99
Venrays Vroede Vaderen
vergaderden
Straat-naamgeving geen
onbelangrijke zaak!
Albert Heijn
Zaterdag 10 December 1955 No 49
ZES EN ZEVENTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
f CONFECTIE VAN
Vak
"EEN RIJK BEZIT
DRUK EN UITGAVE FIRtoA VAN DEN MUNCKHOF WCCVDT m r\ Uf»f»D URNDiV CM nMCTDPVCN ADVERTENTIEPRIJS 8 ct. p. mm. ABONNEMENTS-
GROOTESTRAAT 28 TELEF. S12 GIRO 150652 Vï CCAOLAU V UUtV VEfl>I\AI EriN UIVlO 1 IvEdVDiX PRIJS PER KWARTAAL f 1.2S Bulten Venr», f 1.48
De agenda van vorige week was
feitelijk meer bedoeld als een in
leiding op het comité -generaal, waar
in de begroting besproken werd en
de meeste punten hadden dan ook
weinig om het „lijf".
De notulen van 25 Oct. en 18
November werden zonder meer
goedgekeurd en een hele hoop schrij-
vens van Ged. Staten, houdende
goedkeuringen van genomen raads
besluiten, werden direct voor ken
nisgeving aangenomen.
De grondaankopen voor wegver-
betering rond de kerk van Oirlo
ging zonder commentaar ondervoor
zitters' hamer door en de woning
Langstraat 31, was onbewoonbaar
verldaard, voordat er iemand erg
in had.
De nieuwe commissie van advies,
als bedoeld in de Woonruimtewet
1947, vroeg wat meer tijd, omdat
de raadsleden moesten stemmen,
maar de leden, die B. en W. had
den voorgesteld kregen hun be
noeming zonder slag of stoot. Het
zijn voor 1956 de heren H. Janssen
Henseniusplein, L. Janssen Lull,
Joh. v. Gerven Merseloseweg, P.
Steeghs, Castenray en P. van Op
bergen, Markt.
Aan het Kerkbestuur van het
Veulen, dat een O.L.Vrouw-kapel
daar ter plaatse wil bouwen, werd
zonder commentaar de benodigde
grond afgestaan voorde symbolische
prijs van f 1. En het bestuur van
de Ursulascholen kan 24 nieuwe
schoolbanken kopen, nu de toestem
ming van de Raad zo gegeven werd.
De Stichting zieken vervoer kan
de nieuwe ziekenauto betalen, want
ook zij kreeg zonder meer de f 12.000
verstrekt als lening. Maar alleen bij
het volgende punt begon de Raad
wat kriebelig te worden.
Grondruil
In Venray-Zuid en rond de Hen-
seniusschool heeft de gemeente
grond nodig voor wegen en woning
bouw. Die grond was o.a. eigendom
van A. v. Osch op de Akkerweg, die
deze bijna 3 ha wel wilde ruilen
tegen kavel 11 in de Meerselse Peel.
B. en W. gingen daarmede accoord
en had het volgende voorstel. De
gemeente koopt van van Osch die
2.9 ha voor f 16.308,10. Dan ver
koopt de gemeente aan van Osch,
kavel 11, 16,2 ha voor f 25.971,20.
De BRUYN was het niet duidelijk,
waar die geweldige prijsverschillen
vandaan kwamen. Van Osch krijgt
ruim f 5000 per ha, en behoeft maar
f 160Q, per ha te geven.
Zijn vraag is verder of door die
3 ha nu inderdaad de bestaans
mogelijkheid weg is van van Osch,
want dit is al de tweede kavel, die
hij krijgt, voor grond dië de ge
meente nodig heeft. Hij houdt nu
nog een restant over en kan dus
in de toekomst daarvoor misschien
kavel nr3 vragen. Dat vond spreker
toch wel onjuist.
De VOORZITTER wees er op, dat
deze stukken van grote betekenis
zijn. Niet alleen echter voor de
gemeente, maar ook voor van Osch.
Dit is door de commissie van land-
bouwaangelegenheden aanleiding
geweest om deze ruil voor te stel
len. Wismans, Pubben en Steeghs
verdedigden en gaven nadere toe
lichting op het besluit der com
missie, die dit geval een randgeval
noemde. Men heeft grond nodigen
die kan men nu krijgen zonder die
lastige onteigenings-procedure door
grondruil. Ja, wat moet men doen?
Bovendien, aldus weth. PUBBEN
heeft dit gezin veel jongens, maar
dr. VERAART wees er direct op,
dat het al of niet hebben van jon
gens in deze geen argument mag
zijn. Wat er van van zij, de com
missie meende de consequentie te
moeten aanvaarden en heeft in de
grondruil toegestemd.
Inderdaad is dit de tweede kavel,
die van Osch krijgt. Had men over
de eerste ruil, toen het ging om
pachtgrond van de gemeente de
voet wat strakker gehouden, dat had
voor de commisssie geen bezwaar
gemaakt, maar nu liggen de kaarten
toch wel anders. Zijn bedrijf wordt
nu onrendabel en moet een ver
goeding krijgen.
ODENHOVEN en vd. STERREN
konden zich met het standpunt van
de commissie verenigen, maar wezen
op het precedent, dat hier gescha
pen werd.
Van DIJK bracht een ander ge
zichtspunt naar voren met zijn
vraag, waarom de gemeente het
gehele bedrijf van van Osch bij het
dorp, niet had overgenomen
in ruil voor die kavel. Dan had
men ook voor mensen uit het dorp,
die moeilijk een stuk grond kunnen
missen, een uitlaatmogelijkheid, ter
wijl van Osch evengoed geholpen is.
Nu laat men hem nog enkele ha,
waar hij moeilijk wat anders mee
kan doen, dan in de toekomst voor
de derde keer aankloppen.
De VOORZITTER gaf alleen ant
woord op de opmerking over de
toekomst en de gevolgen en zei, dat
men dat maar af moest wachten.
De gemeentegronden zijn ook niet
onuitputtelijk en raken een keer op.
Dan is alles gedaan.
Waarom het gehele bedrijf niet
is overgenomen zal wel in het
eeuwig duister blijven.
De Raad ging dan maar met het
plan accoord en van Osch kan naar
de Meerselsepeel.
Woningen in de kerkdorpen
Van der STERREN had de be
lofte van de Voorzitter gehoord, dat
men op de kerkdorpen eerder aan
het bouwen zou zijn, dan in Venray.
Maar het is weer eens anders uit
gekomen. In Oirlo en de Heide,
moet er nog begonnen worden, maar
in de kom is men aan de gang. Op
zich niet erg, maar wanneer begint
men op de kerkdorpen?
De VOORZITTER wist daar ook
niets van. Ons Limburg had die
woningen onderbesteed en daarvoor
aannemers gevonden. Waarom die
nog niet aan de gang zijn, is hem
een raadsel en hfj zal er naar in
formeren.
De heer HOUBEN wilde weten
hoe het met het bouwvolume voor
1956 stond, maar de VOORZITTER
wist te vertellen, dat er niets meer
over is. Het rantsoen is op, al zal
men natuurlijk alle pogingen in het
werk stellen, om nog wat bouw
volume los te krijgen.
VORSTVERLET
Dr. VERAART had met verba
zing geconstateerd, dat op 2 nov.
j.l. bij de woningbouw in Venray-
oost bij twee aannemers het werk
was stilgelegd, vanwege de vorst,
terwijl bij een andere aannemer het
werk gewoon door ging. En verder
in het dorp ook. Op de eerste
plaats wilde hij weten, wie nu be
paalde of al of niet gewerkt kon
worden, daar dit ernstige conse
quenties voor de woningbouw met
zich brengt. En op de tweede plaats
wilde hij B. en W. verzoeken er op
toe te zien, dat zonder waarlijk
dringende redenen dergelijke stop
zettingen niet meer voorkomen.
De VOORZITTER alsmede weth.
WINTEL S wisten van de hele
stopzetting niets af en zouden de
zaak onderzoeken.
De BRUIJN wilde graag enige
toelichting geven op de gang van
zaken. Gewoonlijk bepaalt aannemer
en opzichter tezamen of het werk
baar weer is of niet, dus of het
werk wordt stil gelegd. Dit brengt
inderdaad ernstige consequenties
mee voor de woningbouw, maar
men moet niet vergeten, dat ook
als doorgewerkt zou worden, dit
weinig of geen nut zou hebben,
daar vriesweer altijd grote schade
met zich brengt. Bij de aannemer,
die doorwerkte, kon men inderdaad
doorwerken, omdat hij enkele wo
ningen onder kap heeft en er dus
binnen gewerkt en eventueel ge
stookt kan worden. Nu is men
doende om langer werken ook in
de winter mogelijk te maken, wat
men wil bereiken door het treffen
van voorzieningen. Het eigenaardige
is echter van deze actie, dat men
daarvoor rustig de aannemer op
laat draaien. Die mag en moet
zelfs allerlei voorzieningen treffen,
maar de prijzen van zijn woningen
die toch al uitgemergeld zijn, mogen
niet verhoogd worden. Het is
logisch, dat die regeling bij voor
baat al gedoemd is om te misluk
ken, Hij als raadslid, die de nood
van de woningzoekenden kent, moet
in de gegeven omstandigheden ook
zijn mensen terugzenden als vorst
het metselen onmogelijk maakt. Dat
daarnaast, in onderling overleg
tussen gemeente, aannemer en
woningbouwvereniging geen moge
lijkheid bestaat om de gevolgen van
de vorst zo klein mogelijk te doen
zijn, is daarmede geheel niet be
weerd.
WISMANS vroeg hoe het stond
met de subsidie voor de jeugd
huizen, maar de VOORZITTER kon
alleen vertellen, dat deze zaak in
Maastricht aanhangig was en dat
we het beste maar moesten hopen.
STATIONSBUS
VERHEUGEN had in de begro
ting gezien, dat de stationsbus
geen grote verliezen meer oplevert
en vroeg daarom of het niet tijd
werd, dat zeker in de winter twee
bussen op de laatste twee treinen
lopen, inplaats van een. Dit voor
komt dat reizigers 's avonds twintig
minuten en langer in een koude
bus moeten blijven wachten. En
wordt het verder niet tijd, dat ook
op de eerste trein 's morgens een
bus loopt
De VOORZITTER beloofde een
en ander eens na te zullen gaan.
ODENHOVEN had gezien, dat in
Venray-zuid volop riolen werden
gelegd en dat men daar ook met
de stamriool bezig was. Is dat nu
allemaal met die gronden in orde,
aldus was zijn vraag.
Wethouder WINTELS kon ver
klaren, dat 93 pet. inderdaad klaar
was, maar de overige 7 pet. zijn
moeilijke gevallen, waarvoor men
Welke namen krijgen de nieuwe straten
Veertig jaar geleden kon het
voorkomen, dat de gemeenteraads
leden van Venray op een goede dag
door hun voorzitter werden uitge
nodigd een aantal nieuwe straat
namen te bedenken, omdat het da
gelijks bestuur het nodig vond om
enkele oude namen te wijzigen.
Ongetwijfeld zal een van de toen
malige raadsleden dit plan met
instemming begroet hebben: hij kon
er zich immers op beroepen, al
tien jaar eerder voor herziening
gepleit te hebben, toen hij voor
stelde het gehucht Lull een andere
naam te geven.
Gelukkig gingen de plannen van
B. en W. voorlopig niet door, ter
wijl ook het voorstel „Lull" werd
verworpen.
Wellicht was de vindingrijkheid
van de Raad althans op dit gebied
niet zo groot als de burgemeester
graag gezien had.
Misschien ook was ook dit ma
gere, maar gelukkige resultaat te
danken aan die leden, die geen be
hoefte voelden aan herziening, om
dat, zoals zij juist opmerkten, de
volksmond voor naamgeving ge
zorgd had.
Intussen steekt deze gemoedelijke
gang van zaken wel scherp af bij
de zorg en aandacht, die tegen
woordig in veel gemeenten aan de
straatnaamgeving besteed wordt.
Vooral in de steden, waar men
uiteraard het eerst en ook het
meest met dit probleem te maken
kreeg, is men over het algemeen
wel tot de overtuiging gekomen,
dat straatnaamgeving geen sinecu
re is, die men zonder meer kan
overlaten aan de al of niet vrucht
bare fantasie van de gemeenteraad.
Bovendien heeft de groeiende be
langstelling voor de toponymie
(plaatsnamenkunde) naast eenmeer
wetenschappelijke interesse voor de
oudere straatnamen ook een grotere
aandacht tot gevolg gehad.
Als dan ook de Koninklijke Ned.
Akademie van Wetenschappen het
niet beneden haar waardigheid acht
zich met deze problemen bezig te
houden, behoeft ons dat niet te
verwonderen, maar kan dit een
reden te meer zijn, om aan straat
naamgeving de nodige zorg te be
steden.
De gemeentelijke overheid had 't
vroeger op dit gebied nogal gemak
kelijk. Men kon het geven van
straatnamen rustig aan het volk
overlaten, dat hiervoor zelf zorgde,
wanneer het behoefte aan namen
gevoelde.
Vandaar dat er zo'n groot ver
schil is tussen de oude namen en
de nieuwe, die hun ontstaan te
danken hebben aan een besluit van
B. en W. De nieuwe straten missen
over het algemeen 't logische ver
band tussen straat en naam.
Het heeft geen zin zich af te
vragen, waarom in Venray bijv. de
ene straat naar Mgr. Nolens en
een andere naar Kard. v. Rossum
genoemd is. Beide personen hebben
met deze straten even weinig te
maken. Bij oude straatnamen is dit
logisch verband altijd aanwezig.
Hieraan is het te danken, dat deze
namen zo karakteristiek en veel
zeggend zijn. Het is niet hun enige
verdienste, dat de taalkundige er
soms verouderde of verdwenen
woorden in terugvindt.
Zij maken het ons ook mogelijk
in grote trekken een beeld te vor
men van een plaats in vroegere
eeuwen. Zij getuigen nog van de
vele kerken en kloosters, zij houden
de herinnering levend aan vele oude
geslachten, zij spreken nog van de
voorname plaats, die 't gildewezen
in 't maatschappelijk leven innam,
zij geven ons een beeld van een
plaats als handelscentrum.
In deze oude namen weerspiegelt
zich het aardrijkskundig karakter
van een streek. En eindelijk: zij
kunnen voorbeelden zijn van echte
volkstaal envolkshumor, want
het volk is vindingrijk en weet
dikwijls treffend juiste namen te
geven.
Bij deze „volksnamen" steken de
karakterloze namen, die men hier
en daar in onze gemeenten heeft
uitgedacht, wel zo ongunstig af, dat
men bijna zou wensen, dat de hele
straatnaamgeving maar aan 't volk
overgelaten werd. Het heeft echter
weinig zin, met een dergelijk ro
mantisch verlangen rond te lopen.
De tegenwoordige tijd vraagt een
officiële naamgeving en het komt
er nu alleen maar op aan, dat de
instantie, die in deze zaak moet
beslissen, haar taak ernstig opvat.
Om tot een verantwoorde keuze
te komen, laat in verschillende
plaatsen het gemeentebestuur zich
adviseren door een speciale kom-
een oplossing aan het zoeken is.
Dat was het dan. En met deze
vraag en antwoord was de openbare
zitting afgelopen, waarbij Fr. Jans
sen verhinderd was, en begon de
Raad aan de begroting, maar dat
gebeurde in comité-generaal.
missie, waarin o.a. de archivaris
zitting heeft. Dank zij 't werk van
deze kommissies zijn dikwijls
straatnamen vastgesteld, die aan
alle moderne eisen voldoen en soms
zeer interessant en karakteristiek
zijn.
Als we nu eens gaan kijken, hoe
het in Venray met de straatnaam
geving gesteld is, dan mogen we
over datgene, wat tot nu totstand
kwam, niet al te ontevreden zijn.
Verschillende namen voor straten
en wegen berusten op oude topo
niemen,tekenende namen dus, waar
door het logisch verband tussen
naam en straat gehandhaafd bleef.
Zo valt er niets dan goeds te zeg
gen over namen als: Eindstraat,
Hagelweg, Heuvelstraat, Kempweg,
Kruisstraat, Landweertweg, Molen
hofweg, Wieënweg enz. Vaak zijn
dergelijke namen nooit officieel
gegeven. Over het algemeen be
stonden ze reeds lang als volks
naam.
Het is dan in ieder geval de ver
dienste geweest van het gemeente
bestuur, dat deze volksbenamingen
als officiële namen zijn aanvaard.
Niet altijd is men in Venray met
de straatnaamgeving zo gelukkig
geweest.
Zo is het jammer, dat een goede
naam als de Bleekstraat in een on
bewaakt ogenblik plaats moest
maken voor Jan Hensenstraat, ter
wijl de hele Jan Hensen met deze
straat even weinig te maken heeft
als Charles Ruys met de naar hem
genoemde straat.
Het is ook moeilijk in te zien
waarom de Frontispiesstraat her
doopt moest worden in Hensenius-
straat. Men zou 4zo zeggen, dat
Hensenius met een heel plein toch
wel voldoende aan zijn trekken komt.
Een gemiste kans was ook, dat
de straat langs de gasfabriek heel
prozaïsch Gasstraat werd genoemd.
Het logisch verband was hier wel
aanwezig, maar dat was ook het
geval geweest als men deze straat
de Krekelstraat genoemd had, naar
de naam van het terrein waarop
de gasfabriek gebouwd is. Dan was
een oud toponiem bewaard gebleven.
En, met alle eerbied voor ons
vorstenhuis, het bezit van een aan
tal vorstelijke namen weegt niet op
tegen het verlies van namen als
Draalstraat, Kolkweg en Veldstraat.
Gedane zaken nemen geen keer.
Daarom is het wellicht beter niet
meer te kijken naar fouten in het
verleden gemaakt, maar de aan
dacht te richten op de toekomst.
De geprojekteerde uitbreiding
van Venray zal verschillende nieuwe
straatnamen vragen. Wil men vroe
gere fouten vermijden en komen
tot een verantwoorde naamgeving,
dan zalmen met het volgende reke
ning moeten houden:
Reeds bestaande namen hebben
recht op de nodige eerbied. Laat
men niet voor de verleiding be
zwijken een weggetje of paadje, dat
van het volk al een naam gekregen
heeft, een andere naam te geven,
als het in verband met de uitbrei
ding bv. totstraat gepromoveerd is.
Zijn deze oude namen niet deftig
genoeg?
Wanneer onze oude namen het
moeten afleggen tegen meer „def
tige" namen, dan lijken we op die
aanstellerige wezens, die menen
zich een schijn van ontwikkeling
en beschaving te geven door een
overvloedig gebruik van vreemde
woorden (die dan meestal verkeerd
worden uitgesproken).
Zijn nieuwe namen nodig, dan zal
het eerste werk moeten zijn oude
plattegronden te raadplegen van de
terreinen waar de nieuwe straten
komen. Zijn er geen kaarten, dan
kan men op andere manieren oude
terrein- en veldnamen trachten te
vinden: materiaal, dat de meest
karakteristieke straatnamen kan
opleveren.
Een toponymische studie over
Venray verkeert nog in het begin
stadium. Een nog oppervlakkig on
derzoek echter bracht reeds een
groot aantal oude namen aan het
licht. Het zal niet altijd gemakke
lijk zijn om elke straat een naam te
geven die berust op een oud topo
niem. Bij wijkvorming kunnen zich
vooral moeilijkheden voordoen, om
dat er natuurlijk ook veel voor te
zeggen valt, de namen van een be
paalde wijk te ontlenen aan een
zelfde kategorie.
Maar als men er de nodige aan
dacht aan besteedt, kan men tot
aardige resultaten komen, vooral
ook omdat een terrein of buurt, op
nog zoveel andere gronden geschik
te namen voor straten kan ver
schaffen.
Ofschoon het zin kan hebben
straten te noemen naar personen,
moet men hier toch met de nodige
voorzichtigheid te werk gaan. Laat
men er nooit toe overgaan een straat
of weg te noemen naar iemand die
nog in leven is, tenzij hij of zij be
hoort tot het Koninklijk Huis.
Men prjjze niemand te vroeg
Sint Nicolaas
geprolongeerd j
bij AH
Met St. Nicolaas gaat iedereen min of
meer buiten zijn financiële boekje. En dat
in het begin van een maand waarin nog
méér feestdagen volgen. Maar gelukkig
steekt Albert Heijn de huisvrouw de
helpende hand toe. Albert Heijn met zijn
aantrekkelijk obligatiesysteem, zijn voor
treffelijke kwaliteit, zijn lage prijzen. Zie
maar eens! Elke aanbieding is een ver
rassing... alsof Sint Nicolaas nog achter
de toonbank stond.
Dikke, Sappige
Rookworst van 250 gram
Capucijners QF%
500 gram V w
Spliterwten OC
500 gram «Jvl
Groene Erwten Q"7
500 gram Cm
Bruine Bonen QQ
Hollandse 500 gram J ÏJ
Dik Vet Spek, 11A
gerookt500 gram I li
Volv. Goudse Kaas 0*7
jong100 gram .Cm f
Edammer Kaas Gt
Echte N. Holl. jong 100 gram Cm\3
Smeerkaas QQ
pak 100 gram
Gebroken Rijst, QQ
half droogkokend 500 gram
Havermout, Q"7
vlugkokend 500 gram Cm i
Arachide Olie, 1^?Q
de bestegrote fles lÜ w
A.H. Pudding, QK
7 smaken 2 pakjes £\J
Bessensap AO
per fles nril
Amandel-kransjes CQ
met veel amandelen 200 gram Uü
3 redenen k 1. de beste kwaliteit
om bij 2. de laagste prijzen
AH te kopen F 3. rente -f winstaandeel
zalig: men kan nooit weten wat een
rare sprongen iemand misschien
nog maakt.
De archivaris van Den Haag Dr
W. Moll, is er voor, dat geen straten
genoemd worden naar personen, die
niet minstens tien jaar geleden over
leden zijn.
De Belgische Commissie voor
Toponymie adviseert minstens vijf
tig jaar te wachten. Een verstan
dig advies, dat, als het opgevolgd
wordt, voorkomt, dat straten ge
noemd worden naar personen, die
na enkele jaren al vergeten zijn.
Straatnamen tenslotte moeten
niet te lang zijn en mogen geen
verwarring kunnen geven met reeds
bestaande namen.
Het grote aantal straten in onze
steden maakt het noodzakelijk, dat
men straten gaat noemen naar
schilders, schrijvers, bomen, bloe
men enz. al lijkt het toch niet wen
selijk om op voorbeeld van Nij
megen een „Landbouwwerktuigen-
buurt" op te richten met namen als:
Schoffelstraat, Gaffelstraat, Riek-
straat. Deze noodzaak van onze
grote steden bestaat voor Venray
nog niet. Men kan nog genoeg
namen ontlenen aan de plaatselijke
geschiedenis, toponymie, folklore,
geografie.
Straatnaamgeving is wel niet het
voornaamste probleem waarmee
het bestuur van een gemeente te
maken heeft. Maar toch verdient
ook deze zaak de nodige aandacht
en zorg, vooral als men bedenkt,
dat een eens gegeven naam moei
lijk gewijzigd kan worden. En als
men voor hetzelfde geld tot een
verantwoorde naamgeving kan ko
men, waarom zou men het dan
laten. Venray heeft de kans op dit
gebied een goed figuur te slaan.
Dr. H. SANDERS
BEL OP BIJ BRAND
No. 392