Een nieuwe wereld
op de zeebodem
Voorlichting voor VEILIG VERKEER
minuten dat gewerkt moet worden
om de prijs van een liter melk te
verdienen.
Om een vergelijkbare waarde van
de arbeid in de verschillende perio
den te krijgen, zijn de gemiddelde
lonen genomen van mannelijke ge
schoolde arbeiders in 1939 en in
1955. Hierbij is uitgegaan van de
loonindex, waarin dus niet de bij
komstige verbeteringen in de maat
schappelijke positie van de arbeiders
zijn opgenomen, zoals kinderbijslag
en andere sociale maatregelen.
Daarnaast zijn gesteld de melk
prijzen in de grote steden van het
westen, eveneens uit 1939 en 1955.
De vergelijking kwam er toen
als volgt uit te zien:
De straatprijs van een liter volle
melk bedroeg in 1939 in het westen
van het land gemiddeld-13 cent. In
1955 varieerden de prijzen in deze
zelfde plaatsen van 28 tot 30 cent,
zodat het gemiddelde 29 cent be
droeg per liter losse gestandaardi
seerde melk. Het gemiddelde loon
van de mannelijke geschoolde
arbeiders bedroeg in 1939 53 cent
per uur, zodat een bedrag van 13
cent gelijk stond met 14.7 arbeids-
minuten. In 1955 was het loon
gestegen tot 1.69 cent, hetgeen
correspondeert met een waarde van
10.2 arbeidsminuten voor de beta
ling van een liter consumptiemelk.
Hieruit volgt, dat de verbruiker
de consumptiemelk thans belang
rijk goedkoper krijgt dan vóór de
oorlog. Dit is mede het gevolg van
het feit, dat nog steeds door de
regering een subsidie ten behoeve
van de verbruiker op de melk wordt
gegeven. Dank zij deze subsidie kan
de melk beneden kostprijs worden
verstrekt.
Op het ogenblik is hiermee een
bedrag gemoeid van 3.3 cent per
liter voor het gehele land, terwijl
daar voor het westen nog 0.75 ct.
bijkomt. Afgerond kunnen wij zeg
gen, dat de verbruikers in het
westelijk consumptiemelk gebied
op elke liter melk van de regering
vier cent cadeau krijgen.
Wanneer deze subsidie zou ver
vallen en wanneer bovendien het
vetgehalte in overeenstemming
werd gebracht met dat van voor
de oorlog, zou dit een prijsstijging
veroorzaken die overeenkomt met
de waarde van 2.2 arbeidsminuten.
Zou de verbruiker dus ongesubsi
dieerde melk krijgen, die bovendien
in vetgehalte meer nabij die van
volle melk zou komen, dan zou de
prijs daarvan stijgen tot 12.4 arbeids
minuten, wat altijd nog 2.5 arbeids-
minuut minder is dan vóór 1940.
Men kwam dus tot deze wel zeer
interessante ontdekking, dat de
melk in de magere crisisjaren
beter werd betaald dan thans in
een periode van ongekende wel
vaart.
Hiermee is een afdoend antwoord
gegeven op de opmerking dat de
melk zo duur zou zijn. Integendeel,
melk is goedkoop en men kan zich
zonder twijfel een ruimer melk
gebruik veroorloven, gezien de
algemene stijging van de welvaart.
Marcinelle beleefde vijf
mijnrampen in 111 jaar
Men komt er licht toe in onze
dagen, nu de verschrikkelijke mijn
ramp van Marcinelle op ieders lip
pen ligt, te gaan bladeren in het
geschiedboek van de mijnbouw in
de Borinage. Een geschiedenis, ge
schreven met het bloed van vele
honderden, zo geen duizenden, mijn
werkers, die hier hun leven lieten.
Zij betaalden met hun leven en
hun gezondheid de steenkool, ge
wonnen volgens het systeem van
het vreselijkst denkbare, liberale
kapitalisme, zoals men het ten
onzent gelukkig niet meer vindt.
In de Borinage, evenals in het
Luikse, wordt de steenkool maar al
te vaak gewonnen volgens een jaag-
systeem, waarbij het met veilig
heidsmaatregelen niet zo nauw
wordt genomen en waarbij de in
stallaties zo goedkoop mogelijk wor
den gehouden.
In de loop van onze eeuw kende
de Borinage de volgende rampen:
24 april 1901: de Grand-Buisson te
Wasmes 19 doden; 19 januari 1908:
de Couchant de Flénu nr. 5, 18
doden; 1921: de „Midi de mons" te
Chiply 21 doden; 15 april 1927: de
„Estinnes-au-Val" 26 doden; 1929:
de „Lambréchies" te Paturages 6
doden; 3 april 1930: de „Longterne
Fernand" te Elouges 20 doden; 15
en 17 mei 1934: de „Lambréchies"
te Paturages 73 doden; 1 oktober
1936: de „Grand Trait" te La Bou-
vere 36 doden; 21 september 1938:
de „Lambert" te Hensies-Pom-
meroeuil 5 doden.
Na de oorlog werd de officiële
lijst weer voortgezet: 13 januari
1953: de „Escoffiaux" te Wasmes
20 doden; 26 september 1953: de
mijn te Baudour 12 doden; 14 mei
1954: de „Rieudu-coeur" te Quereg-
non 7 doden.
Vijftigduizend bezoekers
In de vroege morgenuren van de
15e augustus boekte Nederlands
Nationaal Oorlogsmuseum te Over-
loon de 50.000ste bezoeker van dit
seizoen.
Het bijna volledige bestuur der
Stichting was aanwezig om deze
voor Overloon zo blijde gebeurtenis
bij te wonen.
Daar dit getal ondanks het slech
te weer veel eerder bereikt werd
dan dit de laatste jaren 't geval is
geweest, hoopt 't bestuur, dit seizoen
ook nog de 100.000ste bezoeker te
mogen noteren.
Tevens mochten wij vernemen,
dat er plannen bestaan voor de
aanleg van een hertenkamp, zodat
men in de toekomst ook de jeugdige
bezoekers aangenaam zal kunnen
bezig houden.
BEL OP BIJ BRAND
No. 392
Deze lijn geeft aan, hoe het snel
verkeer de bocht naar links moet
nemen. Dit z.g. voorsorteren be
vordert een vlot verkeer en voor
komt opstoppingen.*- Een achterop
komer moet in dit geval rechts
passeren, 't Is voor de automobilist,
die hier linksaf gaat, natuurlijk
wel zaak, zijn voornemen tijdig
kenbaar te maken. De achterop-
komer moet er zeker van zijn, dat
hij inderdaad aan de rechterkant
veilig kan passeren.
Waar eens de golven klotsten, wuift het
graan en verrijzen steden.
Wie van het Kampereiland komend bij Ramspol de brug over
rijdt en de Noordoostpolder binnen gaat, zal niet aan de indruk
kunnen ontkomen, dat hij een geheel nieuwe wereld betreedt.
Achter ons de oude wereld met de poorten van de historische
vestingstad Kampen, de oude dijken met hun kronkelwegen,
vóór ons een onafzienbaar uitgestrekt land, correct in kavels
verdeeld met hier en daar splinternieuwe boerderijen, landbouw-
schuren en arbeiderswoningen. Dwars door dit land een moderne
strakke, kaarsrechte autoweg, die aan de horizon verdwijnt.
Een imposante aanblik die door de plotselinge overgang van
oud in nieuw een onuitwisbare indruk maakt.
„Over enkele tientallen jaren zal Nederland vijf van die polders
bezitten, de Wieringermeerpolder, de Noordoostpolder, oostelijk
Flevoland, zuidelijk Flevoland en de Markerwaard, allen gelegen
rond het IJsselmeer en met een gezamenlijke oppervlakte van
niet minder dan 225.000 hectaren vruchtbare grond, dan zal
Nederland met 10 pet. van zijn bebouwbare oppervlakte zijn
verrijkt", vertelt onze leidsman, Een enorme aanwinst, veroverd
op onze erfvijand, de zee.
Al rijdende door het nieuwe land,
wordt het ons duidelijk wat voor
een gigantisch werk hier vverd
verricht.
Wij zagen reeds eerder het
sluiten van de dijk rondom ooste
lijk Flevoland, de volgende polder
die zal worden drooggemalen.
Langzaam verrees meter na meter
de zware dijk uit het water, terwijl
een vloot van schepen en grijpers
ijverig in de weer was. Zo wordt
het te veroveren gebied afgebakend.
Eens golfde ook binnen de dijken
van de Noordoostpolder het water
en nu wuiven er de halmen en
verrijzen de steden en dorpen, een
nieuwe wereld op de bodem van de
zee.
Behalve voor de landarbeiders,
die bij de boerderijen wonen, zijn
er ook woningen voor de overige
landarbeiders en voor de zoge
naamde verzorgende bevolking.
Hiervoor is een aantal woonkernen
gesticht.
Volgens systeem
Op grond van sociografische
studies zijn een centraal gelegen
stadje (Emmeloord) en 10 dorpen
geprojecteerd, die er in een kring
omheen liggen. Bij de plaatsbepaling
der dorpen is onder meer rekening
gehouden met de nabijheid van
belangrijke kruispunten van wegen,
de aanwezigheid van een scheep-
vaartkanaal, de afstand welke de
arbeiders moeten afleggen naar de
bedrijven waar zij werken, met de
weg die de kinderen naar school
moeten afleggen en de afstanden
tussen de dorpen onderling en die
naar Emmeloord.
Het verschil in functie tussen
Emmeloord en de dorpen komt in
de bebouwing duidelijk tot uitdruk
king. In de dorpen vindt men
hoofdzakelijk arbeiderswoningen,
gebouwd volgens het modernste
type, waarbij met allerlei factoren
en wensen rekening werd gehouden,
licht en luchtig, enkele winkels, een
smederij, een café, lagere scholen
en kerken; in Emmeloord vindt
men daarentegen een winkelstand
hoofdzakelijk geconcentreerd in één
grote winkelstraat, voorts grote
zaken, kantoren, handelsmaatschap
pijen en aannemingsbedrijven, bank
gebouwen en industrieën, hotel
café-restaurants, beursgebouw en
een schouwburg-concertzaal, waar
op menige stad jaloers zou zijn.
Aangezien alles van de laatste
tien jaren stamt, is het modern en
nieuw, vandaar dat dit land met
zijn wooncentra zo opmerkelijk is.
Nergens iets ouds, alles modern en
volgens de nieuwste principes ge
bouwd en ingericht. Zo wordt het
ook in de nieuwe polders.
Waar de tijd bleef stilstaan
Het voormalige eiland Schokland
is in de polder opgenomen en
ondervindt tegenwoordig veel be
langstelling van toeristen.
Het is ook merkwaardig, rijdend
door het vlakke land, plotseling in
de verte een verhoging te ontdek
ken, die meters boven de omgeving
uitsteekt en die beplant is met
machtige oude bomen, wier lover
zich als een beschermend dak over
de verhevenheid uitstrekt.
Naderbij komend ziet men de
palen van de oude beschoeiing van
het eiland, daar waar eens de
vluchthaven was.
Daarbij vinden we het oude her
vormde kerkje van Schokland,
waarin thans een verzameling bo
demvondsten uit de voormalige
Zuiderzee bijeen is gebracht. Hier
heeft de tijd stilgestaan.
Men heeft een unieke collectie
bijeen kunnen brengen, dank zij 't
feit, dat op de droogvallende zee
bodem verschillende vondsten zijn
gedaan, terwijl bovendien bij het
zogenaamde diepploegen, waarbij
diepe onderlagen naar boven wer
den gebracht, verschillende interes
sante zaken aan het licht kwamen.
Mammoeten en neushoorns.
Zo vindt men in dit bescheiden
museum, ondergebracht in een pas
sende omgeving, overblijfselen uit
zeer oude tijden, van fossielen uit
de Ris-ijstijd en resten van prehis
torische dieren als de mammoet,
wolharige neushoorn, reuzenhert,
bison, wild rund, eland, edelhert,
rendier en wild paard.
Voorts werktuigen van mensen
uit de steentijd, zoals stenen bijlen,
messen en schrapers, die gebruikt
werden toen deze lieden dit gebied,
dat toen nog niet door de zee was
veroverd, bewoonden.
Verder romeins-, merovingisch,
frankisch en karolingisch aarde
werk.
Omtrent het jaar duizend werd
dit gebied intensief bewoond. Men
kent oude namen van nederzettin
gen uit die tijd, zoals Gawijzend,
Espelo, Vene, Kuinre en Emelwerth
waarvan sommige nu gebruikt
werden voor de benaming van de
nieuwe dorpen in de polder, zoals
Nagele, Esp enz.
Langzaam werd dit gebied door
de zee veroverd en de vondsten uit
later tijd werden derhalve gevormd
door wrakken van schepen, die in
die tijd in de Zuiderzee zijn ver
gaan.
Tot nog toe vond men in de
polder niet minder dan ruim 150
wrakken van diverse data.
Zeldzame zaken, o.a. huisraad,
aardewerk, wapenen, kleding, in
houd van schepen, munten, kortom
van allerlei uit verschillende tijd
perken werden op die manier aan
de collectie van het kleine museum
toegevoegd.
Proefnemingen voor
de toekomst.
In het bosgebied van Kraggen-
burg ligt het waterloopkundig la
boratorium. Op een uitgestrekt
terrein heeft men daar op verklein
de schaal enkele Nederlandse ri
vieren, kustgebieden, havenwerken
en dergelijke aangelegd.
Ingenieurs en andere deskundi
gen experimenteren hier en kun
nen uit de bevindingen opmaken,
hoe men wel of niet moet handelen
bij voorgenomen wijzigingen aan
deze waterwerken.
Zo doet men reeds geruime tijd
proefnemingen met een deel van
de Rijn, dat men voornemens is te
kanaliseren. De resultaten in het
model opgedaan, leerden de onder
zoekers reeds, wat niet gedaan
moest worden en welke gevolgen
dit gehad zou hebben. Zo komt
men na verloop van tijd tot de
beste oplossing, zonder dat er ton
nen gelds verloren zouden gaan,
wanneer men op goed geluk dit
deel van de Rijn gekanaliseerd zou
hebben.
Bij Kraggenburg ligt ook op ver
kleinde schaal een deel van het
kustgebied van Nigeria in Afrika,
waar men onderzocht heeft hoe
het verliep met de verzanding van
een haven en waar men proeven
nam om dit in de toekomst te
voorkomen. Dit waterloopkundig
laboratorium is uniek in Europa,
vandaar dat men er ook wel buiten
landse opdrachten uitvoert, doch
voornamelijk komen de nederlandse
problemen aan de orde.
Trouwens, eigenlijk is de gehele
polder één experiment. Men heeft
de nodige ervaringen opgedaan en
zal hier in de toekomst een dank
baar gebruik van maken, wanneer
de volgende polders zover zijn.
De Noordoostpolder en de Zui
derzeewerken in het algemeen zijn
een bewijs en een demonstratie
voor de wereld van wat nederlands
technisch vernuft en arbeidsver
mogen vermag in de strijd tegen
het water.
Duizenden en nog eens duizen
den vreemdelingen komen kijken
naar deze nieuwe wereld op de
bodem van de zee.
DE NIEUWE AGENDA'S
voor Mulo, HBS en Gymnasium
nu verkrijgbaar bij
fa. van den Munckhof
Eenmaal:
GARANTIE voor
de beste kwaliteit
Tweemaal:
LAAGSTE PRIJS
voor elk artikel
Andermaal:
OBLIGATIES met
rente en winstaandeel
Laagste strikt netto prijzen: u ziet meteen dat u bij AH voordeliger koopt dan waar ook.
AH klantenobligatiesde ideale, ongedwongen spaarmethode met hoge vaste rente
plus winstaandeel. Dit jaar tezamen 7 Het belang van uw gezin en het voor
deel voor uw portemonnaie geven de doorslag: ga kopen bij Albert Heijn
Heerlijke vruchtensappen. Rijk aan vitaminen
Ananassap, Sunpearl per blik 49
Zuiver citroensap, Sunkist per blik 39
Sinaasappelsap, DelMonte groot blik 71
Grapefruitsap, DelMonte groot blik 56
Appelsap, Rijno per fles 31
Tomatensap, Rijno per fles 45
Tomatencocktail, Rijno per fles 37
Rode bessesap, nieuwe oogst per fles 53
Zomerwijnen - vakantiewijnen!
Rode Franse landwijn per fles 170
Riesling Sylvaner '55 per fles 255
EXTRA AANBIEDING
t.m. Zaterdag 25 augustus
Grote Chinese pinda's
250 gram van 59 voor 55
Koffiemelk
2 blikjes van 58 voor 49
AH tomatenpuree
2 blikjes van 58 voor 49
DelMonte tomatenpuree
per blik van 52 voor 49
Hamworst 150 gram 59
Uit de ruwe aardolie worden in machtige
raffinaderijen de talrijke Esso produkten
gewonnen, elk uitgebalanceerd voor het
speciale doel.
Overal bewijzen Esso specialiteiten hun
onmisbaarheid. Vertrouw op Esso en vraag
uitsluitend Esso produkten -
de wereld kent geen betere!
Esso tractorpetroleum
en dieselolie
Esso smeeroliën en vetten
Esso Rust Ban
(voorkomt roesten)
alle inlichtingen - gratis adviezen
G. Vissers, Herstraat 23 - HORST - Tel. 04709-422
