regen ~töf>$c<rae,e Politierechter WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN AgffWSSÏL-"^AiONNtMtNT^ De Spaanse griep teisterde ons land Vervoer van ontplofbare stoffen verhuurt boilers (goedkoop heet water) Uit Peel en Maas Wim Claessens VRIJDAG 23 FEBRUARI 1968 No. 8 NEGEN EN TACHTIGSTE JAARGANG PEEL EN MAAS V«roy 2JS) 50 JAAR GELEDEN: Als iemand zich „niet-lekker" voelt in deze tüd, wordt al gauw gezegd, dat hij wel griep „onder de leden" zal hebben. Maar wat is griep? Er zijn diverse soorten en over aard en ontstaan van de ziekte(n) blijven ook onder medici nog vele vragen leven. Tien jaar geleden spoelde een golf van griep over de wereld die naar de plaats waar ze het eerst werd geconstateerd, wel Aziatische of A-riep werd genoemd. Hoewel er slachtoffers vielen, was het aantal doden betrekkelijk gering. Dat is bij griep-epidemieën in het verleden soms heel anders geweest. Het meest berucht was wel de „spaanse griep", die aan het eind van de eerste wereldoorlog rondwaarde door de landen van Europa en ook in Nederland zo vele en vooral jonge mensen ten grave sleepte. DE EERSTE GRIEP-GOLF De Spaanse griep trok zich van de neutraliteit nog minder aan dan de grote mogendheden van toen en nu. Begin augustus werden in ons land de eerste gevallen geconsta teerd. Dat was in zuid Limburg en met name in Vaals. Hier woonden immers heel wat arbeiders, die in Duitse fabrieken een werkkring had den gevonden. Er waren in de loop van de zomer uit Duitsland niet de geruchten tot ons land doorgedron gen over die gevreesde geheimzin nige ziekte? Met name de landen van centraal Europa waren er aan vankelijk door getroffen geweest. Toen Limburg echter eenmaal was aangetast, duurde het slechts enkele dagen, of in heel Nederland werden gevallen van griep geconstateerd, aanvankelijk sporadisch, maar al spoedig in ruime mate. Met name de garnizoensplaatsen werden getrof fen. Gelukkig echter scheen de ziekte geen kwaadaardig karakter te dragen. Op 1 augustus althans was bijv. in Amsterdam nog geen enkel geval met dodelijke afloop gemeld. Toch bestond er algemene vrees voor de oprukkende griep en die vrees werd gevoed door de talloze onrustbarende berichten uit het bui tenland. En kwaadaardig mocht de ziekte op dat moment al niet zijn, wijd verspreid was ze te meer. Van het personeel van de gemeentetram in Amsterdam werden er in twaalf dagen tijds 800, d.w.z. een vierde deel, aangetast door de griep. En bij de Amsterdamse politie telde men 195 absenten. GEEN SLOTAKKOORD Zo snel de ziekte echter bezit had genomen van ons land, zo snel ver dween ze ook weer. Begin september sprak een der dagbladen heel poë tisch al van „de slotakkoorden van een noodlotsymphonie." Dat de zaak echter heel wat minder poëtisch was dan deze uitdrukking zou doen ver moeden en dat de term „slot akkoord" op zijn minst voorbarig moet worden genoemd, zou spoedig blijken. Iedereen in Nederland was gecon centreerd op het einde van de oor log, dat nu spoedig zou komen. De voedselschaarste had weliswaar bij lange na niet zulke katastrofale vormen aangenomen als in de hon gerwinter 19441945, maar over vloed was er allerminst en wat er ter tafel kwam, was dikwijls van inferieure kwaliteit. Het brood was slecht, de aard appelen eigenlijk niet voor mense lijke consumptie geschikt en het (paarden)vlees heel moeilijk en dan nog in minimale porties te krijgen. Vooral bij de minder gesitueerden was de toestand bepaald niet roos kleurig en de weerstand van de ge hele bevolking raakte steeds meer verzwakt. DE ZWARTE MAAND Toen kwam in de loop van de maand oktober de griep terug, maar thans in verhevigde mate, als een monster dat zich bij de eerste aan val zijn buit heeft zien ontgaan en thans, van moordlust bezeten en met de angel des doods in zijn staart zich opnieuw werpt op zijn prooi. En de tijd was goed gekozen, de gure novembermaand, die altijd in Nederland al zo veel slachtoffers van verkoudheid en longontsteking telde. Penicilline en andere soortge lijke preparaten bestonden nog niet. Het volk was weerloos, de doktoren stonden machteloos. Zo lang er geen complicaties bijkwamen, was er meestal van direct gevaar geen sprake, maar zodra de griepaanval met een flinke longontsteking ge paard ging, moest men maar af wachten hoe de uitslag van de kri- sis op de gevreesde vierde dag zou zijn, ten goede of ten kwade. Indien ten kwade, dan betekende dit de dood en het graf. En voor velen was het ten kwade. Van juli 1918 tot maart 1919 stierven er in ons land 18.769 personen ten gevolge van de griep. En het over grote deel van de slachtoffers viel in de zwarte novembermaand van 1918: tien duizend zes honderd zes enzeventig! BRUINE PAARDEN Wie door de griep werd aange tast, voelde zich niet eerst een beet je onwel, terwijl de ziekte langza merhand in hevigheid toenam, nee, het slachtoffer was plotseling door en door ziek en indien onderweg niet eens in staat op de gebruikelij ke wijze naar huis te gaan. Werd de griep niet gevolgd door er voor de lijder zeer ernstig uit. In veel geval len volgde de dood reeds na enkele, zelfs wel na twee of drie dagen. Complete gezinnen lagen in bed, zodat de doktoren in Amsterdam dikwijls met de huissleutel in hun zak liepen teneinde hun patiënten te kunnen bezoeken. Voorzover die doktoren tenminste niet zelf door de griep waren aangetast, want ook dat kwam veelvuldig voor. De Gemeentelijke Geneeskundige Dienst kon het vervoer van de ern stige patiënten naar de ziekenhui zen maar met moeite bijhouden. En de doodgravers hadden 't druk, zeer druk. Op de Nieuwe Oosterbegraaf plaats, de grootste van Amsterdam, vonden in normale tijden tien be grafenissen per dag plaats; thans waren het er soms tachtig. De lijk wagens reden af en aan. Zoals be kend werden en worden bij begrafe nissen altijd zwarte paarden aange spannen. Kenmerkend voor de nood situatie in Amsterdam was, dat de gezonde mensen regelmatig lijk koetsen metbruie paarden za gen passeren. De begrafenisonderne mingen kwamen koetsen en paarden tekort. SCHOOL EN BESMETTING Onder de doktoren en in de kran ten ontbrandde een felle strijd over de vraag, of de spaanse griep een besmettelijke ziekte was, ja dan wel nee. Zo ja, moesten dan niet onmid dellijk alle scholen worden gesloten? Maar volgens de pers van die dagen zou de Gezondheidsdienst zich met deze dooddoener van de zaak heb ben afgemaakt: „Spaanse griep staat niet op het lijstje van besmettelijke ziekten. Daarom is er officieel niets aan de hand." In elk geval was deze dienst van oordeel, dat sluiting der scholen alléén zin zou hebben, wan neer was komen vast te staan, dat de kinderen thuis minder kans lie pen om besmet te worden dan op school. Overigens dacht de Geneeskundi ge Dienst daar anders over dan de Gezondheidsdienst. Maar de Genees kundige Dienst kwam voor het geven van advies aan de gemeente niet in aanmerking, volgens het Al gemeen Handelsblad van die dagen omdatde Gezondheidsdienst de oudste rechten had! In elk geval, de scholen werden niet gesloten, behal ve daar waar veel onderwijzers of het overgrote deel van de leerlingen door ziekte waren uitgevallen. Intussen werd de toestad in de hoofdstad des lands bepaald zorg wekkend. Vele doktoren kwamen zelf in bed te liggen. Verpleegsters vielen uit door ziekte of uitputting. En niet alleen in Amsterdam, maar overal in het land stierven de men sen bij tientallen, veelal in de bloei van hun leven. En het juiste ver weer tegen de verraderlijke ziekte had men nog niet gevonden. Hy giënische maatregelen werden aan bevolen, grote vergaderingen en ver zamelingen van mensen afgeraden, ziekenbezoek hier en daar zelfs ver boden. Maar voor het overige heeft men als machteloos de epidemie moeten laten uitwoeden. Dat is ook gebeurd. Maar in de sterftecurve van de laatste vijftig jaar in Neder land zijn er maar twee grote toppen: de hongerwinter van 19441945 en de griepepidemie van 1918. En de laatste top is nog hoger dan de eer ste VOOR HONDER JAAR. In 1968 zitten we met het pro bleem van ontplofbare en brandge vaarlijke stoffen, waarbij vooral het vervoer langs de openbare weg nu wel de hoofdzaak zal zijn. In elk ge val is het wel interessant eens te zien hoe men dit gevaar te keren honderd jaar geleden oploste. Het probleem was toen in zoverre eenvoudiger omdat het moderne transport van bijv. grote hoeveel heden gas toen nog niet aan de orde was. Het bepaalde zich toen in hoofd zaak tot het vervoeren van hoeveel heden buskruid en munitiën licht- kogels, emstvuurwerken en andere brandbare stoffen. Waneer een dergelijk transport van militaire autoriteiten uitging, dan moest dit te voren ter kennis worden gebracht aan de commissa ris des konings der provinciën waar door vervoerd werd, welke commis saris des Konings dan de Burge meesters der daarbij betrokken ge meenten, verzocht de noodige maat regelen van voorzorg te nemen ten einde bij gelegenheid van bedoeld transport alle gevaar in de gemeente te voorkomen. Nu kwam het voor dat de militai re autoriteiten met hun aankondiging van voorgenomen munitie-transpor ten wel eens erg op het laatste ogen blik voor het vertrek aan kwamen en daarbij ook niet altijd heel juiste aanduiding gaven van het stijdstip van het vertrek; hierdoor kwam het voor dat de Commissaris des Ko nings aan de Burgemeesters mede deelde: dat waarschijnlijk, let wel, waarschijnlijk, morgen te Maas tricht, met bestemming naar Gorin- chem, zal vertrekken één of meer schepen beladen met een hoeveel heid brandbare stoffen en dat het transport zal plaats vinden langs de rivier de Maas. Zo eenvoudig ging het echter niet meer als aan een particulier, een fabrikant van buskruid te Luik (Bel gië), de firma J. P. Gerard en Cie vergunning moest worden verleend. Zo zou door deze firma vanaf Eys- den naar Nieuwe Diep te water wor den overgebracht met het overdekt schip Pénélope langs de rivier de Maas, onder militiar geleide 22677 Ned. ponden vervat in 3046 vaatjes van verschillende inhoud. Voor zover dit transport het Lim burgse grondgebied raakte was de reis nauwkeurig voorgeschreven: te Eysden zou het nl. aankomen 28 maart 1868 omstreeks 5 uur des avonds en daags daarna des morgens ten zes ure de gemeente Eysden verlaten. De militaire geleide van dit privé transport was echter niet voldoende; er werden o.a. nog de volgende voorwaarden aan verbonden, welke nu in Uw bijzondere aandacht wor den aanbevolen. Het met buskruid beladen voertuig mag geene stoom boten voorbij varen (dus wel ont moeten) en mag niet komen in de nabijheid van spoorwegbruggen tij dens daar treinen zouden kunnen passeren; de schipper is verder ge houden het vaartuig te doen stil houden, zodra zulks ten gevolge van de vorige voorwaarde of naar aan leiding van enig ander gevaar, voor vuur licht of wrijving van ijzer of ander metaal, vanwege de Burge meester waar het schip zich bevindt, bevolen wordt. Tevens is nog bepaald dat het schip overnachtende op de hoogte van Eysden, Kessel en Mook, op be hoorlijke afstand van woningen zal blijven liggen. Bij wijze van uitzondering, mag U waarde lezer, zij het dan ook slechts in gedachten de reis meemaken. U gaat dus op 28 maart in den avond omstreeks 5 uur aan boord, overnacht op het overdekte schip Pénélope en vaart de volgende mor gen om zes uur daar weg. Zie hier nu verder de dienstregeling van Eysden tot Mook. Doorvaart op 29 maart: St. Pieter 's morgens 7 uur; Maastricht 's morgens 8 uur; Borgharen 's morgens 9 uur; Itteren 's morgens 9.30 uur; Bunde 's morgens 10 uur; Geulle 's morgens 11 uur; Elsloo 's morgens 11.30 uur; Grevenbicht namiddag 1 uur; Stevensweert namiddag 2.30 uur; Maasbracht en Wessem nam. 3 u.; Linne namiddag 3.30 uur; Herten namiddag 4 uur; Roermond namiddag 4.30 uur; Beesel namiddag 5 uur. Kessel aankomst 29 mrt. nam. 6 u. Doorvaart op 30 maart: Belfeld 's morgens 6.30 uur; Huurprijs per maand vanaf f 6.55. Aansluiting met 12 meter elektrische en 10 meter waterleiding gratis. Levering via PLEM. Vraag folders bij De Mulder. Albionstraat 43. Leunen, telefoon 1503. van 23 februari 1918 Th. Pouwcls, Langstraat Venray, bericht hiermede dat bij hem iede- ren dag gelegenheid bestaat tot het laten verven van garen en wollen stoffen. Vlugge bediening. Billijke prijzen. Beleefd aanbevelend. Vereeniging R.K. Venschaysche Middenstand in vergadering bijeen op 17 Febr. 1918, spreekt de overtui ging uit, dat het bestaande stelsel om fooien te geven op halfjaarlijk- sche rekeningen een misstand is in 't nadeel van de leveranciers en eene onbillijkheid tegenover de klan ten, die contant betalen. Besluit diensvolgens vanaf heden dit fooienstelsel af te schaffen. Deze motie in omvraag gebracht, werd met algemeene stemmen aan genomen. De aftredende bestuursleden A. de Haen, W. Laurensse, F. Michels en H. Poels werden herkozen. De vragenbus bevatte een viertal vragen, resp. betrekking hebbende op de verordening winkelsluiting, de hooge gasprijzen en het aanstellen van twee nachtwachten. De Hoogeerw. Heer Mgr. Dr. Poels verzoekt de Limburger Koe rier mede te deelen, dat hij in geen geval bereid zal worden gevonden eene candidatuur van het lidmaat schap der Tweede Kamer te aan vaarden en dat hij besturen en le den van R.K. Kiesvereniging, die zijn naam op de voorloopige gros lijst hebben geplaatst, verzoekt hier mede rekening te houden. Deze week zijn wederom op enkele plaatsen ingekuilde aardap pelen gestolen. Maastricht. Dinsdag omstreeks vier uur vertoonden zich twee vlieg tuigen boven Maastricht van Duit- sche nationaliteit. Ze kwamen uit en vertokken weder in westelijke rich ting. De grenswacht heeft op hen geschoten, echter zonder gevolg. Smokkelen. Door de rijksveld wachter Houtermans werd nabij Ha- gershof te Venlo een groote partij smokkelwaar, ter waarde van onge veer 1300,en bestaande uit bo ter, zeep, sajet, 25 kg chocolade, 200 kg chocolade poeder, aangehouden. Bij zekere W. werd huiszoeking ge daan en een partijtje boter in be slag genomen. Ottersum. Een der laatste nach ten werden te Ottersum een veer tigtal smokkelaars door de kommie zen aangehouden. Op het herhaald haltgeroep sloeg de bende op de vlucht en konden er maar twee ge vangen genomen worden. Een hon derdtal schoten werden geslost. De buit bestond uit 30 balen harde zeep en eenige balen koffie. - Siebengewald. Door de over heid zijn voor de militairen alle her bergen alhier verboden, uitgezon derd twee café's. Huwelijksgedichten met mooie bijpassende lijsten in ruime keuze voorradig aan scherp concurreeren- de prijzen bij Firma van den Munck- hof. Distributieregeling. Broodkaart der 42e week van 24 Febr. tot en met 6 Maart. VOOR ALLE MERKEN 1 RUCK-REPARATIE Tegelen 's morgens 7 uur; Venlo 's morgens 8 uur; Grubbenvorst 's morgens 8.30 uur; Lottum 's morgens 9.30 uur; Arcen 's morgens 10 uur; Broekhuizen 's morgens 10.30 uur; Blitterswijck 's morgens 11.30 uur; Well 's morgens 12 uur; Afferden namiddag 2 uur; Gennep namiddag 3 uur; Mook aankomst nam. 6 uur; vertek 's morgens 6 uur. Ziezo! Nu mag U uitstappen; de verdere reis naar Nieuwediep be sparen we U in 1968. 21 mei van hetzelfde jaar vervoer de dezelfde firma weer onder mili taire geleide en met hetzelfde over dekte schip 34.287 Ned. ponden bus kruid, vervat in 3750 elk van 9.071 ponden en 6 kisten, ieder van 45.354 ponden naar Hellevoetsluis, met be stemming naar Indien. Dienstrege ling voor 't Limburgse deel ongeveer als hierboven. L. E. Van 1 januari tot vastelaovend zijn feitelijk vigilie-dagen. De vasten zelf het octaaf. En in deze vigilie dagen worden feestjes gebouwd, door de jongeren, maar ook door de ouderen. Cameval werpt op die ma> nier zijn schaduwen ver vooruit. Een voorval in die vigiliedagen was de oorzaak van de politierechter zitting. Pa en ma haden besloten in navolging van de „keinders" ook eens naar een gecostumeerd bal te gaan. En ma had daarvoor allerlei schone spullen gehaald, waaruit twee vrij grote costuums werden ge fabriceerd, die nu eenmaal nodig waren om pa en ma te „verkleden". Ook de buurvrouw en haar man zouden van de partij zijn en natuur lijk was er de stiekume wedijver, wie het meest fraai uitgedost ter bal zou verschijnen. Pa ging in een ouderwetse hansop de deur uit, compleet met slaapmuts en met bla ker, die ma met veel moeite van een van haar vriendinnen had losgepeu terd, voor de sfeer. Hoe ma en de buurlui verder uitgedost waren doet hier verder weinig ter zake, alleen dat zij gevieren ter bal togen Daar werd de eerste steen des aanstoots reeds gelegd, want op dat bal marcheerde een dame rond, die behalve dat ze een feestneus op had vroeger wel eens met Pa (jonge, wat was dat lang geleden) gescharreld had. In alle eer en deugd overigens. Maar met het schone lied van de feestneus telkens op zijn lippen moeide pa zich op die avond, meer dan ma lief was met deze oude min nares. Dat gaf al enige trubbels aan de bar, waar ma pa in de clinch nam en waarop pa boos wegliep en ma liet zitten. Toen het klokje van gehoorzaamheid luidde, diep in de kleine uurtjes was pa weg met de buurman en trok ma en de buur vrouw in beslist on-vastelaoves- stemming naar huis. Enkele uren daarna werd de hele buurt wakker geschrikt door twee brallende he ren, die het lied van de feestneus zeurig en zanerikkig, maar wel luid, door de straat galmde. Onze woning wetwoningen mogen dan geluids dicht zijn, diezelfde buurt kon enke le ogenblikken daarna toch vrij goed horen hoe ma over pa dacht en de hanen kraaiden reeds voordat de rust was wedergekeerd in deze buurtschap. Daarmede zou dan een feestelijk bal een wat minder feestelijk einde gekregen hebben, maar verder zou de kous af geweest zijn. Niets was minder waar echter. De nieuwe dag bracht nieuwe problemen, want toen ontdekte ma dat pa bij zijn escapa des de blaker kwijt geraakt was, wat weer de nodige moeilijkheden zou geven met de vriendin. En de twee de ontdekking was dat hij in de zak van die hansop een dikk, rode, wel gedane feestneus had zitten, die verdacht veel leek op die van de dame op het bal. En toen begon het feest weer opnieuw en weer genoot de buurt. Buurman wilde zijn makker niet in de steek laten en besloot olie op de golven te gaan gooien. Maar door zijn kater had hij waarschijnlijk niet in de gaten, dat de tijd daar niet rijp voor was. Hij marcheerde de keuken binnen met de blaker in zijn hand en hield dat ding triom fantelijk voor zich uit om pa's on schuld zeker inzake de blaker te bewijzen. Maar in plaats van liefdevol in de familiekring opgenomen te worden, kreeg hij een klap met pa's hansop om zijn oren. Hij dook weg en sloeg met zijn kakement op het aanrecht. En die klap was nog harder, want zijn gebitje spleet er prompt van middendoor. Toen heeft buurman er werk van gemaakt Dat ma pa afrost moet zij weten, maar van buurman z'n gebit had ze af te blijven. Trou wens wie vergoedde de schade Voor dat probleem stond de poli tierechter, die moeite had met de publieke tribune, waarop het pu bliek zacht het lied van de feestneus stond te zoemen. De deurwaarder moest om stilte verzoeken. Ma gaf in grote trekken toe, dat het verhaal zich als hierboven be schreven. voltroken had. Alleen had zij de buurman geen klap met de hanshop gegeven. Dat zou hij zich verbeeld hebben. Hij was met zijn half-dronken kop over de keuken mat gestruikeld en met zijn kin op het aanrecht terecht gekomen, met als gevolg: gebits-breuk. Maar buur man sleepte een hele ris getuigen aan, want praktisch de halve buurt had 't drama aan zien komen en af zien spelen. En zo stond ma van iedereen ver laten voor de politierechter, die kennelijk moeite had om de vraag te onderdrukken, hoe het verder met die feestneus was afgelopen. Maar dat zal ma met pa wel rege len. Trouwens ook de boeten zal ze daarmede moeten regelen, want het werden 50,terwijl ook de on kosten van de gebits-reparatie daar nog bovenop komen. Ma viert beslist geen vastelaovend meer en pa komt de deur niet meer uit noch in de vigilie, noch met die dagen zelf, in het octaaf. En met de buren wil ze nooit, maar dan ook nooit meer iets te maken hebben. Voor uw rgbewgs naar Autorijschool Leunseweg 47a Tel. 2471 Venray Erkend A.N.W.B., Bovag, Vamor gedipomeerd 44 VOORTEKENS VAN UIT HET JAAR 1830 De holle wind kent perk noch palen Het zwerk verandert keer op keer Ik zie 't kwik in 't weerglas dalen Het schoorsteenroet rolt druppelend neer. Het vocht begint de muur te ontvloeien De zwaluw schiet langs 't spicht gras De vlieg verstoort de logge koeien De kikvors kwaakt in de enge plas 'Flink' mijn patrijshond zit te dromen Het stof draait dwarrelend in de vliet De vissen spartelen op de stromen Het regende ook op St. Margriet. Hebt gij de stank der gracht geroken? Zaagt gij die fraaie regenboog? De zon is nevelig neergedoken. Ondraag lijk kwelt me een eksteroog De huiskat strijkt haar fulpe wangen Gesloten is de Pimpernel. De mereld fluit haar zoetste zangen Ei, hoor, wat piept die krekel fel Het loeiend vee wil 't veld verlaten 't Verschiet schijnt ons nabij te zijn Ik hoor de onruste schapen blaten Aanhoudend knort 't ronkend ravijn. De slakken zijn met zand bestoven De padden kruipen ginds en her. De klaver heft de kruin naar boven Flauw glinstert zelfs de grootste ster De pauw verheft zijn schelle kreten Mijn hond wil gras vóór beenderen eten. Zie hoe een kring de zon omhuld De glimworm blinkt in volle luister De koekoek roept in 't eenzaam woud De vogels trekken in het duister Het is schoon weer maar tamelijk koud. De ganzen gaggelen, eenden kwaken De gladde zuring krimpt ineen Het hout zet uit met hoorbaar kraken Het vocht omwelt de blauwe steen De kraaien storten zwierend neer In gang en kamer kruipt de spin. De boomvors* spelt onstuimig weer De nieuwe maan viel maandag in. v. d. B. te O. De boomvors was een soort kik vors die in heggen en struiken klom en daar zijn luid gekwak deed ho ren.

Peel en Maas | 1968 | | pagina 5