Met Kerstmis luidt er een
klok in Brazilië voor Venray
Een verenigd Europa bij de geboorte van Christus
Hoe maken we
Kerstmis
nog gezelliger
Hiernaast een brief van Pater
Heleno Smits, bij ons beter
bekend als Pater Thijs Smits,
die als jong kapelaan mee
hielp bij de opbouw van een
parochiekerk in Divinopolis in
Brazilië, waarheen hij als
Venraodse jong en missionaris
enkele jaren geleden vertrok
en priester gewijd is. Onlangs
heeft Peel en Maas voor hem
een bliksemaktie gehouden,
die ruim ƒ900,opbracht en
Pater Thijs aan een Venray-
se klok voor zijn kerk hielp.
Beste plaatsgenoten,
Velen van U hebben in de afgelo
pen jaren een nieuw huis betrokken.
En het zal U weinig moeite kosten
U nog voor de geest te halen dat
intense gevoel van geluk, toen men
dan eindelijk in eigen kamer, in
eigen huis aan stoel en tafel geze
ten, rondkeek en kon zeggen: ein
delijk
Eindelijk hebben we dan ons doel
bereikt, we hebben een tehuis. Ver
geten zijn dan de moeilijkheden, het
geren naar woningbureau's, het ge
sjouw om de spullen bij elkaar te
krijgen, om de hulp van vakmensen
te krijgen, het gezoek naar meubels,
de duurte, kortom, al dat omstandi
ge en moeilijke is dan weggevallen
en men heeft de rust van eigen te
huis, waarin het gezin zich verder
ontwikkelen en ontplooien kan.
Men is doodgewoon gelukkig tot
in alle vezels
Datzelfde kent een priester, die
van zijn bisschop de weliswaar
mooie, maar toch zo moeilijke taak
gekregen heeft een nieuw tehuis
voor God te bouwen, een nieuwe
kerk op te richten. Ge hebt dat al
len van nabij meegemaakt met de
bouw van uw vredeskerk en op de
een of andere manier bent U daar
bij betrokken geworden. Dan ston
den ze voor oud-papier te schooien,
dan was er een fancy-fair, dan
kwam Pastoor Geerits zelf, dan was
er dit en dan was er dat. Tot dan
eindelijk de Vredeskerk er kwam.
En elke Venrayer is er trots op.
Komt er bezoek uit den vreemde,
dan wordt er op die kerk gewezen
of men gaat er naar toe. De dag van
de inzegening was een feestdag voor
heel Venray, maar in het bijzonder
voor de bouwpastoor
Bij ons hier in Brazilië is het niet
anders.
BRAZILIË
Brazilië was tot voor enkele tien
tallen jaren een onbekend en
vreemd land, ergens in Zuid-Ameri-
ka. Maar sindsdien is er wel wat
veranderd. Verschillende Venrayse
mensen zijn naar dit machtige land
geëmigreerd, zodat er meer interes
se voor kwam en via televisie wan
delt men als oude bekenden in de
grote steden Rio de Janeiro, San
Paulo en hoe ze allemaal heten mo
gen. Men weet dat Brazilië prak
tisch zo groot is als heel Europa en
dat 60 miljoen mensen leven in dit
door O.L. Heer zo rijk gezegend
land. Men kent de verhalen van zijn
nieuwe hoofdstad Brasiia, ergens
midden in het oerwoud opgetrokken
met zijn machtig mooie bouwwer
ken, maar men kent ook de armoe
de van 't platteland. Men weet meer
over de kostbare houtsoorten, de
koffie, rijst, katoen, de suiker, tar
we, wijn, tabak en cacao, de thee en
de mais, die hier in overvoed groeien
en aanwezig zijn, evenals de kost
bare bodemschatten als goud, ijzer,
mangaan en diamant.
Er is wel eens gezegd: alles in
Brazilië is groots, behalve de mens.
GEMIDDELDE BRAZILIAAN
Inderdaad kan geen land ter we
reld wedijveren met Brazilië in
schoonheid, rijkdom en vruci
heid, maar de Braziliaan moet het in
ondernemingszin, doorzettingsver
mogen en vastberadenheid afleggen
tegen de bewoners van elk ander
beschaafd land. Dat wil niet zeggen,
dat hij geen goede eigenschappen
heeft, beslist wel. Hij is de goed
aardigheid zelf, maar vreselijk non
chalant en slordig. Van de ene kant
moet men zijn ongekunstelde een
voud, vredelievendheid en gastvrij
heid bewonderen, maar van de an
dere kant staat de nuchtere Neder
lander verbijsterd over zijn achte
loze slordigheid en onbezorgde na
latigheid. Hij belooft gouden bergen
en U krijgt geen cent. Die zorge
loosheid uit zich zowel in zijn par
ticulier als kerkelijk leven, die
merkt men in het staatsbestuur even
zo goed als in de opvoeding. Men
leert de kinderen het werken niet
en als ze geen zin hebben, gaan ze
gewoon niet naar school. Het groot
percentage jeugdigen dat niet kan
lezen en schrijven is daardoor ont
stellend groot.
Een ding weet hij wel en dat is
zijn grote mannen te eren. Zelfs het
kleinste kind kent de levensgeschie
denis van nationale helden en ver
telt graag en vurig over hun grote
prestaties. Maar om zelf ook een
groot man te wordenMensen
kinderen waar zou hij zich sappel
over maken
DIVINOPOLIS
Het is natuurlijk ondoenlijk om
even in een kort artikel een beeld
te geven van dit enorme land, met
zijn rijke kunststreek, zijn prachtige
havenplaatsen met enorme gebou
wen en rijkdom en het arme, zich
langzaam ontvolkend binnenland.
Een praktisch katholiek land, wel
moet men niet te hoog opgeven van
de diepte van 't geloof, dat vooral bij
de meer eenvoudigen soms toch wel
meer bijgeloof is dan wat anders.
Naast Maria en Antonius, die
hartstochtelijk vereerd worden,
hebben de tovenaars in de vorm van
allerlei sekten alle kansen en moge
lijkheden. En dat bijgeloof wordt
door van allerlei slimmerikken, die
zonder werken aan de kost willen
komen, dan ook naarstig geëxploi
teerd tot schade van de eenvoudige
Braziliaan, die hulp gaat halen,
waar ze niet te krijgen is.Op dit
gebied zijn er onvoorstelbare dingen.
Dit land nu is mijn tweede vader
land geworden. De Franciscanen zijn
er al jaren aan het missioneren en
Nederland heeft altijd priesterzonen
naar Brazilië gestuurd.
Pater Emonts, Pater Goumans en
ik zelf zijn de Venrayse priesters,
die hier gewerkt hebben en nog
werken. Ik heb het geluk gehad te-1
rug te mogen kpmen in Divinopolis,
de stad, waar ik voor mijn priester
wijding theologie studeerde. Ik ken
de dus de stad al, die toen onze pa
ters hier begonnen nog een klein ge
hucht was, maar nu is uitgegroeid
tot een stad van ruim 60.000 mensen.
Het is een bisschopsstad gewor
den, met 5 parochies (3 wereldheren,
1 Paters van de H. Geest en 1 Fran
ciscaan). Er is hulp aanwezig van
twee broedercongregaties en drie
zusterskloosters, die helpen bij het
onderwijs, ziekenverpleging enz.
Wat dat betreft zijn we echt be
voorrecht. Er zijn hele streken in,
Brazilië, waar het priestertekort de
bisschoppen voor ontzaglijke moei
lijkheden plaatst. Het is dan ook
geen wonder, dat het juist die bis
schoppen zijn geweest,, die op het
Concilie de kwestie van diakens aan
de orde gesteld hebben.
Zonder deze mensen loopt het on
herroepelijk fout. Maar laten we te
ruggaan naar Divinopolis, waarin
midden in de stad de St. Antonius-
parochie ligt, waar ik als kapelaan
sta. Een parochie met ruim 15000
zielen, waarover een pastoor en een
kapelaan. Die kapelaan ben ikke.
Mijn arbeidsveld ligt hoofdzakelijk
in twee grote wijken van de stad,
een arbeiderswijk van 2500 mensen
en een meer gemengde in Brazi
lië is het standenverschil niet groot
van ruim 6000 mensen. Het is er
prettig werken en het verschilt wei
nig van een doorsnee Europese pa
rochie, ook al omdat hier vanouds
priesters geweest zijn.
KERKENBOUWER
Naast het parochiewerk stonden
èn pastoor èn kapelaan voor de op
gave de kerk af te bouwen, aan wier
bouw onze voorgangers al begonnen
waren. Dat is allemaal gauwer ge
zegd dan gedaan, maar met veel ge-
schj agger en geschooi, met duizend
en-een teleurstellingen is dat werk
dan toch tot een einde gekomen.
Al lezende in de Venrayse krant,
die hier na maanden nog altijd het
Venrayse nieuws komt brengen, zat
ik op een avond een van die teleur
stellingen te verbijten, die ik bij die
kerkbouw was tegengekomen. De
zoveelste belofte werd weer eens
niet vervuld. Ik was een beetje ge-
ergerd en wat boos, wat ook een ka
pelaan wel eens kan zijn. Toen ik
las van die kapitale Vredeskerk,
pikte ik een luchtpostbrief en
schreef een brandbrief naar Peel en
Maas, of die niet helpen wou, met
dat laatste beetje, met mijn lui-klok.
En nog geen zes weken daarna
kwam het bericht dat 900,harde
Hollandse guldentjes uit Venray een
nieuwe klok voor onze kerk moge
lijk maakten. Ik ben er eerlijk stil
van geworden. Uit het oog, uit het
hart, zegt het spreekwoordMaar
hier blijkt het toch wel een grote
leugen te zijn
DANKBAAR
Dank aan alle milde gevers, die
die kleine Venrayse kapelaan in dat
verre Brazilië een kerstcadeau be
zorgd hebben, dat hij nooit vergeten
zal. Met Kerstmis gaat het zijn
boodschap uitdragen over onze stad
en ons land. Het zal een zalig kerst
feest uitzingen over de mensen, die
aan onze zorgen zijn toevertrouwd.
Maar wees ervan overutigd, dat
het meteen onze dank zal vertolken
voor allen, die mij dit geweldige
plezier hebben gedaan. Moge deze
Venrayse klok ook de vrede ver
kondigen, die U allen deelachtig
moge worden. En weet dat in de
Kerstnacht in dat verre land een
Venrayse priester U allen dankbaar
bij God zal aanbevelen.
Er is niets nieuwe onder de zon.
Zo goed als volkeren en natiën met
elkaar strijd voerden, zo goed is er
steeds een streven geweest om die
strijd te beslechten door belangen
tegenstellingen te veranderen in be-
langen-gemeenschappen.
Het middel daartoe was altijd
strijd.
In dat opzicht verschilt het stre
ven naar een Verenigd Europa van
alle voorgaande pogingen. Niet op
het slagveld, maar aan de conferen
tietafel moet dit pleit worden be
slecht.
„En het geschiedde in diezelfde
dagen, dat er een gebod uitging van
de Keizer Augustus, dat de gehele
wereld beschreven zou worden."
Het begin van het Kerstverhaal
plaatst ons midden in de wereld
geschiedenis.
Het is de wereld van de Pax Ro-
mana, de Romeinse Vrede.
De deuren van de Janustempel, de
god met de twee gezichten, waren
gesloten en dat betekende, dat het
Romeinse Rijk met niemand in oor
log was. Die toestand duurde nog
niet zo lang.
Nog maar kort daarvoor had het
Rijk gesidderd op zijn grondvesten
toen de Germanen onder Arminius
de Romeinen in het Teutoburger
Woud een vernietigende slag toe
brachten en de troepen van de Ro
meinse generaal Varus afslachtten.
Caesar Augustus verloor zijn zelf
beheersing. Het verhaal gaat, dat hij
letterlijk „met het hoofd tegen de
muur liep" en de klassiek geworden
kreet slaakte: „Varus, Varus, waar
zijn mijn legioenen gebleven?" Als
teken van diepe rouw liet hij haar
en baard groeien
Maar de reeds bejaarde heerser
liet het er niet bij. Hij stuurde Ti
berius en Germanicus naar het noor
den. Heel verstandig lieten zij het
niet op een veldslag aankomen, maar
versterkten de fortificaties aan de
Rijn, die daarmee tot grens van het
Rijk werd gemaakt. Daarmee was
ook dit „incident" gesloten en de
innerlijke vrede hersteld.
De innerlijke vrede want waar
Rome vooral van te lijden had, dat
waren de gewapende conflicten tus
sen de pretentdenten naar de macht.
Augustus slaagde er in deze macht
zo lang te handhaven, dat men del
voordelen van egn eenmans-bestuur
begon in te zien. Eigenlijk was hij
de eerste De Gaulle het volk, de|
politici en hun aspiraties en twisten
beu, wenste een integere figuur met
grote bevoegdheden bekleed, aan het
hoofd van de staat. Later zou de
keizer als God worden vereerd
Augustus heeft dat niet gewild. Pas
na zijn dood werd hem goddelijke
eer bewezen.
DE VOLKSTELLING
Het was deze man, die het bevel
gaf de gehele toenmaals in Rome
bekende wereld te „beschrijven". Het
idee was niet nieuw, ook niet in Ro
me. Zulke volkstellingen kwamen
regelmatig voor. En ze namen vele
jaren in beslag.
Het opmerkelijke van deze volks
telling is niet slechts dat onopval
lend wereldgebeuren in Bethlehem,
maar ook dat ze als het ware een
consolidatie betekende van de vrede
en van de eenheid.
Het Verenigd Europa van die da
gen vertoonde wel enige overeen
komst met dat van thans. Engeland
was er nog niet bij, zou pas later
onder Claudius worden veroverd. De
Scandinavische landen en Rusland
vormden witte plekken op de kaart.
Een deel van West-Duitsland,
Frankrijk, België, Nederland, Italië,
Spanje, de Balkanlanden en Grie
kenland behoorden er toe. En ver
der Klein Azië, Palestina, Egypte en
Noord-Afrika. De Middellandse Zee
was de wereldzee.
Vele goed onderhouden wegen
leidden naar Rome. Er was een ge
regelde postdienst. Sterke garnizoe
nen 'beveiligden de verbindingen, de
marine handhaafde de vrede ter zee
en voerde nog slechts voornamelijk
strijd tegen piraten.
GEBONDEN VRIJHEID
Economisch droeg het rijk een
sterk agrarisch karakter. Handel en
landbouw vormden de voornaamste
bestaansbronnen. De positie van de
kleine boer werd belangrijk, vooral
toen vele oudgedienden begiftigd
werden met land in de veroverde
gebieden en daardoor het Romeinse
element versterkten.
Het vraagstuk der arbeidskrachten
werd grotendeel opgelost door de
slaven, buit van vele veldtochten.
De diverse stranden begonnen zich
duidelijker af te tekenen, de koop
mansstand nam in aanzien toe.
Technisch was men ver gevorlerd.
Ingenieuze waterwerken worden
voor irrigatie aangelegd, prachtige
gebouwen opgericht.
De regering zetelde in Rome, van
autonomie der satellieten was nau
welijks of geen sprake. De procura
tor had vrijwel onbegrensde macht
en was slechts verantwoordelijk je
gens de Keizer. De Romeinse bur
ger had een bevoorrechte positie,
maar dit burgerrecht werd ook aan
verdienstelijke niet-Romeinen ver
leend en soms verkocht.
Zoveel mogelijk eerbiedigde men
bestaande religies en gebruiken, ter
wille van de rust. Aan de Joodse
godsdienst werd geen strobreed in
de weg gelegd, zelfs namens de Kei
zer in de Tempel geofferd. De Jood
se kerkelijke rechtbank, het Sanhe
drin, kon zelfs de doodstraf uitspre
ken. De overspelige vrouw uit het
bijbelverhaal zou gestenigd zijn zon
der Christus tussenkomst en op deze
wijze stierf een der eerste christe
nen, Stefanus, zonder dat één Ro
mein een hand uitstak Paulus ont
ging dit lot, maar Paulus was dan
ook Romeins burger!
De inning der belastingen werd
opgedragen aan de gehate pachters
(tollenaars). En hoofdzakelijk om het
belastingsysteem op peil te houden
werden de volkstellingen bevolen.
VERGETEN EN VEREEUWIGD
Onder de regering van Caesar be
leefde men een soort Wirtschafts-
wunder. En toch zou juist deze voor
spoed de kiem leggen voor het ver
val. Toen Rome bereid noch in staat
bleek te strijden voor zijn verwor
venheden ging het, zij het eerst vier
eeuwen later, ten onder, viel het ten
prooi aan Gothen en Vandalen ver
plaatste zijn glorie zich naar Byzan
tium.
Rome bleef nog vele eeuwen van
betekenis als zetel der Pausen, al
waren die vaak slechts marionetten
in de hand der vorsten. De Refor
matie deed het ook in dit opzicht in
betekenis afnemen, vooral voor
N oord-Europa.
Het zou vijftien eeuwen duren,
vóór Rome weer nieuwe glans kreeg
als hoofdstad van Italië, toen pas 'n
natie.
En Caesar Augustus dankt het feit
dat honderden miljoenen over de
gehele wereld zich hem herinneren,
voornamelijk aan de vermelding van
die naam in de eerste regel van Lu
cas 2.
Zaterdag is het weer zover: Kerst
mis. Menig huisvrouw heeft reeds
haar gedachten laten gaan over de
samenstelling van het menu. Zal er
dit jaar nog een konijntje of kalkoen
af kunnen met al die dure dagen?
Het wordt ons misschien wel in de
advertenties als noodzakelijke voor
waarde voor een geslaagd kerstdiner
voorgeschoteld, maar het hoeft toch
beslist niet. Er bestaan heus wel
andere fijne (en goedkopere) vlees
soorten. De gezelligheid en de sfeer
zijn belangrijk met Kerstmis en dat
zit 'm niet in duur eten.
Die gezelligheid kunnen we mis
schien wel verhogen door voor een
leuke sfeervolle aankleding van de
huiskamer te zorgen. Het is onze be
doeling U hirebij enkele suggesties
te geven.
De kinderen hebben nog net de tijd
enkele leuke kerstversieringen te
maken.
Op een stuk stevig zwart papier
tekenen zij een voorstelling van Ma
ria, Jozef en het kindje of een en
gel, Driekoningen, een kerstboom of
een andere kerstvoorstelling. Zij
kunnen daarvoor ook gebruik maken
van een kerstkaart, die overgete-
kend wordt ofwel met carbonpapier
overgetrokken. Nu prikken, knippen
of snijden zij de hele voorstelling
uit. Grotere kinderen kunnen ook
gedeelten van de voorstelling uitsnij
den, zodat een soort glas in lood-
effekt ontstaat. Vervolgens plakken
zij tussen de uitgespaarde stukken
gekleurde papiertjes. Als men der
gelijke voorstellingen voor een lamp
of andere lichtbron zet geeft het een
leuk effekt. Ook op het witte linnen
va de eettafel komt een dergelijk
werkstukje leuk uit. De kinderen
hebben in ieder geval nu het idee,
dat zij zelf ook iets hebben gedaan
aan de verfraaiing van de eettafel
of dé huiskamer.
Ook een eigengemaakt kerststukje
doet het altijd goed. Hiervoor kan
men bijvoorbeeld een plankje nemen
of een drijf schaal. Ook een oude
Ghiatifles kan omgetoverd worden in
een stemmige kerstversiering. We
kopen mooi gekleurde kaarsen, rood
paars, groen of wit. Deze kaarsen
stoppen we in de hals van de fles of
drukken we in een stuk klei, dat op
de schaal of het plankje is ge
kleefd.
De hals van de fles versieren _we
verder met een toefje rode bessen,
wat hulst en gedroogde bloemen. De
ze blomeen kiezen we liefst in een
kleur, welke past bij het geheel.
Voor andere stukjes kunnen we
eveneens kerstgroen, kleurige bes
sen en gedroogde bloemen gebrui
ken. Maken we een bakje op, dan
kunnen we witte of rode begonia's
gebruiken, hyacinthen of andere
vroege voorjaarsbolgewassen, zoals
narcissen en tulpjes.
Een leuke kamerversiering is ook
aan draden van verschillende lengte
kerstballen en kerststerren op te
hangen. Deze draden worden dan
aan het plafond dicht bij elkaar be
vestigd. Door de warme luchtcircu-
lering in de kamer zal het geheel
voortdurend in beweging zijn!
Waarschijnlijk komt er een kerst
boompje in uw kamer, maar het
kan ook zonder. We kunnen bijv.
ook van kersttakken aan de muur
een versiering maken, waarin de
kerstballen etc. komen te hangen.
Natuurlijk moeten we bij alle ver
siering bedenken: overdaad schaadt.