeltocht.
Woensdag 26 maart: Ledenverga
dering in De Burggraaf, tevens vie
ring van onze Moederdag, 8 uur.
Woensdag 9 april: Dropping.
Woensdag 23 april: 8 uur leden
vergadering, spreker Br. Leobert uit
St. Michielsgestel.
Donderdag 8 mei: KW op reis.
Dinsdag 13 mei: gezellige avond in
Oostrum met de zusterverenigingen
uit Overloon, Venray en Oostrum.
Woensdag 21 mei: 8 uur ledenver
gadering in De Burggraaf, spreker
Kantonrechter H. H. Engelen te Sit-
tard.
Woensdag 4 juni: kienen in De
Burggraaf.
Woensdag 18 juni: Sluitingsavond
in De Burggraaf om 8 uur, tevens
demonstratie.
Het bestuur heeft geen moeite ge
spaard om deze leerzame avonden
samen te stellen. Zij verwacht dan
ook van haar leden dat ze alle avon
den zullen bezoeken.
Voor uw rijbewijs naar
Autorijschool
Wim Claetsens
Aanmelden
Kennedyplein 10 tel. 2471
Poststraat 8 tel. 1429
Erkend A.N.W.B., Bovag,
Vamor gediplomeerd
want wat ooit een lief kalfje is ge
weest wordt wel een stier van elk
gevreesd en koeien hebben nekken
of plekken maar vrouwen hebben
vlekken. Mijn vader, zei de jongen,
zou wel een koe willen kopen, had
de schelm maar geld. Ja, zei de boer
toen mijn vrouw stierf wist ieder
een my aan een nieuwe te helpen,
maar nu mijn beste koe doodligt
weet niemand raad.
Onze jeugd geeft zich over aan
kalverliefde, aanbidt het gouden
kalf, haalt de beste koe van stal, als
de kalveren op het ijs dansen en
heeft graag wat in de melk te brok
kelen, maar de laatste koe doet het
hekje toe. Want als u het weten wilt:
er zyn een paar honderd spreek
woorden en uitdrukkingen bekend
die op het rundvee betrekking heb
ben. Of eigeniyk op u, maar dat hebt
u intussen al ontdektZo'n rund
bent u niet
EN HET AFSLAANDE VERKEER
De voetganger is geiykgesteld met
verkeer en dat betekent o a. dat de
bestuurders van links- of rechts-
afslaande voertuigen ook de recht
door overstekende voetgangers niet
mogen hinderen ongeacht de aan-
of afwezigheid van een voetgangers-
oversteekplaats.
Er blijken helaas nog veel auto
mobilisten te zijn die deze bepaling
onvoldoende of in het geheel niet
kennen. De toepassing ervan is in
ieder geval nog lang niet algemeen.
Opgemerkt moet worden dat voet
gangers nog weieens de neiging heb
ben al dan niet opzetteiyk abrupte
stops van het rij verkeer te forceren
met mogelyke kop-staart-botsingen
als gevolg. Anderzijds is het wel dui
delijk dat het afslaande rij verkeer
de factor voetgangers meer dan tot
nu toe het geval is geweest in hun
manoeuvre moeten incalculeren.
Ook hier moeten we komen tot een
beter begrip en een betere samen
werking tussen voetgangers en rij-
verkeer. Uit waarnemingen is dui-
delyk gebleken dat de neiging van
sommige automobilisten om buiten
beschermde oversteekplaatsen de
voetgangers eenvoudig van de rij
baan te jagen nog altijd vrij groot
is. By herhaling komt het voor dat
men wat gas bijgeeft in gevallen
waarin iets gas minderen of zelfs op
dezelfde snelheid blyven een spoe-
pele en veilige oplossing kan bete
kenen.
VERKEERSBRIGADIERTJES
HEBBEN WETTELIJKE STATUS
De in vele plaatsen opererende en
onmisbare verkeersbrigadiertjes heb
ben sedert de invoering van het
R.V.V. een bepaalde wetteiyke sta
tus gekregen als verkeersregelaars.
Nu zyn deze kinderen over het al
gemeen biizonder goed opgeleid en
maken zü een zeer gepast gebruik
van hun „bevoegdheid", Helaas na
deren vele voertuigen nog veel te
snel de oversteekplaatsen waarop de
verkeersbrigadiertjes aktief zijn.
Ook het stoppen vlak vóór de zebra,
nagenoeg op de hielen van de kinde
ren verdient afkeuring.
Dikwyls ook krijgen zy onvoldoen
de gelegenheid om nadat hun be
schermelingen aan de overkant zyn,
zelf ongehinderd de rijbaan te ver
laten.
A RECHTDOOR k
OP DEZELFDE WES
Hj GAAT VOOR H
Het afbuigende verkeer mag hel rechl. I
doorgaande verkeer op dezelfde weg
r\lok hpnnnrnn /Ta(. L'Tl f
goaKoor*
MfaaaFap de-
de tram vormt i]
voor al uw
van den munckhof nv
EEN VREEMDE VOGEL
OOK IN DE VENRAYSE
BOSSEN
Wie regelmatig zondagsmorgens
luistert naar het radioprogramma
..Weer of geen weer" van Bert Gart-
hof en Leo de Beer, heeft intussen
wel ervaren dat een vreemde vogel
een invasie gehouden heeft in Neder
land. Reeds wekenlang is er in deze
uitzendingen over gepraat, dat de
„Notekraker" in Nederland was ge
signaleerd en dat dit sinds 1954 niet
meer het geval was geweest. Eerst
kwamen er enkele meldingen bin
nen, later tientallen en J.l. zondag
waren er reeds 1300 vogels opge
merkt. Opmerkeiyk hierbij was dat
de eerste melding in Limburg uit
Venray kwam.
We hebben intussen zelf ook de
..Notekraker" gezien met zyn bruin
zwarte veren met witte vlekken en
een weinig gebogen lange snavel. De
vogels zyn kennelijk niet gewend
aan de mens en zien in hem dan
ook geen direct gevaar. Men kan ze
tot op vrij korte afstand naderen,
voordat ze opvliegen.
De Notekraker behoort tot het ge
slacht der kraaivogels en bewoont
voomameiyk O. Europa, Korea en
Japan. Hij is kleiner dan de ekster
en de Vlaamse Gaai, waarmee hij
nauw verwant is. De staartzoom is
helder wit
De hier gesignaleerde vogels zyn
vermoedeliik een Siberische onder
soort die in sommige jaren west
waarts trekken en ze worden dan in
het najaar in Nederland soms talrijk
aangetroffen. Dat „soms" duidt een
niet-regelmatige trek aan en de
volksmond zegt dan ook dat de No
tekraker een strenge winter aankon
digt, zeker voor het gebied dat hy
verlaat. Nu hy na 14 jaren weer te
rug in Nederland is (en dat in aug.)
zal dus voor Siberië vermoedeiyk 'n
vroege strenge winter betekenen.
AAN BEKOMEN
VERWONDINGEN OVERLEDEN
In het ziekenhuis te Venray over
leed de 24-jarige II. C. Gerrite aan
de by een verkeersongeval op 19
augustus J.I. op de Maasheseweg op
gelopen verwondingen. Het slacht
offer was gehuwd en vader van een
kind.
WIELDOPPEN GESLOOPT
Niet geheel geruisloos verliep de
aktie tot sloping van nikkelen wiel
doppen van een aan de Paterskerk
geparkeerde aut.o Omwonenden
werden wakker doordat wieldoppen
op de straatstenen vieleh. De politie
stelt een onderzoek in.
BROMFIETSER TEGEN AUTO
Zondagmiddag reed op de krui
sing OverloonsewegSt. Jozef weg
de 17-jarige bromfietsberijder P. S.
uit Venray frontaal tegen de perso
nenauto bestuurd door de 32-jarige
A. v. D. uit Overloon. Als een won
der bekwam de bromfietsberijder
geen noemenswaardig letsel. Brom
fiets en auto werden beschadigd. De
bromfietsberijder wilde een groep
wandelaars passeren en kwam zo
doende te ver op het andere weg
gedeelte.
WATERSCHADE IN WONING
De familie Arts, Maasheseweg 39.
zal raar opgekeken hebben toen zy
in hun.woning terugkeerden.
De rykspolitie werd gealarmeerd
dat uit de voordeur water stroomde.
By een door de rijkspolitie ingesteld
onderzoek kwam vast te staan dat
de familie vergeten had de water
kraan af te zetten. Vloerbedekking
van alle geiykvloerse kamers was
doorweekt, terw-yi ook de kelder vol
water was.
Is uw hulp niet gekomen
Heeft moeder het druk of is ze ziek
Schrikt u van hoge stroomrekeningen
Hebt u moeite met het wasdrogen
Is het thuis ongezellig vanwege de was?
Geopend van 's morgens 7 uur tot 's avonds 9 uur, op zaterdag geopend tot 5 uur n.m.