Land van contrasten inet
arme dorpen en rijke steden
ALBERT HEIJN
Valse toon
Naar Spanje
Uit„Peel en Maas"
HERIJK van maten, gewichten
en meetwerktuigen
Zaterdag 8 Mei 1954 No. 18
VIJF EN ZEVENTIGSTE JAARGANG
f ONDERVINDT 'T
KLEDING WINT 'T
PEEL EN MAAS
CONFECTIE VAN
vk
EEN RIJK BEZIT
DRUK EN UITGAVE FIRMA VAN DEN MUNCKHOF WFFiTRI AH VOOR VFNR&Y FIV OM^TRFICFN ADVERTENTIEPRIJS 8 ct. p. mm. ABONNEMENTS-
GROOTESTRAAT 28 TELEF. 512 GIRO 150652 VUUI\ V E*lYJlVr\ I EflY UiVlü 1 IvLIVCiil PRIJS PER KWARTAAL f 1.25 Buiten Venray f 1.45
(In de komende weken volgen enkele reisbeschrijvingen
uit Spanje, waar een onzer een reis onderneemt).
Wie de besneeuwde toppen der Pyreneeën gepasseerd is
en de vruchtbare Zuid-franse vlakten verwisselde voor de
dorre woestenijen in Noord-Spanje, staat weldra versteld van
de opvallende contrasten. Spanje is het land van de tegen
stellingen.
Als ge honderden kilometers gereden hebt door een troos
teloos berglandschap, waar ge slechts hier en daar menselijke
wezens tegenkomt, die nog huizen in holwoningen, rijst plot
seling en zonder enige overgang een stralende stad voor u op
met grote gebouwen als paleizen en bont vertier van rijk
uitgedoste bewoners.
Ziet ge in de wildernis op een bergwand slechts de schaap
herder in een armelijke deken gehuld, in de schitterend aan
gelegde steden ontwaart ge de bezittende klasse met dure kle
deren en nijlonkousen, daar lichten de neonbuizen en stralen
de overdadigste étalages een gloed van licht uit.
De tegenstelling vindt men heel
Spanje door. Men vindt de hol
bewoners niet alleen achter de
Pyreneeën in Navarra en Aragon,
maar tot diep in het zuiden, bij
Purullena en Guadix. En de mensen,
die daar huizen, hebben het nog
niet zo slecht. Zij graven zoveel
kamers als zij nodig hebben, be
talen geen huur en wonen heerlijk
koel en in de vrije natuur...
Maar de rijkdom vindt ge ook
door heel het Iberisch schiereiland.
Het zijn de grootgrondbezitters, de
groothandelaars en een aantal pro
fiteurs, die zich meester maakten
van de Spaanse schatten.
Een middenstand bestaat er niet,
men is arm of rijk en elkeen accep
teert dat. De zuidelijke (of is het
oosterse) mentaliteit doet de pauper
niet naar meer bezit verlangen.
Sterker nog: hij wil niet meer
verdienen in de week, dan dat wat
hij nodig heeft. Is zijn behoefte
aan geld voor brood en wijn be
vredigd, dan werkt hij de week niet
uit en gaat op zijn lauweren rusten
tot de nieuwe week aanbreekt.
De Amerikanen, die nu hun bases
laten aanleggen in het land van
Franco, hebben daar pas nog leer
geld mee betaald. Zij oordeelden de
lonen van de arbeiders te laag en
verdubbelden die. De Spanjaarden
zetten grote ogen op, ze lieten
de Amerikanen de verdubbeling be
houden en kwamen voortaan nog
maar de halve week. Stel je voor,
de helft van de tijd werken en tóch
nog het zelfde verdienen!
Asfalt en muilezelpad
Contrasten vindt ge op elk ge
bied. Zie de hoofdwegen, die volgens
een plan tot modernisatie van het
ministerie voor Openbare werken
als geasfalteerde linealen door het
landschap snijden. En let dan op bij
kruisingen. Afslaan kunt ge niet,
want buiten de nationale routes
bestaan er slechts zanderige of
stenige muilezelpaden steil de berg
wand langs.
Let ook op het contrast in ver
voer: grote, zwaarbeladen vracht
auto's passeren de primitieve huif
karren of de eenzame ezeldrijver.
Het Is, dat de muilezel er zijn weg
wel weet, want de voerman zit
meestentijds rustig te dommelen.
Tegenstellingen ontwaren we
vooral tussen dorp en stad. Neemt
men ten plattelande genoegen met
de meest eenvoudige behuizing van
ruwe natuursteen (die de bouwsels
wel een kleurig aspect geeft door
de rijke verscheidenheid aan soor
ten), In de steden vieren pracht en
praal hoogtij, rijzen torenhoge
woonpaleizen op met weelderige
gevels en vergaapt ge u aan de
mozaïeken in plavuizen, palmenen
fonteinen en historische monu
menten.
Een vreemd contrast ontdekken
we zelfs in de streken, die destijds
in de burgeroorlog zwaar getroffen
zijn. De ruines zijn er nog, doch
daarnaast bouwde de Spanjaard een
nieuwe woning. Geen steen van het
oude werd gebruikt. Zelfs een vol
ledig verwoest dorp ligt nog langs
uw weg. Tien meter verder staan
de eerste huizen van het nieuwe...
Naar de restanten kijkt niemand
om.
Een fle» wyn voor SO cent
Armoede en rijkdom, die twee
uitersten vindt ge in Spanje overal
weerspiegeld.
Het leven op zichzelf is er niet
duur meer, sinds de distributie kon
worden opgeheven. Wat het land
zelf oplevert is er goedkoop te krij
gen, vooral wijn, lederwaren, kle
ding, voedsel en amusement zijn er
beslist voordeliger dan hier. Een
maaltijd, die in Frankrijk nu al
gauw f 10 kost, wil men iets op
tafel zien verschijnen, komt in le
klas spaans restaurant op een 40
pesetas, dat is ongeveer f 3,50.
Een fles spaanse wijn kost u 30
cent. Dat is nog goedkoper dan het
taf el water, dat een Hollander in
het buitenland bestelt om de prijs
te drukken, want het bronwater
komt u op... 32 cent te staan.
De tram In Barcelona kost 50
centimes, dat is nog geen 5 cent.
Een bloscoopje komt op een gulden,
of minder naar gelang de rang.
Schoeisel variëert tussen de f 10
en f 20; een aardig bontmanteltje
lag voor 500 pesetas (pl.m. f45) te
geef en de kleermaker levert u er
een maatcostuum voor een be
drag, waarmee hier het confectie
pak geprijsd staat. Er zijn veel
schapen in Spanje, dus de wol komt
er voordelig aan de markt. Nylon
en andere importartiken daaren
tegen zijn even duur als hier en
horloges, fototoestellen enz. kan
men er beter niet aanschaffen.
Nu kan men zeggen, dat het wer
kende volk veel minder verdient
dan de arbeider hier, maar daar
staat tegenover, dat de mensen daar
weinig behoeften hebben. Hun maal
tijden, bereid met ongeraffineerde
olijfolie, zijn in onze ogen armoedig.
Hun kleding is uiterst sober. Maar
deze mensen tanen niet naar luxe
of genot. Zij werken (of ze ver
tikken het om te werken), ze hou
den hun siësta, ze eten laat niet
voor 9 uur 's avonds en daarna
gaan ze een straatje om en naar
bed.
Toch zelfbewust
Hoe arm of de Spanjaard echter
ook is, toch voelt hij zich mens. Hij
acht zichzelf te hoog om zijn eigen
schoenen te poetsen, daarvoor die
nen de schoenpoetsers op straat of
zijn vrouw. Wie iets meer verdient
dan een arbeider, stapt niet op de
tram maar neemt een taxi. Men
struikelt er over de gele huur
auto's, die er in groter getale rond
rossen dan de privé wagens.
Medelijden met de armen behoeft
ge heus niet te hebben. Deze lieden
zouden niet arm zijn, als ze wat
meer wilden aanpakken. Ze kunnen
wel meer verdienen dan 40 pesetas
per dag, maar velen nemen met 25
al genoegen en gaan dan de overige
uren heerlijk in de zon liggen...
Voor die rijksdaalder per dag heb
ben ze eten èn drinken èn vertier
en wat wilde Spanjaard nog meer?
Het Is een wonderlijke mentali
teit daar over de Pyreneeën. Een
interessant land met een vriendelijk
volk. Maar een land vol vreemde
tegenstellingen.
Er gaat geen week voorbij of er
wordt gewaarschuwd tegen het
huurkoopsysteem. Maar er gaat ook
geen week voorbij of er vallen slacht
offers. Ditmaal was het de man,
die zijn leven lang had verlangd
naar een goede accordeon. Nog nooit
had hfj dat Ideaal kunnen verwezen
lijken. Toen ging hij met zijn vrouw
een dagje naar de stad en daar
lagen ze te kust en te keur, glan
zend en vol muziek. En de betaling
kon op elegante, moderne, discrete
en amerikaanse wijze worden ge
regeld.
De man liet zich verlokken door
het zoet gefluit van de muziekhan
delaar. Hij betaalde vijf en twintig
gulden als eerste termijn en onder
tekende een contract, waarbij hij
zich verplichtte wekelijks zes gulden
te storten. Aangezien er nog wat
formaliteiten vervuld moesten wor
den, kon hij zijn nieuwe trekpiano
niet meteen mee naar huis nemen.
Die werd een week of drie later
gestuurd. Tegelijk met een rekening
van f 27 wegens verzekeringskosten
en vracht.
Dat was de eerste tegenvaller,
die uit het wekelijks zes gulden
magerder geworden gezinsinkomen
moest worden bestreden. De tweede
tegenvaller kwam niet zo heel
lang daarna. De man werd onver
wacht werkloos.
Goede raad was duur. De vrolijke
tonen die eerst aan het instrument
waren ontlokt, bleven nu uit. Ten
slotte besloot de man zijn accor
deon maar te verkopen. Dan kreeg
hij wat geld in handen en voorlopig
kon hij de zes gulden per week
blijven doorbetalen.
Dat was het einde van de trek-
piano-illusie. Maar tevens het begin
van een gerechtelijke vervolging.
Want de verkoper blijft eigenaar
tot de laatste termijn is betaald.
Door do accordeon te verkopen, had
de verdachte er als heer en meester
over beschikt. En zo verscheen hij
nu voor de balie wegens verduis
tering.
Hij bekende vlot. Er zat ook niet
veel anders op. In totaal had hij on
geveer honderd veertig of honderd
vijftig gulden betaald. Hij moest
nog drie honderd en vijf en veertig
gulden betalen, want er was onder
tussen een gulden of tachtig rente
opgekomen.
Maakt men nu de begroting op,
dan is het resultaat, dat de man
voor een paar maanden accordeon-
spelen heeft betaald ongeveer hon
derdvijftig gulden plus zeven en
twintig gulden verzekering en vracht.
Daar komt bij drie honderd vijf en
veertig gulden (met inbegrip van
de rente), die hij nu nog schuld
heeft en dertig gulden voor de
boete. Samen is dat om en nabij
de vijf honderd en vijftig gulden,
waar men dan de habbekrats moet
aftrekken, die't instrument tweede
hands bij verkoop opleverde.
Het resultaat van alles is, met
inbegrip van de boete, een schuld
van f 375 en een aantekening op
het strafblad.
„Ik begin er nóóit weer aan!",
zei de verdachte terneergeslagen.
Wie zich daaraan spiegelt, spie
gelt zich zacht.
van 11 Mei 1895
Op 6 Mei brandde de woning
van de arbeider J. Rongen in de
Vier Uitersten af.
van 12 Mei 1900
Reeds 19 muziekgezelschappen
gaven zich op voor het Festival op
de 2e Pinksterdag.
Ter gelegenheid van de opening
der Mariafeesten op 6 Mei heerste
te Oostrum, 'n buitengewone drukte.
Mgr. Frans Geurts, droeg de heilige
Mis op.
P. J. v.d. Heuvel uit Merselo,
slaagde 10 Mei te Maastricht voor
onderwijzer.
De Sint Crispinusgilde besloot
op 7 Mei deel te nemen aan de ten
toonstelling van oude vaandels te
te Luik.
Op de lijst van de hoogstaan
geslagenen in Limburg kwamen
voor: Theodor Hubertus van den
Bogaart en Egidius Coenrardus
Hubertus Esser.
Wed. P. A. Boers opende te
Oostrum een bakkerij.
van 13 Mei 1899
Wanssum kwam voor 't eerst
met een processie te Oostrum.
8 Mei had de begrafenis plaats
van Jacobus Nabben, die sedert de
oprichting bestuurslid was van het
Ziekenfonds.
Tot opperbrandmeester van de
vrijwillige brandweer werd benoemd
H. Trynes. Tot brandmeester van
Venray-dorp werden benoemd Jan
Janssen en Math. Smits, Merselo
J. M. Mlchels.
van 14 Mei 1898
8 Mei werd de nieuwe bijbouw
van Jerusalem ingewijddoor Pastoor
W. H. Hillen, in bijzijn van archi
tect Dr. Cuypers, aannemer Groe-
nendaal en opzichter Meester.
Jacob deHaen te Venray, Henri
Vermeulen te Venray en J. Henckens
te Overloon, slaagden voor onder
wijzer te Maastricht.
De prijs van het brood werd
gebracht van 39 op 34 cents de 9
pond.
De prachtige kruisweg in de
parochiekerk werd voltooid.
De heer Hubert Janssen, hotel
De Gouden Leeuw, ontving een
brief uit Madrid, van de bekende
Spaanse sehatgraver.
van 14 Mei 1904
12 Mei vergaderde de Boeren
bond. Als voorzitter werd gekozen
Henri Wismans inplaats van Jean
Poels, die ontslag had genomen.
Talrijke gelovigen gingen mede
met de processie op de Kruisdagen.
Bij de op 9 Mei gehouden aan
besteding van de stoomzulvelfabriek
met directeurs-woning en stalling
schreven in:
L. Wijnhoven f 15.910
Mich. Jacobs 15.700
G. Ambroslus 15.570
W. Wijnhoven 15.510
De echtelieden Willem Wijn
hovenPeters en Frans Roelofs
Peters, vierden de zilveren bruiloft.
Land- en Tuinbouw
HET VERBRUIK VAN VER
GIFTEN OP DE BOERDERIJ
Men moet niet alleen voorzichtig
te werk gaan bij opslag en bij de
bewaring van giftige middelen op
de boerderij, het gebruik der mid
delen op zichzelf brengt altijd ge
varen mede.
Het vergif kan in het lichaam
dringen via de mond, de ademha
lingsorganen en de huid.
Door de mond kan een flinke
dosis worden binnengekregen en
dan acute vergiftiging veroorzaken
Dit zal uiteraard meest een gevolg
£n dat is geen wonder Voor onze
bekwame inkopers is het geen
geheim, waar de beste thee-oogsten
verwacht kunnen worden. Onze
theeproevers, met ervaring
Vader op zoon, stellen de melanges
samen tot de geurige soorten, die de
ervaren huisvrouw onmiddellijk herkent
als de allerfijnste. En wat voor
Albert Heijn's thee geldt, is ook van
toepassing op alle andere artikelen
Bij A H is het voordeliger kopen,
omdat U er altijd de beste kwaliteiten
vindt voor de laagste prijs
ALBERT HEIJN THEE
(de thee voor lijnproétêrt)
per pak 100 grem
GEELMERK 68
ROODMERK 74
GROENMERK 82
BLAUWMERK 88
ZILVERMERK 92
GOUDMERK 96
Alleen van goede koffie
zet U lékkere koffie
en Boffie-Koffie is goede koffie
Koffie, die reeds direct het hele huls
vervult met zijn opwekkende geur. als
een voorproefje van het genot dal U
te wachten staat Maar dan moet het
wel Boffie Koffie zijn De zorg aan
Boffie Koffie besteed maakt haar
geurig en opwekkend als geen ander
BOFFIE hst woord voor da lekkerste KOFFIE
Spaart Albert Heijn's Boffie-Strips en Panorama-plaatjes
Strip-album BOFFIE EN BUiKIE IN DE KNOOP©! PANORAMA-ALBUM 1.25;
*huta4ct (t ftet üteH. JJbopeA.
zijn van vergissingen of onacht
zaamheid. Mogelijk is bijvoorbeeld,
dat vla de handen het vergif in de
mond komt bij het eten van een
boterham op het veld. Iemand, die
met vergif regelmatig omgaat, kan
niet genoeg zijn handen wassen.
Ook kan het gemakkelijk voor
komen, dat door regelmatig ermee
te werken, het vergif herhaaldelijk
ln kleine hoeveelheden het lichaam
binnendringt 'en daar chemische
verschijnselen oproept.
Het kan zelfs gebeuren, dat het
vergif mens of dier ogenschijnlijk
geen kwaad doet, maar pas na een
lange tijd gevaarlijk wordt.
Zo wordt DDT geabsorbeerd in
het lichaamsvet en zal een gezond
individu dan niet hinderen totdat,
door welke oorzaak dan ook, dat
reserve-vet eens gebruikt wordt,
bijv. bij ziekte of andere vermage
ring. Dan kan na jaren de invloed
van DDT zich nog doen gelden.
Gemakkelijker komen de giftige
stoffen binnen via de ademhalings
wegen en de huid. Inademen doet
men vooral vergiftige dampen,
echter ook fijn stuifpoeder en ne
vel. Werkt men dus met dergelijke
middelen, dan is vooral in kas
sen een gasmasker absoluut
nodig en dus een doek voor de
mond niet voldoende.
Het landbouw-veiligheids-beslult
schrijft voor, dat arbeiders, die zijn
blootgesteld aan voor de gezond
heid schadelijke invloeden van gas,
nevel of stof een doelmatig adem-
toestel dus een gas- of stofmasker
ter beschikking moeten hebben.
In dergelijk geval dient men dus
goed te weten, waar het masker
wel voor is en waar het niet voor
deugt, want niet alle maskers zijn
goed tegen alle vergiften.
Men moet zo'n masker op een
koele donkere plaats bewaren en
zo, dat het voor het grijpen ligt.
Werkt men in de open lucht met
verdampende of stuivende midde
len, dan lette men vooral op de
windrichting, zodat men altijd
bulten de sproei- of stuifwolk
blijft.
Erg gevoelig zijn de ogen, een
stofbril is dan ook een zeer aan te
bevelen beveiligingsmiddel.
Burgemeester en Wethouders van
Venray maken bij deze bekend, dat
dit jaar voor de herijk der maten,
gewichten en meetwerktuigen zal
zitting gehouden worden te Venray
in het achterzaaltje van café-
restaurant Schaeffers, Schoolstr. 3.
Op Maandag 10 Mei a.s. v. 1012
en van 13.3016.30 uur voor hen,
wier geslachtsnaam (firmanaam)
begint met één der letters A, B, C
(w.o. de Coöp.) D, E, F en G.
Op Dinsdag 11 Mei a.s. v. 912
en van 13.3016.30 uur voor hen
wier geslachts- (firma) naam be
gint met een der letters H, I, J, K,
L, M, N en O.
Op Woensdag 12 Mei a.s. v. 9—12
en van 13.3016.30 uur voor hen
wier geslachts- (firma) naam be
gint met een der letters P, Q, R,
S, T, U, V, W, X, Y en Z.
Aan belanghebbenden wordt in
herinnering gebracht:
le. dat de maten en gewichten
schoon, droog en roestvrij moeten
worden aangeboden om onderzocht
te kunnen worden;
dat ijzeren maten van binnen en
van buiten geverfd dienen te zijn,
koperen gewichten afgewassen en
ook de gaten gereinigd;
dat ijzeren gewichten niet gepot
lood mogen zijn, doch roestvrij
moeten zijn gemaakt en daarna
ingewreven met gekookte lijnolie;
2e. dat de maten en gewichten
vóór 1 October 1954 gestempeld
moeten zijn met de letter V en dat
er, bij verzuim of verhindering om
van de zitting gebruik te maken,
nog gelegenheid bestaat maten en
gewichten te laten herijken, aan
het ijkkantoor te Maastricht, des
Vrijdags van 912.30 en van 14.30
17 uur.
3e. dat de maten en gewichten,
welke zijn gestempeld met het
afdeuringsmerk A niet in winkels
enz. mogen worden teruggebracht;
4e. dat ten bate van 's Rijks
schatkist betaald moeten worden
voor het onderzoek der maten en
gewichten (keurloon) en voor het
justeren der gewichten (justeer-
loon) en
5e. dat de milligramgewichten
niet op de herïjkzitting. maar alleen
aan het ijkkantoor herijkt kunnen
worden (de gezegelde enveloppe,
afgegeven bij de vorige verificatie,
moet met de gewichten franco per
post worden opgezonden, daar de
gewichten anders aan de eisen,
gesteld voor de nieuwe, moeten
voldoen, terwijl een postbewijs tot
een bedrag, overeenkomende met
de som van 20 cent, voor elk
gewicht moet zijn ingesloten. Dit
bedrag kan ook op postrekening,
no. S07661 van Ijkkantoor Maas
tricht worden gestort).
Venray, 28 April 1954.
Burgemeester en Wethouders vnd.
A.H.M. Janssen, Burgemeester
H. Vorst, Secretaris
ZOMER-ZEGEL-ACTIE 1954
GESTART.
Evenals in de voorafgaande jaren
zal ook in de komende maanden
weer de gelegenheid worden gebo
den de post te frankeren met zo-
merzegels.
Deze zegels zien er ook dit jaar
weer bijzonder mooi uit. Ze vormen
een serie beeltenissen van Neder
landse cultuurdragers en zullen bij
alle postzegelliefhebbers ongetwij
feld in de smaak valleu.
De zomerzegels zijn in Mei en
Juni verkrijgbaar aan de kantoren
van de posterijen.
Ook zal dit jaar weer door heel
het land een huis aan huis-collecte
gevoerd worden, teneinde iedereen
in de gelegenheid te stellen door
de aankoop van zomerzegels en
prentbriefkaarten een steentje bij
te dragen tot leniging van vele
noden op maatschappelijk terrein
zoals tuberculose- en asthmabe-
strijding.
De 320ste Brigidaboom
in Noorbeek geplant
Voor de 320ste maal is Zaterdag
in Noorbeek in Zuid-Limburg de
Brigidaboom geplant, nadat deze
in de loop van de dag in België
was gekapt en naar het Zuid-
Limburgse plaatsje was vervoerd.
Deze jaarlijkse traditie is ontstaan,
toen ongeveer 320 jaar geleden
onder het rundvee ter plaatse een
besmettelijke ziekte uitbrak, die
de omvang van een ramp aannam.
De burgerij beloofde toen de
patrones van de parochie, de H.
Brigida, elk jaar te harer ere een
boom bij de aan haar toegewijde
kapel te plaatsen, indien de ziekte
een einde zou nemen.
Ingezonden Mededeling
de natuurzuivere
Hef besté dagelijkse middel
ter opwekking en verkwikking