Wie 11% korting belooft,
moet 10°/» korting gewen...
DE GRUYTER
elk derde stuk
het Kruis
op den Grootenberg
B.H.'s
I
-
Zo denkt U er
toch ook over?
Ook
begrafenissen
Begrafenisonderneming
GOUMANS Telef. 592
EBBERINK
Iedere week, als we het Land
en Tuinbouwblad van Deume
openslaan, vonden we daarin
een apart hoekje, waarin de
gelden verantwoord worden
voor een nieuw kruis op den
Grootenberg. Chauvenistischals
we nu eenmaal zijn vroegen we
ons af, of er nog meer Groo-
tenbergen In deze streken lig
gen, maar anders hoort dit toch
onder Venray.
Een artikel van Peter Vink in
de Helmondse Courant toonde
aan, dat dit kruis Inderdaad
bedoeld is voor de Venrayse
Grootenberg en dat het dienen
zal ter vervanging van het oude,
dat daar in 1649 is geplaatst
geworden.
Laten we Peter Vink's verhaal
eens gedeeltelijk volgen.
Halverwege Deurne en Venray,
vanuit Brabant juist even over de
provinciale grens, ligt de Grooten
berg en links van de weg ziet de
voorbijganger een kruis onder een
lage bomengroep. Op deze plaats
stond eens een nood-kerk en Pas
toor Jacobs bediende van uit deze
eenzame plaats zijn gelovigen in
de heerlijkheden Liessel, Deurne
en Vlierden.
Drie eeuwen geleden
Hoe kwam deze kerk in de Peel
destijds tot stand en hoe was het
mogelijk, dat de Staten niet bij
machte waren hun invloed ook nog
uit te strekken tot dit gebied van
moeras en veengrond
In 1649 werd de St. Willibrordus-
kerk te Deurne door de Staten
aangeslagen ten behoeve van de
gereformeerde godsdienst en de
schout van Deume, Otto de Vis-
schere, was er waarlijk de man
niet naar om dit voorschrift zonder
meer klakkeloos te aanvaarden.
Er viel niet aan te ontkomen: de
kerk zelf moest men ontruimen,
maar ergens anders zou een nieuw
gebouw verrijzen. En waar beter
dan op de Grootenberg, midden in
de Peel. Juist achter de grens van
het Staatse gebied. Als de Staatse
troepen het toch zouden wagen om
tot hier door te dringen stond ge
heel Venray klaar om de soldaten
gewapenderhand te verdrijven.
Achter Venray stond nog steeds
de respectabele macht van Spanje
en de Staten zouden zich ter wille
van een kleine kapel zeker niet in
een ongewis avontuur storten. Bo
vendien wist vrijwel niemand pre
cies het verloop van de grenslijn
door de Peel. Wilden de heren van
Holland toch het naadje van de
kous weten, dan kwamen ze bij
onze Otto terecht en voor deze
listige Deurnenaar lagen uitsteken
de persoonlijke gunsten in het
vooruitzicht als hij, bij eventuele
geschillen, zijn diensten kon verle
nen als bemiddelaar.
Zo stonden de zaken toen de
Visschere als een sluw diplomaat
het consigne gaf op de Grootenberg
voor Pastoor Jacobs een nieuwe
kerk te bouwen en de zaken wer
den niet half aangepakt want de
kerk doorstond de stormen, die in
ongebreidelde kracht over de Peel-
vlakte woedden.
Van hieruit bezocht Pastoor Jacobs
dan heimelijk zijn gelovigen. Te
paard kwam hij in het duister van
de nacht naar Deume gereden.
Steeds weer langs andere paden
en wegen, want de staatse solda
ten lagen herhaaldelijk in hinder
laag om deze priester te overman
nen. Doch bijgestaan door zijn vele
trouwe vrienden, wist pastoor Ja
cobs telkens de danste ontspringen
tot aan zijn dood in 1684.
Even nog heeft hij genoten van
een grotere godsdienstvrijheid.
Onder het franse bewind kreeg
men toestemming tot het bouwen
van schuurkerken en Deurne richt
te toen een kerkje op in de straat,
die thans nog Lage Kerk heet.
In 1674 werd de kerk op de Gro-
tenberg afgebroken, daar zij verder
geen reden van bestaan had.
Pastoor Jacobs is de historie in
gegaan als de verzetsheld der re
formatie.
De priester, die als zwerver of
veekoopman vermomd Ons Heer
bracht tot in de schaduw van het
vijandelijk slot, waar Rogier van
Leefdael, Heer van Deurne, als
knecht der Staten troonde.
Pastoor Jacobs, die aan het einde
van zijn leven aan de Vicaris kon
schrijven, dat onder zijn pastoraat
niemand in het uitgestrekte Peel-
land zonder geestelijke bijstand de
eeuwigheid binnenging.
Hij heeft geheel Peelland behou
den voor het Katholieke geloof en
wellicht richt Deurne nog eens een
monument op voor een waarlijk
grote zoon.
Verstoorde rust.
Het kruis, ter herinnering aan
dit feit, geplaatst op de Grotenberg
is oud en versleten en heeft door
de oorlog geleden. Men kan ternau
wernood nog lezen:
„Dit kruis werd geplant ter
gedachtenis van eene kapel,
door Deume opgericht in het
jaar 1649, tijdens de sluiting
van de R.K. Kerken in de Meij-
erij
De letters vervagen verder in
onleesbare restanten van woorden
en tekens.
Wèl duidelijk zijn de namen van
de bezoekers, die aan vóór en ach
terzijde te kennen geven, dat zede
Grootenberg bezocht hebben.
Hun namen prijken fier en goed
leesbaar op het roestende ijzer.
Juist zoals men deze aantreft op
talloze andere bezienswaardigheden.
Alleen hun adressen mankeren nog
maar verder kan men aanstonds
procesverbaal opmaken.
Het kruis zit bovendien nog vol
granaatscherven en nu is Deume
volop bezig om een nieuw kruis
opgericht te krijgen.
Veel kinderen werden
verscheurd
Wij hebben enkele artikelen ge
wijd aan de wolvenjachten in het
Land van Cuyk in het begin van
de 19de eeuw. We hebben hierin
wel eens de mening verkondigd, dat
de wolven te schuw waren om de
bewoonde wereld te naderen en dat
de beesten zich alleen te buiten
gingen aan schapen, geiten, veulens
en ander jongvee. De mensen wer
den over het algemeen met rust
gelaten, zo schreven wij.
We opperden deze veronderstel
ling omdat we bij al onze naspeu
ringen in de oude archieven van
Cuyk geen enkel gegeven omtrent
het aanvallen van mensen ver
mochten te ontdekken.
Vorsend in de archieven van het
klooster der Kruisheren te Sint
Agatha stuitten we echter op een
documentatie waarin de mensen
roof wel schril wordt beschreven.
De realiteit welke hier wordt bloot
gegeven moet voor de inwoners van
het Land van Cuyk vóór 1850 een
voortdurende angst-psychose heb
ben veroorzaakt.
Weliswaar beschrijft het authen
tiek stuk geen voorvallen uit de
onmiddellijke omgeving van Cuyk,
maar toch uit een streek niet zo
heel ver hiervan gelegen namelijk
de omstreken van Horst en we kun
nen gevoeglijk aannemen, dat ook
het Land van Cuyk op dezelfde
wijze door de wolven werd ge
teisterd, gezien het grote aantal
beesten, dat met de jachten werd
opgeruimd.
De wolven waren een plaag voor
heel Brabant en Limburg, waarom
ook de jachten in nauw contact met
onze zuiderburen werden georgani
seerd. Bezien we de verschrikkingen
van de plaag in onderstaand over
zicht, dan moet het geheel duidelijk
zijn waarom de overheid veel geld
spendeerde om tot uiteindelijke uit
roeiing van deze rovers te geraken.
Men is daarin, zij het dan ook
tientallen jaren later, de laatste
wolf werd in het Land van Cuyk
omstreeks 1870 gesignaleerd vol
ledig in geslaagd. De monsters heb
ben hun heil gezocht in de vlucht
naar de wouden van Polen en van
Rusland. Slechts zelden treft men
er nog in West-Europa aan.
Het authentieke stuk in 't archief
van de Kruisheren betreft een nomi-
natieve staat van kinderen variërend
in leeftijd van 3 tot 17 jaar, die in
het Kanton Venlo in 1810 door
wolven werden verscheurd.
Het is een in de Franse taal (ons
land was door Napoleon bezet) ge
steld uittreksel van processen-
verbaal, welke naar aanleiding van
de diverse droevige gebeurtenissen
waren opgemaakt.
We doen hier een willekeurige
greep uit de tientallen aangiften
die alle ongeveer op hetzelfde neer
kwamen.
Jan Peeters, oud drie jaar, werd
op 31 juli 1810 te 8 uur des avonds
onder de gemeente Beesel, ver
scheurd teruggevonden. Overblijf
selen: de twee benen, enige been
deren en een arm.
Van het kind, Jan Damen, oud
acht jaar, dat op 13 augustus 1810
werd verscheurd, vond men onge
veer de helft van het lichaam terug.
De vader van het kind Jan Nijs
(acht jaar) redde zijn door dewol-
ved aangevallen kind juist op tijd.
Het is later van zijn verwondingen
genezen.
Van Judith Geraedts, oud drie
jaar, dat op 17 augustus 1810 werd
ontvoerd, vond men niets terug
„rien retrouvé".
Te Kessel werd Jan Joosten, oud
17 jaar, tot aan de deur van zijn
huis door een wolf vervolgd en
onder de ogen van zijn ouders aan
gevallen en weggesleept... zijn lijk
werd in de bossen, zeer ernstig aan
de borst beschadigd, terug gevonden.
HarrieZeegers, negen jaar, keerde
in september 1810 te Helden niet
van school naar huis terug... Een
vriendje ontdekte het verscheurde
lijkje, niet zo heel ver van het
ouderlijk huis.
Maria Catherina Jenniskens, oud
drie jaar, werd op 27mei 1811 door
de wolven aangevallen. Door een
snelle achtervolging na 't luiden van
de noodklok is het lichaam terug
gevonden met 27 verwondingen,
veroorzaakt door de beten van de
wolf. Vooral de rug was zwaar be- volledig van de verwondingen her-
schadigd. Het kind was dood. steld.
Annie Ramakers te S walmen was
nog in leven toen men haar aan de
rand van een bos terugvond, on
danks een vreselijke wond aan het
onderlijf. Zij het meisje van
zeven jaar had een fel gevecht
met het ondier geleverd, getuige
de huid van de wolf die het kind
gedeeltelijk in de hand geklemd
hield.
Dank zij de jacht die onmiddel
lijk door enkele mensen in de buurt
van het kind werd ontketend, bracht
zij het er levend af. Het kind is
Het lijkje van Servaas Pluim,
oud vier jaar werd te Kessel plot
seling door de wolf verlaten, toen
een ruiter te paard toevallig langs
kwam. Het kind was vreselijk ver
minkt.
Dit alles gebeurde nog rond 1811
in de omgeving van Horst. Het is
niet aan twijfel onderhevig, dat ook
de streken waarin wij thans leven
eenzelfde lot hebben ondergaan.
We vermeldden slechts enkele
van de honderden gevallen welke
in de jaren 1810 en 1811 werden
geregistreerd en bijna alle op het
zelfde neerkwamen... „rien retrouvé
niets teruggevonden".
Algehele regeling en
verzorging van
CAMP
TIM PA
ANWEST
MAXIS
w, 111
w
w;
I-
't
Dat kan alleen De Gruyter,
dankzij reusachtige eigen impor
ten, eigen moderne fabrieken
en 415 eigen winkels.
De Gruyter geeft al meer dan
50 jaar kassabons voor 10°/o
korting. Op alle artikelen,
slechts uitgezonderd suiker,
zout en soda.
Het ligt voor de hand, dat De
Gruyter 10°/o korting geeft,
èn betere waar levert, want
De Gruyter verzorgt alles zelf
en heeft kwaliteits-contróle tot
aan de klant toe.
Bij elke aankoop van
2 stukken Goudstreep- of
Bloemenzeep
geldig van 13 t/m 19 febr. 1957
Toiletzeep Goudstreep stuk 32 ct.
Badzeep Goudstreep .tuk 55 ct.
Toiletzeep 3 stuks in doos 60 ct.
Rose, Ivoor, Reseda
Bloemenzeep Rozen, Seringen, Fougère
3 stuks in doos 114ct. stuk38ct.
Overvette kinderzeep stuk 40ct.
i - .4 t A
