k
Waar blijft ons huisvuil
deGruyter
zo oi zo...
de Gruyter's thee
verkwikt het meest
Meisjes,:
alabastine, het wondermiddel
De nieuwe Agenda's 1957 zijn eri
fa. v. d. Munckhof
FIRMA VAN DEN MUNCKHOF
Elke MAANDAG Biggenmarkt
en Kramerijenmarkt.
VOORLICHTING VAN „VEILIG VERKEER"
De bestuurder van deze bakfiets
ziet op het verbodsbord alleen
maar een handkar staan en denkt
dus, dat hij door mag rijden. Dit
is echter niet juist. Men moet
weten, dat er geen apart bord
voor bakfietsen bestaat. Hiervoor
geldt het verbodsbord voor on-
bespannen voertuigen; de bak
fietsberijder is dus fout.
Als het waar is, dat elke Neder
landse vrouw zeven paar nylons
per jaar gebruikt en er op de totale
bevolking van 600.000 Hagenaars
ongeveer 200.000 dames zijn die
dergelijke kousen dragen, dan zou
men kunnen zeggen, dat in Den
Haag elk jaar alleen al 200.000 maal
veertien nylonkousen, dat is 2 8
miljoen kousen, in de vuilnisvaten
verdwijnen. Al deze kousen moeten
een voor een uit het Haagse stads
vuil gevist worden in het plaatsje
Wijster in Drenthe. Van waar deze
liefhebberij en waarom juist daar?
Al het stadsvuil van Den Haag
wordt tegelijk met dat van Gro
ningen, Zandvoort en Beilen (teza
men 775.000 inwoners) vervoerd
naar het bij dit dorpje gevestigde
bedrijf van de N.V. Vuilafvoer Maat
schappij V.A.M., waar van de hon
derdduizenden tonnen stadsvuil in
het grootste compostbedrijf ter
wereld compost, men zou kunnen
zeggen een organische meststof,
wordt vervaardigd.
Vier tot zes maal per week rijdt
er van Den Haag een trein vol
stadsvuil naar Drenthe. Elke trein
bestaat uit zestien wagons van
100 m3 inhoud en van een gewicht
van 33 ton.
Uit deze enorme hoeveelheden
stadsvuil moeten alle stoffen en
voorwerpen welke men niet tot
compost kan verwerken worden
verwijderd, glas, fietsbanden, oude
schoenen en ook nylon, dat heel
moeilijk vergaat.
Dat men het wijde Drenthseland
voor de verwerking van de afval
heeft uitgekozen, ligt voor de hand.
Op de droge zandgronden vooral
kan men de compost, die van zeer
veel belang is voor de vruchtbaar
heid van de grord goed gebruiken.
In het westen kan men bij de be
langrijke veeteelt redelijk goed
uitKomen met de stalmest. Wijster
produceert jaarlijks 100.000 ton
compost.
In Mierlo, op de grens van de
gemeente Nuenen in Brabant,
ook droge zandgrond is eveneens
een compostbedrijf. Hier wordt het
vuil van Eindhoven, Geldrop, Best
en Nuenen en spoedig ook van
Amersfoort verwerkt. De pro-
duktie bedraagt hier nog slechts
15.000 ton 'sjaars, doch dit bedrijf
zal binnen niet al te lange tijd aan
zienlijk worden uitgebreid tot 50.000
ton.
Men denkt reeds aan dé stichting
van een groot, nieuw bedrijf op de
Veluwe, dat te zijner tijd ook een
produktie van 100.000 ton zal moeten
bereiken. Naast deze bedrijven van
de V.A.M. er is er ook nog een
in Schiedam is er plaatselijk een
tiental, dat eveneens stadsvuil tot
compost verwerkt. Bovendien wordt
er in een vijftigtal gemeenten
(meest plattelandsgemeenten of
kleine steden) nog op een ouder
wetse, meer primitieve manier com
post bereid.
Vanwaar deze hartstocht, de in
houd van miljoenen vuilnisvaten om
te zetten in organische stof, oftewel
mest?
Kan er niet voldoende kunstmest
ingevoerd worden of is er een
andere reden?
Wij moeten even teruggaan in de
geschiedenis. Vroeger beschikte men
voor de bemesting van het land
alleen over organische mest, en wel
voornamelijk over stalmest en de
afvalstoffen van de menselijke sa
menleving.
Eeuwenlang heeft men hiermede
de vruchtbaarheid van de cultuur
grond op peil kunnen houden.
Met zekerheid is bekend, dat er
in het begin van de zeventiende
eeuw in ons land reeds stadscom-
post werd gebruikt. Men sprong zui
nig om met de organische afval
stoffen van stad en land, zodat zelfs
in het begin van de negentiende
eeuw 'n uitvoerverbod voor straat-
vuil en „secreetmest" naar België
werd uitgevaardigd.
Vooral door de „mineraal-theorie"
van Liebig (1840) kwam men tot
de overtuiging, dat de bodemvrucht
baarheid in stand kon worden ge
houden door regelmatige toediening
van chemicaliën. Zo ontstond een
geheel nieuwe industrie van ge
weldige omvang, de kunstmest
industrie.
Omstreeks 1900 was het pleit be
slecht ten gunste van de kunstmest.
De stadscompost werd praktisch
onverkoopbaar en de steden gingen
er toe over zich op andere wijze
van hun vuilnis te ontdoen (storten
op een belt, dempen van plassen
en meren, ophogen van terreinen,
storten in zee of verbranden).
Oogsten stijgen aanzienlijk.
Na 1900 zag men de oogsten over
de gehele linie met 25 tot 50 pet
stijgen, hetgeen een indirect gevolg
was van het verhoogde kunstmest-
gebruik.
Zeer moeilijk te exploiteren woes
te gronden werden ontgonnen.
Vooral in onze zandprovincies
nam de oppervlakte cultuurgrond
belangrijk toe.
Echter, kunstmest alleen, bleek
niet voldoende. Men kan niet on
gestraft de organische stofvoor-
ziening verwaarlozen. De structuur
van de grond ging hard achteruit.
Daardoor was een steeds groter
gebruik van kunstmest nodig.
In ons land is het kunstmestge-
bruik de laatste dertig jaar ver
drievoudigd.
Wij gebruiken per ha. v< el meer
kunstmest, dan enig ander land
ter wereld.
De ha.-opbrengsten zijn ii de
laatste veertig, vijftig jaren dan
wel met 25 tot 50 pet gestegen,
maar toch geenszins in verhouding
met het ongeveer achtmaal hogere
kuntmestgebruik.
Er zijn nog meer nadelen ver
bonden aan het gebruik van kunst
mest, o.a. de moeilijke bewerkbaar
heid van de grond (in de IJ polder
ploegde men veertig jaren geleden
met drie paarden voor de. ploeg,
tegenwoordig zou men er zes moe
ten gebruiken, doch in werkelijk
heid gebruikt men geen paarden,
maar tractoren) de grote verstui
ving en vooral de„ verminderde
oogstzekerheid.
Er zijn aanwijzingen, dat men
met het steeds meer toepassen van
de kunstmest vrijwel de uiterste
grens heeft bereikt. Daarnaast is
het bewijs geleverd, dat met orga
nische bemesting ;de productie op
vele gronden aanzienlijk opgevoerd
kan worden.
Vandaar de grote belangstelling
in de laatste jaren voor de berei
ding van compost uit de stedelijke
afvalstoffen, de stichting van het
bedrijf te Wijster in 1932, gevolgd
door de diverse andere in later
jaren.
Men kan niet zeggen, dat het de
moeite niet loont. Honderd ton vuil
levert zeventig ton compost. Het
verlies is dus 30 pet., 20 pet dooi
de onverwerkbare stoffen, als onze
nylon. Ongeveer 25 pet van het
stadsvuil van Nederland gaat thans
terug naar het land, hoofdzakelijk
in de vorm van compost of broei-
mest, d.i. in totaal enige honderd
duizenden tonnen.
Daarnaast kan men de dieriijke
meststoffen niet ontberen. Er wordt
ongeveer tien miljoen ton stalmest
per jaar op ons land gebracht. De
hoeveelheid kunstmest is jaarlijks
400.000 ton, waarvan de helft stik
stof.
Nog altijd is stalmest de meest
ge-eigende meststof.
Waar een tekort is, springt de
compost bij, vooral in bedrijven met
weinig vee op de hoger liggende
landbouwgronden in oost en zuid.
Terwijl stalmest éen jaar effect
heeft is de uitwerking van compost
over een aantal jaren merkbaar.
Van groot belang is de verbetering
van de structuur van de grond, die
bij toepassing van compost niet
uitblijft.
Alle zg. „sporenelementen", die
voor het plantenleven onmisbaar
zijn, komen, zij het in zeer geringe
hoeveelheden, in compost voor.
Voor de boeren betekent het ge
bruik van compost een stabiel ele
ment, waarbij risico wordt verme
den.
De belangrijkheid van compost
houdt echter niet in, dat de kunst
mest verwaarloosd kan worden. Dit
gebruik blijft dus noodzakelijk, het
neemt nog steeds toe. De compost
vormt een welkome aanvulling.
Men kan globaal zeggen, dat de
compost de grond vruchtbaar maakt
terwijl de kunstmest de planten
voeding geeft. Compost, organische
mest, en kunstmest vullen elkaar
dus aan en ondersteunen eikaars
werking.
Stadsvuil - probleem
opgelost.
De belangstelling voor compost
neemt meer en mee toe.
In Enschede, Arnhem, Baarn en
Soest zijn plaatselijke compostbe-
drijven in aanbouw. Men ziet in, dat
de aanwending van deze organische
stof nodig is voor de cultuurgrond.
Tegelijk vormt de afvoer en ver
werking van het stadsvuil de op
lossing van wat voor vele gemeen
ten een probleem gaat worden.
Ongeveer 50 pet van het vuil
gaat in ons land naar de vuilnis
belt. Men heeft er altijd hinder van
of hij ligt te dicht bij de bebouwing
of bij het recreatieterrein of stads
park. Men heeft voorts steeds te
maken met een verre van hygi
ënische situatie. Bij uitbreiding van
de stad moet de belt verplaatst
worden. Dan besluit men veelal
tot stichting van of aansluiting bij
een compostbedrijf of tot een vuil
verbrandingsinstallatie.
Vuilverbranding geeft echter geen
totale oplossing, daar 30 pet van 't
vuil moeilijk verbrandbaar is.
De omstandigheden zijn bij de
steeds uitbreidende steden in het
dichtbij bevolkte westen dus gunstig
voor de verwerking der stedelijke
afvalstoffen tot compost.
Immers, de landbouw heeft meer
organische mest nodig en vele
stadsbesturen weten, daar 't moei
lijk is daarvoor nog geschikte ter-
Goudmerk, een aromatische Ceylonmelange met krachtige afschenk. pakje 1 08 ct.
Roodmerk, een krachtig afschenkende volgeurige thee-melange. pakje 94 ct.
Blauwmerk, voorde liefhebbers van Assamthee met pittige afschenk. pakje 90 ct.
Oranjemerk, pakje 82 ct. Groenmerk, pakje 74 ct.
China thee, voor degenen die het China-karakter waarderen. pakje 1 00 ct.
Zakjes thee, altijd de juiste hoeveelheid dus voordelig. 20 stuks 98 ct.
EN BETERE WAAR EN 10% KORTING
reinen te vinden, niet hoe ze hun
vuil moeten kwijt raken.
Ons land staat in de wereld voor
wat betreft de opbrengst per ha
en het gebruik van meststoffen
aan de spits. Ook op het gebied
van de compost is ons land toon
aangevend.
De eis, alles uit ons geringe op
pervlak aan cultuurgrond te halen,
stelt ons voor de noodzaak, zoveel
mogelijk aan het stadsvuil een
landbouwkundige bestemming te
geven. (De Tijd)
bij moeilijk
heden, ofwel
voor raad en
inlichtingen is de R.K. Vereniging
tot bescherming van Meisjes:
Mevr. W. v.d. Munckhof-S angers
Grote Straat 28, Tel. 581;
Mevr. M. v.d. Hombergh-Bot,
Oostsingel 6, Tel. 393;
Mevr. A. Pijls-Drenth,
Grote Straat 14;
Mej. T. Coenen, Patersstraat 30,
Tel. 588; Mej. T. Paping, Paters
straat 30; Mej. M. Pijls, Grote str.
14a, Tel. 673; Mevr. Baronesse de
Weichs de Wenne, Geijsteren, Tel.
250; Mevr. vd. Haar, Blitterswjjck
D 67. Tel. 263 en de navolgende
dames correspondenten:
BEL OP BIJ BRAND
No. 392
voor het repareren van
muren en plafonds!
Met ALABASTINE
kunt U nu zelf scheuren,
gaten en kieren
in muren, plafonds en
lambrizeringen
dicht maken.
ALABASTINE houdt
altijd, want het zet uit
bij het drogen.
Wat kunt U nog meer
met ALABASTINE doen?
Bevestigen van tegels,
glad maken van ruwe
houtoppervlakken.
Vastzetten van schroeven
duimen en spijkers.
ALABASTINE,voor 1001
karweitjes in Uw huis,
koopt bij Uw drogist,
ijzerhandelaar of verfwinkel
ook tegen mijnschade aan Uw huis
Fa. VAN DEN HUNCKHOF heeft ze....
Reserveer NU de inhoud van uw Succes-Agenda. Wacht hier niet
mee tot December, want ieder jaar hebben wij mensen moeten te
leurstellen.
Een mooie sortering Oud Hollandse
circulaires en -kaarten
wacht op Uw keus om bedrukt te
worden bij gelegenheid van Uw
verloving of huwelijk!
Komt U die keus even maken?
Middenstanders en Zakenlieden
Voor een aardige en passende
kerst- en nieuwjaarswens aan uw
relaties willen wij gaarne zorg
dragen. Wacht echter niet te lang
met het bespreken daarvan, doch
laat ons thans reeds een ontwerp
vervaardigen.
DRUKKERIJ