Huize Servatius zestig jaar Veranderingen in het Venrayse Onderwijs MARTENS BLAUPUNST televisie komt van Camps-Optiek VRIJDAG 19 MEM 967 No. 20 ACHT EN TACHTIGSTE JAARGANG IE PEEL EN MAAS E DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY UUtCL/QI Ar» l/nGD UCKIDiV CM flMCTDCVCW ADVERTENTIEPRIJS 12 ct p. mm. ABONNEMENTS- GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 2727 GIRO 1050652 VVCCADLHU VUUR V C IX T C IX V-J IVI O I C f\ C IX PRIJS PER KWARTAAL 1.75 (buiten Venray 2.—) Vorige week hebben we een po ging gedaan om de Mammoetwet in die zin wat nader toe te lich ten, dat men enigermate een over zicht kreeg van wat in het school jaar 1968 gaat veranderen. Hieronder pogen we konkreet aan te geven wat en hoe de verande ringen zullen zyn in de opleidings instituten, die we in Venray heb ben. TECHNISCH ONDERWIJS Het lager technisch onderwijs in Venray wordt verzorgd door de LTS St. Jozef. Het lager technisch onderwijs wordt in 1968 verdeeld in de vol gende groepen en afdelingen: A. Theoretisch technische oplei ding (t.t.o.). In Venray wordt begon nen met het vak metaalbewerken, terwijl men in de verdere toekomst ook nog met andere vakken tot een theoretische technische opleiding hoopt te komen. Deze opleiding geeft toelating tot de le klas van een school voor Uit gebreid Technisch Onderwijs (u.t.o.). Duur van de opleiding: 3 jaren. B. Praktisch Technische Opleiding (p.t.o.) in de vakken: Metaalbewer ken, Timmeren, Schilderen en Met selen. Duur van de opleiding: 3 jaar. Voor de vakken electrotechniek gaat men na 2 jaren LTS Venray naar de LTS van Horst of Boxmeer. Idem voor het vak Autotechniek naar Venlo, Helmond of Boxmeer. Voor het vak fijnmetaalbewerking naar Venlo of Helmond en voor het vak meubelmaker-stoffeerder naar Venlo. Electrotechniek - autotechniek, Fijnmetaalbewerking en Meubelma ker-stoffeerder vragen dus 2 jaren LTS Venray, 2 jaren elders. C. Individueel Technische Oplei ding (i.t.o.). Ondanks jarenlange be moeienissen is men er nog niet in geslaagd dit soort onderwijs in Ven ray te krijgen. De kandidaten hier voor moeten thans naar Horst. Voor U.T.S. moet men buiten Venray. BEROEPSONDERWIJS VOOR MEISJES Het Nijverheidsonderwijs voör meisjes (huishoudonderwijs) zal in 1968 worden ingedeeld bij het be roepsonderwijs. Het programma zal van de huidi ge huishoudschool Marianum hier door een grote wijziging ondergaan, waardoor het de betrokkenen ge makkelijker zal zijn, zich te oriën teren en voor te bereiden op het door hen gekozen beroep. Het beroepsonderwijs voor meis jes omvat een groot aantal opleidin gen vooral in de verzorgende be roepen. Het onderwijs in Marianum zal dan worden ingedeeld in: A. Het Lager Beroepsonderwijs. Dit zal omvatten: 1. Brug jaar: De te geven lessen worden voor dit brug jaar bij de Algemene Maatregel van Bestuur vastgesteld, met daarnaast een SCHOOLSTRAAT 30 VENRAY geringe keuze-mogeliikheid. In 't brugjaar zullen veel algemeen vormende lessen gegeven worden en weinig beroepsgerichte vak ken. 2. Eerste jaar lager beroepsonder wijs: Hierin zal een programma geboden worden waarvoor op 't einde van het brugjaar gekozen is en krijgt men reeds differen tiatie in een theoretische of prak tische opleiding. 3. Tweede jaar lager beroepsonder wijs: Hierin vindt een veel ver der doorgaande differentiatie plaats in theoretisch of praktische richting. B. Het Midelbaar Beroepsonderwijs: Tot het middelbaar beroepsonder wijs worden toegelaten debezitsters van einddiploma MAVO of lager beroepsonderwijs. Het lesprogramma is sterk afhankelijk van het gekozen beroep en genoten voor-opleiding. Ook de cursusduur is afhankelijk van het gekozen beroep en kan va riëren van 24 jaar. In Venray kan men voor wat dit laatste betreft onder B de richtingen volgen: Kinderverzorging, vooroplei ding verzorgingsberoepen en vor mingsonderwijs. C. Het Hoger Beroepsonderwijs: wordt elders gegeven, niet in Ven ray. Tot het hoger beroepsonderwijs worden toegelaten, degenen die in het bezit zijn van een einddiploma HAVO of middelbaar beroepsonder wijs. Tot het hoger beroepsonderwijs horen onder meer de diverse lera res-opleidingen. De duur van deze opleiding varieert van 24 jaar. ONDERWIJS LAND- EN TUINBOUW In Venray waar de industrie een steeds groter deel van de bevolking werk biedt, krijgt de landbouw en landbouwonderwijs echter ook alle aandacht. Daarvan getuigt ook de nieuwe land- en tuinbouwschool, die een goed vervolg biedt voor jongens die de lagere school vlot hebben kunnen doorlopen; die minder voe len voor het zuiver theoretisch ver volgonderwijs en die anderzijds ook niet aangetrokken worden door het technisch beroepsonderwijs. SCHOLEN De Lagere Land- en Tuinbouw school is een volledige 4-jarige dag opleiding, aansluitend op de lagere school. Zij geeft een groot deel al gemeen vormend onderwijs, een deel basisvakken en vooral in de laat ste twee schooljaren echt vakon derwijs, inclusief praktijk. De Middelbare Land- en Tuin bouwschool in Horst vormt een ver volg op deze lagere land- en tuin bouwschool, maar zij ontvangt hun leerlingen ook na de ULO of drie jaar VHMO. Deze school geeft een 2-jarige dagopleiding, met de na druk op het vaktechnische en het bedrij f s-economische. MOGELIJKHEDEN Na de lagere Land- en Tuinbouw school kan men werknemer worden op tuinbouwbedrijven, plantsoenen diensten, zuivelfabrieken, veilingen e.d. De Middelbare agrarische oplei ding is bedoeld voor de zelfstandige ondernemer in Land- en Tuinbouw, maar ook voor allerlei functies in de aangrenzende gebieden van indus trie, handel, voorlichting e.d. L.E.A.O.-SCHOOL Dit nieuw soort beroepsonderwijs in de wet op het Voortgezet Onder wijs vult een leemté op in het Ne derlandse Onderwijsstelsel. Immers er zijn in de dienstverlenende sec tor van de maatschappij tal van functies te vervullen op administra tief gebied, welke een behoorlijke rekenkundige en taalkundige be gaafdheid, alsmede zin voor nauw keurigheid en orde eisen. Het economisch administratief on derwijs is bestemd voor leerlingen, wie het algemeen vormend onder wijs te weinig aanspreekt, omdat zij bij hun toekomstplannen praktisch zijn ingesteld en die anderzijds geen behoefte hebben aan of geen aan leg bezitten voor uitgesproken technische en huishoudelijke vaar digheden. Het sluit aan op het basisonder wijs. Het L.E.A.O. is zeker een on derwijssoort, die zich sterk richt op de praktijk. Het is geen school voor uitgesproken zwakkelingen. Doorstroming naar middelbaar eco nomisch onderwijs is voor de beste leerlingen zeker mogelijk. De oplei ding duurt 3 jaar. Het eerste leerjaar is een alge meen vormd brugjaar voor door stroming naar eventueel ander be roepsonderwijs of naar het LAVO. De leerstof voor het tweede leer jaar is meer op het toekomstige be roep gericht. In het derde leerjaar wordt een bewuste keuze gemaakt voor kantoor- of winkelbediende. De algemene vorming wordt voortgezet maar de praktijkvakken zijn nu spe ciaal op kantoor- en winkelpraktijk gericht. Aan deze school wordt voorlopig in dezelfde schoolgemeenschap ook het Lager Algemeen Vormend On derwijs gegeven (LAVO). Dit bevat twee leerjaren. Of dit en waar dit onderwijs in Venray gegeven zal worden in 1968 is tot heden niet bekend. „Ergens" wordt het tot heden nog opgevan gen door de Handelsavondschool. M.A.V.O. Alle scholen voor ULO, welke thans opleiden voor het MULO-A of MULO-B, zullen 1 augustus 1968 scholen voor MAVO worden. Het eerste leerjaar van deze school voor voortgezet onderwijs wordt brugjaar genoemd. In dat jaar vormen de studieles sen een zeer belangrijk onderdeel van het les- en leerprogramma. In deze studielessen wordt getracht de leerlingen door het aanleren van studietechnieken te brengen tot een goede studiehouding. Deze studie lessen worden eveneens gebruikt om door middel van taken de leer lingen tot zelfstandig werken te brengen. DE DIFFERENTIATIE Bij het MAVO kiest de leerling op het einde van het derde leerjaar uit het geheel van vakken, dat onder wezen is, een pakket van zes vak ken. Bij de keuze dient rekening ge houden te worden met voortgezette studie. Men doet examen in: Neder lands en één moderne taal; daar naast kiest men vier vakken uit: de overblijvende moderne talen, wis-, natuur- en scheikunde, biologie, handel, aardrijkskunde, geschiedenis. V.W.O. EN H.A.V.O. Het huidige Voorbereidend en Middelbaar Onderwijs kent in Ven ray de volgende schooltypen: het gymnasium St. Angela (meisjes), het Lyceum voor jongens met gymna sium en HBS opleiding en tenslotte de MMS St. Oda voor meisjes. De MMS zal nu langzamerhand gaan verdwijnen en plaats maken voor HAVO, waarover hieronder meer. Laten we eerst even de an dere mogelijkheden bekijken. Het Gymnasium, aanvankelijk de enige school die kon voorbereiden op Hoger Onderwijs aan Universi teit of Hogeschool, wordt wel de klassieke opleiding genoemd. Ongetwijfeld heeft de studie der Klassieken haar stempel gedrukt op diegenen die 'n gymnasiale studie volgen. Daarnaast was ook van groot belang het feit, dat het Gym nasium als Voorbereidingsschool de best-getalenteerde leerlingen kreeg. De HBS daarentegen had aanvan kelijk ten doel jonge mensen te brengen tot bepaalde maatschappe lijke functies, later kwam bij deze doelstelling nog: hen voorbereiden voor hoger beroepsonderwijs (kweekscholen, Middelbaar Techni- nische Scholen etc.), om nog weer wat later, via het Einddiploma haar leerlingen de toegang te kunnen verlenen tot examens aan Universi teiten en Hogescholen. De „Mammoetwet" nu wil die moeilijk te verwerkelijken dubbele doelstelling van de HBS wegnemen, en maakt van de nieuwe HBS (voor taan Athenaeum genoemd en zes jaar omvattend) Voorbereidend We tenschappelijk Onderwijs. Dus naast het Gymnasium zal het Athenaeum een nu volwaardige voorbereiding worden voor Univer siteit en Hogeschool, 'n Gymnasium en 'n Athenaeum kunnen samen een Lyceum vormen. Het kenmerkende is dat dan in de eerste klas geen Latijn wordt gegeven en een keuze tussen Gymnasium en Athenaeum 'n jaar later kan worden gemaakt. Met de keuze van richting hangt trouwens de Toelatingsprocedure én de Brugklas samen. HET HAVO Dat de HBS als Athenaeum een zuiver Voorbereidend Wetenschap pelijk Onderwijs wordt, hield in, dat daarnaast 'n schooltype in het leven moest worden geroepen, dat die jongelui die tot nu via de HBS naar de Hógere Beroepsopleidingen of rechtstreeks naar 'n middenfunc tie in de maatschappij gingen, daar toe in de toekomst ook de gelegen heid krijgen. De meisjes hadden zo'n opleiding in de MMS, bedoeld als school voor Het is er rustig en stil in de kamer van Broeder Overste, als we maandagmiddag een gesprek met hem hebben over het zestig jarig bestaan van Huize Servatius. Want komende week 27 mei viert dit psychiatrisch centrum z(jn 60st« verjaardag. „Vieren is misschien een wat groot woord, want Broeder Overste is dan op retraite en de geneesheer-directeur Dr. Kroft is met de patiën ten naar Lourdes, dus van vieren is geen sprake, al gaan op die dag ongetwijfeld zeker bij de oudere Venrayse mensen de ge dachten nog wel eens terug naar 50-60 jaren geleden, toen daar in dat Venrays veld een nieuw krankzinnigengesticht gebouwd werd. te passen aan nieuwe en moderne eisen. Daarbij kwam een modern ziekenhuis, terwijl ook de technische afdelingen als ketelhuis, wasserij en keuken geheel vernieuwd en gemo derniseerd werden. De buitenwacht hoorde over vakantiehuizen elders in het land, zag een nieuw verplegers huis verrijzen, een bejaardencom plex gebouwd worden. Diezelfde buitenwacht zag wagens naar het nieuwe gebouw van de arbeidsthe- rapie rijden, hoorde van plannen voor verbouwing en vergroting van het vroegere ontspanningsgebouw, maakte kennis met gezinsverpleging, hoorde over bedevaarten en zag de nieuwe gebouwen voor bewegings therapie, terwijl ze nog vorige week kon lezen over een nieuw zwembad. Zonder vakliteratuur en -kennis, kon diezelfde buitenwacht wel begrijpen We hebben in 1932 en in 1957, bij het 25- en 50-jarig jubileum de ge schiedenis van Huize Servatius al uitvoerig mogen beschrijven. Het blijft een merkwaardige geschiede nis. MERKWAARDIG Want terwijl er rond de eeuwwis seling in ons goede land een schrik barend tekort was aan krankzinni gen-gestichten, rijst bij de Broeders van Liefde in Gent, de gedachte om het zegenrijke werk wat ze in Bel gië op het gebied van de krankzin nigenverpleging al jaren verrichtten, ook in Nederland te gaan doen. En men zoekt naar een vestigingsplaats. Roermond, Eindhoven, Cadier en Keer staan te dringen om zich in die plaatsen te gaan vestigen. Maar dan in de trein bij toeval, hoort de heer Trynes van dit voornemen en met de toenmalige Burgemeester Esser en de plaatselijke geneesheer Dr. A. Janssen trok hij er op uit, om de Broeders in Venray te krijgen. Men wilde hen een stuk grond offreren nabij de Smakt, maar de twee Broe ders, die eens een kijkje kwamen nemen, vonden dat te woest, terwijl ze een ander stuk achter de kapel in Oostrum ook al niet veel bijzonders vonden. Terugrijdend van Oostrum naar Venray ligt daar dan het Ven rays veld en de gronden aan de Kerkdijk en een van de Broeders zegt dan wat lachend: „Als we dat eens konden krijgenTrynes zou Trynes niet zijn geweest, als ze die stukken grond daar niet gekregen hadden en in 1905 werden de. bouw plannen bij de Inspecteur van het Staatstoezicht op Krankzinnigen en Krankzinnigengestichten ingediend. Een toevallig gesprek in de trein „Een heel nieuw gezicht" Geweldig, wat een moderne teenerbril kan doen I Je ontdekt, hoe totaal anders je kunt zijn. Moderner, vrijer, zelfbewuster. Machtig als je duidelijk ziet hoe er ineens heel anders naar je gekeken wordt. Als je weet, dat je de laatste mode niet aan je voorbij hebt laten gaan. En die oude bril? Gewoon, veranderd in een fijne zonnebril. GROTESTRAAT 14a - VENRAY Algemene Ontwikkeling, sinds de oorlog steeds meer opleiding tot verder beroepsonderwijs als Lerares, Onderwijzeres, Analiste, Laborante, Maatschappelijk Werkster etc. De MMS heeft dan ook ongetwij feld model gestaan voor dat nieuwe schooltype in de Mamometwet: Het Hoger Algemeen Vormend Onder wijs (het HAVO). De MMS zelf zal ook worden omgezet in 'n HAVO- school. Het HAVO omvat vijf jaar. In Venray komen nu in 1968 waarschijnlijk de volgende mogelijk heden: Jerusalem: Gymnasium en HAVO voor meisjes. Lyceum: Gymnasium en HAVO voor jongens; Athenaeum voor jon gens en meisjes. was oorzaak geweest van de komst der Broeders van Liefde naar Ven ray. REVOLUTIONAIR De Broeders van Liefde, die, zoals gezegd, in België al de nodige erva ringen hadden opgedaan met krank zinnigenverpleging, waren voor hun tijd zeer modern. Voordat men kwam tot de opstelling van plannen voor nieuwbouw in Venray had de toen malige generaal-overste buitenland se reizen ondernomen o.a. naar Duitsland om te komen tot een zo modern mogelijke inrichting in Venray. Zo werd het plan om te komen tot een paviljoen-systeem in die dagen als iets revolutionairs gezien, want het was voor het eerst in Nederland dat men voor de onderscheiden soor ten patiënten aparte afdelingen bouwde. We willen de bouwgeschie denis laten rusten, slechts vaststel len dat oktober 1905 begonnen werd met de bouw van de 19 afdelingen, waarvan er 12 voor de verpleging bestemd waren en de overige als dienstgebouw gekenmerkt werden; in oktober 1906 werd Br. Virgile van Petegem de eerste overste en namen de Broeders al vast het klooster in gebruik, terwijl in fe bruari 1907 de eerste patiënt in wat toen heette het krankzinnigenge sticht op den Kerkdijk kwam. Op 27 mei 1907 werd toen het nieuwe gesticht, dat inmiddels Sint Servatius als patroon gekregen had, op plechtige wijze geopend. Einde 1907 telde Huize Servatius, waar over Dr. A. Janssen als geneesheer directeur was aangesteld, 376 pa tiënten. Wie over deze interessante voor geschiedenis meer wil weten, kan terecht in Servaas Nieuws, waarin de heer Roodbeen in de laatste num mers vrij uitvoerig op deze geschie denis is ingegaan. NA-OORLOGSE GESCHIEDENIS De oorlog heeft letterlijk en fi guurlijk het „oude" Servatius open gebroken. Het hoofdgebouw brand de af en verschillende paviljoens werden zwaar getroffen. Bij ons we ten is nooit de oorlogsgeschiedenis van Huize Servatius geschreven, maar ook hier hebben naast patiën ten en verplegend personeel tiental len Venrayse mensen in de kelders vertoefd onder de meest barre om standigheden. En ook dit gesticht moest evacueren. Er is toen een geweldig bouwpro- grama opgezet om alles wat ver nield was weer op te bouwen en aan dat op het gebied van de psychiatrie en alles wat daarmee verband houdt iets geweldigs en iets groots in ont wikkeling gekomen is na de oorlog en dat Huize Servatius bij de ont wikkeling in de eerste rijen staat. MENSELIJKE BENADERING Het was daarom dat we op be zoek gingen bij de overste-directeur van het nieuwe en toch 60 jaren oude Servatius bij de Eerw. Broe der Rodigus Stoef. Het is tekenend voor zijn drukke werkzaamheden, dat hij ons alleen op Pinkstermaan dag kon ontvangen in zijn overigens rustige werkkamer. De overige tijd was hij bezet. We hebben Broeder Rodigus ge vraagd wat hij het meest kenmer kende vond van de voorbije 60 ja ren. Zijn antwoord komt vlot: „In het begin was het een kwestie van bewaken. Men moest zorgen dat de krankzinnige goed opgeborgen werd en geen kwaad kon doen. Noch zich zelf, noch anderen. Toen kwam men er langzaam achter, dat kranzinnig- heid een ziekte is; dat men zieken bij elkaar had en die moest verple gen. En weer daarna heeft men ont dekt hoe vreemd dat zulks dan ook klinken kan in deze tijd dat die zieken gewone mensen waren, die verdriet hadden, pijn misschien, maar waarin dezelfde gevoelens leefden als in U en mij. Zo is de verpleging gegroeid als het ware van bewaking naar begeleiding, naar een meer menselijke benadering, die me de mogelijk werd door het steeds groter wordende areaal van phar- maceutische middelen, die ter be schikking komen." Iets van de begeleiding naar een betere sociale aanpassing komt o.m. tot uitdrukking in de verschillende vormen van therapieën. „Wat doet Servatius op dit terrein?" was onze volgende vraag. VOLGEND JAAR KLAAR „Volgend jaar", aldus Broeder Stoef, ,komt Huize Servatius klaar met zijn nieuwbouw 'en verbouwin gen t.b.v. de arbeidstherapie, de muziek- en ontspanningstherapie, de bewegings- en creatieve therapie. Dat wil zeggen dat dan behalve de werkplaatsen klaar zijn het ont spanningsgebouw, het gebouw voor bewegingstherapie aan de Oostsin gel en het zwembad met de verdere sportaccomodatie, waarvan, zoals bekend ook Venray zelf gedeeltelijk profiteert." „Zijn er dan de bouwplannen ten einde?" (Vervolg z.o.z.)

Peel en Maas | 1967 | | pagina 7