Karl May
SERVICE-
VERKOOP
U KOOPT
6000 WINTER DEMI-SAIS0NS
BELANGRIJKER DAN DE
INTERESSANTSTE
IS DE OFFICIËLE
BIJ LEIJGRAAF
jvoorbeeld voor 100 guide
U MAG VOOR Fl. 50.-
GRATIS UITKIEZEN
69.50 79.50
UW TIENTJE NU VIJFTIEN GULDEN WAARD!
98.-
109.-
129.-
co
169.-
59." 69."etc.
39.50 44.50
49.50 etc.
19.50
29.-
25.-
79.- 89.-
voor dezeTOP-ACTIE zijn door
DE BEFAAMDE BORGNET FABRIE
KEN EEN GROOT AANTAL, ZOJUIST
GEREEDGEKOMEN, MODERNE
KWALlTEITèKLEDING
BESCHIKBAAR
GESTELD
ONDER ANDERE
Ten overvloede melden wij nog even
de vastgestelde Boron et" prijzen.
50 JAREN GELEDEN
OP 30 MAART 1912 STIERF DE
SCHRIJVER
AUTEUR VAN BEKENDE
JONGENSBOEKEN HAD EEN
MOEILIJK LEVEN
„Maar voor ik ga, moet ik U vra
gen wat het naaste doel van Uw
verdere rit is
„Wij gaan naar de Devils pulpit;
kent gij die
„Ja, wat was het goed dat ik U dit
vroeg, ik waarschuw U, mijn blanke
broeder!"
„Voor wie
„Voor Kiktohan Schonka, 't oude
opperhoofd der Sioux Ogalla's".
„Voor Uw eigen opperhoofd....?"
„Pshaw!" riep zij trots, „Aschta
erkent geen opperhoofd boven zich.
De jonge krijgers zijn voor Winne-
tou, de anderen echter tegen hem.
Neemt U in acht. Ik weet, dat Kikto
han Schonka naar de Devils pulpit
gaat. Pas op, dat gij niet in hun
handen valt. Manitou zij dank, dat
ik Old Shatterhand kan waarschu
wen
Herinnert U zich nog zulke pas
sages? Ongetwijfeld, U ziet Uzelf
nog zitten, als opgeschoten jongen.
Stil in een hoekje van de kamer,
want het is al lang bedtijd. Maar
vader en moeder hebben nog niets
gemerktEn het boek is zo span
nendU ziet Uzelf weerde
vingers in de oren, de wangen rood
van spanningWant natuurlijk
gaat Old Shatterhand naar de De
vils Pulpit, en wat voor avonturen
zal hij daar nu weer beleven? Want
het zijn spannende gebeurtenissen,
die Karl May in zijn boeken be
schreef. Niet voor niets staat op de
band „Karl May's reisavonturen".
En welke jongen heeft de schrij
ver niet op zijn reizen vergezeld? In
gezelschap van Shatterhand en Win-
netou, door de onmetelijke Indiaan
se jachtvelden van Amerika, door de
woestijnvlakten met de slavenkara-
vaan of langs diepe ravijnen door 't
land der Skipetaren?
EIGEN BELEVENIS OF
FANTASIE?
Wie was Karl May? Zijn het wer
kelijk zijn eigen reisavonturen,
waarvan hij in zijn boeken ver-,
haalt? Of was deze auteur een man
van grote fantasie? Het zijn alle
maal vragen, waarop geen ja, maar
ook geen neen kan worden geant
woord. Dat wil zeggen, wie Karl
May was, is wel bekend, maar zijn
levensgeschiedenis vertoont enkele
hiaten.
Karl Friedrich May werd meer
dan een eeuw geleden, om precies
te zijn op 25 februari 1842, in het
Saksische bergstadje Ernstthal ge
boren. Zijn fantasie, nodig voor het
schrijven van boeken, had hij ge-
erf d van zijn, overigens verstandi
ge, vader, die van beroep wever was.
Of misschien was die fantasie een
erfenis van één zijner, bij de familie
May inwonende grootmoeders, die
vaak verhalen en sprookjes aan de
Karl en aan zijn broertjes en zus
jes er waren vijf kinderen ver
telden. Ook hoorde de jongen in de
stadsherberg vaak verhalen vertel
len Karl was daar namelijk ke
teljongen verhalen vol van avon
tuur en romantiek. Dit alles werd
gecompleteerd door het jeugdleven
in het mooie en wilde landschap van
het Saksische Ertsgebergte, waar
Karl zijn gedachten de vrije loop
kon laten gaan.
Als scholier van het ,Lehrersemi-
nar" te Waldenburg ontving Karl
May zijn kennis. Wegens een klein
vergrijp een onnozele diefstal
moest hij de school verlaten.
Te Plauen studeerde hij echter
verder. En niet zonder succes, want
na enige tijd stond hij als onderwij-
zes voor de klas van een fabrieks
school te Chemnitz. Maar weer
pleegde Karl May diefstalen nu
was het vergrijp ernstiger. Hij stal
van een kamergenoot een horloge
om mee te pralen, en een meer
schuimen pijpom aan zijn vader
te geven. Hij wilde graag voor
„groot man" spelen, maar ook voor
„grootmoedig" man. Zo kwam Karl
May in de gevangenis terecht. Zijn
strafregister was niet blanco meer,
ja, zou later zelfs nog minder blank
vertonen. Zo omstreeks 1865 zat hij
meer dan eens in de cel. Het waren
meest vergrijpen als gevolg van zijn
ijdelheid, die hem voor de rechter
brachten. En in plaats van oprecht
berouw was het bewondering voor
de gentleman-misdadiger, die zijn
hart vervulde. Na 1874 echter zijn
de zwarte bladzijden van zijn le
vensboek voorgoed omgeslagen.
Zwarte bladzijden, afgewiseld met
„witte", d.w.z. lege, niets vertellen
de bladen. Zouden op deze bladzij
den zijn werkelijke reisavonturen
moeten worden opgetekend? Nie
mand kan de tekst hiervan schrij
ven. Men vermoedt wel, dat juist in
deze donkere periode van zijn le
ven Karl May zijn reizen maakte.
Zo telkens tussen twee veroordelin
gen in. Bezocht hij toen Noord-
Amerika? Niemand weet het. Wel.
staat vast, dat de schrijver reizen
heeft gemaakt rond de Middelland--
se Zee. Van Karl May hadden in
middels al enige pennevruchten het
licht gezien. Na 1874 werden y zijn
verdiensten als auteur beter, want
hij had kennis gemaakt met de uit
gever van de colportage-romans,
Münchmeyer. Bovendien leverde hij
werk voor verscheidene periodieken,
zoals „Beobachter an der Elbe",
„Feierstunden" en „Deutsches Fa-
milienblatt". Daarnaast redigeerde
hij het blad „Schlacht und Hutte",
een tijdschrift, dat opgericht was
ALLE VERANDERINGEN
WORDEN GRATIS VERRICHT!
ook in de DAMESAFDELING
- M
Alle gebruikelijke
SERVICE
zoals U die van
Leijgraaf gewend bent\
BLIJVEN ONVERMINDERD
VAN KRACHT
1 JAAR
SCHRIFTELIJKE
GARANTIE
1 JAAR
GRATIS
ONDERHOUD
alle zuiver wollen kwaliteiten
ineen reeks van moderne dessins
grote sortering in de beroemde
„KYNOCH" kwaliteit, zeer
exclusieve dessins 4JnCn
en pasvorm IfüiOU
De service-verkoop is nu ook doorgevoerd in de andere afdelingen, ook daar is
SERIE 1
SERIE II
SERIE III
CO
CO
1
SERIE IV
SERIE V
GOUDSERIE
CO
1
Zuiver wollen
SPORTKOLBERTS
alle vooraanstaande merken
zijn In grote getale vertegen
woordigd. Italiaanse, Schotse
en Engelse tweeds, voorbeel
dig gemaakt 49.-
Poplin
REGENJASSEf
In kort of lang model, lta\^
liaanse en Engelse modellen
KI&dlngadvltËijrs sinds 1892.
PANTALONS
zuiver wollen kamgaren, de
nieuwste maakwijze, kun
nen niet afzakken. Nieuwe
.kleuren en dessins
\kleuren en des
Zuiver wollen
GABARDINE
REGENJASSEN
in kort of lang model.
Fraai kleurassortiment
met het doel de arbeiders geestelijk
te ontwikkelen.
GESTRANDE IDEALEN..
TOCH BEROEMD
Zijn leiding over „Schacht und
Hutte" was het bewijs voor Karl
May's goede wil tot het leveren van
serieus werk. Het was ook daarom,
dat de auteur weigerde te trouwen
met een vrouwelijk familielid van
Münchmeyer. Karl May wilde vrij
mn zijn, ook als schrijver. Want hij
had zijn idealen. Hij wilde gezonde
lectuur aan de mensen geven. Hij
wilde in zijn geschriften en boeken
de Christelijke moraal aan de men
sen voortzetten. Dit doel scheen be
reikbaar. Reeds was hij verbonden
aan goede bladen, zoals „Heimgar-
ten". Des te tragischer was het dat
hij uiteindelijk een meisje trouwde
dat hem juist van zijn idealen af
hield. Zijn echtgenote begeerde 'n
rijk en duur leven.
En daarom dwong zij Karl May
weer terug te keren naar de colpor-
tageromans, waaraan veel geld te
verdienen viel, want hierin werd 't
publiek de verlangde sensatie ge
bracht.
Toch heeft deze gang van zaken
hem beroemd gemaakt. Want naast
zijn Arabische en Turkse reisverha
len verschenen nu zijn meest be
kend geworden boeken van Winne-
tou en Old Shatterhand. De uitgever
Fensenfeld te Freiburg bracht deze
Amerikaanse reisavonturen in serie
op de markt. Het geld stroomde bin
nen. Zeer ten gerieve van Karl
May's geldverslindende vrouw.
TRAGISCH EINDE
Karl May was nu een rijk man.
Hij woonde in Radeboul dicht bij
Dresden, in zijn mooie villa „Shat-
terland". Hij was beroemd. Zijn
oude ijdelheid speelde hem weer
parten. Hij had nu heel ander idea
len. Zo tegen het einde van de 19e
eeuw besloot hij de landstreken te
bezoeken, waarover hij al zo veel
had geschreven. Maar hij had het
hoogtepunt van zijn roem reeds
overschreden. Er kwam kritiek op
de inhoud van zn boeken. Er kwam
kritiek op zijn persoon. Men deins
de er zelfs niet voor terug om rijn
niet vlekkeloos verleden weer
op te rakelen. En zo gebeurde het,
dat de man, die de massa geestelijk
wilde verheffen ervan werd be
schuldigd werk te leveren van min
der alooi. Het verging hem als lader,
die in de hoek komt te staan waar
de slagen vallen.
Karl May bemerkte, dat hij eigen
lijk maar weinig vrienden had. Zelfs
zij, die hem in de door hem niet ge
wilde richting hadden gestuurd,
kwamen nu met hun aanvallen. Het
was zijn oude uitgever Münchmeyer
die een proces tegen hem aanhangig
maakte inzake auteursrechten. Karl
May's werkelijke reisavonturen
gen voorlopig niet door. In de
daarvan geraakte hij van de ene
verkwikkelijke kwestie in de ande
re. Goed, Karl May won het proces
tegen Münchmeyer. Hij ging, in
1908, eindelijk op reis door Noord-
Amerika. Hij schreef weer boeken,
thans over hetgeen hij met eigen
ogen had gezien. Maar in zijn boe
ken was de oude toon verdwenen.
Zijn laatste levensjaren waren een
zaam. Op 30 maart 1912 nu 50 ja
ren geleden stierf de schrijver
Karl May. Zijn strijd was voorgoed
uitgestreden. Zijn idealen waren niet
verwezenlijkt, al schreef hij vaak
over riddelijkheid en eerlijkheid. Hij
had de strijd verlorenof
Zijn laatste woorden waren: „Sieg,
groszer Sieg, ich sehe alles rosen-
rot
VENLO: Parade 40 iel. 5797 Eindhoven: Grote Berg 16 Arnhem: Kortestr. 3 Nijmegen: L. Burchtsir. 60 Breda: v. Coothpl.