Woningbouw blijft probleem...
m n uiieqU utas 'n di$6<dktisU
Aantal
wonin
gzoekenden dcttllt
Aardgas
wordt duur
Voedsel
genoeg
op de wereld
De woningbouw aan de
Hoenderstraat brengt 't
bekende Hagelkruis in
het gedrang. Zoals de
voorzitter vorige week
in de gemeenteraad ver
telde blijft het kruis
voorlopig op zijn oude
plaats staan om t.z.t. 'n
nieuwe, waardige plaats
te krijgen. Wellicht zal
men dan de gelegenheid
aangrijpen om zowel de
crucifix als het kruis
grondig te restaureren.
Foto: G. Kruijsen.
En zo is achttien jaar na afloop
van de oorlog de woningnood nog
altijd niet opgeheven. Nederland
spant in dit opzicht de niet zeer trot
se kroon ten opzichte van de ons
omringende landen. In Duitsland
bouwt men al jaren achtereen zo'n
500.000 woningen per jaar, in Neder
land kon men het tot 1952 niet ver
der brengen dan 40.000 per jaar en
slechts zeer geleidelijk werd dit
aantal verhoogd. De woningnood
geldt voor alle lagen der bevolking
en in alle politieke partijen drong
men dan ook jaarlijks aan op het
bouwen van meer woningen. Na
tuurlijk poogde iedere regering daar,
onder de gegeven omstandigheden,
zo goed mogelijk aan te voldoen,
maar juist die (politieke) omstandig
heden hielden een domper in voor
de bouwactiviteit.
Verhoog de huren en laat het bou
wen vrij, zo riep men ter ener zijde,
en de woningen zullen als padde
stoelen uit de grond rijzen. Dat lijkt
erg mooi ,zo zei men aan de andere
kant, maar dan komen de duurdere
woningen en daarmede de best ge
situeerden het eerst aan bod, terwijl
de nood juist het hoogst is bij de
minder-gesitueerden. Daarom een
een regeringsbouwprogramma, dat
de bouw verzekert van een flink
aantal goedkope (woningwet)wonin
gen, gesubsidieerd uit 's rijks mid
delen en dat de bouw van duurdere
woningèn in de z.g. vrije sector sterk
aan banden legt. En omdat dit laat
ste standpunt de meeste politieke
steun verwierf, is men dat systeem
blijven volgen.
Misschien is het 't beste, we dur
ven het niet te zeggen, maar het
was in elk geval de remedie van
zachte heelmeesters en de stinkende
wonden zijn dan ook niet uitgeble
ven. In Duitsland heeft men een ri
goureuzer standpunt gevolgd, de hu
ren hoger laten stijgen, waardoor de
particuliere bouw groter armslag
kreeg en metterdaad meer wonin
gen afleverde.
In Nederland zitten we nu vast
geroest in een vergunningenstelsel,
dat uitermate traag werkt en de
bouwproduktiviteit bepaald niet sti
muleert. Door het centrale vergun
ningstelsel wordt bovendien de
nieuwbouw niet steeds verdeeld
naar de ter plaatse beschikbare
bouwcapaciteit, zodat er plaatsen
zijn waar aannemers zitten te snak
ken naar werk en hun arbeiders, bij
gebrek daaraan, zien weglopen, ter
wijl in andere steden van heinde en
ver bouwers moeten komen om het
daar uitgegeven bouwvolume te hel
pen verwezenlijken.
Het gevolg is, dat bouwvakarbei
ders en zelfs aannemers in Duits
land gaan werken, omdat ze in hun
eigen omgeving toch geen werkge
legenheid krijgen en de Duitsers
bovendien bereid zijn hen beter te
betalen. Dit verschijnsel remt de Ne
derlandse bouwcapaciteit dus nog
meer.
Van de zijde van de Nederlandse
gemeenten wordt er al jarenlang
aangedrongen om de bouwvergun
ningen voor woningen niet door Den
Haag te laten verstrekken, doch dit
in handen te leggen van de ge
meentebesturen, die beter kunnen
beoordelen aan welk soort woningen
(woningwet, premiebouw of vrije
sector) er in hun gemeente het
meest behoefte is welke mogelijk
heden van bouwcapaciteit er zijn
en hoe dus de urgentste gevallen 't
eerst geholpen kunnen worden.
Er lijkt voor dit standpunt veel
te zeggen ,al blijft het wel de vraag
of het de bouwproduktiviteit inder
daad zou bevorderen.
Aan 't gekozen systeem van huur-
en bouwpolitiek met zijn ver door
gevoerde subsidiëring is een centra
le regeling van de bouw eigenlijk in-
haerent. Als de regering de geiden
moet verstrekken, zal zij zelf ook
willen uitmaken voor wat en in
in hoeverre ze dat geld uitgeeft. On
danks de herhaalde aandrang van
de^zijde der Vereniging van Neder
landse Gemeenten heeft tot nu toe
geen der achtereenvolgende regerin
gen op dit systeem van toewijzing
willen of kunnen ingaan.
Nu is er een nieuwe regering, van
wie ook weer een oplossing van tiet
woningprobleem wordt verwacht.
Het tot nu toe gevolgde systeem zal
ook zij echter niet veranderen. Al
zou ze het willen, ze zou er niet de
nodige politieke steun voor vinden.
Men gaat dus op de oude voet voort.
Negentig duizend woningen per jaar
hebben de vier samenwerkende par
tijen afegsproken, waarvan 45.000
woningwetwoningen. Het streven is
schoon en uit politieke overwegin -
gen moet men die aantallen wel be
loven, maar de praktijk zal ook ko
mend jaar wel weer anders uitval
len.
Ook voor dit lopende jaar werden
90.000 woningen toegezegd: het zul
len er vermoedelijk nog geen 80.000
worden. Dat kan de regering niet
helpen, want het woningbouwprc-
bleem is nu eenmaal veelomvatten-
der dan alleen het uitgeven van
90.000 vergunningen. De woningen
moeten ook worden gebouwd en
daartoe heeft men, uit politieke
overwegingen, nu eenmaal niet de
gunstigste omstandigheden gescha
pen. aDt zou een ingreep in ons
economisch bestel vergen, dat de
meerderheid van de Kamer beslist
niet aandurft. Maar goed, de rege
ring doet weer de toezegging en we
zijn erg benieuwd hoe de verwach
tingen er volgend jaar om deze v.ijd
voorstaan.
Wie op zijn zondagse wandeling 't
Desselke passeert heeft kans uit 'n
nieuwe woning toegezwaaid te wor
den door trotse nieuwe bewoners.
En dan denkt men: hé zijn die nu
eindelijk ook onder dak.Einde
lijk ja, want het enorme getal van
550 woningzoekenden van 1962 is
teruggezakt tot 439, mede dank zij
het feit dat alleen op het Desselke
al 164 woningen zijn toegewezen.
Maar al lopen we dan wat in,
wethouder Schols is niet tevreden.
Niet tevreden ondanks het feit dat
weer nieuwe woningen worden bij
gebouwd op datzelfde Desselke,
waarvoor zelfs het oude Hagelkruis
moet wijken. Niet tevreden, ondanks
het feit dat op de Kemp in plan
West weer nieuwe complexen
woningen beschikbaar komen, „Van
de 118 nood- en/of krotwoningen
zijn er nog altijd een dikke 80 over.
Dit jaar moeten er daarvan nog 34
opgeruimd worden. Maar dan blij
ven nog 50 gezinnen in na-oorlogse
noodgevallen zitten. Die moeten
eerst verdwijnen
op naar deurne
Ieder die wij daar vroegen, wist
waar de „Manders-woningen" lig
gen. In de Berkenstraat nr. 43-45
staat een blok van twee geheel
klaar. Zij maken een eenvoudige,
maar degelijke indruk, 't Manders-
type is een blok van twee huizen
welke alleen buitenmuren en kap
gemeen hebben. Ze hebben elk een
frontbreedte van 6.20 m. en een
diepte van 7.50 m. De huiskamer
maakt ongeveer de helft uit van de
benedenverdieping. Verder is daar
een kleine keuken, toilet, douchecel
en een klein halletje. Beven zijn er i
3 slaapkamers. De inhoud is totaal j
260 m3. De afwerking van interieur
is sober gehouden. Zo is de keuken
niet betegeld en heeft de beneden
verdieping betonnen vloeren.
In Liessel (ook gemeente Deurne)
heeft men nog eens 6 woningen in
aanbouw: twee onder de kap, twee
onder de balklaag en twee u'.t. de
gx-ond.
De aannemer de heer J. H. Mad
ders uit Neerkant, betreurt het dat
op nieuwe vergunningen een bouw-
stop ligt.
Woningen tot 10.000,kunnen
worden gebouwd buiten Rijksgoed
keuring om. Betreffende instanties
twijfelen echter aan de mogelijkheid
voor dit bedrag een woning te bou
wen ,die aan alle voorschriften vol
doet. Aannemer geeft echter graag
inzage in zijn begx'oting en voelt zich
gesteund door de feiten.
Dat de belangstelling voor zijn
huizen groot is, blijkt wel aan het
aantal in behandeling zijnde aanvra
gen van 20 stuks.
Zoals bekend heeft het Ministerie
thans een onderzoek ingesteld of de
gerpeente Deurne wel juist gehan
deld heeft. Deurne staat op het
standpunt dat iedere woning geen
10.000,kost en dat zij daarom
vergunning kon verlenen.
„Neen", zegt Den Haag, „twee wo
ningen vormen één bouwproject en
kost als zodanig bijna 20.000,
Daarvoor moeten wij vergunning
geven en dat is niet gebeurd."
Dit is het verhaal van een raven
zwart meisje uit de Amsterdamse
volksbuurt „De Jordaan", die als
zwarte Riek ter wereld kwam in
een stoffig stijfselkistje en die nu
als geviex'de zangeres en cabarettière
geld als water verdient en triomfen
oogst over de gehele wereld.
Toen zwarte Riek zestien jaar was
hadden al vele mannen om haar ge
vochten. Geen wonder.dat gifti
ge, lenige „mokkel" uit de Jordaan
met haar ietwat rauwe zangstem,
bliksemde verleidelijke ogen en een
figuur om ,van te kwijlen", zoals dat
op de Leliegracht heet, was een be
gerenswaardige prooi voor iedere
kerel. Maar Riek lachte de duelle
rende aanbidders uit. Zij genoot
wanneer een van hen door een kop
stoot buiten gevecht werd gesteld,
maar dan ging Riekie alleen aar- de
haal. Zij wilde zich niet binden, niet
aan de mooiste, niet aan de rijkste
en niet aan de sterkste bink uit de
Als de plannen van de Nederland-
se Gasunie doorgaan zal de Nedex*-
landse bux-gerij, die het aardgas al
leen voor kooldoeleinden blijft ge-
bx'uiken, nauwelijks kunnen profi
teren van de enorme aardgasvondst
in Slochteren. De gemeente moet 7-8
ct. betalen. Zij moet dan een hoog
vast-recht eisen van haar afnemers
en een lage prijs per kubieke meter.
Daaruit blijkt, dat het aardgas
alleen goedkoper wordt dan het
huidige gas, indien het voor verwar
mingsdoeleinden wordt aangewend.
De prijs van het aardgas zal dan
concurrerend zijn met die van ko
len en olie.
Zoals bekend moet de minister van
Economische Zaken zijn goedkeu
ring aan de aardgasprijzen hechten
voordat zij officieel worden vastge
steld. Daarbij gelden echter ook
Europese belangen, niet alleen Ne
derlandse.
De wereld beschikt over „zeer
aanzienlijke" mogelijkheden voor 't
verschaffen van voldoende voedsel
aan allen tegen het jaar 2000, maar
in Azië, waar de helft van de we
reldbevolking woont, zal de voedsel-
voox'ziening een zeer moeilijk pro
bleem vormen, zo vrezen deskundi
gen van de V.N. Dit is de belang
rijkste conclusie van een: onderzoek
naar „de mogelijkheden voor het
vergroten van de wereld-voedsel-
produktie", waarvan de resultaten
gepubliceerd zijn door de Voedsel-
en Landbouworganisatie (FAO) van
de V.N. in Rome.
Derhalve is de bewering dat de
wereldbevolking te groot is, of te
groot dreigt te worden, in verband
met de aanwezige voedselvoorraden,
een achterhaalde waarheid, niet ge
bruikt worden als argument, dat de
beperking van de geboorten uit dien
hoofde noodzakelijk is.
De noodzaak van een viervoudige
vergroting van de voedselproduktie
in Azië „x-oep de vraag op of de
fundamentele materiële hulpbron
nen wel toereikend zijn". Latijns-
Amerika en Afrika hebben echter
hulpbronnen, die „zonder twijfel
Overvloedig" zijn voor het verschaf
fen van extra voedsel. Het Midden
oosten kan vermoedelijk driemaal
zoveel px-oduceren als het thans
cjoet hoewel water daar een beper
kende factor vormt.
Het doel van de FAO is een dieet1
van ongeveer 2.400 calorieën per dag j
per persoon tegen 't jaar 2000, wan- i
rieer de bevolking naar verwacht
wordt ongeveer tweemaal zo groot
zal zijn als op het ogenblik.
Rika Jansen alias Zwarte Riek.
buurt.
Zwarte Riek wilde vrij zijn, om
dat zij heel andere plannen had met
haar leven. Zij wilde artiste worden
en zij is het geworden. Een van de
beste en talentvolste van heel Ne
derland. Een vrouw, die op eigen
kracht en tegen beter in van betwe
ters het klaar speelt, bijna drie uur
lang moederziel alleen op het toneel
te staah met wat kleine attributen,
haar overtuigende en nog steeds
rauwe stem en haar onmiskenbaar
Jordaans accent. Zwarte Riek is Ri
ka Jansen geworden in de one-
woman-show ,die haar tot in alle
uithoeken van de aarde zal brengen.
Ik zelf ken Riek al vele jaren. Ik
heb bij wijze van spreken haar car
rière zien groeien en ik herinner mij
nog hoe zij in de laatste oorlogsja
ren als straat-acrobate stiekem op
trad voor het publiek. Zij kon han
denlopen als geen anderzij en
haar partner Ben een oersterke,
reus met een te vroeg kaal hoofd
waren als aan elkaar gesmeed, wan
neer zij hun krachttoeren op de Dam
of ergens in stille straatjes vertoon
den. Maar als er een „smeris" in
aantocht was, gingen Ben en Riek
hand in hand aan de haal. Hun scha
terlachen klonk over de grachten als
een hoon aan het adres van ieder
een, die de vrijheid wilde beknot
ten. Nauwelijks waren de moffen
achter de Siegfried-linie terug ge
dreven of Zwarte Riek kreeg haar
kansen.
Laten we de geschiedenis even te
rug draaien. Want de loopbaan van
Zwarte Riek is boeiend en geladen
met humor.
stijfselkissie'
Dat de wieg van Zwarte Riek een
stijfselkissie was, weten we reeds.
Dat de ouderlijke woning van Riek
echter precies boven een doodskis-
tenbedrijf lag, mag geenszins als
symboliek worden gezien, want zij
is zo springlevend als een vis. Over
vissen gesproken: Rieks vader was
zeeman en handelde tijdexis zijn ver
lof in gebakken visjes, die ook Riek,
zo klein als zij was reeds aan de
man bracht. Het gevolg was dat de
kleine zwarte meid door de mees
ters op school vaak buiten de deur
werd gezet om „die ellendige bak
lucht uit haar kleren te doen
waaien".
Riek kreeg geen luxe opvoeding,
zij moest werken om de doodeenvou
dige reden, dat het gezin van de
grijpstuiver die vader Jansen vex'-
diende niet kon bestaan.' Maar te
vreden was zij en zij zong haar le
vensvreugde uit in typische Amster
damse volksliedjes, die zij van de
doodskistentimmerman had geleerd.
Als kind van veertien jaar kwam
Riek voor het eerst in aanraking
met de shombusiness. Als straat
acrobate samen met Ben de kracht
patser. De mensen hadden plezier in
dat zwarte elastieke meisje en als
zij met het koperen bakje rondging,
offerden de Amsterdammers graag
een centje. Ja, in die dagen rekende
men nog in centen en halve centen;
een sigaar anderhalve cent en een
boreltje kon je al voor negen cent
pikken op de Brouwersgracht
De moeder van Riek begon een
café in het hart van de Jordaan en
daar was het eigenlijk, dat Riek
voor het eerst op de wankele, kale
planken zong over de Westertoren,
over de Jordaan ,over leven en ster
ven. Opeens was Zwarte Riek ge
boren, opnieuw geboren wel te ver
staan, Als artiste en haar eerste
triomfen vierde zij met het door
Kees Manders (hij is thans haar man
en enige uitvex'korene) geschreven
liedje „Mijn wiegie was een stijfsel
kissie". 120.000 grammofoonplaten
gingen over de toonbank naar het
publiek ,maar de zuilenradio van
Nederland gaf niet-thuis, vanwege
de hoge artistieke maatstaven. De
Belgen daarentegen kregen het volle
pond en Riekie's stijfselkissie werd
een van de toppers uit die dagen.
Kees Mandex's broer van Do-
rus echter zonder snor maar met
eigen haar op het hoofd leidde
en inspireerde Riek en maakte haar
tot het middelpunt van het aloude
Thorbeckeplein in Amsteirdam.
Riek ontpopte zich als een veel
zijdige artiste en het kon niet uit
blijven, dat de talentscouts, die ie
hele wereld afsnorren naar goede
kleinkunstenaars, Zwarte Riek ont
dekten. De Parijse radio liet haar
komen en in Nice trad zij op voor 'n
gage van 1600 per dag. Binnen en
kele jaren ontwikkelde Zwarte Riek
een repertoire, dat aangepast was
aan binnen- en buitenlandse wensen.
En nu is Riek, als Rika Jansen,
op wereldtoernee met een one-
woman-show, die de aandacht van
grote impressario's heeft getrokken.
Ruim drie uur treedt deze vrouw
zij is achter in de dertig, maar ziet
er uit als brillante schoonheid van
vóór in de twintig avond aan
avond op. Zij acteert, danst, houdt
conferences en imiteert op onnavolg
bare wijze de groten dezer aarde.
Een geweldige prestatie, die haar
bekroning vindt in een toernae door
Griekenland, België, Turkije, de Li
banon, India, Pakistan, Philippijnen,
Japan, Noord- en Zuid-Amerika en
zelfs China.
Zwarte Riek is onderweg.met
haar gouden keeltje heeft zij een
gouden bed verdiend. Het is haar
van harte gegund. Doe het maar
eens na om te starten vanuit een
smerig stijfselkissie
De spiegelstunt van Zwarte Riek
hoort tot de hoogtepunten van haar
one-weman-show.
En dit is dan de dubbele
woning waarmee Deurne 'n
primeur maakte, omdat el
ke woning op zich nog geen
10.000,kost en vrij ge
bouwd zou mogen worden.
Maar omdat Den Haag dit
wel eens wil onderzoeken
en van het standpunt uit
gaat dat hier van één
bouwproject sprake is,
worden er voorlopig geen
nieuwe gebouwd.
Foto: G. Kruijsen.