Plechtige installatie van Deken P.A.H. Loonen
De Millioenennota
Wereldoorlog
Groots défilé
Zinvolle plechtigheden
Opening nieuwe zaak.
Bevolkingsonderzoek T.B.C.
te Venray
stak lont in maatschappelijk kruitvat
Onder ede beloof ik gehoorzaamheid, eerbied en eerbetoon aan
ZH. Paus Pius aan Z.H. Exc. Gulielmus, bisschop van het bis
dom Roermond en zijn opvolgers. Evenzo beloof ik onder ede
mijn pastoraat van de kerk van St. Petrus Banden trouw waar
te nemen
Voordat Deken Loonen Zondag
deze eed aflegde op het Missaal in
de St. Petrus Bandenkerk, had een
inhuldigingsplechtigheid plaats ge
vonden, waaraan duizenden hadden
deelgenomen.
Rond 2 uur werd de nieuwe deken
door muziek en bruidjes afgehaald
van het feestelijk versierde Deke
naat en werd hij, zijn familie en
practisch alle parochiegeestelijken
uit het Dekenaat naar het Stadhuis
geleid, waar hem door de Burge
meester de leden van de Raad wer
den voorgesteld.
Dan nam hij plaats op het bordes
en begon een groots défilé, waaraan
vele Venrayse verenigingen deel
namen en ook de verschillende pa
rochies van het dekenaat hun
afgevaardigden gezonden hadden.
Terwijl de muziekcorpsen uit de
verschillende kerkdorpen lustig hun
marsen bliezen, trokken aan hem
voorbij de schoolkinderen, de koren,
de standsorganisaties, de godsdiens
tige verenigingen, jeugdorganisaties
vakorganisaties, sportverenigingen
en honderden anderen.
En steeds bleven ze maar komen,
door de feestelijk bevlagde Grote
straat, meer dan een uur lang.
Stram stonden de schutterijen
opgesteld langs het gemeentehuis,
en toen het zonnetje nog even door
kwam, waren hun costuums, met
het wit der bruidjes en de kleuren
der talrijke vaandels een feestelijke
omlijsting van deze inhuldiging.
Gewond maar onversaagd
Nadatde mensenmassa een plaats
gevonden had in Hofstraat, Markt
straat, Markt en Grotestraat, nam
de Burgemeester het woord, die in
een korte speech de nieuwe herder
van Venray welkom heette in zijn
parochie. De Burgemeester wees er
op, dat in het verleden de samen
werking tussen het geestelijk en
wereldlijk gezag steeds bijzonder
goed en innig was geweest. Hij ver
trouwde dat ook in de toekomst
deze samenwerking vele en goede
resultaten zal mogen hebben voor
Venray.
Hij reveleerde het werk van oud
deken Berden, die 19 jaren lang en
juist onder de moeilijkste om
standigheden aan het hoofd van het
Dekenaat had gestaan en zulk een
groot voorbeeld had gegeven.
Spreker riep in de herinnering
terug de tijd van tien jaren geleden,
toen het juist de parochie St Petrus
Banden was, die een van de zwaarst
getroffen dekenaten was van Lim
burgs bisdom.
In die tien jaren is veel werk ver
richt, maar er ligt ook nog veel
werk te wachten. Hy dacht daarbij
o.m. aan de opbouw van de toren
der Grote Kerk, aan de uitbreiding
van het onderwijs en de bouw van
nieuwe scholen, aan de uitbreiding
van het jeugdwerk en zovele andere
punten, waarnaar de verlangens van
het Venrayse publiek uitgingen.
Dit alles zal alléén kunnen wor
den volbracht als allen meehelpen
en samenwerking. Namens het ge
meentebestuur zegde de Burge
meester die samenwerking gaarne
toe en hij sprak de verwachting uit,
dat het Deken Loonen gegeven zou
mogen worden veel goeds tot stand
te brengen.
In een kort antwoord dankte
Deken Loonen voor het welkom
hem toegeroepen.
Hij was zich bewust van de zware
taak welke hem wachtte, een taak,
die oud-Deken Berden jarenlang
onder zulke moeilijke omstandig
heden had gedragen. Maar evenals
deze had kunnen bogen op een voor
treffelijke samenwerking met de
wereldlijke overheid op de verschil
lende terreinen van het leven, waar
op zulks gewenst was, zo hoopte
ook hij diezelfde samenwerking te
krijgen en hij bracht vast dank voor
d i in deze geest gedane toezeg
gingen.
Dank bracht spreker ook aan
allen, die deze dag zo onvergetelijk
voor hem hadden gemaakt en hij
vroeg met aandrang om gebed, ver
trouwen en volgzaamheid.
Symbool van Venray
Aan de kerkdeur, waarheen Deken
Loonen dan werd geleid, sprak als
oudste der kapelaans, Kapelaan
Keijzers, die wees op het oude en
zinvolle gebruik van de sleutelaan
bieding. De poorten van de kathe
draal der Peel, aldus Kapelaan
Keijzers, dragen nog de sporen van
de oorlog. Zij zijn een symbool van
Venray. Getroffen, maar het staat
er nog.
Zo juist heeft de Burgemeester
U al enigszins op de hoogte gebracht
van de verlangens van het Ven
rayse volk, ik wil aan die verlang
lijst nog enkele wensen toevoegen,
speciaal wat betreft de oude St.
Petrus Banden. Dan denken we aan
een vlugge opbouw van het orgel,
de plaatsing van nieuwe ramen, een
nieuwe kruisweg en nog vele andere
dingen, die weer iets van het oude
vertrouwde terug moeten brengen
in de parochiekerk, die zo deerlijk
werd gehavend.
Uw taak, zo vervolgde spreker,
zal niet licht zijn, nu gij komt te
staan voor een der grootste pa
rochies in het Bisdom.
Als vertegenwoordiger van de
parochiegeestelijkheid kon hij ge
hoorzaamheid en volgzaamheid be
loven, opdat zo die taak verlicht
zal worden en allen eendrachtig
kunnen samenwerken tot geestelijk
heil van de aan hen toevertrouwden.
Dan boden bruidjes onder een
toepasselijk gedicht de nieuwe her
der de zware sleutel aan van de
St. Pejrus Banden en zwaaide de
grote kerkdeur open om niet alleen
de nieuwe deken, maar ook \ele
belangstellenden in de St. Petrus
Banden binnen te laten.
Betekenis van het
Herderschap
Dan begonnen aan het hoofdal
taar de plechtigheden der kerkelijke
installatie. De Vicaris-Generaal van
het bisdom Mgr. F. Feron leidde
deze plechtigheid, waarbij deken
Loonen werd geassisteerd door
Pastoor Vostermans en Pastoor
Asselbergs.
Na dat het Veni Creator gezongen
was, las Mgr. Feron de benoemings
brief voor, waarbij Mgr. Lemmens
toestemming gaf voor deze instal
latie.
Mgr. Feron wees na voorlezing
van deze brief in een rede op de
grote betekenis van het priester
schap, niet alleen voor de priester
zelf, maar ook voor de aan hem
toevertrouwden. Diep ging hij in op
de voortdurende wisselwerking die
moet bestaan tussen pastoor en pa
rochianen en op de taak en plich
ten van beiden.
Dan besteeg de nieuwe parochie
herder de preekstoel om na voor
lezing van het Evangelie van de
goede herder zijn werkprogramma
te ontvouwen.
In het moderne lekenapostolaat
zag hij de grote macht om in deze
tijden niet alleen het Geloof te be
waren, maar ook uit te breiden en te
verinnigen. Hij verwachtte dat ook
in Venray dit apostolaat veel ten
goede zou kunnen doen voor de hele
parochie.
Aansluitende op de woorden van
Mgr. Feron die van gelovigen volg
zaamheid had gevraagd, vroeg ook
hij om het vertrouwen van zijn pa
rochianen, die hij in al hun moei
lijkheden gaarne zou bijstaan en
helpen.
Met een kort lof werd dan de
plechtigheid in de kerk besloten,
waarbij het zangkoor op verdienste
lijke wijze een feestcantate ten ge
hore bracht.
In het Dekenaat volgde dan tot
omstreeks zes uur een druk be
zochte receptie, waarbij wij o.m.
opmerkten naast het Gemeente
bestuur van Venray, Deputé Peters
en het bestuur van de Limburgse
Middenstandsbond.
Tot laat in de avond bleef het
aan het Dekenaat een komen en
gaan van gasten en genodigden, ter
wijl ook de versiering veel belang
stelling trok.
Ook Mgr. Dr. Hanssen bracht de
nieuwe Deken een bezoek.
Dan legde deken Loonen boven
reeds genoemde eed af, waarna hij
werd geïnstalleerd met de over
reiking van de sleutels van kerk
en tabernakel, van kelk en pries
terlijke gewaden. Hij werd naar
zijn biechtstoel geleid en naar het
doopvont, terwijl ook het klokke-
touw aan hem werd toevertrouwd.
Dat Venray al langer hoe meer
een stedelijk karakter krijgt, is
o.m. ook merkbaar aan de vestiging
van speciaal zaken.
Verleden Vrijdag opende weer een
nieuwe speciaal-zaak haar deuren,
nl. de fa. A. vanHaaren, welke zich
specialiseert in heren-modeartikelen
Voor dat percentage mannen, dat
er een gruwelijke hekel aan heeft,
temidden van andere textielwaren
„hun" artikelen te moeten kopen
en kiezen, biedt deze zaak een
ware uitkomst, even goed als voor
de anderen, die hier, zowel in het
goedkopere als het betere genre
keuze in overvloed hebben.
De nieuwe zaak is gevestigd aan
de Juliana-singel, waar ze is onder
gebracht in een keurige nieuwbouw
van. Aannemersbedrijf Verhoeven.
De winkel is modern, doch sober
gehouden en maakt een degelijke
indruk. Door ruime etalage-kasten
is een goed overzicht van de ruime
sortering mogelijk en paskamer en
kantoor voltooien het frisse ge
heel.
Voor de opening van deze zaak
bestond grote belangstelling en de
vele bloemen en bloemstukken wa
ren even zovele wensen voor wel
slagen en succes.
De Venrayse winkelstand is met
de vestiging en opening van deze
speciale heren-modeartikelenzaak
zeker vooruit gegaan.
De millioenennota is de gunstigste
nota die na de oorlog nog aan ons
volk werd aangeboden. Maar voor
die in het komende begrotingsjaar
in een ferme verlaging van tal van
belastingen hebben verwacht een be
loning voor de inspanningen, die
wij ons hebben getroost, is deze be
groting echter een der meest teleur
stellende van na de oorlog.
Wij worden gepaaid met aanzien
lijke belastingverlaging, maar... niet
voor 1 Januari 1956. Dan gaan de
loon-, inkomsten- en vermogens
belasting gezamenlijk met ongeveer
20 pet omlaag.
De aan de verlaging verbonden
offers gaan niet geheel ten koste
van het rijk. In 1951 heeft men in
verband met de noodzakelijke be
wapeningsplannen de belastingen
verhoogd. Vier jaren zouden vol
doende zijn om deze verhoging te
handhaven. Gezien de gunstige toe
stand van 's lands financiën, zou
men verwachten, dat de nog be
staande 160 millioen verhoging nu
geheel zou vervallen.
Voor de vennootschapsbelasting,
die daarvan 120 millioen voor haar
rekening neemt, laat men 60 mil
lioen verhoging om daarmee de
verlaging inkomsten- en loonbelas
ting te dekken. En dan pas op 1
Januari 1956 die verlaging met het
risico, dat een onverwachte kink in
de begrotingskabel de hoopvolle
tijding nog weer geheel of ten dele
vernietigt
Tegen de draad in
Het aangekondigde financiële be
leid is een gevolg van de door de
minister gevoerde politiek, die met
opzet tegengesteld wordt gericht
aan de conjunctuur van dit ogenblik.
Wij beleven een periode van hoog
conjunctuur. De regering zegt het
duidelijk in de nota. Men wil thans
de baten van die conjunctuur niet
direct ter beschikking van het volk
stellen. Toeneming op korte termijn
van het reële inkomen per hoofd
zou immers leiden tot verhoogde
consumptie, ergo tot nog groter ac
tiviteit, waardoor de spanningen op
de arbeidsmarkt nog worden ver
groot en de investeringslust tot on
evenredige proporties zou worden
opgevoerd. Hoewel uit economisch
oogpunt een dergelijke gedragslijn
moet worden toegejuicht, is het
psychologisch effect teleurstellend.
Waar uit de toelichting van de
regering telkens blijkt, dat men
in latere jaren, ook in 1956, een
teruggang in onze economische
toestand verwacht, mag men wel
spreken van een voorzichtig finan
cieel vooruitzien, maar op deze
wijze plukt ons volk op korte
termijn geen enkele vrucht van
zijn inspanning. Is er in 1956 in
derdaad een teruggang, dan pro
fiteert men nog niet, want dan
zit ieder in de klem van een de
pressie gevangen. Een belasting
verlaging in twee ronden, één op
korte termijn en één op langere
termijn, ware aangenamer ge
weest.
Ondank is des onder
nemers loon
Van ondernemingszijde mag men
felle kritiek verwachten op de on
voldoende vermindering van de ven
nootschapsbelasting, die na de ver
laging nog 60 millioen te hoog blij ft
in vergelijking met de toestand van
1951. En terecht, want de regering
heeft toegezegd de verhoging geheel
op te ruimen. De vennootschaps
belasting wordt in 1956 op 43 pet
gebracht. Men had mogen verwach
ten, dat deze beneden de 40 pet
zou dalen. Aldus worden onder
nemers beloond voor de verrichte
prestaties.
De reeds uiteengezette omgekeer
de budgetpolitiek blijkt uit elk be
grotingshoofdstuk. De wegenbelas
ting, die volgens aankondiging tot
het oude nive au wordt ter u ggebracht,
zal komend jaar 90 millioen op
brengen.
Er zal aan wegen ongeveer het
dubbele besteed worden van dit
jaar. Men zal er nu ruim 26 mil
lioen aan ten koste leggen. Met
in achtneming van de gewenste
rem op openbare werken is dit
beslist te weinig, omdat de snelle
ontwikkeling van het verkeer
reeds nu een groots opgezet we-
De volgende nadere resultaten
van dit onderzoek zijn bekend ge
worden:
Voor-onderzoek in aanmerking
komende inwoners 14.310 (100 pet).
Aantal gefotografeerde inwoners
10.952 (76.54 pet).
Totaal niet-deelnemers 3.358
(23.46 pet).
Van de niet-deelnemers weiger
den er met reden 2.100 (14.68 pet).
Pertinente weigeraars 610
(4.26 pet)
Niet verschenen ondanks toezeg
ging 648 (4.52 pet).
Voor een juiste beoordeling van
bovenstaande cijfers dient te wor
den opgemerkt, dat de bewoners
van de Psychiatrische Inrichtingen,
genplan noodzakelijk maakt. Men
kan een anti-cyclisch financieel
beleid toch niet betalen met een
groot aantal mensenlevens -door
verkeers ongelukken
Geen logica bij defensie
Bij het hoofdstuk defensie-uit
gaven is rekening gehouden met
een verlaging van 1500 millioen tot
1350 millioen. Deze vermindering
draagt nu juist geen anti-cyclisch
karakter. Zij had veel groter moeten
zijn nu de E.D.G. is mislukt en de
verdediging van een groot deel van
Nederland nog een vraagteken is.
Bovendien is de snelle uitbreiding
van het burgerlijk militair personeel
met enkele duizenden moeilijk te
rijmen met het bestaandetekort op
de arbeidsmarkt. Een deel van de
meer verlaagde militaire uitgaven
had op korte termijn ten goede
kunnen komen aan de belasting
betalers!
Bij de volkswoningbouw wil men
de rijksbijdrage voor de jaarlijkse
tekorten in debouw van woningwet-
huizen met 18 millioen verhogen.
Mogelijk zal die woningbouw nog
financiële versterking ontvangen
door een in te stellen huurfonds,
waarin een deel van de hogere huren
zou moeten worden gestart.
Samen met de bestaande succes
sierechten en heffingen van schen
kingen, betekent dit een nieuwe
stap op de weg naar verdere uit
holling van de eigendom. Een
verlaging van successierechten en
schenkingsrecht mocht worden
verwacht. Er wordt niet over
gesproken. De uitholling van
eigendom is in lijnrechte tegen
spraak met de gunsüge economische
toestand van het land. De conjunc-
tuurpolitïek hoeft hier geen enkele
rol te spelen.
De voortzetting van de emigratie-
politiek met subsidie past geheel
in de verwachtingen, die de regering
koestert t.a.v. het toekomstig aan
bod van arbeidskrachten, waarvan
men op langere termijn slechts
zorg en moeite verwacht.
Vergeten blyft vergeten
Voor Middenstandszorg en steun
aan de „vergeten groepen" zoeken
we vergeefs in de begroting naar
overheidsbijdragen. Voor deze
categorieën van de bevolking wordt
in verband met de steeds nieuwe
loonsverhogingen toenemende aan
dacht gevraagd. Het departement
van sociale zaken bestaat blijkens
de begrotingscijfers alleen maar
voor lo ontrekken den...
Een van de gezondste hoofdstuk
ken uit de nota achten wij het
gedeelte dat wordt gewijd aan de
staatsschuld. In één jaar tijds
daalde onze totale staatsschuld met
liefst 1773 miljoen, waarvan 379
miljoen betrekking heeft op de
schuld aan het buitenland. Onze
totale binnenlandse schuld bedraagt
nu nog 19.414 miljoen.
Gaat de aflossing in het bestaan
de tempo voort dan mag men
binnen twee jaar een peil ver
wachten dat verhoudingsgewijs on
geveer overeenkomt met dat van
vóór de laatste wereldoorlog. Hoe
wel wij met een zekere trots naar
dit voor Nederland klassieke staats-
schuldbeleid mogen zien, mag men
zich toch afvragen of dit niet te
conservatief is of zo men wil: te
voorzichtig. En daarin mag men
het bezwaar samenvatten dat tegen
deze gehele miljoenennota en ver
wante stukken kan worden ge
maakt.
Het financieel-economisch beleid
van de regering heeft niets van de
durf en de ondernemingsgeest, die
ons volk vermaard maakten over
de gehele aardbol. Het is een beeld
van leiding geven op allerlei terrein.
De opstelling getuigt van het
streven naar een soort levensver
zekering voor de staatskas, die in
feite niet bestaat.
Wij zijn in het verleden dikwijls
te conservatief geweest in het
financieel beleid. Wij zouden de
minister van Financiën willen toe
roepen: men kan ook té voorzichtig
zijn, want op een enigszins langere
duur zal het thans levende geslacht
riet meer kunnen profiteren van
de zware inspanningen, die het
zich ongetwijfeld heeft getroost.
Wij zijn er weer bovenop.
Omwenteling in diplomatie, economie en sociaal gevoelen
Veertig jaren slechts schelden ons
van het moment, waarop de wereld
in vuur en vlam de verleden tijd
verbrande. Het schot waarmee Prin-
cip de aartshertog van Oostenrijk
doodde, is in de spiegel der geschie
denis niet meer dan een startsein
voor een nieuwe tijd, waarbij alle
voordien bestaande zekerheden om
ver tuimelden om plaats te maken
I
Pensionaat Jerusalem, St. Joseph-
gesticht, St. Odahuis, Paterskloos-
ter en Gymnasium en het Sint
Elisabeth-Ziekenhuis niet aan het
bevolkingsonderzoek hebben deel
genomen.
Medische gegevens kunnen thans
nog niet verstrekt worden, daar
dit onderzoek eerst 4 maanden na
het beëindigen van het bevolkings
onderzoek geheel voltooid is (ob
servatie dubieuze gevallen).
Nadat alle gegevens geregistreerd
zijn, wordt aan het Bestuur van de
Gemeente een statistisch rapport
van het plaatselijk bevolkings
onderzoek toegezonden.
voor een dynamisch tijdperk, zoals
wij dat nu nog beleven.
Met bloed
geschreven namen
Veertig jaar geleden stroomden
de Duitsers door België naar noord-
Frankrijk, waar de zwaar verdedigde
franse vestingen lagen. Verdun,
Metz, de Somme, de Marne, deze
namen schreven boekdelen in de
wereldgeschiedenis. Zij schreven
met het bloed van de tien millioen
gesneuvelde soldaten uit dit erbar
melijk gevecht.
Zelden wordt echter een tijdvak
of leven geboren zonder verschrik
kelijk lijden, Maar terwijl de gewel
dige „dikke Bertha's" van Krupp
hun stalen kogels uitspuwden op
de muren en huizen van Luik of
Namen, vierden de soldaten onder
dit hels gedreun eigenlijk het af
scheid van het bombardementska
non. Reeds cirkelden de eerste vlieg
tuigen door de lucht. Weldra zou
den zij de taak van overzware
kanonnen te land overnemen.
Voor het eerst werd een totale
oorlog gevoerd, die nog slechts
matig tot zijn recht kwam, omdat
er nog gesloten fronten waren en
de bevolking daarachter betrekke
lijk veilig bleef voor direct oorlogs
leed.
Voor het laatst stierven de naties
van Europa in de modder van IJpe-
ren en Lotharingen, terwijl gene
raals alleen nog maar te paard
zaten. De oorlogsroes van helden
dom en persoonlijke moed stierf uit
in vele onmenselijke loopgraaf ge
vechten van man tegen man aan
de Marne.
De mechanisering van de legers
nam een aanvang en zo'i in de ver
schrikkelijke tankgevechten in de
jaren 1917 en 1918 zijn hoogtepunt
bereiken. Dat hoogtepunt bleek
later het beginpunt van de pantser
oorlog en van zeer mobiele strijd
krachten, die het beeld van het
wapengeweld in de jaren 1939 tot
1945 zouden beheersen.
De soldaat van 1914 - 1918 stierf
in een modderpoel tussen besmeur
de planken en palen. De wapen
broeder uit de jongste oorlog sneu
velde tussen vier wielen, in een
tank of gevechtswagen of koos het
aluminium van het vliegtuig als
laatste dekking in dit leven. Wel
een grote verandering dus en een
vooruitgang zo men wil.
Het einde der aristocratie
Ook in de politiek ging het doek
neer voor een uitgespeeld drama.
De spelers in de politieke arena
hadden voordien slechts bestaan uit
aristocraten met een scholing van
geslachten. Vorsten, prinsen, herto
gen in de lagere adel vonden in
een diplomatieke carrière hun
hoogste levensvervulling. Maar de
democratie breekt door en de door
de massa gekozen nieuwelingen
komen op het podium van sluwe
hoffelijkheid. Ve en van hen spelen
hun rol voortreffelijk.
De volkswil krijgt een stem en het
is die van een stentor. Sindsdien
is de diplomatie meer open, minder
een familiegeschiedenis of van
vorsten met hun naaste dienaren.
Het is veel meer een publiek tour-
nooi roet minder verfijnde taal en
men ontmoet zelf onbeschofce di
plomaten in de moderne tijd.
De oorlog 19141918 bracht alle
volken op een podium, de volken
bond waar zij zich tegenover elkaar
belachelijk maakten. Niemand heeft
ooit eenheid kunnen vinden in
Genéve, maar men neemt dat diplo
maten niet kwalijk. De potsierlijk
heid is een onderdeel van diploma
tie, dat ziet men ook nu. Toch zijn
we met de U.N.O. vooruit gegaan
want we verwachten er niet veel
van en deden we van de volken
bond wel terdege!
Geleide economie
Op allerlei gebied leerde ook Ne
derland in die vier jaar oorlog
buiten de grenzen meer dan in een
halve eeuw voordien. Alle econo
mische degelijkheid b.v. ging ter
ziele. Voor het eerst greep de re
gering actief in bij de regeling van
het economisch leven.
Men liet zo maar de gouden stan
daard vallen en liet betalen met
muntbiljetten. Men liet de salarissen
en prijzen eerst stijgen en men
durfde het aan op zekere ogenblik
ken prijsstijging te verbieden. Men
voerde een strenge distributie in
en men gaf toen reeds bevel om
tuinen, parken en plantsoenen met
aardappelen en bonen te beplanten,
zoals dat ook in de jongste oorlog
geschiedde.
Men durfde het aan de staats
schuld tot liefst 3 milliard te
laten stijgen (de jongste oorlog
22 milliard) en men voerde zonder
dralen een inkomstenbelasting in,
die sedert 1915 als een blok aan
het been van vele Nederlanders
hangt. In vredestijd had men dat
nooit aanvaard. Ons volk is er snel
aan gewend geraakt; men mag
spreken van „gehecht" want we
zitten er nog mee. En hoe!
Idealen werden werkelijkheid
Sociaal kwam er complete om
wenteling. Arbeiders dachten plot
seling aan een achturige werkdag,
die vanzelfsprekend werd. Voor de
oorlog was dat een ver in het ver
schiet liggend ideaal geweest. Men
zette een arbeidswet opstapel. Men
sprak over ouderdoms-, invalidi-
teits-, ongevallen- en ziektever
zekering. Sommigen riepen om een
werkloosheidsvoorziening.
In vredestijd zou men er eeuwen
over hebben gedaan. Nu kwam men
in enkele jaren tot 'n productie van
nieuwe gedachten, die alle bestaan
de dijken in een keer brak.
Zelfs de Zuiderzeewerken, beeld
van een vredige maar toch harde
strijd tegen het water, waren een
product van oorlogsactiviteit. De
oorlog deed ze geboren worden uit
een behoefte aan bouwland in jaren
waarin het buitenland onvoldoende
tarwe zond.
Plotseling ontwaken
Wij herdenken wereldoorlog I, die
juist veertig jaar geleden fel begon
te woeden. Een tragische periode
in een geschiedenis, die met haar
komst de volkeren wakker schudde.
Het ontwaken was zo explosief,
dat de meest verwarrende mensen
slachting aller tijden een aanvang
nam. Uit de politieke, sociale, eco
nomische en militaire ontwikkeling
sindsdien is gebleken, dat die eerste
grote wereldbrand slechts de in
leiding vormde tot een tijdperk
waarin alle waarden als cultuur,
het gehele samenspel der maat
schappelijke krachten aan een her
waardering worden onderworpen.
Dit tijdperk is nog niet ten einde.
Onze hoop, dat de tweede wereld
oorlog ons weer zou brengen naar
een periode van evenwicht en rust
op het gebied van wetenschap, kunst,
religie enz. is een volkomen mis
vatting gebleken.
De storm duurt voort en niemand
kan voorspellen waar de wereldbol,
aan het rollen gebracht in de strijd
om Marne en Somme in de mil
lioenenslag van 19141918, een
nieuw rustpunt zal bereiken.