PffloéM Grondkosten, groot aandeel in de bouwkosten Yenray, gunstige uitzondering Maarten van Rossem de schrik van zijn tijd. de politierechter deTfL£\l\SiE specialist Uit Peel en Haas Zomerfeest te Well Huidgenezing 11 I Zaterdag 11 juni 1960 No. 24 EEN EN TACHTIGSTE JAARGANG PEEL EN MAAS DBÜK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY WPPïfï^T &Tï VOOP VPNPAY PN OM^TPFÏTPN ADVERTENTIEPRIJS 8 ct. per in.m ABONNEMENTS- GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 1512 GIRO 1506.52 HLLDULAU V UVJ1\ Awl n L/IVIO 1 PRIJS PER KWARTAAL 1.40 (buiten Venray 1.60) Wat betreft de klachten over de te hoge grondprijzen voor parti culiere bouwers meent het Col lege van B. en W., dat dit een landelijk verschijnsel is. Ge tracht zal worden door zo sober mogelijke uitbreidingsplannen dc kostprijs zo laag mogelijk te houden! Dit hebben we kunnen lezen in de beantwoording van Venrays begro tingsdebat, zoals die vorige week in Peel en Maas werd gepubliceerd. De opmerking als zou dit een lan delijk verschijnsel zijn, heeft ons eens doen informeren naar de grondprijzen elders in het land. En wat blijkt? Onze vaderlandse bodem is onder hevig aan een schrikbarende prijs stijging. Vooral in kleinere gemeen ten siokken de grondkosten een steeds groter aandeel op van de bouwkosten. Een voorbeeld: voorde oonog kostte de grond voor een huis van 10.000 b.v. 1000 of 10 procent. Tegenwoordig betaalt men vaak 4000 tot 6000 voor de grond onder een huis van 20.000. Dat is 20 tot 30 procent Het zijn vooral de gemeente besturen die deze ernstige vorm van prijsopdrijving beoefenen, waarbij de eigenaardige cirkelgang ontstaat, dat de bouwpremie, toegekend door de centrale overheid, door de zware grondkosten en -lasten van allerlei andere aard, die de gemeenten op de bouwkosten laten drukken, ver dwijnt in de kassen van de lagere overheid, of-te-wel de gemeentekas. BOUWKOSTENVERLAGING ter bestrijding van de woningnood immers het doei van de premie regeling wordt öp deze manier een bittere klucht. Het is een doom in het oog van iedere bouwer, als hij uit de gemeentestukken ziet, dat grond ten behoeve van woningbouw is gekocht of onteigend voor 1.90 per m2, die hem onmiddellijk daar na voor 36 per m2 als bouwgrond wordt aangeboden, zoals op plaatsen gebeurd is. Als het daar dan maar bij bleef. In een forensengemeente van Den Haag is het eenmaal voorgekomen, dat als grondprijs een som van 9000 werd bedongen. Voor het ge hele flatgebouw kwam dit neer op 300 per m2. In Amstelveen betaalt men in het nieuwe centrumplan 250 voor de grond waar flatwoningen op ge bouwd worden. In vele Zuid-Hollandse gemeen ten varieert de grondprijs per wo ning van 3000 tot 8000. In Nieuwerkerk aan de IJssel steeg de grondprijs in korte tijd van f 31,50 tot 37,50 per m2. Grond voor arbeiderswoningen in Ouder kerk aan de Amstel varieert tussen 15 en 35 per m2. In Groningen rekent men voor particuliere bouwers 60 per m2, terwijl de woningwetbouw grond krijgt voor f 30 tot 35 per m2 Een grondprijsstijging om van te rillen is die in Nieuwer-Amstel: in 1953 18 per m2; in 1958 al geste gen tot 38 per m2. Inmiddels is de grondprijs per flatwoning reeds weer opgelopen tot 4400. PRIJSVERSCHILLEN Ook blijken er verschillen in grondprijzen voor woningwetbouw en particuliere bouwers. Immers, de nieuwe premierege ling maakt het mogelijk, dat parti culiere bouwers kunnen deelnemen aan de bouw van arbeiderswonin gen. Dat maakt 't niet langer recht vaardig als de ene arbeiderswoning (gebouwd door de gemeente) op goedkopere grond staat dan de an dere (gebouwd door een particuliere bouwer. Maar dit komt voor! BOUWRIJP MAKEN Het bouwrijp maken van de grond is voor vele gemeenten aanleiding om de grondprijs te verhogen, zoals b.v. een Nrd.-Hollandse gemeente, die de grondkosten durfde te verho gen van 5 tot 25 per m2, uitslui tend om de kosten van wegaanleg op de bouwsom te verhalen. Per wo ning kwam deze wegaanleg opruim 5000. Grondverkoop levert de gemeen ten een van die schaarse bronnen van inkomsten, die hun nog zijn overgebleven. Dit leidt er toe, dat vele kosten in een uitbreidingsplan, die ten laste van de algemene begroting zouden moeten komen listig op de grond prijs worden verhaald. Uiteraard kost het bouwrijp ma ken van terreinen veel geld. Stra ten, rioleringen en plantsoenen moe ten worden aangelegd. De moderne stedebouw eist bredere wegen en wijdere plantsoenen, zodat de grond minder intensief bebouwd wordt, k In Amsterdam heeft men dit we tenschappelijk nagegaan. Het bleek, dat een stukje grond dat in Amster dam voor de oorlog 100 gulden kostte, een aandeel had van 70 voor grond- en ophogingskosten, 21 voor bestratingskosten, 6 rio leringen en 3 beplantingen. Tegenwoordig bevat een stukje Amsterdam van 100 slechts 38 grond- en ophogingskosten, maar f 31 aan bestratingen, 19 aan rio lering en 12 beplantingen. HET KAN NIET ANDERS Vele gemeenten beseffen, dat zij te ver gaan met de grondprijzen. Maar zij kunnen niet anders. De gemeentekas afhankelijk van een rijksbijdrage staat niet toe dat tal van algemene kosten in een uitbreidingsplan ten algemenen laste wordt geboekt. Vandaar dat kosten, die ver uitgaan boven het belang van de nieuwe bewoners verkeerswegen, parken of plantsoe nen) toch in hun grondprijs worden gecalculeerd. ANDERE KOSTEN Ook de steeds uitdijende bureaus van bouw- en woningtoezicht en tal van andere instanties komen vaak ten laste van de grondprijs. Hierbij stuit men op het probleem van de andere posten, waarmee de overheid de bouwnijverheid steeds zwaarder belast. Geleidelijk aan heeft de omzetbelasting in de stich- tingskosten van woningen een aan deel genomen van 6V2 percent, zo heeft de stichting economisch on derzoek van de Amsterdamse uni versiteit berekend. En dat betekent op een woning van 25.000 maar liefst 1625 die het Rijk weer in de zak steekt! Ook de aanleg van gas en water is veelal in enkele jaren tijds bijna verdubbelt. De legeskosten voor bouwvergun ningen werden verhoogd van 2 tot 5 per mille, wat een verschil maakt van een kleine 100 per woning. Zo draagt de overheid bij tot ver hoging in de bouwkosten. Minister De Pous heeft zich in maart sterk verzet tegen het doorberekenen van de hogere loonkosten in het bouw bedrijf in de bouwsom, ook al had den de aannemers hiertoe contrac tueel het recht. Maar de overheid zelf draagt op zeer voelbare wijze bij tot stijging van de bouwkosten. IN VENRAY Begrijpelijk, dat ook hier in Ven ray de grondprijs een belangrijke rol speelt, dat blijkt wel uit de aan hef van dit artikel, waar ook bij de begrotingsbehandeling geklaagd werd. Hoe liggen nu hier de grondprij zen? Zoals men in het Raadsverslag heeft kunnen lezen is er in plan Zuid nog grond beschikbaar gesteld voor 10 woningen a f 10 per m2. El ders in de kom wordt 15 of iets meer gevraagd, maar daarmee is de kous dan ook af. Op de kerkdorpen waar men veelal landbouwgronden moet ge bruiken varieert de m2-prijs om de 5 tot f 7.50. Gas- en wateraanleg komen hier uiteraard voor rekening van de exploiterende maatschappijen, zodat deze de grondprijzen hier niet hoger maken. Resten dan nog de legeskosten voor de bouwvergunning. Hier doet Venray volop mee, en kan men wel het hoogste percentage betalen. Maar wat kan men anders verwachten van een armlastige ge meente? Al met al kan men zeggen, dat de grondprijzen in Venray, redelijk zijn. Houden B. en W. daarbij hun woord, door sobere uitbreidingen de kost prijs te drukken, dan behoeft men ook geen ernstige prijsstijging te verwachten. Glorieus legeraanvoerder, maar gewetenloos plunderaar Op 7 juni 1555 overleed op 77- jarige leeftijd aan de pest de ge vreesde Gelderse krijgsoverste, Maarten heer van Rossem en Poederoyen, berucht door zijn vele strooptochten in Overijssel, Utrecht, Holland, Brabant, Luxemburg enz. Deze Maarten van Rossem staat in onze geschiedenis geboek staafd als een briljant soldaat, maar ook als een gewetenloos plunderaar, een man, die onte genzeggelijk over buitengewone capaciteiten beschikte, doch een kind was van zijn wrede medo- genloze tijd, die hem in staat stelde met zijn brute benden de schrik te worden van boer en burger. Reeds het noemen van zijn naam was in staat om de tegenstander het hazenpad te doen kiezen. TEGENPARTIJ BETAALDE SOLDIJ Maarten van Rossem werd in 1478 te Zaltbommel geboren als zoon van een trouwe dienaar van de hertog van Gelre, Johan van Rossem, en diens echtgenote Johanna van He- mert, vrouwe van Poederoyen. Zijn geboorte viel in een woelige tijd, een strijd met zijn erfvijand, de gehate Habsburger, Karei V. Het was de fel bewogen tijd van de overgang van de Middeleeuwen naar de Nieuwe geschiedenis, waar in Karei V, trachtte een wereldrijk te stichten. Van verre kwamen de tijdingen van de ontdekking van nieuwe we relddelen en van de dreigende inval der Turken. Van meer nabij maakte hij de strijd mee, die Frankrijk voer de tegen de gevaarlijke omklem ming door de Habsburgers en hier mede gepaard de strijd om het bezit der lage landen. In deze strijd koos Maarten als kind van zijn land partij tegen de overweldiger en hij voerde, militair gezien, deze strijd als veldheer van zijn hertog met groot succes. Dit blijkt trouwens wel uit het feit, dat Karei V alle moeite deed om deze vermaarde veldheer, na de nederlaag van Gelre, in zijn dienst te doen overgaan, hetgeen hem luk te, waarna Van Rossem nog vele jaren des keizers troepen heeft ge leid. DE OMSTANDIGHEDEN MAKEN DE MENS Toen Maarten van Rossem als le geroverste in dienst van hertog Ka- rel van Gelre stond, had hij het ze ker niet gemakkelijk. Deze onrus tige soldaat leefde slechts, wanneer hij aan het hoofd van zijn benden strijd kon leveren met de tegenstan der, ongeacht wie dit was. Maar de omstandigheden waren niet zo voor delig voor Gelre. Dit betrekkelijk kleine gebied moest op leven en dood strijden te gen een keizer, die over een wereld rijk regeerde en kon beschikken over voldoende geld en troepen. In die dagen, waarin soldaten ge huurd moesten worden en deze da delijk geneigd waren bij gebrek aan betaling te muiten, was het moeilijk voor Karei van Gelre gedurende ja ren een leger op de been te houden, dat in staat was zijn gebied te be veiligen tegen de opdringende Habs burgers. Zoveel geld kon Gelre in weerwil van de steun van Frankrijk - dat in het kleine landje in 't noor den vreugdevol een bondgenoot be groette - niet opbrengen. En zo moest Maarten van Rossem, als eer ste veldheer van de hertog, maar zien dat hij zijn leger op de been hield en er wonderen mee verricht te. Een zware opgave, die van Ros sem op zeer eenvoudige, voor die tijd vrij normale wijze oploste, door de tegenpartij de soldij voor zijn troepen te laten betalen. Hiertoe liet hij zijn mannen na de bezetting van een stad - of wanneer dit mis lukte in de naaste open omgeving - naar hartelust ongestraft plunderen, zodat zij veelal meer dan de hun toekomende soldij vergaarden, en waardoor hij er ook van overtuigd was altijd over voldoende soldaten te kunnen beschikken. Het bewijs hiervan was er, wanneer in Gelre de werftrommen werden geroerd en soldaten voor het leger van Maarten van Rossem werden ge vraagd; de mannen stroomden toe, want onder Van Rossem viel er heel wat te plunderen en men keer de rijk terug. TEGENWOORDIG EEN OORLOGSMISDADIGER Een Van Maartens van Rossem's beroemdste huzarenstukjes, name lijk de overval op Den Haag, zou te genwoordig een oorlogsmisdaad worden genoemd. Van Utrecht uit, waar Van Ros sem met zijn troepen in garnizoen lag, begaf hij zich op een nacht in 1528 op weg. Men trok voorbij Woerden in de richting Leiden, De Hollandse bezetting van Woer den, die meende, dat Van Rossem het op Leiden had voorzien, liet door een koerier de stad waarschuwen, maar Van Rossem was slimmer. Hij trok tot voor Leiden, maar boog bij deze veste af naar het Zuiden en trok recht op 't open Den Haag aan. Niemand had dit verwacht en Den Haag zou als een rijpe appel in zijn schoot vallen, want het grote dorp was niet versterkt en beschikte niet over wallen of muren. Met de wapperende vaandels van Habsburg hoog opgestoken om de vijand te misleiden, marcheerde Van Rossem naar Den Haag, waar de troepen binnentrokken zonder dat iemand argwaan koesterde. Plotseling klonk in de stad de krijgskreet: „Gelre, Gelre!" en hier op ving een wrede moord en plun- derpartij aan, waaraan hij de Hage naars een prijs van 28.000 gulden, een buitengewoon hoog bedrag in die tijd, liet betalen, opdat hij de huizen niet in brand zou-steken. Hierna vertrok hij weer naar Ut recht. strateeg en tacticus Dergelijke plundertochten heeft Van Rossem nog veel meer gehou den, tot zelfs in Luxemburg toe. An derzijds moeten wij erkennen, dat Van Rossem voor zijn tijd een groot veldheer was, die maar niet van domweg vechten hield, doch een aangeboren gevoel voor strategie had. Hij blonk uit als een groot tac ticus, die meer dan eens een over machtige vijand overwon en tot de vlucht dwong. Het is begrijpelijk, dat Karei V deze man onder zijn banier schaar de, waarvan hij nooit spijt heeft ge had. Tot op hoge leeftijd gordde hij het zwaard om voor de keizer. Tot hij met zijn troepen te Charlemont bij Givet lag enjwerd aangetast door de pest, die als een epidemie onder de soldaten heerste. Na een kortstondige ziekte over leed hij op 77-jarige leeftijd. Maarten Van Rossem, de schrik van zijn tijd, sneuvelde niet op het veld van eer, maar overleed gewoon aan een besmettelijke ziekte. Het is merkwaardig, dat de we tenschap raketten lanceert zoals een ander windbuksen afschiet, terwijl niet eens bekend is, dat het breken van een spiegel zeven jaar pech be tekent. Mij althans was deze weten schap vreemd, hoewel ik wil toege ven, dat ik van raketten ook niet alles begrijp. De ijsman heeft het de aanwezigen in de rechtszaal evenwel haarfijn uitgelegd. Een gebroken spiegl zei hij, betekent zeven jaar pech. En daar houd ik mij aan. Hij had er enige reden toe. Het is op veertien dagen na pre cies zeven jaar geleden, dat de spie gel van de pomp viel toen hij 's mor gens zijn haar stond te kammen. Zij'n vrouw sprong van haar stoel op alsof er een tijger onder zat. Wenend riep zij dat het nu voorlopig gedaan was met de voorspoed. Maar de ver dachte had naar zijn voorhoofd ge wezen, zoals sommige staatslieden dat tegenwoordig ook doen. Hij ge loofde er geen snars van, zei hij, en hij ging welgemoed met zijn ijs- wagentje de boer op. Wat er toen gebeurde scheen hem volkomen gelijk te geven. Er kwam een man de weg over. Hij maakte sierlijke danspassen en zong het be kende lied van de rode en witte ra dijs. De tekst had hij op eigen houtje enigszins gewijzigd, ,,'k Heb rooie, blauwe en gele ruggen!" zong hij. Op een concert zou de man met zijn voordracht weinig succes heb ben geoogst. Op de openbare weg echter trok hij zeer de aandacht, te meer omdat hij zijn solo begeleidde door met een pak bankpapier te zwaaien op de maat van het vers. Het gezwaaide bedrag was een ver mogen. Het bestond grotendeels uit briefjes van duizend gulden. De ijsman vergat bij deze aanblik de gebarsten spiegel, en ook zijn ijs- wagentje. Hij ging met de feestvier der meedansen, klopte de man jo viaal op de schouder, trachtte een duet te vormen, en keerde pas na enige tijd naar zijn standplaats te rug. Maar toen had hij twee briefjes van duizend gulden in zijn zak. „Ge vonden", zei hij. Van ijs verkopen kwam die dag niets meer. Thuis brak zijn ega in snikken uit toen zij de buit zag. Dat kon niet goed gaafl, zei ze, vanwege de spie gel. Als het gisteren of morgen ge beurd was kon ze er wel blij mee zijn. Nu zou het ongeluk brengen. De optimistische verdachte be streed deze opvatting. Om helemaal zeker te zijn vroeg hij de mening van een goede vriend. En ook die zei dat men zich geen zorgen behoefde te maken. Allemaal ^bijgeloof van die spiegel, zei hij. Zeven jaren zijn sindsdien ver gleden, als ik 't zo mag zeggen. En de tweeduizend pop zijn even ge ruisloos heen gegleden. De ijsman zou de spiegel al lang zijn vergeten, als niet zijn echtgenote hem er nu TEL. 1070 en dan aan had herinnerd. „Pas deze zomer kan ik er gerust op zijn", zei ze. Ze heeft gelijk gekregen. Het kwam door de goede vriend. Die kwam wat kippenvoer lenen. Hij had de vorige lening kippenvoer nog niet voldaan. Daar kwam ruzie over en de goede vriend repte zich naar de politie om het zeven jaren oude nieuwtje te vertellen. „Het komt door die spiegel, edel achtbare, klaagde de ijsman toen hij voor het hekje kwam. Maar de officier zocht de oorzaak meer in het sombere reclasserings- rapport en in de lange lijst van ze ven veroordelingen die de ijsman al achter de rug heeft. Zeven jaren echter doen ook bij de justitie wel iets slijten. Het werd vier maanden voorwaardelijk met drie jaar proeftijd en toezicht, en zestig gulden boete. van 18 juni 1910 Morgen zal de R.K. Volkenbond met de onder-afdelingen een bede vaart houden naar de Genadekapel te Oostrum. Met ingang van 15 juni is be noemd tot onderwijzer te Bakel, de heer J. Wijnhoven alhier. van 15 juni 1935 Venrays Gemengd koor „Poly hymnia" behaalde op 't concours te Best in de ere-afdeling de eerste prijs. Dinsdag herdacht het echtpaar G. Sijbers-Keizers', Henseniusplein de gouden bruiloft. Op het schuttersconcours te Strijp, behaalde „Het Zandakker" twee eerste en een tweede prijs. „St. Anna" eveneens twee eerste en een tweede prijs. Op de weg Venray-Deume, werd de 56-jarige H. Schreven uit Swolgen, door een auto uit Rotter dam overreden, tengevolge waarvan hij enkele uren later overleed. Aan Fr. Muyres te Oostrum vergunning verleend tot verbouwing van woonhuis en stalling te Oostrum; aan mevr. wed. Janssen-Krijns te Venray tot 't bouwen van 'n schuur aan het Veulen; aan M.A. van Dijck, O verb roek, tot het bouwen van een woonhuis en verbouwing van stallingen al daar. - Donderdag werd aanbesteed het bouwen van een hoektoren en het maken van 'n kap aan de parochie kerk alhier. Er waren elf inschrij vers. Hoogste met 3000. Laagste P. Volleberg met 1990. In café Nellen Smakt, werd een voetbalclub opgericht, onder de naam R.K.V.V. „Holthees-Smakt". Bij Albert Heijn verkrijgbaar allerfijnste Gelderse Ham per half pond 27 ct, prima boterhamworst per half pond 16 ct, mager ontbijt spek per pond 42 ct; 2 pondspot huishoudjam 35 ct; 5 pd. (emmertje) huishoudjam 29 ct; 2 pond le kwal. glycerine-zeep 90 ct; bij 1 pond geurige koffie a 90 ct grote zware witte emaille-emmer of prima zinken werkemmer cadeau. zondag 10 juli 6e zomerfeest in well Het thans verschenen voorlopige programma van het jaarlijkse zo merfeest (der gezamenlijke stands organisaties in Noord-Limburg), dat zondag 10 juli voor de zesde maal op het fraaie trrein van het kasteel Well, te Well, zal worden gehouden, ziet er ook nu weer aantrekkelijk uit. Het begint om 11 uur met een H. Mis, gevolgd door een gezamenlijke maaltijd, waarna om half één de opening plaats heeft van de kader bijeenkomst, waarin dr. vd. Most het onderwerp „Ons gezin" zal inleiden. De daarop volgende groepsge sprekken zullen onderbroken door een kop koffie resulteren in een discussie met de inleider, welke van 15 tot 16 uur zal duren naar men althans verwacht. Het koor Unisono, ol.v. de heer V. Timmermans zal voor de muzikale omlijsting zorgen. Om 16 uur begint het volgende programmadeel met het opstellen van een stoet, bestaande uit deel nemende dans-, gymnastiek-, turn en drumbandgroepen, die, voorafge gaan door de Harmonie van Well, 'n kleine mars door het dorp Well zul len houden. Om half vijf aangekomen in de feestweide van 't kasteel zullen zij een gevarieerd programma uitvoe ren van muziek, ritmische dansen, vendelzwaaien, judo, volley- en korfbal, gymnastiek- en tumdemon- straties. Na het einde rond 19 uur volgt een uur rust met gelegen heid tot persoonlijke restauratie en dan begint, om kwart over acht het slotnummer van het zomerfeest tevens steeds het hoogtpunt een toneelopvoering, waarvoor dit maal een Spaans z.g. kostuumstuk is gekozen. all« Mrze Icrin^a ftypotfaiun financtóriwjCn. JULIANASIN6EL41-tekf. 1061 (K4780) KORTE WENKEN Benut het gegroeide gras Gras groeit steeds trapsgewijze: „bij gunstig weer breekt het de grond uit" zegt de praktijk. Op vele bedrijven wordt het vee nu inge- schaard in te lang gras. Dit heeft vier nadelen: er wordt zeer veel gras vertrapt; de melkproduktie daalt; de zode gaat in kwaliteit achter uit; de nagroei vertraagt. Vindt U het niet jammer, dat op deze rrtanler zoveel gras verloren gaat, terwijl U het volgende winter zo goed kunt gebruiken? Maai daarom tijdig voor kuil of hooi en schaar de koeien niet in als het gras te lang is voor beweiding. Excursies Wie met zijn tijd mee wil dient op de hoogte te blijven van wat er zoal voor nieuwe dingen worden toegepast. Daarom is het zo leer zaam van tijd tot tijd eens bij an deren te kijken. Vooral als U investeringen wilt doen ter verbetering van Uw bedrijf is het raadzaam eerst goed uit te kijken alvorens te kopen. Een excursie naar bedrijven waar nieuwe dingen worden toegepast is dan wel zeer op zijn plaats. Kalveropfok Wie de jeugd heeft heeft de toe komst. Zorg er voor dat Uw kalve ren een goede jeugd hebben, d.w.z. geef ze niet te weinig maar ook niet te veel. Er zijn goede opfokschema's voor kalveren verkrijgbaar. Een goede kalverwei is in de zomer on misbaar. Het kalf van nu is de koe van de toekomst. Veilingsprijzen per telefoon Wie erg nieuwsgierig is naar de veilingsprijzen van de dag, hoeft van nu af aan om zijn nieuwsgierigheid te bevredigen maar even telefoon nummer 6030 te Venlo te draaien. Hij krijgt dan keurig voorgelezen wat de groenten e.d. op de beide Venlose veilingen hebben „uitge daan". Verder krijgt hij op datzelfde te lefoontje te horen een en ander over bepaalde ziektes of aantastingen bij gewassen, die plotseling de kop heb ben opgestoken en van de wijze waarop een en ander bestreden kan worden. Achter telefoonnummer 04700-6030 schuilt de telefonische waarschuwingsdienst van de Stich ting Proeftuin „Noord-Limburg" te Venlo. Elke dag om half twee wordt het praatje van de dag opgenomen dat gemiddeld een halve minuut zal du ren. Huidzuiverheid - Huidgezondheid Houdt de winter uit handen es roeten.

Peel en Maas | 1960 | | pagina 1