\StcMd& - Gymnasium St. Angela in het goud MARTENS WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN BLAUPUNKT televisie komt van VRIJDAG 15 OKTOBER 1965 No. 41 ZES EN TACHTIGSTE JAARGANG PEEL EN MAAS DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 1512 GIRO 1.05.06.52 ADVERTENTIEPRIJS 8'/t ct. p. ram. ABONNEMENTS PRIJS PER KWARTAAL 1.75 (buiten Venray 2.—) Op het grote gazon voor het klooster Jerusalem hippen enkele merels. De herfst kleurt al de bloemen en bomen. Dezelfde herfst die 21 jaren geleden de totale verwoesting van dit klooster-com plex inluidde en 14 jaren geleden getuige was van de wederop standing van een van de oudste internaten in ons vaderland. Dezelfde herfst, die 50 jaren gelden de oprichting van het eerste meisjesgymnasium in Nederland, het Gymnasium St. Angela, bü dit internaat en klooster meemaakte. Dit laatste jubileum was het doel van ons bezoek aan Jerusalem. En al lopende door die kloostertuin vol bloemen en groen, al wandelende langs de Lourdesgrot en de St. Oda- put naar het Gymnasiumgebouw, gaan dan de gedachten terug naar al wat zich heeft afgespeeld op dit stukje Venrayse bodem. JAN WONDERS Een stukje Venray, dat in de 15e eeuw hoorde aan een boer Jan Won ders, die zijn boerderij verkocht aan de vaders van enkele meisjes, die daar aan de voet van de nieuwe toren van de Petrus Bandenkerk wilden gaan samenleven in armoe de, rein en gehoorzaam, zoals de Apostelen na Christus dood. Geert Groote had in Deventer het voorbeeld gegeven van dit onthech te leven en deze meisjes wilden dat voorbeeld volgen. Zo is daar de „De Vereniging" ge stichte die later de in 1467 re gels van de Kanonikessen van St. Augustinus gaan volgen en uitgroeit tot het klooster van de Elfduizend Maagden en St. Antonius in Jerusa lem bij Venray. En de patrones van de kloosterkapel, die 430 jaren gele den voor de eerste maal werd gebouwd was St. Ursula, wier beel tenis ook stond op het zegel van dit klooster. Het is interessant in het jubileum boek dat bij het eeuwfeest in 1938 verscheen de geschiedenis te lezen van deze Venrayse Augustinessen, die zulke goede maar ook zulke kwade tijden in Venray meemaakten en aan wie wij de verering van de H. Oda te danken hebben. PEN SION AIREN Daaruit leest men dat rond 1750 deze zusters „kostgangers" opnemen of zoals ze werden aangeduid „pen- sionairen", meisjes, die in willen tre den in de kloostergemeenschap, maar ook meisjes, die wat willen leren. Het zijn er echter maar enkelen en de historie vermeldt nergens dat dit onderwijs voortdurend wordt door gezet. Het bleef tot „enkelingen" be perkt. In de Franse tijd is het einde gekomen voor de Zusters Augusti nessen in Venray. Het Franse be stuur v.erpaagt de 17 zusters, die op 15 september 1802 naar hun familie terugkeren of in een verborgen ge meenschap op hun dood wachten. Jerusalem wordt vrekocht en Rec tor Saedt weet de gebouwen in 1810 terug te kopen van 1200 frank. Bij zijn dood vond men in zijn testament de bepaling dat de roerende en on roerende goederen aan de parochie kerk zouden overgaan, maar dat al les bestemd zou worden voor kloos terlingen die zich met het onder wijs van meisjes zouden belasten. Het zou tot 1838 duren voordat de ze wens in vervulling ging. DE URSULINEN KOMEN Pastoor Janssen rond 1830 pastoor in Venray had zijn bisschop Mgr. van Bommel (bisschop van Luik, waaronder Venray toendertijd ker kelijk hoorde) gewezen op de leeg staande gebouwen en hem gevraagd of er geen zusters te vinden waren, die in deze (onderkomen) gebouwen onderricht aan meisjes zouden wil len geven. Deze bisschop kende op zijn beurt een Pastoor in Tildonk bij Leuven, die een nieuwe zusterorde gesticht had volgens de regels der Ursulinen en vroeg hem zusters naar Venray te sturen. Deze pastoor Lam- bertz stuurde inderdaad 8 Ursulinen naar het hen onbekende Venray waar ze in stromende regen op 20 september 1838 aankwamen en be zit namen van de totaal onderkomen en vervallen gebouw van Jerusa lem. Maar met ideaal van Sint Angela, de stichteres van de Ursulinen voor ogen: onderwijs en vorming van de vrouwelijke jeugd, gingen deze zus ters aan het werk. Er werd een 'school gesticht voor Venrayse vrou welijke jeugd, die later de St. Ursu la-school zou worden aan de Maas- heseweg. Reeds in 1839 werd die school geopend. Daarnaast opende men een pensionaat, waar ondanks de primitieve behuizing in 1840 al 40 internen telde. Het eerste katholieke pensionaat, dat zich beijverde op voorname wijze vrouwen te vormen tot degelijke leden van kerk en maatschappij. Uit de voornaamste katholieke fa milies ook uit Duitsland en En geland kwamen meisjes naar deze school, ook al omdat er te weinig meisjesscholen waren. Werd er aanvankelijk eerst lager onderwijs gegeven, later bestond de mogelijkheid de akte L.O. te halen en weer later de hoofd-akte en de M.O. diploma. Jerusalem staat steeds vooraan en steeds zorgen de zusters het onderwijs aan te passen aan de nieuwe eisen van de tijd. Ergens in het gedenkboek staat te lezen dat zij zich ten doel hadden gesteld de opvoedsters te zijn die de leidende vrouwen van katholiek Ne derland gevormd hebben in de moei lijke tijd van de emancipatie der vrouw. Een zware en moeilijke op dracht, die echter met elan vervuld werd. NOG ENKELE JAARTALLEN In 1853, nadat het pensionaat ge bouwd was. werd de eerste steen gelegd voor een eigen kapel, die eerst in 1864 klaar kwam. In 1871 werd de honderdste intern feestelijk ingehaald. In 1878 werd het pensio naat weer vergroot, maar toen in 1883 het alwaar te klein was, besloot de toenmalige Mère Pelagie die al sinds 1843 de grote leidster was van het pensionaat een nieuw Je rusalem op te bouwen, dat echter in 1888 afbrandt, juist als men het 50- jarig jubileum wil gaan vieren. Dr. Cuypers, de grote bouwheer bouwt dan weer het nieuwe Jerusalem, evenals een nieuw klooster. In 1899 wordt het St. Oda-park aangekocht. Zo komt de eeuwwisseling en is Jerusalem uitgegroeid tot een onder- wijs-instelling, die niet alleen in ons eigen land, maar ver daarbuiten een grote naam heeft verworven. Daar naast is bij een centrale van grote aktiviteiten, wat het kloosterleven, de missionering en het onderwijs in andere plaatsen betreft, doch dit is een hoofdstuk, dat wij nu laten rus ten. De wereldoorlog kwam GYMNASIUM En met de eerste wereldoorlog schaarste aan goederen, licht en verwarming. Jerusalem nam vluch telingen op uit Belgische Ursulinen- kloosters. Maar dat alles verhinder de niet om het onderwijs, dat nog altijd gegeven werd, aan te passen o.a. door de kweekschool om te vor men in een MULO-school (1914) met twee vervolgklassen. En dan in 1915 op aandringen van Pater van Everdingen van het St. Ignatius-col lege in Amsterdam werd begon nen met de Gymnasium-opleiding. Jerusalem wordt dan het eerste in ternaat voor meisjes waar zulk een opleiding gegeven wordt. Het wordt allemaal wat nuchter hier geschreven, maar het was iets revolutionairs, zoals zoveel dingen, die de zusters Ursulinen in Jerusa lem ondernamen „ergens" revolutio nair waren. St. Angela werd de patrones van dit gymnasium, waarvan Mère Gre- goria Straatman de eerste rectrice was. In 1919 werd het gymnasium officieel erkend, kreeg het recht van staatsexamen en in 1921 deden de eerste 6 meisjes hun eindexamen. Jerusalem opende voor hen de weg naar de unversteten. De eersten van een lange rij. In 1922 stierf de eerste rectrice, die werd opgevolgd door Mère Ignace Terwindt, die dan zeventien jaren de leiding zal hebben van dit onder wijsinstituut. Zij was het die in 1928 de MULO omvormde tot een Middelbare Meis jes School, omdat zij in dit onder wijs meer mogelijkheden zag tot een betere en algemenere vorming van de vrouwelijke jeugd. Zij was het ook, die in 1930 een begin maakte met de bouw van een nieuwe school langs de Heuvelstraat, een ontwerp van architect Wielders uit Sittard, waar vooral Venrays gemeenteraad aanvankelijk niet gelukkig mee was, maar dat men desondanks en we kunnen nu zeggen gelukkig toch heeft doorgezet. En in al die tijd weet Jerusalem onderwijs en opvoe ding op een wonderbare wijze te combineren. Want niet alleen het onderwijs kreeg er zijn volledige kansen, maar ook nimmer werd het eerste doel vergeten: de opvoeding van de kinderen tot hun latere vrou welijke taken. En we geloven daarmede juist de reëele betekenis van de onderwijs instelling gegeven te hebben. Dat Je rusalem en met name haar Gymna sium en MMS deze twee-eenheid heeft weten te combineren bewijzen niet alleen de vele oud-leerlingen, geplaatst op hoge posten in het maatschappelijk, sociaal en culturele leven, maar ook de vele, vele oud' leerlingen, die nog altijd de band, met de school onderhouden hebben. Waar vindt men hét systeem van een zorgen-moeder, van een zuster, die zo lang als het kind op school is, zich speciaal met haar bemoeit, voor haar een tweede moeder is, zolang zij op Jerusalem is en zodoende met haar verbonden wordt in een soort familieband, haar hele leven lang? Welke school biedt zoveel aktivi teiten in clubs en verenigingen, die zelfwerkzaamheid, missieliefde e.d. propageren? DE OORLOG Maar laten we verder gaan met de bewogen geschiedenis van het gymnasium. In 1939 wordt Mère Ig nace opgevolgd door Mère Bernard Hermans, die de taak krijgt haar school door de moeilijke oorlogsja ren heen te loodsen. We gaan al verleidt de oktobermaand er wel toe niets schrijven over de oorlogsge schiedenis van Jerusalem met zijn scholen. We constateren alleen, dat een deel der klassen in beslag ge nomen werd door de Duitse over heerser, dat het praktisch iedere maand moeilijker werd de kinderen niet alleen goed eten maar ook goed onderwijs te geven en dat op 14 ok tober 1944 nu 21 jaren geleden Jerusalem in vlammen opging en veranderde in een grote ruïne. Het werk scheen voor goed ten einde. HERRIJZENIS Maar de Zusters bleven niet bij de pakken-neerzitten Men evacueerde de scholen naar Eysden en het is opmerkelijk en te kenend, dat praktisch alle kinderen de zusters in deze evacuatieperiode gevolgd hebben. Een tijd, die vele en zware eisen stelde aan zusters en de staf. Maar architect Wielders wordt weer aan het werk gezet. En terwijl in Venray het puin van Je rusalem verdwijnt, wordt op de oude fundamenten een nieuw gymnasium gebouwd, dat in 1951 weer in ge bruik wordt genomen. Mère Dorothée heeft dan in 1948 de zware taak van rectrice van Mère Bernard overgenomen. Zij is het die in 1951 met 25 externen en 130 in ternen een nieuwe periode van bloei zal inluiden, waarvan bij het 50- jarig bestaan van de school onge twijfeld getuigenis afgelegd zal wor den. PENSIONARES Er is veel gebeurd in deze honderd jaren en in de tijd, die daaraan voor af ging. Maar vooral de Zusters Ur sulinen hebben in die tijd wel echt hun stempel gedrukt op de vorming van de vrouwelijke jeugd. Dat gold en geldt op de eerste plaats voor Venray's jeugd zelf, die in bewaar school, Montessori-school en lagere scholen hun eerste schreden op het pad der wijsheid geleid zien door deze zusters. Dat geldt op dt tweede plaats voor de middelbare school en het gymnasium St. Angela. Juist in deze laatste onderwijs inrichtingen heeft zich een kente ring voorgedaan, die we ons mis schien te weinig realiseren. Te ve len hebben als men over Jerusa lem spreekt nog in hun achter hoofd de deftige pensionairen, die wit gesluierd en wit gehandschoend andere wezens schenen, als ze vroe ger de processies met hun aanwezig heid opluisterden. De beruchte en beroemde muur van Jerusalem borg die dametjes veilig weg en het was slechts een enkele Venrayse gegeven zich bij dit gezelschap aan te sluiten. Te wei nig realiseren te velen, dat die tijd voorbij is. We zouden haast zeggen dat met de processies de witte sluiers en handschoenen verdwenen en de muur mag er dan nog staan, het kon- takt met Venray zelf, vooral wat be treft het gymnasium en de MMS is veel groter geworden. Want ondanks het feit dat men ten onrechte overigens nog meent dat dit 'dure' scholen zijn, is het getal externen t.o.v. internen dusdanig gegroeid, dat men thans beslist niet meer kan preken van een gesloten internaat, integendeel zelfs. Hierboven schre ven we al dat in 1951 in het her bouwde St. Angela begonnen werd met 130 internen en 25 externen. Thans in 1965 zijn ^r nog 91 inter nen en liefst 287 externen. Waren er in 1951 6 klassen voor het gym nasium en 5 voor de MMS, thans biedt het overbevolkte schoolgebouw in 12 MMS-klassen en 6 gymna siumklassen deze leerlingen onder dak. UITGROEI Een en ander is goed begrijpelijk. Overal in den lande zijn de onder wijsmogelijkheden voor meisjes vooral, enorm toegenomen. De tijd dat alleen beter-gesitueerden hun kinderen verder konden laten leren door ze naar pensionaten en kost scholen te sturen, is voorbij. Iedere grotere plaats heeft thans onder wijsinstituten waar de meisjes iede re gewenste opleiding kunnen vol gen. Terwijl enerzijds de behoefte aan pensionaten afnam en ook Jerusa- em zich bij de wederopbouw be merkte tot een opname-mogelijkheid -. a.1 maximaal honderd internen, werd aan de andere kant de vraag naar meer onderwijsmogelijkheden in Venray-zelf groter. Dat de Zus ters Ursulinen via hun lagere scho len hier zelf mede de oorzaak van waren, is wel tekenend. Welnu, Je rusalem, heeft als zovele malen in haar geschiedenis zich weten aan te passen. Maar gelukkig is gebleven die sfeer van beschaving van vrou welijkheid, van goedheid, die altijd Jerusalem kenmerkte. Zo gaat men thans in de herfst van 1965 het gouden feest vieren van het Gymnasium St. Angela. Het zal een goed feest .zijn. Een feest van dankbaarheid vooral, voor wat in die vijftig lange jaren bereikt is geworden; voor wat de Zusters Ur sulinen voor de vrouwelijke jeugd betekend hebben en nog betekenen. Al mogen de exacte cijfers van ge slaagden dan verloren zijn gegaan door het oorlogsgeweld, de vraag mag gesteld worden of het grote goed wat deze scholen en vooral het Gymnasium, brachten wel in exacte cijfers te vatten is De plannen liggen klaar voor nieu we noodgebouwen die in januari a.s. gebouwd gaan worden om de zo noodzakelijke ruimten er bij te krij gen. En binnenskamers beraadt men zich al wat de nieuwe Mamoet-wet voor gevolgen zal hebben voor de scholenMen ziet vooruit en zorgt voor de aanpassing, die de Zusters Ursulinen altijd in hun pro gram hadden staan. Maar eerst is er feest. Het zal een blij feest zijn en terecht SCHOOLSTRAAT VENRAY VOOR DE BETERE NAAIMACHINES Julianasingel 4 Venray Telefoon 04780-1871 EINA VESTA JUBILEUM HERWONNEN LEVENSKRACHT VENRAY 1916-1966 Veel wordt geleden in ons bestaan Dank zij U mogen wij naar Lourdes gaan De zieke Venrayse kinderen danken U VENRAYSE ZIEKE EN GEBREKKIGE KINDEREN NAAR GOURDES Er is weer een week voorbij. Er is ook weer het een en ander ge beurd. Maandagavond is er een pro paganda-avond geweest in Hotel Kemps, die door verschillende men sen en instanties bezocht is. Er waren ook enkele leden van het aanbevelingscomité aanwezig. Tevens hadden de kerkdorpen hun afgevaardigden gestuurd om even tueel bij de aktie aan te kunnen sluiten in eigen gemeenschap. Al met al wordt er veel gedaan en zal er nog veel gebeuren. Allereerst zullen dit weekend zak jes huis-aan-huis worden bezorgd. Zaterdag rijdt er een geluidswagen die er de nodige aandacht aan zal besteden. Tevens worden dan de zakjes opgehaald. De verwachtingen hiervan zijn hoog gesteld en hopen dan ook dat we niet teleurgesteld zullen worden. Deze week zijn ook enkele bedragen op onze rekening binnen gekomen. Hier volgt onze verantwoording: 1339,26 10,— 20,— Vorig saldo G. L. N.N. Totaal 1369,26 Zo zachtjes aan gaat de thermo meter omhoog. Stort vandaag of morgen uw gift op een onzer bank rekeningen, onder vermelding: „Ven rayse zieke kinderen naar Lourdes": NIEUWS UIT VENRAY EN OMGEVING Zondagsdienst huisartsen Van zaterdagmiddag 12 uur tot zondagnacht 2 uur DR. VERCAUTEREN Grotestraat 11 Telefoon 1335 Uitsluitend voor spoedgevallen! ZONDAGSDIENST GROENE KRUIS ZR. J. JANSSEN Albionstraat 15, Leunen - Tel. 1361 GROENE KRUIS ZUIGELINGENBUREAU voor de Kom van 2 tot 3 uur Maandag 18 okt. letter A t.m. L; dinsdag 19 okt. letter M t.m. Z. ZIEKENAUTO Bel 04780-1592 b.g.g. 2116 ZONDAGSDIENST VERLOSKUNDIGEN Vroedvrouw Kruijsen-Meesters Julianasingel 41-43 - Venray Tel. 1061 (04780) b.g.g. 1152 ST. ADELBERT Dinsdag 19 oktober a.s. vergadert de afdeling Venray van de St. Adel- bertvereniging. Prof. dr. H. Hoefna gels s.j., docent sociologie aan het Berchmanianum te Nijmegen, zal dan een inleiding houden onder de titel: „Milieu en Godsdienst". Boerenleenbank Venray. no. 1068514 Boerenleenbank Merselo nr. 1031996 Amsterdam-Rotterdam Bank N.V. of Ned. Credietbank Venray nr. 1032741 Degene, die liever op een andere manier een steentje wil bijdragen kan het in dit zakje doen, waarvan U hierbij een afbeelding ziet. Verder is nu de tijd gekomen om ons aanbevelingscomité officieel be kend te maken: Deken Loonen, namens geestelijk- fiafir- Burgemeester Mr. Custers. Pater Gardiaan, Minderbroeders- klooster. P. Burgman, voorz. Industr. Club. Rector Cox, Heide Wethouder A. van Dijck Mevr. Hermans, nam. Vrouwengilde Wethouder Fr. Janssen, voorzitter R.K. Middenstand Dr. S. de Jong, geneesheer-directeur L. M. M. Laurensse. lid der Prov. Staten. Joh. Loonen, voorz. LLTB. Moeder Overste, Jerusalem. Wethouder G. Schols. Broeder Overste, St. Servatius. W. G. J. M. van Trier, voorzitter St. Adelbert afd. Venray. M. Troisfontaine, voorzitter NKV. Rector G. Willemsen, Mariannhill. Mevr. Wismans, voorz. Boerinnen- bond. Het aktiecomité: L. Janssen, Westsingel 22. H. van Soest. Bevrijdingsweg 46. W. Jacobs, Tolstraat 17. Mevr. Arts-Verhoeyen, Hoenderstr. Mevr. Peters-Denissen,. Langeweg 36 GEWEST HELMOND IN EEN STREEKORGAAN De gemeenteraden van Helmond en omliggende plaatsen, met name Aarle-Rixtel, Asten, Bakel, Beek en Donk, Deume. Gemert, Lieshout, Mierlo, Someren en Stiphout hebben vrijdagavond besloten nauw te gaan samenwerken in een „Streekorgaan Gewest Helmond". Genoemde lef gemeenteraden zijn die avond, elk in eigen huis, bijeen gekomen ter behandeling van een ontwerp voor deze gemeenschappe lijke regeling, waarvoor de Agglo- meratieraad Eindhoven min of meer model heeft gestaan. In geen enkele van de deelnemen de gemeente had de goedkeuring van de ontwerpregeling veel voeten in de aarde, al werd hier en daar wel wat gediscussieerd over de ver tegenwoordiging van de gemeenten in de te vormen Streekraad. Deze raad zal bestaat uit 37 leden, name lijk de voorzitter (altijd de burge meester van Helmond), verder elf keer één lid, aangewezen door en uit de colleges van B. en W. negen keer twee leden uit de raden van ge meenten met minder dan twintig duizend inwoners, drie leden uit de Raad van Deurne en vier leden uit de raad van de gemeente Helmond. Verder zal er een dagelijks bestuuur worden geformeerd van twaalf le den, met als voorzitter de burge meester van Helmond en verder een vertegenwoordiger uit de colleges van B. en W. va de deelnemende ge meenten. Hoofddoel van het samenwerkings orgaan zal zijn het opstellen van een structuurplan voor heel de streek, passend in het kader van de wet op de ruimtelijke ordening en het voor bereiden van verdere samenwerking in streekverband op tal van andere terreinen.

Peel en Maas | 1965 | | pagina 1