Mensen in Venray
echte opruiming
I
topkwaliteiten en spotprijzen!
tet 50*/. korting
I
i m THOMASSEN
20% korting
Verschuyten
I
Verschuyten
i
tot
ziens
bij
pijls
t
t
t
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
JAARVERGADERING
L.L.T.R
JEUGDIGE
WERKLOZEN
1
Chemisch Reinigingsbedrijf
Helmond tel. 04920 3768 6135
geefl vanaf maandag 22 januari gedurende drie
weken 20°/o korting op uw stoomgoederen
Let op de naam en kwaliteit
i
VRIJDAG 19 JANUARI 1968 No. 3
NEGEN EN TACHTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL 2727 GIRO 1050652
ADVERTENTIEPRIJS 12 d p. mm. ABONNEMENTS-
t 2.(buiten Vnnroy 7 75]
PRUS PER KWARTAAL
Een groot deel van de mensheid
valt 's avonds om een uur of acht
in del uie stoel, draait de televisie-
knop om en het is gebeurdGeen
paard die ze weg krijgt van de Wre
kers en het pratende-paard en wat
er dan allemaal nog verder fraais
uit dit to verkast je komt
Een mens zijn lust is een mens
zijn levenEn niemand, die geen
televisietoestel heeft is er nog erger
aan toe, volgens sommige mensen,
dan iemand, die geen auto heeft. Er
zijn er en men zou haast zeggen
gelukkig ook nog anderen. Met
sommigen van hen zijn we eens een
praatje gaan maken. Een praatje
dat meer dan een avond vulde en
waarin we van de ene verbazing in
de andere zijn gevallen. Het waren
mensen van de Geschied- en Oud
heidkundige kring Venray.
GESCHIEDENIS
Het zijn mensen, die zoals ande
ren dat doen met postzegels en mun
ten, hun hobby gemaakt hebben van
de geschiedenis. En wel van de Ven-
rayse geschiedenis. Zij hebben zich
dikwijls als schooljongen al afge
vraagd waarom het zo nodig is dat
men als schoolgaande jongen wel de
graven en gravinnen van het Hol
landse huis moet kennen, terwijl
feitelijk niemand in deze contreien
iets af weet van het kruis op de
Grote Berg op de grens van Deume
en Venray, dat een stuk plaatselijke
en landelijke geschiedenis vasthoudt,
die voor de mensen van deze streek
heel wat belangrijker is.
„Waarom moeten we op school le
ren dat Jan van Schaffelaar in Bar-
neveld van de kerktoren sprong,
maar weten we feitelijk niet hoe het
mogelijk is dat een klein boerendorp
als Venray rond 1400 geweest moet
zijn, zo'n kerk heeft kunnen bou
wen, die men thans met recht en re
den en door zijn grootte en door zijn
kunstschatten de kathedraal van de
Peel noemt? Deze en andere vragen
intrigeren deze mensen, die zich nog
niet zo lang geleden verenigd heb
ben in de geschied- en oudheidkun
dige kring, maar voordien reeds elk
voor zich als amateur Venrays ge
schiedenis doorvorste
KRUYSEN EN KRUISEN
Hoe begint men nu daarmede? De
heer B. Kruysen begon b.v. in zijn
vrije tijd aandacht te besteden aan
de oude stenen kruizen, die als res
ten van oude graven buiten tussen
de steunberen van de grote kerk
staan. Hij bracht ze in kaart en pro
beerde iets meer te weten te komen
van de mensen, die hieronder be
graven geweest zijn. Datzelfde gold
voor de grafzerken, die onder de
oude toren uitkwamen en namen
vermeldden van oude families uit
Venray, van priesters, die hier ge
werkt hebben. Van het een kwam
het ander. Zoals b.v. de lange rij
priesters, die aan het hoofd gestaan
hebben van Venrays kerk.
Men vindt ze keurig van jaar tot
jaar in grote albums op een van zijn
boekenplanken, zomogelijk met bid
prentje er bij. En vraag nu niet hoe
hij aan al deze gegevens is gekomen,
want men wordt dol van alle namen
van instellingen, van universiteits
bibliotheken en bisschoppelijke en
andere archieven, die allemaal zijn
aangeschreven en waaruit steentje
voor steentje dit alles is opgebouwd.
Wist U bijv. dat in het Bonifanten-
museum in Maastricht twee schilde
rijen hangen van de Gebr. Holthuy-
zen, 2 Venrayse priesters. Het is een
van de tientallen ontdekkingen, die
de heer Kruysen gedaan heeft bij
zijn naspeuringen in het donker
verleden van Venray.
100.000 JAAR VÓÓR CHRISTUS
Een ander als de heer G. van Ass
is begonnen met pijlpunten, stenen
bijlen, stukken steen, waaraan dui
zenden voorbij lopen, doch die be
wijzen dat er lang voor de Christe-,
lijke jaartelling in deze contreien
geleefd, gewerkt hebben en gestor
ven zijn.
Men spreekt van stenen en andere
tijdperken en men toont U vol trots
een vondst, waarvan de deskundigen
zeggen, dat ze afkomstig is van men
sen van zo ongeveer 100.000 jaren
voor Christus.
Van Ass heeft anderen voor dit
zoek-werk enthousiast kunnen ma
ken en hun resultaten zijn zodanig
geweest dat de Rijksdienst voor
Oudheidkundig Bodemonderzoek, het
Instituut voor Praehistorie in Leiden
en het Biologisch Archeologisch In
stituut uit Groningen (beide laatste
universitaire instituten) wat graag
met deze mensen van Venray te
doen hebben. Ze zijn in de loop van
de jaren specialisten geworden, die
een verzameling vondsten opge
bouwd hebben, waar menig grotere
plaats jaloers op zou zijn. Maar een
kollektie ook, die daarnaast een heel
wat ruimer beeld gegeven heeft
van de praehistorie tot de Romeinse
tijd toe van deze contreien.
„We zijn amateurs in dienst van
det wetenschap.zegt er een, die
zich al stiekum zit te verheugen dat
Prof. Modderman uit Leiden (een
van de grote mannen van de prae
historie) nu eindelijk naar het Bod-
debroek komt, waar men nog iets
vermoedt uit de latere Bekercultuur
(nederzettting) (plm. 1500 voor Chr.).
ODA EN WILLIBRORD
Rond 1400 is Venrays Grote Kerk
gebouwd door Pastoor v. d. Gaet.
Een bekend feit uit Venrays ge
schiedenis, zoals nu ook langzaam
maar zeker de voorgeschiedenis van
die bouw, met alles wat zich daarbij
rond en afspeelde in verband met de
Munster-abdij in Roermond (die
hierover de zeggingsmacht had) en
het hertogdom Geldern (waaronder
Venray toen hoorde) uit de doeken
wordt gedaan. Men heeft nu al aan
kunnen tonen dat Venray rond 750
jaren geleden al bestond. Maar wat
is er gebeurd in deze contreien tus
sen de Romeinse tijd, waarvan men
nog sporen gevonden heeft en 1200-
1300, toen Venrays naam in de Gel
derse archieven op kwam duiken?
Het is deze periode, die de mensen
van de Geschiedkundige Kring nu
het meest te doen geeft. Want zijn
er alleen de verhalen van de H. Oda
en het Willibrordsputje in de Geys-
tese bossen, die beide rond 700 in
derdaad geleefd hebben en schijn
baar in Venray zijn geweest. Om
hier nu meer licht in en zekerheid
over te krijgen is men aan het zoe
ken en aan het speuren geslagen in
oude blibliotheken, in archieven en
wat dies meer zij. Wat de resultaten
zullen zijn, geen mens weet het
Maar men wordt nog nijdig, als
men er aan denkt dat bij de opbouw
van de Grote Kerk de fundamenten
zijn blootgesteld en sporen zijn ge
vonden van oudere bouwwerken
men fluistert van een Romaanse
kerk en zelfs van een zgn. houten
paalkerk, maar men heeft dat alles
toen maar gauw dicht gemaakt om
de opbouw niet af te remmen. Hoe
veel zou men uit deze resten niet
hebben kunnen leren, juist over die
periode?
GENEALOGIE
Maar daarmede komen we terecht
bij weer een andere groep „oudheid
kundigen" namelijk de mensen, die
zich bezig houden met het voorge
slacht. Ze stellen familiestambomen
op, waaruit precies valt af te lezen
wie onze voorouders waren, waar ze
vandaan komen en in welke tijd er
het eerst sprake is van onze familie
naam. Een hoofdstuk apart, waar we
nu niet verder op in willen gaan.
We stellen alleen maar vast dat me
de dank zij hun bemoeienissen nu in
het Venrayse gemeente-archief nette
kopieën liggen van alle doop-,
trouw- en begraafboeken van Ven
rays Grote Kerk en die van Oirlo.
Zo kan men nu van 1587 terecht in
Venray zelf, waarvoor men eertijds
naar Maastricht moest. Een knap
stuk werk, waarvan behalve de ge-
naelogen iedereen nu kan profiteren.
Een andere groep is in voorberei
ding t.w. de mensen, die zich gaan
bezig houden met de plaatsnamen,
die verzamelen, proberen te verkla
ren en voor het nageslacht vast te
leggen.
VEEL GEBEURD
Maar intussen is ook al veel ge
beurd, zoals b.v. een inventarisatie
en de geschiedenisbeschrijving van
Venrays kruisen en wegkapellen.
Men zag met lede ogen dat links en
rechts dingen gingen verdwijnen
zo maar opeens die voor de ge
schiedenis van Venray toch wel be
langrijk konden zijn en daarom be
gon men met het fotograferen van
al die kruizen en beelden en poogde
zoveel mgoelijk over hun geschie
denis te weten te komen. Ook dat
kwam allemaal in keurige albums
en toen men opeens ontdekte dat St.
Oda verdwenen was, \yas de kring
de enige die kon vertellen, hoe het
beeldje er uit zag, hoe groot het was
en kon men een zuiver signalement
geven van deze verdwenen heilige.
En lang voor monumentenzorg
kwam met een zgn. voorlopige lijst
van monumenten in Venray had de
lering wederom in andere albums de
oudste gebouwen en boerderijen, van
het Venrayse land met naam en toe
naam zitten. En hoe raar het klin
ken mag, nu men in Veltum oprui
ming heeft gehouden onder veel oud
„gedoe" kwamen de eigenaars na de
sloping bij de kring vragen of ze
misschien nog een foto van het oude
konden krijgen. Zij hadden ze niet
meer
VEEL TE VINDEN
Wat was feitelijk voor de geschie
denis-liefhebber tot voor weinige ja
ren te vinden over Venray? Dat wa
ren de gedenkboeken van Jerusalem,
van de Paters Franciscanen en van
het Lyceum. Dat was praktisch al
les. Die boeken zijn uitgangspunten
geweest. Nu toont men U foto-ko
pieën van handschriften uit datzelf
de Jerusalem, die men tot zelfs aan
de Harvard University in Amerika
heeft opgespoord..
En trots vertelt men van nieuwe
ontdekkingen op dat punt, waarvan
zelfs de schrijver van het boek over
Jurusalem niets wist. Waar men het
vandaan haaltBij de boeken-
antiquariaten kent men deze Ven
rayse mensen en hun hobbies en ze
krijgen trouw de catalogi thuis ge
stuurd van veilingen e.d. En is er
een boek bij, waar maar iets over
Venray in voor komt, in wat voor
verband ook, het gaat naar deze
mensen, waarvan sommigen een bi
bliotheek hebben opgebouwd, waar
men diep en eerbiedig z'n petje voor
afzet. „Er is nog genoeg te vinden",
zegt er een en wijst op een stapel
correspondentie met Duitse en Bel
gische archieven, waar telkens iets
nieuws uit opduikt. Om maar een
heel klein voorbeeld te noemen. De
Keulse universiteit heeft de studen-
tenregisters gepubliceerd vanaf het
begin van deze universiteit. Daar
weet men nu al, dat als er een in
voorkomt, die van Venray afkomstig
is, s.v.p. doorgeven naar de Ge
schiedkundige kring. Daar probeert
men dan wel meer aan de weet te
komen over deze Venrayse student
van anno da-zu-mal. Datzelfde ge
beurt in Leuven. Nog een ander
voorbeeld, via tientallen omwegen
en door steeds maar naarstig door te
peuteren komt men een dagboek op
het spoor van een Duitse mijnheer
die in 1661 Henschenius en zijn me
dewerker Papenbroch een eindweegs
vergezeld heeft op hun tocht langs
kloosters en abdijen in het Duitse,
op weg naar Rome. Deze mijnheer
heeft in dat dagboek precies opge
schreven, wat deze priesters uit
voerden, zelfs wat ze aten en daar
uit komt een Henschenius te voor
schijn, die dan wel zeer geleerd mag
zijn, maar het smakelijke en het
schone der aarde daarom nog lang
niet versmaadde.
Trouwens wie mocht menen dat
Henschenius feitelijk de enige grote
zoon van Venray is, die moet zich
maar snel laten bekeren door men
sen van de genoemde kring. Men
vertelt U van eene van der Pullen,
de rechterhand van de eerste Bis
schop van Roermond, Liridanus
van Gruterus, die het bracht tot hof-
predikant bij Keizer Maximiliaan in
Wenen en vergeet de v. d. Gaet's
niet, die nauw verbindingen hadden
met het Pauselijk hof (stamt daar
van de extra-aflaat voor de bouw
van Venrays kerk?)
LANG VERHAAL
Het verhaal is langer geworden
dan we gedacht hebben. Maar wat
wil men, als men komt tussen deze
enthousiaste mensen, die in een
steeds groter wordende kring, die
afgelopen jaren veel achterhaald
hebben, wat niemand voor mogelijk
hield.
Er zijn mensen, die deze geschie-
denisvorserij maar „raar" vinden,
die een oude urn, een stenen bijl
niet zegt, maar van de andere kant
wel graag een stukje antiek in huis
hebben. Ze moeten eens gaan kijken,
naar die oude bijbel, die Pastoor v.d.
Gaet (ja, de stichter van de Grote
Kerk) eertijds aan het klooster Jeru
salem gaf als aflossing van schulden
aan dat klooster. Het ligt nu mooi
bewaard in het gemeentemuseum
van Venlo. Ze zullen dan wellicht
wat meer begrip voor dit werk krij
gen en chauvenist genoeg zijn om
toch ook te menen dat dergelijke
stukken toch feitelijk in een Venrays
museum thuis horen
Geen nood, de kring heeft dan ook
al een stichting geformeerd voor een
eigen museum in Venray en wie
hun „doordouwwerk" gezien heeft in
de geschiedenisvorserij twijfelt er
niet aan of ze zullen ook door blij
ven douwen tot dat museum er is.
AFD. HEIDE-VENRAY
Op dinsdag 16 januari j.l. werd in
zaal Rongen te Heide-Venray de
jaarvergadering gehouden van de
LLTB afd. Heide-Venray.
Voorziter Loonen memoreert in
zijn openingswoord de gang van za
ken in de verschillende takken van
land- en tuinbouwbedrijven en de
fruitteelt van het afgelopen jaar.
Een kritische beschouwing over de
verschillende bedrijfstypen wijst aan
dat we over het algemeen uitzonde
ringen nagelaten, niet ontevreden
mogen zijn. Wat de toekomst betreft
meent voorzitter dat de goed geleide
bedrijven met een goede opzet ook
in EEG verband levensvatbaar blij
ven, hiervoor geldt wel een kwali-
teitsprodukt van de eerste rang te
gen een zo laag mogelijke kostprijs.
Verder hield voorzitter Loonen de
leden voor ogen de vele diensten die
de organisatie hun te bieden heeft.
Bij de behandeling van de jaar
stukken over het boekjaar 1966-1967,
toegelicht door secretaris-zaakvoer
der Nabben kon worden vastgesteld
dat de afdeling dit boekjaar een
flinke groei heeft gehad. Er was een
totale omzetstijging van 872 ton
waarvan het veevoeder 783 ton voor
zijn rekening nam. De totale omzet
van dit boekjaar kwam hierdoor op
6.307.397 kg voor een geldswaarde
van 2.201.397,08. De verhouding
bulkvoer en veevoeder in gezakte
vorm zette zich in dit jaar weer ver
der door ten gunste van het buik-
voer. In het boekjaar 1965-'66 was
van het totale veevoer ruim 18 pet.
in bulk en in dit boekjaar liep dit op
tot ruim 40 pet.
Daar deze veevoeder in bulkvorm
niet op onze eigen afdeling gepro
duceerd kunnen worden, maar dit
gebeurt door onze Centrale „Land
bouwbelang" liep onze eigen pro-
duktie dit jaar terug met ruim 14%.
De balans en de verlies- en winst
rekening sloten met een batig saldo
van 22.271,35 waarvan het grootste
gedeelte c\er de ledenomzet aan de
leden wordt uitgekeerd.
VORMING TEN BEHOEVE VAN
Op initiatief van het Gewestelijk
Arbeidsbureau Venray is er, na
overleg met Directie van de Levens
school, voor de jeugdige werklozen
van Venray en Horst, een nieuwe
aktiviteit ontwikkeld.
Voor jeugdige werklozen beneden
19 jaar is het mogelijk gemaakt om
één dag in de week de levensschool
te bezoeken. Uitnodigingen aan de
ze jeugdigen voor een eerste kon-
takt-bijeenkomst (op 18, 19 en 22 ja
nuari) zijn reeds door het Geweste
lijk Arbeidsbureau verzonden, ter
wijl de ouders al tevoren in een uit
voerig schrijven op de hoogte zijn
gesteld van dit initiatief en de be
doeling er van.
Uit een oogpunt van vorming en
ontwikkeling is het van groot be
lang, dat betrokken jeugdige werk
lozen door deskundige krachten in
deze periode kunnen worden opge
vangen en begeleid. Het een en an
der is tengevolge van subsidie van
de overheid praktisch kosteloos en
verplicht tot niets.
De aktiviteiten van de levens
school zullen onder meer inhouden:
a. Een op deze werkloze jongens
aangepaste levensvorming door
in z.g. gespreksgroepen te spre
ken over voor hen belangrijke
levenskwesties;
b. beoefening van sport;
c. handvaardigheid en creatief
werk, door middel van emaille
ren en boetseren, etc.
Het ligt in het voornemen om te
komen tot de formering van drie
groepen van ieder ongeveer 15 jon
gens, waarvan twee groepen voor de
Levensschool te Venray en één groep
voor de dependance te Horst. Van
zelfsprekend is, dat de pogingen van
het Gewestelijk Arbeidsbureau tot
bemiddeling, gewoon doorgang vin
den en dat wanneer zich de moge
lijkheid tot het aangaan van een
nieuw dienstverband voordoet de
desbetreffende jeugdige onmiddellijk
beschikbaar is voor die werkkring.
w