Gebrek aan naastenliefde
De politierechter
oordeelt
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
lyoéksge&iuiken
in het begin van de 20e eeuw
Uit„Peel en Maas"
Extra geur.
extra smaak
Douwe Egberts
Voornaamst!) oorzaak van de verkeers chaos
Zaterdag 17 November 1956 No 46
ZEVEN EN ZEVENTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
DRUK EN UITGAVE FIRMA VAN DEN MUNCKHOF
GROTE STRAAT 28 TELEFOON 512 GIRO 150652
ADVERTENTIE-PRIJS: 8 ct. per ru.m. ABONNEMENTS
PRIJS PER KWARTAAL f 1.25 BUITEN VENRAY f 1.45
Van verschillende volksgebruiken,
die in het begin van deze eeuw
algemeen in zwang waren, zijn
sommigen geheel verdwenen, andere
bleven, hoewel vaak in gewijzigde
vorm, bestaan.
Wij bedoelen hier de gebruiken,
zoals die o.a. bestonden in deze
streken, en in de Meijer ij.
De tijdsorde van het kalenderjaar
volgende komt dan als eerste 't
Nieuwe Jaar.
In de Nieuwjaarsnacht gaan de
schutterijen van deur tot deur en
schrijven daarop de eerste heilwens
„Zalig Nieuwjaar". In de namiddag
zullen de schutters die wens mon
deling komen herhalen, wat dan
gewoolijk met een fooi of een bor
rel wordt beloond.
In de café's schenkt de waard op
Nieuwjaarsdag een gratis borrel of
de bezoekers ontvangen een hart
van speculaas, dat dan mee naar
huis wordt genomen.
Verloofden en verliefden zenden
elkander kleurige of met allerlei
versieringen opgesmukte kaarten,
dikwijls van zodanig formaat, dat
zelfs de omvangrijke tas van de
brievenbesteller ze niet kan be
vatten.
Op straat, op de kerkweg, in de
café's, overal hoort men de gulle
nieuwjaarswens. En dikwijls wordt
het een wedstrijd, wie de eerste zal
zijn om „het nieuwjaar af te win
nen."
In de scholen schrijven de leer
lingen van de hoogste klassen
prachtige Nieuwjaarsbrieven, die
thuis moeten worden voorgelezen
of verzonden aan dierbare ooms
en tantes, bij voorkeur aan zulke,
aan wie bepaalde „verwachtingen"
verbonden zijn.
Het feest van Driekoningen geeft
allen, die bij het kaartspel drie
Heren krijgen, het recht op één
cent van iedere medespeler. Ook
geven drie Heren wel de „roem"
van vier.
De vastentijd is een tijd van
uiterste soberheid. Dan houdt men
geen spinningen of familiefeesten,
dan brengen de jongelui, die ver
kering hebben geen bezoek aan de
uitverkorene van hun hart, uitge
zonderd op de zondag van half
vasten. Cafébezoek wordt sterk
ingekrompen, uitvoeringen of voor
stellingen worden niet gegeven.
Op Palmzondag ziet men de
boeren de gewijde palmtakjes op
hun akkers steken, meestal in de
groenende roggevelden. Dan trek
ken de jonge mannen in troepen
uit om een nieuwe Paaspet of hoed
te kopen.
Het hoogfeest van Pasen wordt
plechtig gevierd. Ieder kleedt zich
dan op z'n best. De oude, soms al
wat groen geworden trouw jas
wordt door de ouderen voor de
dag gehaald. De winterse klompen
worden door de zomerse schoenen
vervangen. Jonge meisjes, die voor
't eerst de muts met toer opzetten,
tooien zich nu met dit werkelijk
prachtige sieraad. De dag wordt in
de kerk en thuis doorgebracht.
Café's zijn taboe met Pasen.
Bij het avondmaal worden Paas
eieren opgediend, waarvan ieder
zich naar hartelust bedienen mag.
's Avonds branden de talrijke paas
vuren en zetten de einders in rode
gloed.
Zondags na Pasen trekken de
knechts en meiden naar hun nieuwe
of hun eerste boer, die zijn nieuwe
werkkracht met de kar afhaalt.
Ieder voert daarbij zijn kist of kast
met kleren en andere bezittingen
mee. Die dag mogen ze zich in hun
nieuwe verblijf inrichten en zijn ze
vrij van arbeid.
Dan houdt de smid zijn „smidjes-
dag". De boeren komen bij hem
aan huis hun rekening betalen en
worden daarbij op een glaasje
getracteerd. Bij deze gelegenheid
weten sommige pientere jongens
ook voor zich een gratis dronk te
bemachtigen. Maar de smid, die
„in het veen" is, ziet ook voor deze
indringers niet op „een turfje".
Pinksteren, Allerheiligen
Kerstmis worden even plechtig
gevierd als het Paasfeest.
Met Sint Nicolaas ontvangen
alléén de kinderen surprises, die
echter meestal bestaan uit practi-
sche dingen, vooral kleren.
In de winkels, waar men klant
is, krijgen ze dan vaak speelgoed.
In de namiddag ziet men ze nog
rondgaan bij familieleden om „de
klomp uit te halen".
Met Kerstmis worden geen ca-
deaux gegeven. Kerstbomen worden
nergens geplaatst, wel een eenvou
dig kerstkribje, meest van papier.
De zomertijd is het seizoen voor
processies en bedevaarten. Meest
trekt men te voet „te bevert", soms
zelfs naar Kevelaer. Die de mars
niet maken kunnen, gaan met de
huifkar. In alle gevallen wordt vol
doende proviand meegenomen voor
al boterhammen en metworst.
Is er processie door het dorp,
dan beijveren allen zich die wonen
aan de processieweg, om alles voor
Ons Heer zo mooi mogelijk te
maken. De straat wordt geveegd,
de bermen geharkt, de heggen bij
geknipt. Op het middenpad strooit
men „strowsel" van groen en
bloemen op een onderlaag van wit
zand. De weg wordt in vele dorpen
met „meien" (berketakken) afge
zet.
Voor de ramen van de huizen
plaatst men bouketten en bran
dende kaarsen. De vlaggen wappe
ren breed uit en verhogen nog de
feestelijke aanblik.
Kermis en vastenavond zijn de
dagen van feest en vreugde. Ge
danst wordt er niet op de dorpen
en 't wordt zeker voor meisjes als
onbehoorlijk beschouwd. De geeste
lijken waarschuwen met kracht en
overtreders worden openlijk aan de
kaak gesteld.
De kermis wordt bepaald tot eten
en drinken en familiebezoek. Het
koekslaan op houten posten met
een knuppel, met een hand of met
beide aangepakt, wordt druk be
oefend. Soms staat de taaie koek
daarbij rechtop op de slagpost,
soms ligt hij horizontaal op twee
daarin bevestigde ijzers. Ook wordt
er veel om koek gedobbeld en
iedere jongeman schenkt zijn be
minde die dag dit besuikerde en
bebloemde produkt.
Vastenavond wordt kalmer ge
vierd, alleen lopen kinderen dan
met de rommelpot, vervaardigd
met behulp van een expres daar
voor bewaarde varkensblaas.
Ook schudden de kinderen drop
en snoepgoed in een flesje met
water en zuigen het schuim van de
zoete vloeistof door de flessenhals.
Bij alle feestelijke gelegenheden
werkt de hele buurtschap mee aan
de versieringen en voor dit „pelen"
komen de jongelui dan meestal op
een schuurdeel samen.
Verhuist een boer, dan helpen
allen die „voortvaring" (d.i. kar en
paard) bezitten, om inboedel, vee
enz. te vervoeren. De verhuizende
boer en zijn vrouw zitten dan
onder de linnen huif op de „ge
peelde" huifkar.
Altijd zijn er wel grappenmakers
die de vrolijke noot aan de verhui
zing geven door de vreemdste com
binaties van huismeubels op éen
kar te brengen of deze daarmede
uitwendig te behangen.
De muziek van een trekharmoni-
ca zorgt verder wel voor de goede
stemming.
Ook in andere vormen uit zich
de boerenhulp. Bij ziekte of brand
reppen zich alle handen om de
akkers te bewerken, te hooien of
te oogsten, of de ruïnes na een
brand op te ruimen.
Vooral bij ziekte en dood wordt
medeleven getoond. Is iemand ziek
dan is de eerste vraag of ze al
voor hem bij de dokter geweest
zijn, want dan pas wordt de ziekte
ernstig geoordeeld.
Is een zieke bediend, dan worden
de buren aangezegd voor 't bidden
van de rozenkrans, drie avonden
achter elkaar. De hele buurtschap
en ook de familie zijn daarbij aan
wezig en zitten vaak op ruwe
planken, die over stoelen worden
gelegd.
Bij overlijden gelden verscheidene
gebruiken. De buurt komt bij el
kaar om de verschillende besognes,
meestal bij loting te verdelen.
Hiervoor zorgen de beide naaste
buren. Er moeten begrafenisbidders
zijn, die het overlijden bekend ma
ken aan de familie in soms verre
omtrek. Dat gebeurt meestal te
voet, later echter ook per rijwiel.
Wakers zullen met tweeën het
lijk bewaken, zolang dit boven
aarde staat. Ze korten zich de lan
ge nacht met koffie drinken of
met een borrel, wat wel eens tot
misbruik leidt.
De blinden van alle ramen wor
den gesloten, de spiegel met een
doek bedekt en de klok wordt stil
gezet. Er moeten grafmakers wor
den aangewezen, dragers en als de
afstand tot de kerk groot is, ook
een voerman met lange kar.
Nu wordt er 's avonds in het
sterfhuis het rozenkransgebed ge
beden totdat de overledene begra
ven is.
Sterft een kind, dan gaan de
meisjes in de buurt rond om bloe-
menpapier of een kleine geldelijke
bijdrage. Want het dode kindje
moet „gepeeld" d.i. mooi opgesierd
in zijn kistje liggen.
Vaardige handen knippen en
knutselen uit gekleurd papier ster
ren en bloemen. En al zouden die
versieringen tegenwoordig ook niet
aesthetisch geoordeeld worden, ze
zijn een heerlijke uiting van mede
leven en van het innig geloof, dat
er nu een gelukkig engeltje meer
in de hemel is.
Ook wordt achter het lijkje een
groene krans gedragen, die later
op het grafje wordt gelegd.
Bij een geboorte bepaalt de be
langstelling zich meer tot de vrou
wen. De naaste buren houden het
borelingetje ten doop. Al gauw
komen de vrouwen „met de krom
me arm Ze brengen een cadeau
voor de nieuwe wereldburger.
Gaan twee trouwlustigen zich
aangeven op het raadhuis, dan
wordt vanuit verborgen plaatsen,
bij hun terugkeer in de lucht ge
schoten. Daarvoor wordt de buurt
dan 's avonds of voor de bruiloft
uitgenodigd.
In vaak onbeholpen bewoordingen
maar echt gemeend worden
het jonge paar dan geluk
gewenst en menig glaasje wordt er
op een gelukkige toekomst gedron
ken.
De familienamen worden niet al
gemeen gebruikt. Meestal noemt
men de mensen met drie of meer
voornamen van hun vader, groot
moeder, boerderijen enz.
Maar ook deze naamgeving is
voor de ingewijden duidelijk genoeg.
In allerlei bijnamen komt de spot
lust van het volk tot uiting. Meestal
zijn die namen niet beledigend, doch
wekken alleen maar de lachlust op.
De snelle ontwikkeling gedurende
de laatste decennia, vooral op tech
nisch gebied, heeft sterk bijgedragen
tot de vermaterialisering van de
mens. De nieuwe vormen van ont
spanning hebben het oude over
dreven. Alleen op de dorpen is nog
veel bewaard gebleven, hoewel in
gemoderniseerde vorm.
Moge dat nog lang bestaan blijven
als uiting van saamhorigheid en
medeleven, die zo weldadig is voor
een mensenhart, zowel in tijden
van vreugde als in dagen van leed.
C.
van 17 nov. 1906
In de gemeenteraad werd mede
gedeeld, dat het rijk 1/3 der kosten
zal betalen van de nieuwe weg
VenrayOverloon, mits de pro
vincies Limburg en Noord-Brabant
ook zullen bijdragen.
De raming is f 59.000. Het ge
deelte Venray naar de grens Over
loon kost ongeveer f 18.000. Be
sloten werd in maart en oktober
paardenmarkten te houden.
Op 15 december zou de nieuwe
gasfabriek geopend worden.
Toen Dr Struben geneeskun
dige hulp verleende in een woning
te Well, werd zijn buitenstaand
rijwiel gestolen.
van 21 nov. 1908
Tot wethouder werd gekozen
Jac. Aerts met 7 stemmen tegen 6
stemmen op H. Janssen.
Te Oostrum werd opgericht
een rijwielklub „Ons Genoegen".
Extra geurextra smaak!
Dat is kenmerkend voor
Pickwick Thee, desuperieure
Engelse melange van Douwe
Egberts.
Pickwick Thee is met de
meeste zorg samengesteld uit
de speciale theesoorten van
hooggelegen plantages. De
rijkdom aan smaak en geur
van Pickwick Thee zijn wer
kelijk opvallenden ook
de afschenk is ongewoon
royaal.
Geur en smaak van
Pickwick Thee
worden volmaakt
beschermd door een
speciale
aluminium binnen
verpakking.
Ceylon Melange 108 ct.
Engelse Melange 94 ct.
Pickwick Theezakjes
in doosjes van 20 sluis 98 ct.
in doosjes van 10 stuks 50 cl.
de fijne Engelse Melange
ONS VERKEER EEN
GEKKENHUIS.
Wim Dussel, de wereldreiziger,
die in allerlei bladen zijn reiserva
ringen publiceert heeft in een uit
gebreid artikel in „de Telegraaf"
zijn oordeel gegeven over het ver
keer in Nederland.
Deze toerist, die er heel wat van
af weet, omdat hij in alle landen
van de wereld het verkeer heeft
kunnen gadeslaan, is zeer positief
in zijn oordeel over de toestand in
ons land.
GEEN DISCIPLINE.
Waarom? Omdat men in Neder
land geen discipline kent! Neen, ik
bedoel niet die weinigen, die het
wel hebben, ikiheb het tegen de
meerderheid, die het absoluut niet
heeft.
Van alle miljoenen fietsers, die
wij hebben, heeft het overgrote
deel geen idee van verkeer, de ver
keersrechten en plichten.
Een fietser gaat links of rechts
af, in vele gevallen zonder om te
kijken of een teken te geven. Als
hij dat teken geeft, doet hij het
half of een damesgewoonte
zo ongeveer halverwege de bocht.
Verliefde en verloofde paren fiet
sen ineengestrengeld door het
drukste verkeer vooral in de
spitsuren, als men elkaar van het
kantoor haalt en voor hen bestaat
er dan niets anders.
Fietsers rijden niet alleen met
z'n tweeën, maar liever met z'n
drieën en soms vier naast elkaar.
Waar er twee naast elkaar fietsen,
nemen twee andere de gelegenheid
waar om, naast elkaar rijdende,
die te passeren, alsof het de ge
woonste zaak van de wereld is,
Fietsers dringen ook. Een ver
keerslicht, waarvoor een lange rij
auto's staat te wachten, is een
prachtig ding om je er doorheen
te wringen en vooraan desnoods
tot ver over de linker weghelft
te gaan staan, daarbij, als het even
kan, leunend op de lak van iemands
pas gepoetste auto.
BROMFIETSERS
Maar och, wat mopper ik op
fietsers Wie heeft er nog zo'n
aftands ding Wie fietst er nog
De bromiiets is er immers
Bromfietsen: een ideale vinding:
een flets, waarbij je niet behoeft
te trappen. Vanmorgen sprak ik
een handelaar in deze zelfmoorde
naars, die steen en been klaagde
omdat de snelheidsgrens „maar"
bij veertig kilometer ligt. Er was
een klant in zijn winkel, die kwam
protesteren, omdat zijn racekreng
volgens het propectus 70 km moest
halen en het ding deed maar
zestig...
En dat jaagt maar over het fiets
pad mijn fietspad. Als ze niet
snel genoeg kunnen passeren, dan
is een behendige zwenking naar
links op de rijweg genoeg
om verder te komen. Hup op de
weg, hup op het pad, hup, hup
ALLES MAG!
En dat mag hier allemaal. In
Nederland, waar we met meer
mensen per km ik zou haast
zeggen vierkante meter samen
wonen dan waar ook elders ter
wereld en waar we dus meer be
perkende wetten moeten hebben,
in Nederland mag je met een
bromfiets racen. Je mag ze als
fabrikant met een dubbelzit uitrus
ten en er aldus het leven van een
echtpaar (meestal niet zo jong
ook) mee in de weegschaal stellen.
Je mag er ook een kind op mee
nemen tussen pa en moe in
en het is ook heel gewoon als er
over het stuur ook nog een wurm
hangt!
Dat mag blijkbaar.
In ditzelfde Nederland mag je
ook een groentekist dwars achter
op de racefiets zetten, zodat het
ding er aan beide kanten decime
ters uitsteekt.
Een kruidenier mag er een stuk
of wat levensgevaarlijke haken aan
lassen en er de boodschappentassen
aanhangen, volgepropt met de te
bezorgen spullen.
Een melkboer schiet met twee
melkbussen ook aan haken, wat
dacht u laverend door het ver
keer en elke dag opnieuw vallen
de doden bij bosjes.
GROF EGOÏSME.
Maar alles kan en alles mag.
Er worden tientallen deskundigen
uitgenodigd en naar het buiten
land gestuurd om het verkeerspro
bleem op te lossen, maar het bui
tenland heeft geen bromfietsen en
het verkeersprobleem in Nederland
is enig in zijn soort, niet omdat
we met zovelen bij de weg zijn,
maar omdat iedereen brutaal is en
denkt, dat HIJ de koning van de
weg is.
Er is hier in Nederland ik
durf het iedereen in zijn gezicht
te zeggen vrijwel geen mens
die ooit aan een 'ander denkt op
de weg. Een wandelaar geeft
een fietser de schuld, een fiet
ser schuift het af op de brom
mers en de motorfietsers. Een
automobilist zou elke brommer
en motor en scooterrijder wel
willen vermoorden. Maar er is
maar één oplossing en dat is
een harde: méér doden.
Er moeten nog honderden en
honderden slachtoffers vallen
voor onze ogen opengaan. Ons
eigen ikje, ons idee van „mij
kan niks gebeuren", ons inge
boren egoïsme op de weg. Dat
is de oorzaak van alle ellende.
Beter voorkómen, dan vóórkomen,
kan men allerwege lezen in de
kranten, waar een zwart-gebrilde
rechter wijst op de noodzakelijk
heid van veilig verkeer. En veilig
verkeer is op de eerste plaats ver
keer zonder sterke drank. Dat be
tekent, dat men, als men eens een
borreltje op heeft of een paar glazen
bier, zijn fiets, brommer, scooter
of zijn auto moet laten staan en
op andere wijze probeert thuis te
komen. Doet men dat niet en treft
men de politie, die hierop streng
let, dan is het vóórkomen geblazen
en mag men de vele, vele trappen
van ons gemeentehuis bestijgen om
daar loon naar werken te krijgen.
Ditmaal van weer een andere Offi
cier van Justitie, die al even erg
gebeten is op dit soort zondaars als
zijn andere collega's.
Maar ook Vrouwe Justitia kent
haar dwaasheden. Als men mensen
uit Susteren hier laat komen voor
dergelijke feiten, dan is dit dwaas.
Het was immers veel gemakkelijker
en voor de verdachte en voor de
rechters deze man in Roermond te
oordelen. Neen, hij moest in Ven
ray zijn 30 gld. boete gaan halen.
Even dwaas is het ook om iemand
die voor de eerste maal zich aan
een dergelijk feit bezondigd, direct
door het consultatiebureau voor al
coholisme in Limburg te laten onder
zoeken.
De man krijgt dan een stel hele
hoge ambtenaren op bezoek en er
wordt een rapport van gemaakt
van minstens 6 pagina's en het
eind van het lied is, dat hij zijn
dertig guldentjes neer mag dokken,
net als de voorgangers, die met dit
instituut niets te maken hadden.
En terecht. Iets anders is, als het
gewoontezondaren gaan worden, dan
zal een rapport van een dergelijk
bureau verhelderend kunnen werken
Wat er van zij, onze Susterennaar
kreeg zijn f 30 boete.
J. uit Helden was 60 jaren lang
een vlekkeloos staatsburger ge
weest, begon nadien Oude Vlek,
Bols etc. meer te prefereren en
kwam daardoor met Hermandad in
aanraking. Zo was hij nu voor de
tweede maal dronken op een fiets
gesnapt en dat kostte hem f 50 en
14 dagen voorw.
v. D. uit Venlo kwam er genadiger
af. De Officier hield rekening met
zijn jeugd en het feit, dat hij als
musicus in een bandje wel eens een
glas bier moest drinken, zonder dat
hij er zin in had. Maar hij zal in de
toekomst toch op moeten passen.
v. R. uit Venlo kreeg ondanks
protesten toch f 40. Hij bleek voor
ditzelfde feit al bij de kantonrech
ter veroordeeld te zijn voor f 15,
zoals hij zei, maar toen opgebeld
werd naar Roermond, bleek het,
dat die f 25 de beloning was voor
het burengerucht, dat hij veroor
zaakt had.
M. uit Venlo was een oude be
kende en mocht daarom 14 dagen
op vakantie komen in Roermond.
En zo kwamen er nog hele rissen
met het gevolg, dat het grootste
gedeelte van de Venlose politie
macht hier in de getuigenbank zat.
Geen wonder, dat er in Venlo
niet méér café's bij mogen komen.
(Vervolg zie achterpagina)