Dekenaat MRAY tetaal vijf en twintig jaren! Wereld- Missiedag Pracht handen flfflER r— Tub. 95 ct. Zaterdag 19 October 1957 No 42 ACHT EN ZEVENTIGSTE JAARGANG - kleding wint t "V een rijk bezit PEEL EN MAAS DRUK EN UITGAVE FIRMA VAN DEN MÜNCKHOF WÜPTlfRT AT\ VOOR VPWRAY PW OM^TRPKRW ADVERTENTIE-PRIJS: 8 ct. per m.m. ABONNEMENT8- GROTESTRAAT 28 TELEFOON 512 GIRO 150652 W C#Crl\»DL#AU V V JC#INI\A. I JCfiV WJLVID 1 I\C,lYC,iN PRIJS PER KWARTAAL f 1.40 BUITENVENRAY f 1.60 Op 27 oktober 1932 zond zijn Hoogwaardige Excellentie Mgr. Dr. J. H. G. Lemmens, het volgende schrijven uit: Aan de Eerwaarde Geestelijkheid en Gelovigen der parochies van Venray en Oirlo, Blitterswijk, Geijsteren en Wanssum. Na met den hoogeerwaarden Heer Deken van Horst over leg te hebben gepleegd en na het hoogwaardig Kapittel te hebben gehoord, hebben Wij besloten, de hieronder genoemde parochies van het uitgestrekte dekenaat Horst af te scheiden en deze parochies samen te voegen tot een nieuw dekenaat, dat de naam zal dragen: dekenaat Ven ray. Tot dit nieuwe dekenaat zullen behooren de parochies Venray, Oirlo, Blitterswijk, Geijsteren en Wanssum. Bij dit schrijven richten Wij overeenkomstig canon 217 dit dekenaat op en Wij benoemen den Zeereerwaarden Heer Petrus Jacobus Thielen, pastoor te Venray, tot eerste deken, met al de rechten en plichten, welke een deken in zijn district heeft. Wij vertrouwen, dat de Geestelijkheid en de Gelovigen van het nieuwe dekenaat den deken eerbied en volgzaam heid zullen betonen. Een der nieuwste daden van de nieuwe bisschop, die in maart 1932 de overleden bisschop. Mgr. L.J.A. H. Schrijnen, was opgevolgd als herder van het Roermondse diocees. Een grootse daad, want het toon de aan, dat ook deze bisschop be greep, van welke grote waarde een goed verdeelde zielzorg is, ook in het Noord-Limburgse land, waar het parochieleven steeds uitgroeide en de problemen van een nieuwe tijd voelbaar gaan worden. Daarom dan deze splitsing van het grote dekenaat Horst, dat het hele gebied ten Westen van de Maas boven Venlo besloeg, in twee delen: le het reeds bestaande deke naat Horst, 2e het nieuwe dekenaat Venray, dat dan behalve de pa rochies Venray, Oirlo, Blitterswijk, Geijsteren en Wanssum, de recto raten Leunen, Merselo, Oostrum, Castenray, Ysselsteyn en Smakt omvatte. AANVOERDER. Volgens kerkelijk recht behoort een bisdom verdeeld te worden in districten, welke een aantal pa rochies omvatten. Aan het hoofd van deze distric ten of dekenaten staat de deken, die door de bisschop wordt be noemd. Diens naam leidt men af van 't latijnse decanus, de naam waarmee oorspronkelijk de aanvoerder werd aangeduid van een groep soldaten. Maar reeds in het begin van het christendom werden met die naam bepaalde kerkelijke overheidsperso nen aangeduid en wel het eerst in kloosters. Zo wordt bijv. in de Regel van de H. Benediktus deken genoemd, degene, die het toezicht had over tien monniken. In onze tijd moet de deken, naast vele andere dingen, toezicht houden op de onder hem staande geeste lijkheid, de kerken van zijn deke naat visiteren, met de geestelijkheid overleg plegen over verschillende zaken in hun parochies, hun ver gaderingen leiden en minstens eens per jaar verslag uitbrengen aan de Bisschop. Het is duidelijk, dat een deken naast een kerkelijk overheidsper soon, vooral een stimulator, een organisator en leider moet zijn, die in zijn dekenaat, namens de Bisschop, het geestelijk leven moet verrijken en verdiepen in de meest uitgebreide zin van het woord. Daarom is het misschien goed, nu we staan aan de vooravond van het 25-jarig bestaan van ons deke naat, eens een terugblik te werpen over de jaren, die voorbij zijn ge gaan, om daarin tevens de beves tiging te vinden van het wijze be sluit, door Vader-Bisschop indertijd genomen. DRIE DEKENS DRIE TIJDVAKKEN 25 Jaren dekenaat kan men van verschillende kanten beschouwen, maar de meest in 't oogspringende is ongetwijfeld, dat we deze 25 jaren kunnen onderverdelen vol gens de dekens, die in deze afge- pen jaren de leiders van het deke naat waren. Deken Thielen, die de fundamen ten legde, deken Berden, die de bouwer en herbouwer was, deken Loonen, die uitbouwt en uitbreidt. Deken Thielen, geboortig van Horst, ontving de priesterwijding te Roermond in 1895 en werd in datzelfde jaar benoemd tot profes sor te Rolduc. In 1921 werd hij benoemd tot pastoor in Mook en volgde in 1927de overleden pastoor Greijmans als pastoor in Venray op. Voordat hij deken werd, had hij de grote openbare jongensschool omgezet in een bijzondere, weldra gevolgd door die op de rectoraten. Trouwens scholen en de jeugd hadden zijn bijzondere aandacht. We denken aan zijn ijveren voor de kindermis, voor de veelvuldige communie der jeugd, de oprichting van het H. Hartmonument, de sti mulering der godsdienstige vereni gingen (de H. Familie-afd. was de grootste van het Roermondse bis dom) en de bevordering van de volksontwikkeling. Deken Thielen nam zijn nieuwe taak nauwgezet op. Toen in het jubeljaar 1933 de Nederlandse Bisschoppen de aan dacht vroegen voor het jeugdwerk, in het bijzonder van de K.J.V., was Venray een der eerste afdelingen. Hij hielp bevorderen, dat in aug. 1933 het rectoraat Castenray en het rectoraat Leunen, tot afzonderlijke parochies werden verheven. De Liturgische dag, die op 28 aug. van dat jaar in het nieuwe dekenaat werd gehouden was volgens insiders de beste, die ooit werd georganiseerd. Als hij na de viering van zijn 40- jarig priesterfeest in maart 1935 te kennen geeft, dat het werk hem te zwaar wordt, laat hij na zijn ver trek in october 1935, aan zijn op volger deken W. Berden een bloeiend dekenaat na, waarin het gods- dienstelijk leven tot grote bloei is gekomen. BOUWER Als iemand tot op heden zijn stempel heeft gedrukt op het Ven- rayse dekenaat, is het wel deken Berden geweest. Crisis, oorlog, op bouw... Drie woorden, die een wereld van ellende en tegenspoed inhouden en het kenmerk waren van deken Ber- dens leiderschap. Reeds in het eerste jaar van zijn dekenschap moet hij pastoor G. J. J. Litjens, die door moordenaarshand gevallen was, in Geijsteren gaan begraven. In datzelfde jaar nemen de bis schoppen stelling tegen de Nationaal Soc. Beweging en het is deken Ber den, die dit bisschoppelijke woord tot het zijne maakt en telkens op nieuw de gevaren van dit systeem zijn parochianen voorhoudt. Mede op zijn instignatie wordt begin '36 Ysselsteyn officieel een parochie en in '36 volgt Merselo. Venray krijgt 3 kapelaans en als in 1937 de toewijding aan Maria door de Bisschop wordt gevraagd, is het het dekenaat Venray, dat een voorbeeld is. In Leunen komt een kapelaan pastoor Reulen helpen en zo zien we telkens opnieuw hoe deken Berden de stimulator is van beter en uitgebreider zielzorg. In 1938 wordt Oostrum parochie en het is ook in dat jaaf, dat de grote restauratie aan de dekenale kerk gaat beginnen. De St. Petrus Banden, wordt in zijn oude schoon heid hersteld. De tijden zijn zwaar en moeilijk. Crisis en werkloosheid maken de mensen ontevreden, brengen nood en ellende en het is van vele kanten, dat een beroep wordt gedaan op de deken. Een beroep, dat nooit ver geefs is geweest. Het is in 1939, dat we het 12e eeuwfeest vieren van St YVillibrords dood; het is ook in 1939 dat Paus Pius XI sterft en Paus Pius XII gekozen wordt. Het is 1939 als Dr. Poels, zijn hoofdaalmoezenierschap neerlegt. Het is 1939 als pastoor Reulen in Leunen, zijn 25-jarig priesterfeest viert en Z.E. Heer Loonen tot aal moezenier in Venlo wordt benoemd. Het Is 1939 als kapelaan Linssen, pastoor wordt In Broekhuizen, maar het is ook 1939 als de oorlog tegen Polen gaat beginnen, een oorlog, die uiteindelijk practisch ieder land van Europa zal raken. Wilt ge weten hoe de oorlog was in deze contreien, lees dan de droeve lijst der gevallenen op ons kerkhof: kijk dan naar de kapotte kerken en huizen. Wilt ge weten hoe het volk was in deze contreien, kijk dan naar zijn geestelijke leider, die joden verborg in zijn huis, die het nationaal so cialisme openlijk veroordeelde, die fier en frank de bezetter op zijn plichten wees en fel protesteerde tegen onrecht en geweld, die zoals later bij zijn priesterfeest getuigd werd de sterke kapitein was, die zijn schip vol moedigen en zwak kelingen veilig door de bezettings tijd stuurde en het in de juiste koers hield. Maar de maat is nog niet vol... Najaar 1944 brengt het overlijdens bericht van kapelaan W. Olieslagers, gevallen op weg naar een oorlogs- gewonde. Najaar 1944 brengt het bericht van kapotte kerken en scholen in practisch iedere parochie van ons dekenaat. Najaar 1944 bericht van evacuatie en balling schap. VERNIELD Als dan de balans wordt opge maakt, dan blijkt, dat de kerken van Venray, Wanssum, Geijsteren en Blitterswijk, practisch totaal zijn vernield. Dat die van Castenray, Oirlo, Oostrum en Ysselsteyn zwaar getroffen zijn en diè van Merselo, Leunen en Smakt, ook veel schade hebben. Mochten anderen moedeloos zijn, zo niet deken Berden. Gebogen maar niet gebroken zet hij zijn schouders onder het her- bouw-werk en als hij in 1945 zijn 40-jarig priesterfeest viert, dan legt heel het dekenaat in de grootse viering hiervan, zijn dankbaarheid voor deze grote mens en priester. Naast de wederopbouw ook weer uitbouw. In 1946 wordt het rectoraat op het Veulen opgericht. In 1947 wordt Holthees wederom afgescheiden van de Smakt. Eigen leed, doet het leed van anderen beter zien. In de bisschoppelijke actie voor herstel en opbouw der kerken, is Venray vier opeenvolgende jaren het dekenaat, waarin het meest per communicant gegeven wordt.' Waar de bisschoppelijke hulpactie en het Thuisfront intens is georganiseerd. De jaren, die dan komen gaan, zijn jaren van veel zorgen, maar ook van veel blijdschap. Langzaam maar zeker, worden de noodkerken opgeruimd, langzaam maar zeker de oorlogsschade her steld. In 1945 komt de kerk van Mer selo klaar. In 1946 die van Leunen en de Smakt. Oostrum Is gedeel telijk hersteld. In 1947 trekt Yssel steyn in een grotere kerk. In 1948 kan men weer In de St Petrus- Banden en heeft Castenray een grotere kerk klaar. Het monumentale gedeelte van Blitterswijk wordt dan gerestau reerd en in 1949 opent men in Geijsteren een nieuwe kerk. Het nieuwe rectoraat het Veulen bouwt zijn prachtige Antoniuskerk en in 1950 is Oirlo en Wanssum klaar. OPBOUW Maar ook het andere werk blijft niet liggen. In 1947 wordt het Maria-congres ook in ons dekenaat gevierd, het dekenaat, dat een van zijn priester zonen dr. J.M.J.A. Hanssen, datzelf de jaar geroepen ziet tot bisschop coadjutor van het bisdom Roermond. Het dekenaat ook, dat in 1948 een andere priesterzoon Dr. Poels, zijn laatste rustplaats biedt. In 1949 klinkt ook hier het pro test het proces, dat gevoerd wordt achter het ijzeren gordijn tegen Kardinaal MIndszenty en het jubilé- jaar 1950 wordt hier met massale deelname gevierd. De oprichting van een sociaal charitief centrum op wens van Vader Bisschop, wordt ook in Venray ver wezenlijkt, waarmede de christelijke caritas In modernere en effectievere vorm ook hier voortaan haar beslag kan krijgen. De godsdienst-cursus voor 18- jarigen wordt in 1951 ingevoerd om de jongeren die het volle leven in gaan, nog eens de waarheden van ons H. Geloof in te prenten. 1952 oprichting van de emigran ten-cursussen, waardoor zij, die naar elders gaan, een stevige basis kun nen vinden om op verder te werken, ook op geestelijk terrein. 1953 Paasvigilie, avondmissen, nieuwe regels voor het nuchter blijven, Mariale jaar. Ziedaar slechts enkele punten uit een overladen werkprogramma, terwijl men daar naast de deken vindt op de door broken dijken nabij Hontenisse, om de slachtoffers van de watersnood ramp te helpen namens het gehele dekenaat. 1954, het jaar van de grootse na tionale Marla-hulde, voorbereid In alle parochies. 1954, het jaar ook van het Mandement, dat stelling neemt tegen het socialistisch ge vaar en ook hier zijn weerslag vindt. 1954, dat het einde brengt aan het actief leider zijn van deken Berden. UITBOUW. Deken Berden gaat en wordt op gevolgd door een zoon van datzelfde dekenaat, door deken P. A.H. Loo nen, die als derde deken van Ven ray is benoemd. De periode van uitbouw is be gonnen. Ze krijgt een luisterrijk begin door de grote Maria-mani- festatle, de tocht vanMaria, Sterre der Zee, door ons dekenaat, waar bij iedere parochie wordt bezocht en zijn hulde brengt aan Haar, waaraan het Roermondse bisdom is toegewijd. Vele problemen wachten deken Loonen, wiens dekenaat is uitge groeid. Telde het bij de oprichting ternauwernood 10.000 parochianen, nu zijn het er meer dan 20.000. Dat brengt problemen met zich op velerlei terrein en eist meer van de zielzorg. Hebben de andere dekens recto raten tot parochies zien verheffen, voordeken Loonen Is het weggelegd de grote parochie van St. Petrus Banden te gaan splitsen. Als we nuchter schrijven, dat in 1954 het rectoraat van O.L. Vrouw van 7 Smarten is opgericht en dat in 1956 de Heide rectoraat werd, dan weten we, dat dit veel en lang durig overleg geëist heeft. Dat hier ernstige studie van is moeten gemaakt worden, omdat ze o.a. mede de toekomstige ontwik keling van Venray helpen bepalen. Dat eist uitbreiding van scholen. Het kleuteronderwijs, een van de zwaarste zorgen der moeders, een der zwaarste zorgen in ons deke naat. Er zijn grote rapporten over verschenen, maar nu kan elk kind van 4 jaar naar school. Weer een nuchter constateren, maar welke zorgen en moeilijkheden de oplos sing van dit probleem de geeste lijke herder geven, zal onbekend blijven. Lager onderwijs wordt uitgebreid, bestaande scholen uitgebouwd en nieuwe gebouwd. Nijverheidsonder wijs geeft r.ieuwe bestaansmoge lijkheden, krijgt daarom extra de aandacht en ook hier zien we weer een voorspoedige uitbreiding. De plannen voor weer een uit breiding van de muloschool liggen klaar. Een nieuw lyceum wordt opgericht en de uitbreiding van 't huishoud-onderwijs mogelijk ge maakt. Nieuwe problemen vragen aan dacht en oplossing in verband met de industrialisatie van deze streek en de overgang van landbouw naar industrie. De gevaren, daaraan verbonden, moeten onderkend en bezworen worden, o.a. door ontwikkeling der mensen. Deken Loonen kan in dit ver band wijzen op de Mater Amabilis- school, die in dag- en avondcur sussen bredere ontwikkeling ge ven. Hij kan wijzen op de plannen voor een Pater Fortisschool, die bijna klaar zijn, op de nieuwe lees bibliotheek, de nieuwe leeszaal, waar telkens meer mensen goede en verantwoorde lectuur of studie boeken komen halen. Ontspanning vraagt de aandacht en plannen dienaangaande moeten ook al met het oog op de verdere ontwikkeling bestudeerd en overlegd worden, daar immers jeugdhuizen, die in de kom moeten worden gebouwd, hier weer samen hang mee dienen te hebben. Het werk der sociale organisaties moet ontwikkeld en gestimuleerd worden. De ontwikkelingsavonden der KAB In de laatste jaren zijn voorbeelden hiervan. Het dekenaal sociaal charitatief centrum wordt uitgebreid, zodat in leder kerkdorp effectieve charita tieve centrales komen. Hetzelfde geldt voor de godsdienstige vereni gingen. Voor jeugdzorg, waarvan de krachten saamgebundeld zijn, om zo effectief mogelijk te kunnen werken. Allemaal zware lasten voor de geestelijke leider van nu, lasten, waaraan te velen soms achteloos voorbij gaan. Uitbouw, ook in de dekenale kerk, die gesierd werd met nieuwe koor banken, waarin een nieuw orgel de oude glorie oproept en luister geeft aan de eredienst. Het tekent deze deken als hij bij zijn 25-jarig priesterfeest niets voor zich zelf wil, maar de feestgave bestemd voor de Petrus Banden. De nieuwe kruisweg wordt thans geschilderd door Petran Vermeulen en zal ter zijner tijd de oude luister terugbrengen. De bouw van een nieuwe kapela- nie hoort ook onder het weder - opbouwwerk. En de definitieve afrekening van de herbouw der Petrus Banden vraagt maanden tijd en goede bestudering. Plannen voor een nieuwe toren moeten ontwikkeld worden en hon- derd-en-een instantie moet om hun fiat gevraagd worden. Doch ook een geestelijk monu ment wist hij te bouwen door in samenwerking met de leden van de zuivelfabriek de stichting van het Deken Berden-fonds, waardoor de priesteropleiding in dit dekenaat betere mogelijkheden krijgt. Bovendien heeft hij nog de zor gen om al de andere parochies, waar wederopbouw en herstel, de bouw van jeugdhuizen en scholen zware verplichtingen hebben opge legd. Adviseren, stimuleren, helpen, drie simpele woorden, die echter veel tijd, veel zorg en veel last vragen en met zich brengen. 25 JAREN ZIJN VOORBIJ en in bovenstaand artikel hebben wij gepoogd een heel globaal over zicht te geven van wat daarin is gebeurd. _Het zijn bewogen jaren geweest, waarin ontzaggelijk veel is gebeurd, wat niemand ooit vermoeden kon. De oude en dikwijls gezapige rust Is weg. De wereld is harder gewor den, vlugger, ook in zijn criiiek en materialistischer. Ook het Nöord-Limburgse land, dat uit enge omslotenheid van jaren is los gekomen en zich een weg zoekt door de vele problemen van deze tijd. Moge het, zoals in de afgelopen 25 jaren, dan de geestelijke leiders vinden, die een veilige en betrouw bare gids zijn door alle tijdswoel- ingen heen En mogen wij uit de afgelopen 25 jaren de les leren, dat alleen samenwerking en trouwe volgzaam heid in staat is, grote dingen tot stand te brengen. Mogen wij het voorbeeld volgen van hen die meer dan 500 jaren ge leden de prachtige dekenale kerk bouwden, door hand-in hand de stenen aan te reiken. Stenen, die nu zullen dienen voor de geestelijke tempel, die dekenaat Venray heet. Uen nimmer ruw of schraal Het is de Homamelis die het 'm doet Van onze gebeden en vrijgevigheid hangt het Missie-apostolaat af. In zijn laatste grote rondzendbrief van 21 april van dit jaar richt de Paus een oproep tot de gehele christenheld om grootscheepse geestelijke en stoffelijke hulp te bieden aan de missie in Afrika, vanwege de beslissende periode waarin de groeiende Kerk in Afrika verkeert. Afrika maakt een snelle ontwik keling door, die voor goed haar lot zal bepalen. De negers lopen niet meer rond in rokjes van geklopte boomschors. Geweldige industrie centra hebben er zich gevestigd, hypermoderne steden worden er gebouwd. Maar terwijl Christus de redder is ook van Afrika, dreigt dit ont zaglijk grote werelddeel een prooi te worden van het godloze mate rialisme of communisme en van de Islam, die beide geweldige pro paganda maken. Wie zal de strijd om de Afrikaan se ziel winnen? Door wie zal de rassenkwestie worden opgelost? Aan ons het antwoord: het zal Christus zijn en Zijn Kerk, wanneer wij katholieken met ons voortdurend gebed en met het offer van onze persoonlijke inzet en van onze ma teriële middelen gehoor geven aan de smeekbede van de H. Vader, om Afrika te helpen vóór het te laat is. Al bloeit de Kerk In Afrika, toch is zü nog sterk in de minderheid. Nu moet de Kerk zo spoedig mo gelijk de beschikking krijgen over ontelbare apostelen en onuitput telijke hulpbronnen. Anders... Van onze generatie hangt het af of het Afrika van het jaar 2000een overwegend christelijk óf niet- christelijk of zelfs anti-christeiijk Afrika zal zijn, of Afrika een steun pilaar zal zijn van de H. Kerk en van een wereld, die de ware vrede wil, óf dat wij hier in Europa ons straks moeten weren tegen een in vasie van een godloze Afrikaanse massa. De H. Vader smeekt alle katho lieken massaal en intens te gaan werken voor de Afrikaanse missie, omdat daar nu zoveel op het spel staat. Het meeleven met de noden van de Kerk, waar ter wereld ook, is het onbedrieglijk teken van een ware katholieke gezindheid. Missiegeest en katholieke geest is een en dezelfde. De Paus roept ons allen op tot gebed, tot aanhoudend gebed. Er kan echter geen oprecht gebed voor de missies zijn zonder de werken der liefde, ,als men zich niet tege lijk inzet om de enorme taak der missies zoveel mogelijk te bevor deren. Er wordt al veel gegeven voor de missie, maar het blijkt helaas nog lang niet voldoende te zijn om de ergste noden in de missies te gemoet te komen. Want met alle middelen van moderne publiciteit en propaganda wordt de neger bewerkt door de communisten. De missie moet ook over zulke middelen kunnen beschikken, anders zai zij maar weinig kunnen uit richten tegenover de communis tische propaganda. Aan de katholieke pers en pu bliciteit, vakbeweging en politieke scholing in christelijke geest ont breekt nog zeer veel, want het ont breekt de missie aan het nodige geld. Terwijl Rusland millioenen uit geeft om talloze jonge negers te laten studeren op universiteiten, waar hun goddeloos materialisme wordt ingepompt. Het gebeurt soms, dat in de mis sie jongemannen, die vurig verlan gen naar het priesterschap, niet op de seminaries kunnen worden toegelaten bij gebrek aan geld. Mag een katholiek daar onver schillig onder blijven Onze practische conclusie zal daarom moeten zijn, dat wij onze blijvende steun gaan geven aan het missie-werk. Niet alleen op Missie-zondag zul-

Peel en Maas | 1957 | | pagina 1