Een brief uit led. Nienw-Guinea Wist u dit? van een vroegere dorpsgenoot Televisie Voor de politierechter Korte wenken Tefltounstdliog Oosterss Liturgie en Ikoncn in het Minderbroederklooster Venray Zaterdag 14 februari 1959 No 7 TACHTIGSTE JAARGANG CONFECTIE VAN "EEN RIJK BEZIT PEEL EN MAAS DRUK EN UITGAVE FIRMA VAN DEN MÜNCKHOF WPP7DT AT\ AfHAD UP1SJD A V TTM OUQTDPlfPM ADVERTENTIE-PRIJS: 8 ot. per m.m. ABONNEMENT8- GBOTESTRAAT 28 TELEFOON 512 OIBO 150652 VV uCrIVDJLilU V UUI\ V JCiie I\i\ I IwiX VJ1Y1J 1 PRIJS PER KWARTAAL f 1.40 BUITEN VENRAY f 1.60 NAAR DE VOORPOST VAN NED, NIEUW GUINEA. Langzaam kwam de zon op over de heuveltoppen, toen wij de baai van Sorong uitgleden naar de zeestraat Sele. Ik had een lekker winderig plekje opgezocht op de voorsteven, en genoot van een prachtige mor gen op de spiegelgladde zee. Onze eerste bestemming was de kampong aan de Zuidzijde van deze zeeëngte Seget. De kok bracht ons een heer lijke kop zwarte koffie, en de be manning begon daarna met het uit werpen van vislijnen, die achter aan de boot werden bevéstigd, en voor zien zijn van een extra grote angel, welke gecamoufleerd is met een witte lap. De roofvissen, waarvan de tengiri de meest voorkomende is, denken een heerlijk klein visje te verschal ken, en zijn gevangen. Toen wij dan ook om 3 uur Seget aandeden bestond de buit uit 8 van deze kna pen, die in doorsnede ongeveer 75 cm lang waren. Bij de bestuursamb tenaar werd een van deze bijzonder lekkere vissen klaar gemaakt, ëh konden wij ons buikje heerlijk vol eten. De twee hoofdagenten van de Mobiele Politie, die tesamen met mij aan boord waren zochten daarna ra diocontact met him commandant om toestemming om door te varen naar Misool, het doel van onze reis. Nor maal genomen blijven de boten de nacht over op de rede van dit dorp, daar meestal 's avonds de open zee hier behoorlijk kan spoken. Na eni ge minuten kregen wij toch verlof om door te stomen, daar de zee bij zonder rustig was. Nadat wij door een gedeelte van de bevolking uitgeleide waren gedaan, nestelden we ons met een pocket- book in onze luie stoelen op de voorplecht en vergaten de tijd. Pas toen de zon onderging gingen wij een voor een baden in de op een oven gelijkende badkamer aan boord. Door de kok werd er een warm hapje klaar gemaakt, en na een paar uurtjes gezellig in het don ker te hebben zitten babbelen over koetjes en kalfjes zocht ik mijn kooi op in de salon vooronder, waar Klaasvaak onmiddellijk zijn zand begon te strooien, en iedereen met het gestamp der motoren als bege leiding in slaap viel. De daarop volgende dag was ieder een reeds vroeg ter been, en wij be merkten aan de horizon de Pana- Pana eilanden, die loodrecht hier en daar uit de zee omhoog rijzen. Een uurtje later moest het fototoes tel er aan te pas komen, om de enige kampong, die wij op een der eilan den ontdekten, vast te leggen op ge voelige rol. Deze visserskampong was gebouwd op een vooruit stekende landtong, en bestond uit ongeveer 20 tot 25 hutten van atap, gebouwd tussen zacht wuivende hoge cocospalmen. Op het strand lagen de vissersprau wen te wachten op de komende werkdag, terwijl als enig levend wezen, een haan zijn best deed de boel wakker te kraaien. Nu werd de tocht interessanter, daar nu over al grotere en kleinere eilanden ge passeerd werden, met hier en daar hele smalle fel witte stranden. Me nigmaal knipte de sluiter, en zelfs het ontbijt werd vergeten. Om 9 uur verscheen aan de horizon een don kerblauwe streep, Misool, het groot ste eiland van déze eilandengroep, de Radja Ampat. Ik moest in twee plaatsen zijn om alle daar gebouwde gouvernements woningen op te nemen, om te komen tot een bedrag, nodig voor het jaar lijks onderhoud dezer werken. Als eerste plaats zouden wij Fafanlap aandoen, waar het eerste gedeelte van het Politie-detachement, wat aan boord was, aan land zou gaan om de daar gelegerde collega's af te lossen. De aflossing geschiedt er om de maand, en daarom is het voor de bevolking altijd iets afwisselends in het saai verblijf op dit eiland, wat enorm geaccentueerd is. Overal ste ken hoge bergruggen hun nog in mist gehulde toppen omhoog. Aan stuurboordzijde is nog heel vaag de kustlijn te zien van het Indonesische eiland Ceram, en het is daarom ook niet te verwonderen, als even later een grote vliegboot heel laag over ons heen komt ronken, om te zien wat voor nummer de boot voert op zijn bovendek. Weldra is het toestel aan de horizon verdwenen, en zien wij nu de huizen van Fafanlap. In de midden zie ik een hoge puntige koepel, die volgens een der hoofd agenten de Mohammedaanse mos kee is. Het dorp is gebouwd aan een soort inham, en enkele hoge staken geven nu de vaarroete aan, om te voorkomen dat wij op een van de verraderlijke riffen te pletter zullen lopen. Zo in de verte te zien staat het hele dorp op ons te wachten, terwijl een figuur in het donkergroen met be langstelling onze komst gadeslaat vanuit een scheefgezakt grauw hut- tencomplex, wat de politiepost blijkt te zijn. Na een gemanoeuvreer van wel een half uur liggen wij dan eindelijk langs een door de bevol king gebouwde steiger, en kunnen we aan land, ofwel beter gezegd, aan de dijk, want het dorp bestaat slechts uit éné straat, waarvan de breedte ten hoogste 2V& m. bedraagt, en aan weerszijde door het water omspoeld wordt. De huizen staan eveneens op dijkjes of palen, en zijn via een glibberig plankje of boom stam bereikbaar. Omstuwd door de jeugd wandelen wij even later naar het einde van het straatje, waar de reeds eerder beschreven politiéka- zerne is. De destijds door mijzelf getekende nieuwe politiepost is in aanbouw, maar al direct wordt mijn aandacht getrokken door de slechte uitvoe ring hiervan, en een niet waterpas- lopende fundatie. Als wij even later achter een heerlijk kopje warme thee zitten, komt de aannemer zich aan dienen, en loop ik even met hem het werk op, om hem te wijzen op al de dingen, die volgens mij niet juist zijn. Ze blijken ook geen wa terpas rijk te zijn, en daarom ver wonderde ik mij ook niet om al dat scheve en schuine gedoe. Nadat hij beloofd heeft de zaak te veranderen en ik hem verzekerd heb, zijn werk gever in Sorong eens achter zijn ve ren te zitten om een waterpas aan te schaffen, gaat hij weer voor een van de huizen zitten niks te doen. De af te lossen postcdt. vertelt dat ze daar al weken lang zitten en niks uitvoeren, en volgens hem het hele gebouw al lang klaar had kunnen zijn. Gelukkig ben ik lang genoeg in dit land om mij niet kwaad te maken, en rustig afwachten maar hoelang het nog zal duren. De oude postcdt. heeft een kip kunnen ver schalken, en met rijst en groenten doen wij ons tegoed aan een voor treffelijk klaar gemaakte rijsttafel. Volgens de agenten is dat de ge woonte bij een aflossing. Intussen worden de voorraden voor een maand gelost, en als na het eten de boel is over gegeven zal de boot vertrekken naar Waigama, aan de andere kant van het eiland. Ik ben intussen klaar met mijn werk en via een smal paadje kom ik terecht op het hoge pad, wat landinwaarts loopt. Ik wil graag enkele foto's maken, maar dat kan pas als ik hele maal op de rotstop geklommen ben, welke steil oprijst achter het dorp. Het paadje voert door een dicht oer bos, en gaat enige tijd later door een glad en glibberig dalletje van een riviertje. Een klein kikkertje wipt met een enorme sprong tussen mijn voeten door het bos in en als ik hem nakijk hoor ik plotseling iets schui felen, en zie op nog geen meter een bruine grondadder, die langs de wand van het dal omhoog kruipt, geen wonder dat kikkertjelief er tussenuit wou. Even later passeren er een paar kinderen en een vrouw, die verlegen langs het pad gaan staan. Heel zacht hoor ik Tabeh toean! Nadat ik enkele foto's geknipt heb, en ik weer de terugtocht aan vaard, ontdek ik dat er langs het pad een waterleiding loopt van halve maboes. Een helder bronne tje blijkt de leverancier hiervan te zijn. Ook zie ik een klein grasveld je met een doel, dus voetballen doen ze hier ook. Trouwens in heel Nieuw Guinea is deze sport erg populair. Als ik even later ben terug gekeerd in de politiekazerne, worden er juist aanstalten gemaakt weer te vertrekken, en de volgende post te gaan aflossen. Juist zijn we midden op het dijkje als een geweldige re genbui losbreekt. Wij schuilen even in een zendingsschooltje, waar de kinderen gewoon op de grond het onderwijs in de Maleise taal volgen. De onderwijzer, die hier goeroe wordt genoemd, staat voor een oud gammel schoolbord en knikt ons vriendelijk toe. Het grote gedeelte van dit dorp bestaat uit Indonesiërs, die hier echter sinds jaren wonen, en leven van vis. Als de regen wordt opgevolgd door een stekend zonne tje, gaan wij aan boord. Er wordt door de papua-agenten afscheid ge nomen, en de boot komt los, nage wuifd door practisch heel Fafanlap. Op de achtersteven vindt een inci dent plaats, als een der papua-agen ten in tranen uitbarst, omdat hij niet in Fafanlap is geplaatst, tesa men met zijn sobat, nu moet hij helemaal alleen naar Waigama. Ook de achterblijver zit in zijn ogen te wrijven, terwijl weer andere om het hele geval staan te grinniken. Het is typisch onder deze jongens, dat ze erg aan elkaar gehecht zijn, en ze ker nog meer als ze van hetzelfde dorp komen, of tot dezelfde stam be horen. De schemering is al ingetreden als we weer op volle zee varen, met aan bakboord een vage streep, de kust van Misool. Weer is er eten gebla zen, en daarna zitten we met zijn allen weer gezellig bij elkaar. Tegen 11 uur 's avonds flitst er plot seling een fel ligt op boven onze hoofden. De schipper geeft signalen naar de kust, waar wij als we heel goed kijken enkele geelrode licht jes zien opflakkeren. Waigama. De steven draait nu naar de kust, en langzaam worden het meer lichten, en onderscheiden wij bomen en hui zen. De schijnwerper zoekt de weg tussen de bakens door, en als de motoren stoppen, weten wij dat wij er zijn. Een half uurtje later komen er en kele prauwen langszij, er stapt een kleingebouwde posthuiscdt. aan boord. Hij heet ons welkom in het Maleis, daar hij een papuajongen is, die reeds in ons voormalige Indië zijn sporen verdiend heeft. Als wij even later overstappen in de prau wen vind ik het maar erg griezelig op het inktzwarte water, de prau wen hebben namelijk geen flerken hier tegen omslaan, zoals in de ande re delen van Nieuw Guinea. Na 20 minuten varen klimmen wij als acrobaten omhoog tegen de meest gammele steiger, die ik ooit zag. De politiekazerne is gebouwd de huizen er allemaal opgetrokken zijn van beton, zink of atap. Het ge- aan het begin van dit „kunstwerk", en in tegenstelling met de post in onze vorige ligplaats, een tamelijk geschikt gebouw. Er wonen ook en kele gehuwde papua-agenten met him gezin, en alles ziet er keurig op geruimd uit. Met de in Fafanlap afgeloste hoofdagent ga ik daarna het dorp in, wat tamelijk groot blijkt te zijn. Wij hunkeren naar een flesje koud bier, en is onze eerste gang naar de enige Chinese toko in dit plaatsje. Maar wat een teleurstel ling, geen bier, niks koud, de ijs kast doet het niet meer, want er is geen petroleum meer, en het wach ten is op een van de vele coasters die al deze plaatsjes voorzien van het nodige. Dan maar eens proberen bij de bestuursambtenaar. Hij blijkt thuis te zijn, en weldra zitten we dan toch achter een potje, maar warm, ook geen ijskast jammer ge noeg. Maar wij zijn tevreden, en ik maak tegelijk een afspraak met hem voor de volgende ochtend. Zijn vrouw heeft intussen ergens koek jes vandaan getoverd, en heerlijke pisang-goreng gemaakt. Om half twee stappen we op, en na een schommelende tocht in de prauw het heerlijke nestje in aan boord. De volgende dag ben ik om 9 uur bij de bestuurspost, en kan ik be ginnen aan de opname landsgebou- wen. Ik krijg twee agenten mee ter assistentie en daar ging ik. Eerst eens rond kijken wat nu tot deze categorie gebouwen behoorde. De politiekazerne, en een bijna geheel vergane woning van bosbouw. Wai gama blijkt een enorm mooi gele gen dorpje te zijn. In het midden is een groot plein, waar oeroude woudreuzen staan te kreunen in de frisse zeebries, de wegen zijn af gebakend met leuke hekjes, terwijl hele dorpsbeeld wordt overheerst echter door een enorme moskee, die fraai bewerkt is met houtsnijwerk en schilderwerk. Ook hier is de bevolking afkomstig van Indonesië, en Mohammedaan. Als ik tegen 12 uur klaar ben is. er op de tangsi (kazerne) weer een rijsttafel. Nadat de overgave is gere geld, gaan wij met zijn allen weer aan boord en worden de motoren gestart. De bestuursambtenaar moet toevallig ergens op een eiland zijn, en gaat zover met ons mee. Na een paar uur varen zijn we aan het bewuste eiland, en met volle kracht schuift onze boot op het wit gele strand. Het eiland staat vol cocospalmen, en er wonen 4 mensen op, die de beambte schijnbaar reeds verwachtten. Een groet, volle kracht achteruit, en wij zijn weer op de terugreis naar Sorong. Sorong Ramoi, 29 januari '59 W. J. Voermans, Resident Waterst. Dienst. Sorong. Ned. Nieuw Guinea. dien een zwak voor alles wat met militarisme te maken heeft. Dat moet van de lens! De schone dagen van weleer zijn blijkbaar weer aangebroken. En wie 't dagelijks journaal bekijkt, krijgt de indruk de voorpagina van onze gedirigeerde dagbladen in te kijken de politieke dignitarissen komen of gaan daarop. Voor iets anders is er nauwelijks plaats meer, zodat men ook hier de indruk krijgt van een wereld, die niet veel fraais te zien geeft! Er is in de televisie nog veel t< bespeuren wat aan de beginperiode ervan doet denken. We constateren slechts. Men kan zich maar niet los maken van de radio, zodat vele uit zendingen wellicht nog beter in de zuivere .lulstersector' tot haar rech' kwamen. Los van het succes van een bepaalde uitzending natuurlijk. Want op het ogenblik maakt men van de televisie misbruik door ganse stelletjes eeuwige praters op hei scherm te werpen, praters, die dank zij het feit, dat de televisie nog geheel nieuw is en dus ijverig be keken wordt, hun kans krijgen. We zijn er zeker van dat deze mensen met hun „eigen onderwer pen" straks in de duisternis verbor gen blijven. Waar ze trouwens thuis horen, want dit staat vast, dat zij ervan overtuigd zijn, dat de radio luisteraar hun geen voet aan de grond geeft. Die draait, wanneer hij deze lieden hoort, er gauw een ander station op. Ook de Duitse televisie heeft een schier onuitputtelijk arsenaal van praters voorhanden. Zij hebben al tijd iets recht te zetten, mede te delen of te betogen en zij maken van dit medium gebruik om ge hoord gezien te worden. Dit kun nen zij dank zij hun positie. Onze oosterburen hebben boven De bloemperkpiraat Deze verdachte had tweede kerst dag kalkoen gegeten. „Kom", had hij gezegd, „deze keer met Kerst mis zullen we het er eens van nemen". Nu, hij nam het er van, zoals uit het vervolg zal blijken. Hij had daar ook wel enige redenen toe. Toen hij enkele jaren geleden af zwaaide als soldaat na de narig heid in Indonesië bezat hij niet veel meer dan het pak, dat de zoon van de buurman hem grootmoedig afstond. Hij begon een zaak en ging werken. Hij werkte dag en nacht. De zaak groeide als een wonderboom. Meer dan twintig personeelsleden doen nu het werk, dat hij indertijd alleen begon. De dokter zei: Hou op, je werkt je dood. „Ikke niet", zei de jongeman, en hij werkte door. Tijd om te trouwen had hij aan vankelijk niet, maar dit najaar is het er dan toch van gekomen. In de wittebroodsweken was hij één avond thuis geweest. Dat was de avond van zijn trouwdag. Wat de dokter niet klaarspeelde, presteerde de jonge bruid. Er kwam een be drijfsleider om een deel van het werk op zich te nemen. „En nu ga ik leven als een gewoon mens", zei de verdachte. Om dat nieuwe leven te beginnen ging hij tweede kerstdag op zijn gemak kalkoen eten. Hij had toen al twee dagen niets meer uitgevoerd. Sinds zijn diensttijd had hij niet meer zo'n vange vakantie gehad. De kalkoen werd nogal rijkelijk besproeid. „Ik was zo dronken als een aap", erkende de man toen hij tfoor de poliiierechter kwam. „Eer- ijk edelachtbare, ik weet er niets meer van. Zo dronken was ik". Wat hij zelf niet wist kon het proces verbaal wel vertellen. On danks alle protesten van zijn vrouw was de verdachte stomdronken in zijn auto gestapt. Hij reed enkele straten ver. Toen draaide hij dwars door het hek een tuin binnen, ploegde de gehele tuinaanleg om door kris kras door de bloemperken en over het gazon te rijden en zette tenslotte de wagen met de eus tegen de muur van het schuurtje. Vervolgens drong hij bet huis binnen de bewoners waren afwezig en legde zich in de logeerkamer te slapen. Vele uren later ontwaakte hfl volkomen ontnuchterd. Het viel bem niet mee het gebeurde te reconstrueren, maar de ravage in de tuin was duidelijk genoeg. Met de snelheid van handelen, die hij de laatste jaren als een tweede zewoonte had aangenomen, belde hij van het onbekende huis uit de politie op om zijn komst aan te kondigen en de garage om zijn auto weg te laten slepen. Toen de bewoners van hun kerstvakantie erugkwamen, lag er al een ont werp voor een nieuwe tuinaanleg Klaar. Maar dat neemt niet weg, dat de verdachte onder invloed zijn auto had bestuurd. Hij had met dezelfde moeite iemand van het leven kunnen beroven. „Deze man is kennelijk geen wegpiraat", zei de officier. „Hij =;eeft ronduit toe dat hij fout is geweest. En het zal wel geen tweede keer gebeuren". Eis: één week ge vangenisstraf en zes maanden ont zegging. De verdachte zag erg tegen de week gevangenisstraf op. „Maar lenslotte heb ik het er naar ge maakt", zei hij berustend. De rechter dacht er anders over. Er zijn méér dronken voetgangers, fietsers en bromfietsers dan auto mobilisten die onder invloed rijden," zei hij. „Het feit van de beschon ken autobestuurder spreekt tegen de verbeelding van het publiek. De verbeelding is evenwel een slechte raadgeefster bij de rechtspraak. Vonnis: één week en een jaar ont zegging, maar beide voorwaardelijk. Met daarnaast f 150.boete of dertig dagen hechtenis. De A.O.W. Dat indien de vrouw 65 jaar is en de man 62 jaar, dat dan de mogelijkheid bestaat, dat de gehuwden-uitkering wordt verstrekt indien de man voor 50 pet. invalide is (wegens ziekte of gebrek) en het gezinsinkomen niet hoger is, dan l1/, maal het gehuwden AOW- pensioen. De weduwen en wezen verzekering is bij de Tweede Kamer ingediend. Het is niet zo dat alle weduwen pensioen krijgen. Dit is wel het ge val indien er in het gezin nog kin deren onder de 18 jaar zijn. De weduwen zonder kinderen krijgen een tijdelijke uitkering, om op die manier aanpassing te vinden om een werkkring te ver werven. Bij 65 jaar worden houdt het pensioen op, want dan komt men in de AOW. Voor de over gangsperiode, bij de inwerking treding der wet, wordt echter voor gesteld alle weduwen van boven de 60 jaar, die geen kinderen onder de 18 hebben toch het weduwen pensioen toe te kennen. Het is nog maar een ontwerp van wet. De Tweede en Eerste Kamer moeten dit nog behandelen. De voor zitter van onze Bond. de heer de Zwart, is benoemd in een commis sie ad hoe, uitgaande van de Ver eniging van Raden van Arbeid, om dit wetsontwerp te bestuderen en van voorlichting te dienen. Wedu wen boven 60 jaar kunnen lid van onze bond worden. Activiteit. Lang niet alle afde lingsbesturen zijn even actief. Er zijn tenminste plaatsen waar we nimmer iets van horen of lezen. Verder blijkt, dat gepensioneerden van Rijk, Gemeente, spoorwegen, provincie, onderwijs, politie, niet weten, dat zij ook in onze Bond ge organiseerd behoren te zijn, endaar bovendien goed werk kunnen ver richten. Gelukkig hebben we wel enkele personen uit deze groepen die goed mee doen. Bejaarden die nog bij anderen gaan werken blijven onder de soc. verzekering vallen bij ziekte, onge val, ziekenfonds enz. Ook degenen bij wie men gaat werken, dienen hieraan te denken, voor er Iets ge beurt. Zij zijn dus werkgevers van deze bejaarden. Voor de belasting zal dit voor de meesten geen rol meer spelen. Anders gingen ze in het algemeen immer niet werken? van de Rykslandbouwvoor- llchtingsdienst. VEEVOEDING. Als U silo's of kuilhopen hebt van verschillende kwaliteit, bewaar dan de eiwitrijkste voor de tijd, dat de meeste koeien afgekalfd hebben. Dit kuilvoer komt dan het best tot zijn recht. Geef kuilvoer steeds na het mei ken: dit om een ongunstige invloed op de kwaliteit van de melk te voorkomen. U denkt toch aan de mineralen- voo.zlening? 2 tot 3 eetlepels per koe per dag is een goede hoeveel heid. Het is een voorbehoedmiddel tegen kopziekte. Droogstraler voor biggen In deze tijd van het jaar is een droogstraler onmisbaar voor pas geboren biggen. De voordelen zijn: geen ver kleumde biggen; geen dooddrukken van biggen door de zeug; geen toepassing van dure en onprac- tische biggenbeschermers. Aan het gebruik zijn echter vele voorwaarden verbonden. De aan sluiting en ophanging moet op de juisre wijze geschieden, wegens brand- en levensgevaar. Hang de lamp de eerste dagen 60 cm boven de vloer en geleide lijk wat hoger, naar gelang de biggen ouder worden. Verkleumde biggen deugen niet, verbroeide echter evenmin. Onderhoud van werktuigen De wintertijd is bij uitstek ge schikt om alle werktuigen en ma chines eens 'n goede beurt te geven. Grondig reinigen en daarna be handelen met roestwerende midde len verlengt de levensduur aan merkelijk. Als er reparaties nodig zijn, die U zelf niet verrichten kunt, de smid heeft nu nog tijd. Het geeft een geruststellend ge voel als U weet, dat werktuigen en machines voor het gebruik gereed staan. LAND- EN TUINBOUW Grondonderzoek en bemesting van grasland De productie van ons wel- en hooiland is in de naoorlogse jaren met reuze-schreden vooruitgegaan. Dit is enerzijds het gevolg van de steeds meer opgevoerde stikstof giften, anderzijds door toepassing van meer rationele gebrulksmetho- den van het grasland. In vergelijking met de stikstof bemesting, heeft men echter de laatste jaren op de kali- en fosfaat bemesting bezuinigd. Inderdaad kan een bezuiniging van de basisbemes ting in sommige gevallen gerecht vaardigd zijn, wanneer dit van tij delijke aard is. Hoe vaak echter wordt het advies van het grondonderzoek verkeerd opgevat en besluit men bij een vol doende fosfaat- en kalitoestand van de grond de P- en K-bemesting geheel weg te laten. Het eerste jaar bemerkt men hiervan niets; de grasgroei is goed en het vee doet het uitstekend. Heel vaak doen zich echter inde praktijk gevallen voor waar men reeds na 1 of 2 jaar weglaten van de basisbemesting een zekere terug gang ziet in de productie en in de gedragingen van het vee. In der gelijke gevallen is het dan ook beter toch een zekere bemesting toe te passen dan deze geheel weg te laten. Het risico van een productie verlaging wordt dan zo klein mogelijk. Bovendien worden de voe dingsstoffen van een verse bemes ting beter door het gewas opge nomen dan die uit de oodemvoor- raad. In verband met de noodzaak dat het veevoeder van veelzijdige samen telling moet zijn, is het goed er op te wijzen, dat men bij de keuze van de basisbemesting hiermede rekening houdt. Meststoffen die behalve de hoofd bestanddelen nog zekere nevenbe standdelen bevatten, komen dan in aanmerking. We denken b.v. aan de procentige kalizouten of mag nesiumhoudend Kaïniet v'fcali en magnesium), Thomasslakkenmeel (fosforzuur, kalk, magnesium, spo renelementen), koperslakkenbloem (koper en cobalt) e.d. Bedank steeds, dat bij de bemes ting nevenbestanddelen een belang rijke rol spelen. Nadat sinds 1917 veel Russische emigranten het westelijk deel van Europa hebben bevolkt is er in ons land enige belangstelling ontstaan voor kunst en godsdienst uit Oost- Europa. De Tweede wereldoorlog, die nog meer vluchtelingen uit het Oosten deed toestromen, versterkte nog deze interesse. Ook in Nederland ontstonden op enkele plaatsen russische kolonies bijv. in A'dam, Den Haag, Rotterdam en Arnhem. Deze mensen voelden behoefte aan een godsdienstig beleven naar hun eigen aard. Zo ontstonden dan ook russische kapellen in verschillende steden. Het contact dat deze emigranten hadden met West- Europeanen deed bij velen vragen rijzen aangaande aard en herkomst van deze voor ons vreemde kunst en liturgie. Velen van U zullen zeker wel 'ns de „mis in de Slavisch-Bijzantijnse liturgie" over de radio gehoord hebben, evenals het Utrechts Byzantijns koor. De heer en mevrouw Schoon- water te Arnhem werden, zoals velen, geboeid door de rijkdom van liturgie in het nabije Oosten. Na veel studie zijn zij zelf begonnen met het schilderen van Ikonen en het vervaardigen van gewaden en voorwerpen voor de Slavisch- Bijzantynse liturgie. De enkele voorwerpen waarmee werd begonnen groeiden in de loop van een 15-tal jaren uit tot een collectie, die in een klein museum gehuisvest zou kunnen worden. Dit is jammer genoeg door gebrek aan ruimte nog niet het geval, zodat gedurende het grootste deel van het jaar alles in kisten opgeslagen is. Enkele malen Is er expositie ruimte beschikbaar waarvan dan ook dankbaar gebruik wordt ge maakt. Op zondag 15 februari worden een aantal voorwerpen uit deze collectie tentoongesteld in de gas tenkamer van het Minderbroeders klooster te Venray. Als openings datum werd gekozen de eerste zondag van de vasten. Deze dag is in het Oosten een grote feestdag wordi genoemd „dag van de Orthodoxie". Dit feest werd in 842 ingesteld als teken van overwin ning op de beeldenstormers. Een eeuw lang heeft het Christelijke Oosten een stryd gekend vóór of tegen de ikoon. Heiligen, zoals Johannes Damas- cenus en Tfteodoor de Studiet hebben geyverd voor de verdedi ging van de ikonen. In het Oosten genieten de ikonen een verering zoals de beelden hier in het Westen nimmer gekend hebben. Een negental vitrines geeft op de tentoonstelling een overzicht van de ikonen-kunst vanaf haar ontstaan tot de 15e eeuw. Een beeld van de kerkeliike gewaden en voorwerpen wordt U in een drietal andere vitrines getoond. Grotere voorwerpen zoals bisschopstaf, zevenarmige kandelaar enz. werden vrU opgesteld. Ook aan de docu mentatie door middel van platen

Peel en Maas | 1959 | | pagina 1