eigen woning bouwen
Ai-])as Qmtaii
EBBERINK
- Een gezin dat twee huizen
tegelijk bewoont...
De boerderij
Fa. WIM POÜWELS
alle Chemicaliën
Petroleumkacheltjes
„Camps"
EN BETERE WAAR
Spaarzegel-
boekje
Naar Ebberink
U schudt in een
EN 10% KORTING
U kunt nu een
in uw stad of dorp
Zeer aantrekkelijke voorwaarden
Rijkspremie f 3500f 4500
Hypotheken beschikbaar
Benodigd eigen kapitaal f 3 4000
in termijnen te betalen.
U kunt elk gewenst type bouwen.
Vraagt inlichtingen ten kantore schriftelijk
HUIZE BENNEBROEK - VLODROP
en verder iedere Dinsdag zitdag in Hotel Deckers, Mgr.
Nolensplein 44 te Venlo van 6—9 u. nm. Iedere Maandag
zitdag van 69 uur in Hotel De Zwaan te Venray.
In iedere zaak is een spreekkamer.
Langstraat 1
Het adres voor
Bes - Super Demon - Alladin
J. Coenen-Houtackers
U ZIET meer
U TOONT meer
met een moderne bril van
Erkend Opticien
Ziekenfondsleverancier
extra werklust „uit de mouw"
Denk eens ineen overall die U in geen en
kele armbeweging hindert.
Hoever u ook reikt of rekt, de mouwen van
uw AL-PAS overall rekken mee.
AL-PAS is namelijk de enige overall met de
onder de oksels in- en uitschuifbare TELE
SCOOP mouw (uitscheuren onder de armen
uitgesloten). Een overall met een keurige pas
vorm, gemaakt van 100 pc. krimpvrije KRI-
MONO stof.
Alleenverkoop voor Venray
Marktstraat 5 Telefoon 294
Geef ons maar de ruimte, zegt Mevrouw S.
uit Breda, want ik heb 16 gezonde kinderen, die nog
allemaal bij me rond de tafel zitten. Ais de bakker komt
zeg ik „Toon" tegen hem, want hij is mijn 2e zoon.
Hij brengt ons iedere dag minstens 10 broden! Ik koos
25 jaar geleden De Gruyter om de buitengewone
kwaliteit en omdat ik meteen
10 11 broden per d.g het voordeel heb wat
ik
de 1 6e en een prachtstuk
me maar wensen kan.
In De Gruyter's winkel
aan de Haagweg lever ik ieder jaar ongeveer
2000 gulden aan cassabons in. Dat is 200 gulden
contant terug, die ik besteed voor mijn linnen
kast. Ik zou dat extra'tje niet kunnen missen.
Van de hèrd leidde een deur naar
de stal. Eerst was de voorstal met
de pomp en de grote sopketel,
waaronder gestookt kon worden,
kookte men de sop, die aan de
koeien werd gevoerd. Er kwamen
kaf, haksel, hooizaad, knollen, aard
appels en afval in. De koeien kre
gen dit waterrijke sopje in platte
kuipen toegediend. Die kuipen en
een meelkist vond men ook op de
voorstal.
De koeien stonden op een strooi-
sellaag, die geheel doorlatend was.
Achter de koeien een soort grip,
waarin de gier zich verzamelde,
voor zover ze niet wegzakte in de
stalbodem.
Achter de grip de „mestvaalt,,
en aan de achterzijde van de stal-
ruimte, soms ook aan een zijwand,
de varkenshokken, de kalverkooi
en de pèrdstal. Daar bevond zich
ook het toilet, het z.g. huuske, be
staande uit de ton en de bril met
deksel. Op vele boerderijen was deze
gelegenheid in 't geheel niet of
zeer onvoldoende afgesloten.
Paarden- en varkensstallen wer
den zoals gezegd meest aan de
achterzijde van de stal gebouwd.
Bij de varkenshokken stond dan
de drankton voor 't varkensvoer
en de aardappelmolen, waarin de
gekookte aardappels werden fijn
gemaakt. Ook stond daar meestal
de snijbak met het stromes, waar
mee het ligstro voor de dieren
werd gesneden en het haksel voor
het paard, dat in de hakselkist werd
bewaard.
Aan de gebintstijlen hing allerlei
kleingereedschap en dikwijls ook
legnesten voor kippen of wat daar
dan voor doorging. De verblijfplaats
voor de kippen was de hennenhort,
een raam van hout met een min
of meer doorlatende bodem. Ze was
vastgemaakt aan de balken boven
de stal, soms boven de koeien. De
kippen moesten die hoge zitplaats
via de lange „hennenleer bereiken.
Behalve wat van de kippen kwam
daalden stof en hooizaden vrij naar
beneden en het vee werd er door
bedekt. Licht was er op de stal
weinig, zodat de dieren meestal
leefden in halve duisternis.
De grote deuren bleven, behalve
dan wanneer er mest werd gereden,
gesloten. Veevoer, vooral spurrie
en knolgroen, kwamen via het
kleine staldeurtje op de voorstal.
De plaats achter de koeien diende
voor de mestbereiding. Door het
ontbreken van kunstmest werd aan
stalmest zeer terecht een grote
waarde toegekend en men trachtte
daarvan een zo groot mogelijke
hoeveelheid te bereiden.
De mest, die elke dag tussen de
koeien werd weggehaald, werd in
dunne laagjes over de stal uitge
spreid en dan bedekt met een laagje
zwarte aarde, met zoden of met
bosstrooisel. Ook werd er de gier
uit de grip in verwerkt.
Zo werd de laag steeds dikker,
tot ze met de korte kar werd uit
gereden. Dan was ze soms zo vast-
gekoekt, dat ze met een een scher
pe mestspade vaksgewijze moest
worden losgewerkt.
De mest voor de weilanden werd
buiten aan een hoop gereden en
daar herhaaldelijk omgezet. Zo
ontstond een gemakkelijk strooi-
bare korte mest, die ongetwijfeld
zeer geschikt was ter verbetering
van de weidezode.
Werd gewone ruwe stalmest op
het weiland bebracht, dan werd
het stro daarvan later weer bijeen
gebracht en opnieuw als strooisel
gebruikt.
Ongelooflijke hoeveelheden ma
teriaal werden voor deze mestfa-
bricatie bijeen gesjouwd. De aarde
haalde men van weilanden, die
werden uitgelaagd. Geweldige ho
pen van honderden karren trof men
soms bij de boerderijen aan. Plag
gen haalde men van oud weiland,
dat dus slechter werd.
In de boeken van Pastoor Roes.
die ontzettend veel bijdroegen tot
voorlichting van de boeren, werd
deze handelwijze zeer terecht „kno
pen verzetten genoemd. Soms
haalde men de zoden of plaggen
ook klandestien van de gemeente
wegen en kreeg dan voor straf al
lerlei ongewenste grassen op het
land.
Door het weghalen van heide
plaggen voerde men tevens het
het grijze schier of loodzand aan
en de heide werd voor latere ont
ginning minder geschikt.
Hetzelfde gold voor het bosstrooi
sel. Dan was er nog het krabsel
uit de elzenheggen, dat zorgvuldig
met de „zicht" verzameld werd.
Uren en uren van zware arbeid
zijn aan deze mestmakerij besteed,
grotendeels nutteloos. Maar het
was de enige manier om van de
hoge schrale grond althans nogiets
te halen.
kar. De beugels of rongen voor de
huif over de langkar te spannen,
het karklstje, dat in die zelfde kar
voor zitplaats diende, de houten eg
met houten tanden, de houten ploeg
soms een primitieve rol (de wel
genaamd) en enig houtgerief.
Tegen de geutgevel kon je de
karnmolen aantreffen, een groot
rad, dat door de kernhond in be
weging werd gebracht.
In 't bakhuis was de oven. de
kneed trog, de kneed tafel en ander
gerief zoals de askrabber, de brood
plank, zeven, mikplaten enz. Het
deeg werd in de trog met de voe
ten gekneed, waarbij het nu niet
altijd erg hygiënisch toeging. De
broden werden met de lange brood
plank in de oven geschoven. De
„mik" kwam in blikken mikplaten
in de oven.
Op het boerenerf werd nog vaak
een put aangetroffen en daarbij
een wip om de emmers op te halen.
Ook was daar veelal het hok van
de kernhond, die aan zijn ketting
tevens als bewaker fungeerde. Er
stonden een paar houtmijten met
brandhout en meestal groeide er
een vlierstruik, waarvan de bloe
men in gedroogde toestand voor
't zetten van vlierthee werden
aangewend. Meestal waren voor
het huis lindebomen geplant, die in
de zomer de gewenste schaduw
geven, maar ander zijds ook het
licht beletten in de vertrekken toe
te treden.
Als bijzonderheid kunnen we nog
vermelden, dat het kelderraampje
steeds zwaar getralied was. Dit uit
vrees voor ongewenste belangstel
ling voor de spekkuip.
Achter de stalruimte vond men
de schuur, de bergplaats voor het
graan en de dorsdeel. De vloer
was van leem gestampt. Daar
hingen aan de gebinten de dors
vlegels, daar stond de wanmolen
en men vond er de van stro ge
vlochten wan en een paar zeven
ter reiniging van het zaad.
De geoogste rogge en haver wer
den dus binnen bewaard, 't Hooi
kwam op de hooizolder, meestal
boven de koeien.
Als U ons
nog niet heeft, dan ligt het klaar
voor U.
Vraagt U er even om, het is ge
heel gratis en het geeft U een
Het dorsen gebeurde vaak bij
vriezend weer. Dan begon men al
heel erg vroeg 's morgens en had
vaak voor het eerste bakske koffie
al een heel „bed" uitgedorst.
Het laatste deel van de boerderij
heette de „karschop". Daar stonden
de voertuigen, de lang- en korte
belangrijke reductie.
't Is uw voordeel
