APPELS Textielhandel
De beelden nit ïenrays Grote kerk
Voor de school
Winter-programma
KAB.
Meisjes,!
Ingezonden.
r
fa. v. d. Munckhof
foorkom financiële
moeilijkheden bij overlijden
"VIKING" "1
de
10.95
Elke Maandag biggen-, t.b.c.-vrij vee-
en kramerij en-markt.
S. DAME\, Vredestraat 11 Venlo
(Van een bijzondere medewerker).
Zoals bekend geacht mag worden,
verkeren velen nog in de mening,
dat de beeldenschat van Venrays
Grote kerk feitelijk thuis hoort in
Deurne. Een mening, die wij ook
weer hoorden verkondigen toen we
voor veertien dagen een artikel
schreven over de restauratie aan
deze beelden, door de beeldhouwer
P. v. Dongen. Van Deumese zijde
ontvingen we hierover o.m. enkele
brieven. Die mening is dan gegrond
vest o.a. op het boek van de be
kende historicus H. N. Ouwerling,
die in zijn Geschiedenis der dorpen
en Heerlijkheden Deurne, Liessel
en Vlierden, over deze beelden als
volgt schrijft:
„Karren met beelden zijn er over
de Peel naar Venray getrokken,
waar men de kerkschatten in be
waring gaf, zonder afgif tevan bewijs,
helaas, gelijk men dit gewoon was.
Ze zijn nooit meer teruggekomen
en sieren thans de schone parochie
kerk van Venray. Deze bezit een
beeldenschat binnen haar muren,
die iedere middeleeuwse kathedraal
haar gerust benijden mag" (blz. 348)
Hij zegt dit dan na een beschrij
ving van de geschiedenis der Deur-
nese parochiekerk, die rond 1640 de
volgende beelden kende:
de 12 apostelen, O.L.Vrouw, St.
Willibrordus, St Rochus, St Anto-
nius, St Anna en enige schilderijen.
Bij de vrede van Munster in 1648
werd Deurne met Brabant Genera
liteitsland, wat o.a. inhield, dat de
gereformeerden de Deurnese kerk
naasten en het gebouw door de
katholieken ontruimd moest worden.
We hebben toen op het Venrayse
dat Gelders bleef, onder de ko
ning van Pruisen de bouw ge
kregen van de noodkerk nabij de
Crayenhut, waar toen de Deurnese
katholieken hun godsdienstplichten
konden vervullen. Daar hadden de
Hollanders wel het land aan, maar
ze durfden van de andere kant niets
tegen de Pruisische koning te doen,
zodat deze noodkerk een betrek
kelijk veilig tehuis werd voor de
Deurnese mensen.
Bij die overdracht van de Deurnese
kerk aan de gereformeerden zouden
dus de beelden uit de kerk zijn ge
haald en naar Venray zijn gebracht,
volgens Ouwerling. Een verhaal, dat
eens te meer de aandacht kreeg,
toen de schrijver Roothaert, in zijn
boek, de geschiedenis van de dappere
pastoor Jacobs uit die dagen in
romanvorm deed herleven.
Zo hebben we dan sinds die pu
blicatie van Ouwerling, feitelijk het
predikaat „beeldenrover" opgeplakt
gekregen en menig Deurnenaar ziet
ons daarom misschien wat scheef
Er klopt iets niet...
We hebben alle respect voor het
grote werk van Ouwerling als ge
schiedschrijver van onze nabuur
plaatsen in het Brabantse en zijn
jaloers, dat in Venray een dergelijk
iemand nog immer niet gevonden
We hebben H. J. Maas verschil
lende malen in zijn levensbeschrij
ving horen zeggen, dat Ouwerling
zeer nauwgezet zijn aantekeningen
maakte, zijn gegevens controleerde
en zeer zorgvuldig zijn bronnen koos.
Dat valt zelfs een onervaren lezer
bij deze grootse geschiedschrijving
direct op.
Maar juist op het punt van deze
„beeldenroof" beperkt hij zich tot
het bovenaangehaalde citaat. Niets
meer en niets minder.
„Karren met beelden zijn over de
Peel naar Venray getrokken", zo
schrijft hij, maar nergens vindt men
enige verwijzing, op grond waarvan
hij deze stelling neerschreef.
Dit is des te eigenaardiger, omdat
die bronnen er beslist geweest
moeten zijn, indien het zo gegaan
is, zoals Ouwerling zich het heeft
voorgesteld. Want in deze zelfde
geschiedenis geeft hij aan, dat de
ontruiming van de parochiekerk van
Deurne op last van de gereformeer
den, heel rustig, zonder enig in
cident gebeurd is, in vreedzame
samenwerking van burgerlijk be
stuur, pastoor en dominee.
Het is niets overhaast gegaan,
maar kalm en degelijk.
Dan ligt het toch voor de hand,
dat minstens de pastoor ofwel het
burgerlijk bestuur, ofwel beide een
lijst opgemaakt zouden hebben van
de uit de kerk vervoerde goederen,
met de notitie er bij: ondergebracht
daar en daar. Het waren immers
voorwerpen van financiële en reli
gieuze aard, die de parochie eerlang
hoopte terug te zien. Geen spoor
echter van enig document dienaan
gaande in Ouwerlings boek.
Waar zijn trouwens dan de schil
derijen gebleven, die hij hierboven
ook noemt. Daar zegt hij verder
niets over. Wel schrijft hij, dat de
gereformeerden van het meubilair
alleen enkele banken, de preekstoel,
het oksaal met het orgel voor zich
gehouden hebben. Dan rijst alweer
een andere vraag: waar zijn dan
de altaren gebleven
Een en ander wordt nog be
nadrukt door het feit, dat Ouwer
ling wel de kosten genoteerd heeft
van het ontruimen der kerk. Op
blz. 349 geeft hij te lezen, dat aan
een zekere Nooyen 13 gld. was
betaald wegens vertering van per-
onen, die bij de ontruiming ge
lui pan hadden.
Aan Bogaers kreeg voor 2 dagen
hulp 16 stuivers. Een timmerman
en diens zoon 4 gld. en 6 st. Aan
arbeiders met karren en paarden
voor het wegbrengen van beelden
en „tafferelen" 6 patakons (venster
kolommen Aan schoonmakers
der kerk 12 stuivers. Aan een Hel-
mondse schrijnwerker voor het
uitnemen der „tafferelen" en beel
den 3 gld. en 3 stuivers en dan
tenslotte nogmaals voor verteer
36 stuivers.
De beelden werden dus vervoerd.
Maar nergens staat in de oude
stukken waarheen, terwijl iedere
andere bijzonderheid, die hierop
licht zou kunnen werpen, eveneens
ontbreekt.
Is Ouwerling hier nu bewust
onjuist geweest We geloven het
niet. Het manuscript was niet af,
toen Ouwerling in 1932 stierf. Het
is in onvoltooide vorm uitgegeven
in 1933. Wellicht dat bij langer
leven deze tekst gewijzigd zou zijn.
Kennelijk heeft Ouwerling, die zich
meermalen enthousiast heeft uit
gelaten over de Venrayse beelden
schat, die hij dikwijls te Venray
heeft bewonderd, onbewust mede
door de noodkerk op de Crayen
hut het wegbrengen der beelden
geassocieerd met die van Venray,
waar hij immers dezelfde beelden
aantrof, tot het Marianum toe, dat
ook een in de Deurnese kerk moet
hebben gehangen.
Andere argumenten
Trouwens tegen de bewering van
Ouwerling strijden andere argu
menten. Op de eerste plaats is bij
ons weten nooit of te nimmer door
het kerkbestuur van Deurne ge
vraagd om beelden terug te mogen
hebben. En waarom bracht men
wel de beelden naar Venray, maar
niet de altaren en niet de schilde
rijen waarom blijkt uit het kerk
archief van Venray dan niets van
deze „in bewaring geving" Zeker
tot heden is uit dit archief nooit
iets gepubliceerd, maar een derge
lijk feit zou toch zeker bekend zijn
gemaakt.
Ten tweede rijst dan de vraag,
of er in de Venrayse kerk dan
practisch geen beelden gestaan
hebben Ondanks onbekendheid
met het kerk-archief kan men toch
niet aannemen, dat onze voorvade
ren, die zoals de legende verhaalt
zulke grote opofferingen hebben
getroost om deze majestieuze kerk
te bouwen in de vijftiende eeuw,
diezelfde kerk kaal en leeg zonder
beelden hebben laten staan. Daar
pleit alles tegen. In de tijd van de
gilden, toen practisch ieder ambacht
zijn eigen altaar had in deze kerk,
hebben er zeker beelden gestaan
van de verschillende gilde-heiligen.
Dan spreken we niet eens over de
heiligenverering, die in die tijd
zeer groot was. Immers de bijzon
dere hulp van de heiligen werd in
die tijd veel meer dan in oiize
dagen afgesmeekt bij ziekten en
tegenslagen en beelden van die
heiligen zullen in deze tempel zeker
aanwezig zijn geweest. Waar zijn
die dan allemaal gebleven Niets
en niemand zegt er iets over.
Ten derde en dit vinden we voor
ons een der krachtigste tegen
argumenten is er een markant
verschil tussen de beelden uit het
Brabantse en die van Limburg uit
die tijd. Zo vertonen de Venrayse
heiligenbeelden evenals die van
Horst e.a. de kenmerken van oude
Gelderse, Nederrijnse en Zuidduitse
kerkelijke kunst. De beelden uit de
Brabantse kerken verwijzen voor
het meerendeel naar 's Hertogen
bosch en Zuid-Nederland (België)
En daar tussen zijn markante stijl
verschillen in aan te geven. Die
van Venray komen uit het Gelderse
en Duitsland, terwijl de Deurnese
beelden met zeer grote waarschijn
lijkheid van het Zuid-Nederlandse
type zullen zijn geweest.
Conclusie
Op de vraag dus of de beelden
uit de Venrayse kerk afkomstig
zullen zijn uit de parochiekerk van
Deurne, die ze aan Venray in be
waring zou hebben gegeven, is met
wiskundige zekerheid geen absoluut
bevestigend en geen absoluut ont
kennend antwoord te geven. Daar
voor ontbreken teveel gegevens,
ook uit het Venrayse kerkarchief.
Maar alle argumenten strijden tegen
Ouwerlings bewering en men kan
en mag met zekerheid aannemen,
dat de beelden van Venrays Grote
Kerk nooit in de kerk van Deurne
hebben gestaan. Hoe spijtig dat
misschien voor Deurne dan ook is...
Geachte redaktie.
Onder de titel „Land en Tuinbouw"
komt in uw weekblad zeer vaak
voor de landbouwers een nuttig
en leerzaam artikel voor.
Het komt ons echter voor dat
deze artikelen niet steeds bedoeld
zijn als objektieve voorlichting,
maar dat er ook een flinke brok
reklame voor bepaalde artikelen
mee wordt beoogd. Het is ons nl.
al enkele keren opgevallen dat voor
bestrijding of bemesting bepaalde
produkten met name worden ge
noemd.
Of dit laatste nu voor de land
bouwers altijd het beste en voordelig
ste is menen wij ten zeerste te mogen
betwijfelen.
Als wij uitgaan van uw artikel
uit Peel en Maas d.d. 28 juli jl.
waarin U noemt de Winterwijkse
Dolomiet waardoor men kalk en
magnesium in de grond brengt en
dat dit voor de gewassen beide on
misbare elementen zijn dan kunnen
wij dat niet ontkennen. Wel ech
ter is het zeer goed mogelijk voor
ons om aan te tonen dat er kalk
is welke in prijs voor de landbou
wers veel gunstiger is.
Het is nl. zo dat het persentage
zuurbindende bestanddelen de wer
king, de waarde en dus de prijs
van een kalkmeststof bepaald.
De in uw artikel genoemde kalk
bevat nu 40 procent zuurbindende
bestanddelen en 4 procent magne
sium.
Stellen we nu hiertegenover de
koolzure magnesiumkalk „Dolo-
kal" welke 54 procentzuurbindende
bestanddelen bevat en eveneens 4
procent magnesium, terwijl de prijs
van dit produkt per 100 kg. zeker
niet hoger is, dan is het voor een
ieder toch gemakkelijk uit te tellen
dat de in uw artikel bedoelde kalk
ongeveer in vergelijking met de
door ons genoemde 25 procent te
duur is wat op een prijs van bv.
fl. 4.per 100 kg. fi. 1.teveel is
of te wel ongeveer 50 cent per
zakje kalk.
Wij hopen, geachte redaktie dat
door dit bericht de landbouwers
juister en voordeliger zijn ingelicht
en dat hun dit zeer zeker finanti-
ële voordelen moge brengen.
U dankende voor de plaatsruimte,
A. FLEURKENS
voorz. kring Venray vd.
ver. van zaakvoerders.
WERKHEMBEN
Het winter-programma van de
K.A.B. mag er zijn. Dat is afgelo
pen jaar bewezen, toen de tien
avonden ruimschoots waren uitver
kocht en de bezoekers en deelne
mers op allerlei terrein deskundige
voorlichting kregen en behoorlijke
ontspanning vonden.
Het programma voor het eerste
deel van het nieuwe seizoen ziet
er ook weer aantrekkelijk uit.
Geopend wordt op zaterdag 29
september, met een Venrayse de
butanten-avond, het grote succes
van het vorig jaar.
Op deze avond kunnen de Ven
rayse kleinkunst-amateurs hun
kunnen tonen en is de belangstel
ling daarvoor zo groot als vorig
jaar, toen werkelijk aardige dingen
naar voren kwamen, dan zal deze
eerste avond een goed succes heb
ben.
Op dinsdag 16 october komt de
bekende Roermondenaar drs. Jo
Hansen, hier spreken over de Lim
burgse humor. Deze Limburger,
die zich met voorliefde geworpen
heeft op de studie der Limburgse
dialecten, zal over dit onderwerp
het nodige kunnen vertellen.
3 en 4 november zijn gereser
veerd voor de toneelclub der Ven
rayse afdeling en gewoontegetrouw
zullen .de toneelmensen niet over
belangstelling behoeven te klagen.
Dinsdag 20 november komt Toon
Kortooms, de bekende Brabantse
schrijver, dan spreken over de Bra
bantse humor en een vergelijking
tussen zijn inleiding en die van
drs. Hansen zal interessante ver
gelijkingspunten opleveren.
Op 4 december is de St. Nico-
laas-avond voor de K.A.B.-ers zelf,
dus niet voor hun kinderen. Die
krijgen een aparte middag, waar
over t.z.t. nog nadere mededelingen
zullen volgen.
18 december is dan de Kerstavond
die in de loop der jaren een goede
naam bij alle bezoekers gekregen
heeft.
Deze zes avonden zijn te bezoe
ken tegen betaling van een abon
nementsprijs a f 2.50, een prijs,
waartegen wel niemand bezwaar
kan hebben en die dan recht geeft
tot het bijwonen van elke avond.
Geen aparte prijzen dus meer per
avond, maar alles ondergebracht
op één kaart.
Men gelieve die zo spoedig mo
gelijk af te halen in café Sanders.
Is de zaal vol al die avonden
worden gehouden in zaal Wilhel-
mina dan is het te laat.
Dus onze K.A.B.-ers zullen er
goed aan doen, niet te lang te
wachten met het kopen van hun
abonnementskaart
Siebengewald nam de nieuwe
kerk in gebruik
Nadat het door pastoor Assel-
bergs gebouwde noodgebouw bijna
tien jaren dienst heeft gedaan als
godshuis, was het zaterdag voor de
parochie Siebengewald een histo
rische datum, want op die dag
werd de prachtige nieuwe monu
mentale kerk in gebruik genomen.
Uitbreiding autobusdiensten
Gennep-Eindhoven
Met ingang van de nieuwe dienst
regeling, namelijk maandag 30 sept.
a.s., zal de dienst tussen Gennep
en Eindhoven met vier verbindin
gen worden uitgebreid. De auto-
Dussen, die deze nieuwe dienst
rijden, zullen echter een andere
route tussen de beide begin- en
eindplaatsen volgen. Deze route is
als volgt: Gennep, Oeffeit, Beugen
dorp, Rijkevoort, Landhorst, Ven
horst, Boekei, Gemert, Beek en
Donk, Lieshout, Gerwen, Nuenen,
Eindhoven. Op de terugtocht zullen
dezelfde plaatsen worden aange
daan.
Bij aankomst en vertrek van de
bussen wordt rekening gehouden
met de aansluitingen in de ver
schillende richtingen. Te Gemert
is aansluiting op de B.B.A.
BEL OP BIJ BRAND
No. 392
De besle vakkleding
die in Nederland
A wordt gemaakt
Alleenverkoop te Venray door
naast Raadhuis Hofstraat Tel. 473 PALTHE agentuur
Manchester Jackets, Klettervesten, Pantalons, Heren- en
Jongens Plusfours, Jongensbroeken.
Dames- heren- halfwas- en kinder-Overalls, Amerikaanse
Overalls, lange en korte Stofjassen, Kantoorjasssn, Ruit
en Werkhemden, Weekenders, Casimir blauwe en Bak
kersbroeken.
P.K. P.K. P.K. P.K. P.K.
P.K. P.K. P.K.
Vis is smakelijk,licht verteerbaar en
rijk aan de eiwitten die Uw lichaam
juist nu nodig heeft. Eet ten minste
twee maal per week vis. Uw gezin
vaart er wel bij!
Brengt afwisselend deze soorten op
tafel
kabeljauw, schelvis, schol,
verse makreel, wijting,
diepvriesvis.
EOL'I Voor gratis folder met zeer^
aantrekkelijke visrecepten.
Aangeboden door &S5 Bedrijfschap voor
Visserij producten.
oü
Naam-
Adres:
Plaats: 4
Zend deze bon in open enveloppe (waarop
2 as postzegel) aan: Voorlichtingsbureau
voor de-Voeding, Afd. Vis, IJmuiden.
Schriften
32 blz. zwaar pap. 15ctp. 12 1.50
80 blz. 40ctp. 10 3.50
Dictaats zwaar papier
80 blz. 40 ct per 10 3.50
80 blz. gespir. 50 ct
160 blz. 90 ct
Ruitjescahiers
32 blz. 15 ct per 11 1.50
Boekhoud-cahiers
Grootboek-journaal e.a. soorten 30
Gecart. cahiers
80 blz. 0.95 120 blz. 1.30
Breedfolio's
80 blz. slappe kaft 0.75
100 blz. gebonden 1.85
Schoolartikelen
Kladblocs 35 ct
Huiswerkboekjes 25 ct
Potloden 15 ct per 12 1.50
Bloes kwarto 100 vel 1.15
Slijpers vanaf 0.20
Kleurpotloden alle maten en soort
Schoolétuis
Stifthouders vanaf 1.25
Schoolgummi 12
Driehoeken
Gradenbogen
Schoolvulpennen
heelt alles
voor de school
Sluit nu een
af. Gunstige voorwaarden. Lage
premie's.
Agentschap:
i ^eyiafcrtUüftdeïH. IQ oumans
Telef. 592
s onverwoestbare 13
RH,-
[O Een stoere schoolschoen - bruin
Kjl lederen bovenwerk lederen
binnenzool met onverbre-
jggj kelijk aan het
gg bovenwerk ge-
gm vulcaniseerde
■Hg loopzooi.
VIKING "03"
27-30 10.95
m. 31-34 11.95
m. 35-38 13.95
GROTE STRAAT VENRAY
bij moeilijk
heden, ofwel
voor raad en
inlichtingen is de R.K. Vereniging
tot bescherming van Meisjes:
Mevr. W. v.d. Munckhof-S angers
Grote Straat 28, Tel. 581;
Mevr. M. v.d. Hombergh-Bot,
Oostsingel 6, Tel. 393;
Mevr. A. Pijls-Drenth,
Grote Straat 14;
Mej. T. Coenen, Patersstraat 30,
Tel. 588; Mej. T. Paping, Paters
straat 30; Mej. M. Pijls, Grote str.
14a, Tel. 673; Mevr. Baronesse de
Weichs de Wenne, Geijsteren, Tel.
250; Mevr. vd. Haar, Blitterswijck
D 67, Tel. 263.
Vanaf I 10.- per maand
wordt aan huis geleverd
mantelcostuums, herencostuums,
kinderkleding, wintermantels, loden
jassen, gabardine en regenkleding,
baby-uitzetten, wollen dekens, wo
ningtextiel, leren jassen, stalen
meubels, bankstellen, enz. tegen
scherp concurrerende prijzen,
Inllichtingen bij Verkoopkantoor
Telefoon 2227