Huize Servatius
zestig jaar
Veranderingen in het
Venrayse Onderwijs
MARTENS
BLAUPUNST
televisie
komt van
Camps-Optiek
VRIJDAG 19 MEM 967 No. 20
ACHT EN TACHTIGSTE JAARGANG
IE PEEL EN MAAS E
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY UUtCL/QI Ar» l/nGD UCKIDiV CM flMCTDCVCW ADVERTENTIEPRIJS 12 ct p. mm. ABONNEMENTS-
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 2727 GIRO 1050652 VVCCADLHU VUUR V C IX T C IX V-J IVI O I C f\ C IX PRIJS PER KWARTAAL 1.75 (buiten Venray 2.—)
Vorige week hebben we een po
ging gedaan om de Mammoetwet
in die zin wat nader toe te lich
ten, dat men enigermate een over
zicht kreeg van wat in het school
jaar 1968 gaat veranderen.
Hieronder pogen we konkreet aan
te geven wat en hoe de verande
ringen zullen zyn in de opleidings
instituten, die we in Venray heb
ben.
TECHNISCH ONDERWIJS
Het lager technisch onderwijs in
Venray wordt verzorgd door de LTS
St. Jozef.
Het lager technisch onderwijs
wordt in 1968 verdeeld in de vol
gende groepen en afdelingen:
A. Theoretisch technische oplei
ding (t.t.o.). In Venray wordt begon
nen met het vak metaalbewerken,
terwijl men in de verdere toekomst
ook nog met andere vakken tot een
theoretische technische opleiding
hoopt te komen.
Deze opleiding geeft toelating tot
de le klas van een school voor Uit
gebreid Technisch Onderwijs (u.t.o.).
Duur van de opleiding: 3 jaren.
B. Praktisch Technische Opleiding
(p.t.o.) in de vakken: Metaalbewer
ken, Timmeren, Schilderen en Met
selen. Duur van de opleiding: 3 jaar.
Voor de vakken electrotechniek
gaat men na 2 jaren LTS Venray
naar de LTS van Horst of Boxmeer.
Idem voor het vak Autotechniek
naar Venlo, Helmond of Boxmeer.
Voor het vak fijnmetaalbewerking
naar Venlo of Helmond en voor het
vak meubelmaker-stoffeerder naar
Venlo.
Electrotechniek - autotechniek,
Fijnmetaalbewerking en Meubelma
ker-stoffeerder vragen dus 2 jaren
LTS Venray, 2 jaren elders.
C. Individueel Technische Oplei
ding (i.t.o.). Ondanks jarenlange be
moeienissen is men er nog niet in
geslaagd dit soort onderwijs in Ven
ray te krijgen. De kandidaten hier
voor moeten thans naar Horst. Voor
U.T.S. moet men buiten Venray.
BEROEPSONDERWIJS
VOOR MEISJES
Het Nijverheidsonderwijs voör
meisjes (huishoudonderwijs) zal in
1968 worden ingedeeld bij het be
roepsonderwijs.
Het programma zal van de huidi
ge huishoudschool Marianum hier
door een grote wijziging ondergaan,
waardoor het de betrokkenen ge
makkelijker zal zijn, zich te oriën
teren en voor te bereiden op het
door hen gekozen beroep.
Het beroepsonderwijs voor meis
jes omvat een groot aantal opleidin
gen vooral in de verzorgende be
roepen.
Het onderwijs in Marianum zal
dan worden ingedeeld in:
A. Het Lager Beroepsonderwijs.
Dit zal omvatten:
1. Brug jaar: De te geven lessen
worden voor dit brug jaar bij de
Algemene Maatregel van Bestuur
vastgesteld, met daarnaast een
SCHOOLSTRAAT 30 VENRAY
geringe keuze-mogeliikheid. In
't brugjaar zullen veel algemeen
vormende lessen gegeven worden
en weinig beroepsgerichte vak
ken.
2. Eerste jaar lager beroepsonder
wijs: Hierin zal een programma
geboden worden waarvoor op 't
einde van het brugjaar gekozen
is en krijgt men reeds differen
tiatie in een theoretische of prak
tische opleiding.
3. Tweede jaar lager beroepsonder
wijs: Hierin vindt een veel ver
der doorgaande differentiatie
plaats in theoretisch of praktische
richting.
B. Het Midelbaar Beroepsonderwijs:
Tot het middelbaar beroepsonder
wijs worden toegelaten debezitsters
van einddiploma MAVO of lager
beroepsonderwijs. Het lesprogramma
is sterk afhankelijk van het gekozen
beroep en genoten voor-opleiding.
Ook de cursusduur is afhankelijk
van het gekozen beroep en kan va
riëren van 24 jaar.
In Venray kan men voor wat dit
laatste betreft onder B de richtingen
volgen: Kinderverzorging, vooroplei
ding verzorgingsberoepen en vor
mingsonderwijs.
C. Het Hoger Beroepsonderwijs:
wordt elders gegeven, niet in Ven
ray.
Tot het hoger beroepsonderwijs
worden toegelaten, degenen die in
het bezit zijn van een einddiploma
HAVO of middelbaar beroepsonder
wijs. Tot het hoger beroepsonderwijs
horen onder meer de diverse lera
res-opleidingen. De duur van deze
opleiding varieert van 24 jaar.
ONDERWIJS
LAND- EN TUINBOUW
In Venray waar de industrie een
steeds groter deel van de bevolking
werk biedt, krijgt de landbouw en
landbouwonderwijs echter ook alle
aandacht. Daarvan getuigt ook de
nieuwe land- en tuinbouwschool, die
een goed vervolg biedt voor jongens
die de lagere school vlot hebben
kunnen doorlopen; die minder voe
len voor het zuiver theoretisch ver
volgonderwijs en die anderzijds ook
niet aangetrokken worden door het
technisch beroepsonderwijs.
SCHOLEN
De Lagere Land- en Tuinbouw
school is een volledige 4-jarige dag
opleiding, aansluitend op de lagere
school. Zij geeft een groot deel al
gemeen vormend onderwijs, een deel
basisvakken en vooral in de laat
ste twee schooljaren echt vakon
derwijs, inclusief praktijk.
De Middelbare Land- en Tuin
bouwschool in Horst vormt een ver
volg op deze lagere land- en tuin
bouwschool, maar zij ontvangt hun
leerlingen ook na de ULO of drie
jaar VHMO. Deze school geeft een
2-jarige dagopleiding, met de na
druk op het vaktechnische en het
bedrij f s-economische.
MOGELIJKHEDEN
Na de lagere Land- en Tuinbouw
school kan men werknemer worden
op tuinbouwbedrijven, plantsoenen
diensten, zuivelfabrieken, veilingen
e.d. De Middelbare agrarische oplei
ding is bedoeld voor de zelfstandige
ondernemer in Land- en Tuinbouw,
maar ook voor allerlei functies in de
aangrenzende gebieden van indus
trie, handel, voorlichting e.d.
L.E.A.O.-SCHOOL
Dit nieuw soort beroepsonderwijs
in de wet op het Voortgezet Onder
wijs vult een leemté op in het Ne
derlandse Onderwijsstelsel. Immers
er zijn in de dienstverlenende sec
tor van de maatschappij tal van
functies te vervullen op administra
tief gebied, welke een behoorlijke
rekenkundige en taalkundige be
gaafdheid, alsmede zin voor nauw
keurigheid en orde eisen.
Het economisch administratief on
derwijs is bestemd voor leerlingen,
wie het algemeen vormend onder
wijs te weinig aanspreekt, omdat zij
bij hun toekomstplannen praktisch
zijn ingesteld en die anderzijds geen
behoefte hebben aan of geen aan
leg bezitten voor uitgesproken
technische en huishoudelijke vaar
digheden.
Het sluit aan op het basisonder
wijs. Het L.E.A.O. is zeker een on
derwijssoort, die zich sterk richt
op de praktijk. Het is geen school
voor uitgesproken zwakkelingen.
Doorstroming naar middelbaar eco
nomisch onderwijs is voor de beste
leerlingen zeker mogelijk. De oplei
ding duurt 3 jaar.
Het eerste leerjaar is een alge
meen vormd brugjaar voor door
stroming naar eventueel ander be
roepsonderwijs of naar het LAVO.
De leerstof voor het tweede leer
jaar is meer op het toekomstige be
roep gericht. In het derde leerjaar
wordt een bewuste keuze gemaakt
voor kantoor- of winkelbediende. De
algemene vorming wordt voortgezet
maar de praktijkvakken zijn nu spe
ciaal op kantoor- en winkelpraktijk
gericht.
Aan deze school wordt voorlopig
in dezelfde schoolgemeenschap ook
het Lager Algemeen Vormend On
derwijs gegeven (LAVO). Dit bevat
twee leerjaren.
Of dit en waar dit onderwijs in
Venray gegeven zal worden in 1968
is tot heden niet bekend. „Ergens"
wordt het tot heden nog opgevan
gen door de Handelsavondschool.
M.A.V.O.
Alle scholen voor ULO, welke
thans opleiden voor het MULO-A
of MULO-B, zullen 1 augustus 1968
scholen voor MAVO worden.
Het eerste leerjaar van deze
school voor voortgezet onderwijs
wordt brugjaar genoemd.
In dat jaar vormen de studieles
sen een zeer belangrijk onderdeel
van het les- en leerprogramma. In
deze studielessen wordt getracht de
leerlingen door het aanleren van
studietechnieken te brengen tot een
goede studiehouding. Deze studie
lessen worden eveneens gebruikt
om door middel van taken de leer
lingen tot zelfstandig werken te
brengen.
DE DIFFERENTIATIE
Bij het MAVO kiest de leerling op
het einde van het derde leerjaar uit
het geheel van vakken, dat onder
wezen is, een pakket van zes vak
ken. Bij de keuze dient rekening ge
houden te worden met voortgezette
studie. Men doet examen in: Neder
lands en één moderne taal; daar
naast kiest men vier vakken uit: de
overblijvende moderne talen, wis-,
natuur- en scheikunde, biologie,
handel, aardrijkskunde, geschiedenis.
V.W.O. EN H.A.V.O.
Het huidige Voorbereidend en
Middelbaar Onderwijs kent in Ven
ray de volgende schooltypen: het
gymnasium St. Angela (meisjes), het
Lyceum voor jongens met gymna
sium en HBS opleiding en tenslotte
de MMS St. Oda voor meisjes.
De MMS zal nu langzamerhand
gaan verdwijnen en plaats maken
voor HAVO, waarover hieronder
meer. Laten we eerst even de an
dere mogelijkheden bekijken.
Het Gymnasium, aanvankelijk de
enige school die kon voorbereiden
op Hoger Onderwijs aan Universi
teit of Hogeschool, wordt wel de
klassieke opleiding genoemd.
Ongetwijfeld heeft de studie der
Klassieken haar stempel gedrukt op
diegenen die 'n gymnasiale studie
volgen. Daarnaast was ook van
groot belang het feit, dat het Gym
nasium als Voorbereidingsschool de
best-getalenteerde leerlingen kreeg.
De HBS daarentegen had aanvan
kelijk ten doel jonge mensen te
brengen tot bepaalde maatschappe
lijke functies, later kwam bij deze
doelstelling nog: hen voorbereiden
voor hoger beroepsonderwijs
(kweekscholen, Middelbaar Techni-
nische Scholen etc.), om nog weer
wat later, via het Einddiploma haar
leerlingen de toegang te kunnen
verlenen tot examens aan Universi
teiten en Hogescholen.
De „Mammoetwet" nu wil die
moeilijk te verwerkelijken dubbele
doelstelling van de HBS wegnemen,
en maakt van de nieuwe HBS (voor
taan Athenaeum genoemd en zes
jaar omvattend) Voorbereidend We
tenschappelijk Onderwijs.
Dus naast het Gymnasium zal het
Athenaeum een nu volwaardige
voorbereiding worden voor Univer
siteit en Hogeschool, 'n Gymnasium
en 'n Athenaeum kunnen samen een
Lyceum vormen. Het kenmerkende
is dat dan in de eerste klas geen
Latijn wordt gegeven en een keuze
tussen Gymnasium en Athenaeum
'n jaar later kan worden gemaakt.
Met de keuze van richting hangt
trouwens de Toelatingsprocedure én
de Brugklas samen.
HET HAVO
Dat de HBS als Athenaeum een
zuiver Voorbereidend Wetenschap
pelijk Onderwijs wordt, hield in,
dat daarnaast 'n schooltype in het
leven moest worden geroepen, dat
die jongelui die tot nu via de HBS
naar de Hógere Beroepsopleidingen
of rechtstreeks naar 'n middenfunc
tie in de maatschappij gingen, daar
toe in de toekomst ook de gelegen
heid krijgen.
De meisjes hadden zo'n opleiding
in de MMS, bedoeld als school voor
Het is er rustig en stil in de kamer van Broeder Overste, als we
maandagmiddag een gesprek met hem hebben over het zestig
jarig bestaan van Huize Servatius. Want komende week 27 mei
viert dit psychiatrisch centrum z(jn 60st« verjaardag. „Vieren
is misschien een wat groot woord, want Broeder Overste is dan
op retraite en de geneesheer-directeur Dr. Kroft is met de patiën
ten naar Lourdes, dus van vieren is geen sprake, al gaan op die
dag ongetwijfeld zeker bij de oudere Venrayse mensen de ge
dachten nog wel eens terug naar 50-60 jaren geleden, toen daar
in dat Venrays veld een nieuw krankzinnigengesticht gebouwd
werd.
te passen aan nieuwe en moderne
eisen. Daarbij kwam een modern
ziekenhuis, terwijl ook de technische
afdelingen als ketelhuis, wasserij en
keuken geheel vernieuwd en gemo
derniseerd werden. De buitenwacht
hoorde over vakantiehuizen elders in
het land, zag een nieuw verplegers
huis verrijzen, een bejaardencom
plex gebouwd worden. Diezelfde
buitenwacht zag wagens naar het
nieuwe gebouw van de arbeidsthe-
rapie rijden, hoorde van plannen
voor verbouwing en vergroting van
het vroegere ontspanningsgebouw,
maakte kennis met gezinsverpleging,
hoorde over bedevaarten en zag de
nieuwe gebouwen voor bewegings
therapie, terwijl ze nog vorige week
kon lezen over een nieuw zwembad.
Zonder vakliteratuur en -kennis, kon
diezelfde buitenwacht wel begrijpen
We hebben in 1932 en in 1957, bij
het 25- en 50-jarig jubileum de ge
schiedenis van Huize Servatius al
uitvoerig mogen beschrijven. Het
blijft een merkwaardige geschiede
nis.
MERKWAARDIG
Want terwijl er rond de eeuwwis
seling in ons goede land een schrik
barend tekort was aan krankzinni
gen-gestichten, rijst bij de Broeders
van Liefde in Gent, de gedachte om
het zegenrijke werk wat ze in Bel
gië op het gebied van de krankzin
nigenverpleging al jaren verrichtten,
ook in Nederland te gaan doen. En
men zoekt naar een vestigingsplaats.
Roermond, Eindhoven, Cadier en
Keer staan te dringen om zich in die
plaatsen te gaan vestigen. Maar dan
in de trein bij toeval, hoort de heer
Trynes van dit voornemen en met
de toenmalige Burgemeester Esser
en de plaatselijke geneesheer Dr. A.
Janssen trok hij er op uit, om de
Broeders in Venray te krijgen. Men
wilde hen een stuk grond offreren
nabij de Smakt, maar de twee Broe
ders, die eens een kijkje kwamen
nemen, vonden dat te woest, terwijl
ze een ander stuk achter de kapel in
Oostrum ook al niet veel bijzonders
vonden. Terugrijdend van Oostrum
naar Venray ligt daar dan het Ven
rays veld en de gronden aan de
Kerkdijk en een van de Broeders
zegt dan wat lachend: „Als we dat
eens konden krijgenTrynes zou
Trynes niet zijn geweest, als ze die
stukken grond daar niet gekregen
hadden en in 1905 werden de. bouw
plannen bij de Inspecteur van het
Staatstoezicht op Krankzinnigen en
Krankzinnigengestichten ingediend.
Een toevallig gesprek in de trein
„Een heel nieuw gezicht"
Geweldig, wat een moderne
teenerbril kan doen I Je ontdekt,
hoe totaal anders je kunt zijn.
Moderner, vrijer, zelfbewuster.
Machtig als je duidelijk ziet hoe
er ineens heel anders naar je
gekeken wordt. Als je weet, dat
je de laatste mode niet aan je
voorbij hebt laten gaan. En die
oude bril? Gewoon, veranderd in
een fijne zonnebril.
GROTESTRAAT 14a - VENRAY
Algemene Ontwikkeling, sinds de
oorlog steeds meer opleiding tot
verder beroepsonderwijs als Lerares,
Onderwijzeres, Analiste, Laborante,
Maatschappelijk Werkster etc.
De MMS heeft dan ook ongetwij
feld model gestaan voor dat nieuwe
schooltype in de Mamometwet: Het
Hoger Algemeen Vormend Onder
wijs (het HAVO). De MMS zelf zal
ook worden omgezet in 'n HAVO-
school. Het HAVO omvat vijf jaar.
In Venray komen nu in 1968
waarschijnlijk de volgende mogelijk
heden:
Jerusalem: Gymnasium en HAVO
voor meisjes.
Lyceum: Gymnasium en HAVO
voor jongens; Athenaeum voor jon
gens en meisjes.
was oorzaak geweest van de komst
der Broeders van Liefde naar Ven
ray.
REVOLUTIONAIR
De Broeders van Liefde, die, zoals
gezegd, in België al de nodige erva
ringen hadden opgedaan met krank
zinnigenverpleging, waren voor hun
tijd zeer modern. Voordat men kwam
tot de opstelling van plannen voor
nieuwbouw in Venray had de toen
malige generaal-overste buitenland
se reizen ondernomen o.a. naar
Duitsland om te komen tot een zo
modern mogelijke inrichting in
Venray.
Zo werd het plan om te komen tot
een paviljoen-systeem in die dagen
als iets revolutionairs gezien, want
het was voor het eerst in Nederland
dat men voor de onderscheiden soor
ten patiënten aparte afdelingen
bouwde. We willen de bouwgeschie
denis laten rusten, slechts vaststel
len dat oktober 1905 begonnen werd
met de bouw van de 19 afdelingen,
waarvan er 12 voor de verpleging
bestemd waren en de overige als
dienstgebouw gekenmerkt werden;
in oktober 1906 werd Br. Virgile
van Petegem de eerste overste en
namen de Broeders al vast het
klooster in gebruik, terwijl in fe
bruari 1907 de eerste patiënt in wat
toen heette het krankzinnigenge
sticht op den Kerkdijk kwam.
Op 27 mei 1907 werd toen het
nieuwe gesticht, dat inmiddels Sint
Servatius als patroon gekregen had,
op plechtige wijze geopend. Einde
1907 telde Huize Servatius, waar
over Dr. A. Janssen als geneesheer
directeur was aangesteld, 376 pa
tiënten.
Wie over deze interessante voor
geschiedenis meer wil weten, kan
terecht in Servaas Nieuws, waarin
de heer Roodbeen in de laatste num
mers vrij uitvoerig op deze geschie
denis is ingegaan.
NA-OORLOGSE GESCHIEDENIS
De oorlog heeft letterlijk en fi
guurlijk het „oude" Servatius open
gebroken. Het hoofdgebouw brand
de af en verschillende paviljoens
werden zwaar getroffen. Bij ons we
ten is nooit de oorlogsgeschiedenis
van Huize Servatius geschreven,
maar ook hier hebben naast patiën
ten en verplegend personeel tiental
len Venrayse mensen in de kelders
vertoefd onder de meest barre om
standigheden. En ook dit gesticht
moest evacueren.
Er is toen een geweldig bouwpro-
grama opgezet om alles wat ver
nield was weer op te bouwen en aan
dat op het gebied van de psychiatrie
en alles wat daarmee verband houdt
iets geweldigs en iets groots in ont
wikkeling gekomen is na de oorlog
en dat Huize Servatius bij de ont
wikkeling in de eerste rijen staat.
MENSELIJKE BENADERING
Het was daarom dat we op be
zoek gingen bij de overste-directeur
van het nieuwe en toch 60 jaren
oude Servatius bij de Eerw. Broe
der Rodigus Stoef. Het is tekenend
voor zijn drukke werkzaamheden,
dat hij ons alleen op Pinkstermaan
dag kon ontvangen in zijn overigens
rustige werkkamer. De overige tijd
was hij bezet.
We hebben Broeder Rodigus ge
vraagd wat hij het meest kenmer
kende vond van de voorbije 60 ja
ren. Zijn antwoord komt vlot: „In
het begin was het een kwestie van
bewaken. Men moest zorgen dat de
krankzinnige goed opgeborgen werd
en geen kwaad kon doen. Noch zich
zelf, noch anderen. Toen kwam men
er langzaam achter, dat kranzinnig-
heid een ziekte is; dat men zieken
bij elkaar had en die moest verple
gen. En weer daarna heeft men ont
dekt hoe vreemd dat zulks dan
ook klinken kan in deze tijd dat
die zieken gewone mensen waren,
die verdriet hadden, pijn misschien,
maar waarin dezelfde gevoelens
leefden als in U en mij. Zo is de
verpleging gegroeid als het ware van
bewaking naar begeleiding, naar een
meer menselijke benadering, die me
de mogelijk werd door het steeds
groter wordende areaal van phar-
maceutische middelen, die ter be
schikking komen."
Iets van de begeleiding naar een
betere sociale aanpassing komt o.m.
tot uitdrukking in de verschillende
vormen van therapieën. „Wat doet
Servatius op dit terrein?" was onze
volgende vraag.
VOLGEND JAAR KLAAR
„Volgend jaar", aldus Broeder
Stoef, ,komt Huize Servatius klaar
met zijn nieuwbouw 'en verbouwin
gen t.b.v. de arbeidstherapie, de
muziek- en ontspanningstherapie,
de bewegings- en creatieve therapie.
Dat wil zeggen dat dan behalve de
werkplaatsen klaar zijn het ont
spanningsgebouw, het gebouw voor
bewegingstherapie aan de Oostsin
gel en het zwembad met de verdere
sportaccomodatie, waarvan, zoals
bekend ook Venray zelf gedeeltelijk
profiteert."
„Zijn er dan de bouwplannen ten
einde?"
(Vervolg z.o.z.)