k Waar blijft ons huisvuil deGruyter zo oi zo... de Gruyter's thee verkwikt het meest Meisjes,: alabastine, het wondermiddel De nieuwe Agenda's 1957 zijn eri fa. v. d. Munckhof FIRMA VAN DEN MUNCKHOF Elke MAANDAG Biggenmarkt en Kramerijenmarkt. VOORLICHTING VAN „VEILIG VERKEER" De bestuurder van deze bakfiets ziet op het verbodsbord alleen maar een handkar staan en denkt dus, dat hij door mag rijden. Dit is echter niet juist. Men moet weten, dat er geen apart bord voor bakfietsen bestaat. Hiervoor geldt het verbodsbord voor on- bespannen voertuigen; de bak fietsberijder is dus fout. Als het waar is, dat elke Neder landse vrouw zeven paar nylons per jaar gebruikt en er op de totale bevolking van 600.000 Hagenaars ongeveer 200.000 dames zijn die dergelijke kousen dragen, dan zou men kunnen zeggen, dat in Den Haag elk jaar alleen al 200.000 maal veertien nylonkousen, dat is 2 8 miljoen kousen, in de vuilnisvaten verdwijnen. Al deze kousen moeten een voor een uit het Haagse stads vuil gevist worden in het plaatsje Wijster in Drenthe. Van waar deze liefhebberij en waarom juist daar? Al het stadsvuil van Den Haag wordt tegelijk met dat van Gro ningen, Zandvoort en Beilen (teza men 775.000 inwoners) vervoerd naar het bij dit dorpje gevestigde bedrijf van de N.V. Vuilafvoer Maat schappij V.A.M., waar van de hon derdduizenden tonnen stadsvuil in het grootste compostbedrijf ter wereld compost, men zou kunnen zeggen een organische meststof, wordt vervaardigd. Vier tot zes maal per week rijdt er van Den Haag een trein vol stadsvuil naar Drenthe. Elke trein bestaat uit zestien wagons van 100 m3 inhoud en van een gewicht van 33 ton. Uit deze enorme hoeveelheden stadsvuil moeten alle stoffen en voorwerpen welke men niet tot compost kan verwerken worden verwijderd, glas, fietsbanden, oude schoenen en ook nylon, dat heel moeilijk vergaat. Dat men het wijde Drenthseland voor de verwerking van de afval heeft uitgekozen, ligt voor de hand. Op de droge zandgronden vooral kan men de compost, die van zeer veel belang is voor de vruchtbaar heid van de grord goed gebruiken. In het westen kan men bij de be langrijke veeteelt redelijk goed uitKomen met de stalmest. Wijster produceert jaarlijks 100.000 ton compost. In Mierlo, op de grens van de gemeente Nuenen in Brabant, ook droge zandgrond is eveneens een compostbedrijf. Hier wordt het vuil van Eindhoven, Geldrop, Best en Nuenen en spoedig ook van Amersfoort verwerkt. De pro- duktie bedraagt hier nog slechts 15.000 ton 'sjaars, doch dit bedrijf zal binnen niet al te lange tijd aan zienlijk worden uitgebreid tot 50.000 ton. Men denkt reeds aan dé stichting van een groot, nieuw bedrijf op de Veluwe, dat te zijner tijd ook een produktie van 100.000 ton zal moeten bereiken. Naast deze bedrijven van de V.A.M. er is er ook nog een in Schiedam is er plaatselijk een tiental, dat eveneens stadsvuil tot compost verwerkt. Bovendien wordt er in een vijftigtal gemeenten (meest plattelandsgemeenten of kleine steden) nog op een ouder wetse, meer primitieve manier com post bereid. Vanwaar deze hartstocht, de in houd van miljoenen vuilnisvaten om te zetten in organische stof, oftewel mest? Kan er niet voldoende kunstmest ingevoerd worden of is er een andere reden? Wij moeten even teruggaan in de geschiedenis. Vroeger beschikte men voor de bemesting van het land alleen over organische mest, en wel voornamelijk over stalmest en de afvalstoffen van de menselijke sa menleving. Eeuwenlang heeft men hiermede de vruchtbaarheid van de cultuur grond op peil kunnen houden. Met zekerheid is bekend, dat er in het begin van de zeventiende eeuw in ons land reeds stadscom- post werd gebruikt. Men sprong zui nig om met de organische afval stoffen van stad en land, zodat zelfs in het begin van de negentiende eeuw 'n uitvoerverbod voor straat- vuil en „secreetmest" naar België werd uitgevaardigd. Vooral door de „mineraal-theorie" van Liebig (1840) kwam men tot de overtuiging, dat de bodemvrucht baarheid in stand kon worden ge houden door regelmatige toediening van chemicaliën. Zo ontstond een geheel nieuwe industrie van ge weldige omvang, de kunstmest industrie. Omstreeks 1900 was het pleit be slecht ten gunste van de kunstmest. De stadscompost werd praktisch onverkoopbaar en de steden gingen er toe over zich op andere wijze van hun vuilnis te ontdoen (storten op een belt, dempen van plassen en meren, ophogen van terreinen, storten in zee of verbranden). Oogsten stijgen aanzienlijk. Na 1900 zag men de oogsten over de gehele linie met 25 tot 50 pet stijgen, hetgeen een indirect gevolg was van het verhoogde kunstmest- gebruik. Zeer moeilijk te exploiteren woes te gronden werden ontgonnen. Vooral in onze zandprovincies nam de oppervlakte cultuurgrond belangrijk toe. Echter, kunstmest alleen, bleek niet voldoende. Men kan niet on gestraft de organische stofvoor- ziening verwaarlozen. De structuur van de grond ging hard achteruit. Daardoor was een steeds groter gebruik van kunstmest nodig. In ons land is het kunstmestge- bruik de laatste dertig jaar ver drievoudigd. Wij gebruiken per ha. v< el meer kunstmest, dan enig ander land ter wereld. De ha.-opbrengsten zijn ii de laatste veertig, vijftig jaren dan wel met 25 tot 50 pet gestegen, maar toch geenszins in verhouding met het ongeveer achtmaal hogere kuntmestgebruik. Er zijn nog meer nadelen ver bonden aan het gebruik van kunst mest, o.a. de moeilijke bewerkbaar heid van de grond (in de IJ polder ploegde men veertig jaren geleden met drie paarden voor de. ploeg, tegenwoordig zou men er zes moe ten gebruiken, doch in werkelijk heid gebruikt men geen paarden, maar tractoren) de grote verstui ving en vooral de„ verminderde oogstzekerheid. Er zijn aanwijzingen, dat men met het steeds meer toepassen van de kunstmest vrijwel de uiterste grens heeft bereikt. Daarnaast is het bewijs geleverd, dat met orga nische bemesting ;de productie op vele gronden aanzienlijk opgevoerd kan worden. Vandaar de grote belangstelling in de laatste jaren voor de berei ding van compost uit de stedelijke afvalstoffen, de stichting van het bedrijf te Wijster in 1932, gevolgd door de diverse andere in later jaren. Men kan niet zeggen, dat het de moeite niet loont. Honderd ton vuil levert zeventig ton compost. Het verlies is dus 30 pet., 20 pet dooi de onverwerkbare stoffen, als onze nylon. Ongeveer 25 pet van het stadsvuil van Nederland gaat thans terug naar het land, hoofdzakelijk in de vorm van compost of broei- mest, d.i. in totaal enige honderd duizenden tonnen. Daarnaast kan men de dieriijke meststoffen niet ontberen. Er wordt ongeveer tien miljoen ton stalmest per jaar op ons land gebracht. De hoeveelheid kunstmest is jaarlijks 400.000 ton, waarvan de helft stik stof. Nog altijd is stalmest de meest ge-eigende meststof. Waar een tekort is, springt de compost bij, vooral in bedrijven met weinig vee op de hoger liggende landbouwgronden in oost en zuid. Terwijl stalmest éen jaar effect heeft is de uitwerking van compost over een aantal jaren merkbaar. Van groot belang is de verbetering van de structuur van de grond, die bij toepassing van compost niet uitblijft. Alle zg. „sporenelementen", die voor het plantenleven onmisbaar zijn, komen, zij het in zeer geringe hoeveelheden, in compost voor. Voor de boeren betekent het ge bruik van compost een stabiel ele ment, waarbij risico wordt verme den. De belangrijkheid van compost houdt echter niet in, dat de kunst mest verwaarloosd kan worden. Dit gebruik blijft dus noodzakelijk, het neemt nog steeds toe. De compost vormt een welkome aanvulling. Men kan globaal zeggen, dat de compost de grond vruchtbaar maakt terwijl de kunstmest de planten voeding geeft. Compost, organische mest, en kunstmest vullen elkaar dus aan en ondersteunen eikaars werking. Stadsvuil - probleem opgelost. De belangstelling voor compost neemt meer en mee toe. In Enschede, Arnhem, Baarn en Soest zijn plaatselijke compostbe- drijven in aanbouw. Men ziet in, dat de aanwending van deze organische stof nodig is voor de cultuurgrond. Tegelijk vormt de afvoer en ver werking van het stadsvuil de op lossing van wat voor vele gemeen ten een probleem gaat worden. Ongeveer 50 pet van het vuil gaat in ons land naar de vuilnis belt. Men heeft er altijd hinder van of hij ligt te dicht bij de bebouwing of bij het recreatieterrein of stads park. Men heeft voorts steeds te maken met een verre van hygi ënische situatie. Bij uitbreiding van de stad moet de belt verplaatst worden. Dan besluit men veelal tot stichting van of aansluiting bij een compostbedrijf of tot een vuil verbrandingsinstallatie. Vuilverbranding geeft echter geen totale oplossing, daar 30 pet van 't vuil moeilijk verbrandbaar is. De omstandigheden zijn bij de steeds uitbreidende steden in het dichtbij bevolkte westen dus gunstig voor de verwerking der stedelijke afvalstoffen tot compost. Immers, de landbouw heeft meer organische mest nodig en vele stadsbesturen weten, daar 't moei lijk is daarvoor nog geschikte ter- Goudmerk, een aromatische Ceylonmelange met krachtige afschenk. pakje 1 08 ct. Roodmerk, een krachtig afschenkende volgeurige thee-melange. pakje 94 ct. Blauwmerk, voorde liefhebbers van Assamthee met pittige afschenk. pakje 90 ct. Oranjemerk, pakje 82 ct. Groenmerk, pakje 74 ct. China thee, voor degenen die het China-karakter waarderen. pakje 1 00 ct. Zakjes thee, altijd de juiste hoeveelheid dus voordelig. 20 stuks 98 ct. EN BETERE WAAR EN 10% KORTING reinen te vinden, niet hoe ze hun vuil moeten kwijt raken. Ons land staat in de wereld voor wat betreft de opbrengst per ha en het gebruik van meststoffen aan de spits. Ook op het gebied van de compost is ons land toon aangevend. De eis, alles uit ons geringe op pervlak aan cultuurgrond te halen, stelt ons voor de noodzaak, zoveel mogelijk aan het stadsvuil een landbouwkundige bestemming te geven. (De Tijd) bij moeilijk heden, ofwel voor raad en inlichtingen is de R.K. Vereniging tot bescherming van Meisjes: Mevr. W. v.d. Munckhof-S angers Grote Straat 28, Tel. 581; Mevr. M. v.d. Hombergh-Bot, Oostsingel 6, Tel. 393; Mevr. A. Pijls-Drenth, Grote Straat 14; Mej. T. Coenen, Patersstraat 30, Tel. 588; Mej. T. Paping, Paters straat 30; Mej. M. Pijls, Grote str. 14a, Tel. 673; Mevr. Baronesse de Weichs de Wenne, Geijsteren, Tel. 250; Mevr. vd. Haar, Blitterswjjck D 67. Tel. 263 en de navolgende dames correspondenten: BEL OP BIJ BRAND No. 392 voor het repareren van muren en plafonds! Met ALABASTINE kunt U nu zelf scheuren, gaten en kieren in muren, plafonds en lambrizeringen dicht maken. ALABASTINE houdt altijd, want het zet uit bij het drogen. Wat kunt U nog meer met ALABASTINE doen? Bevestigen van tegels, glad maken van ruwe houtoppervlakken. Vastzetten van schroeven duimen en spijkers. ALABASTINE,voor 1001 karweitjes in Uw huis, koopt bij Uw drogist, ijzerhandelaar of verfwinkel ook tegen mijnschade aan Uw huis Fa. VAN DEN HUNCKHOF heeft ze.... Reserveer NU de inhoud van uw Succes-Agenda. Wacht hier niet mee tot December, want ieder jaar hebben wij mensen moeten te leurstellen. Een mooie sortering Oud Hollandse circulaires en -kaarten wacht op Uw keus om bedrukt te worden bij gelegenheid van Uw verloving of huwelijk! Komt U die keus even maken? Middenstanders en Zakenlieden Voor een aardige en passende kerst- en nieuwjaarswens aan uw relaties willen wij gaarne zorg dragen. Wacht echter niet te lang met het bespreken daarvan, doch laat ons thans reeds een ontwerp vervaardigen. DRUKKERIJ

Peel en Maas | 1956 | | pagina 4