yüU De verwoesting van Jerusalem Maria's Doeken Kerstboom- 4let Keïdfcest HET KERSTFEEST hier en daar Kecdlied WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN SSSÏSKSKSSS^l^TkJSSW^Si in de uxeieid Nog heden ten dage gevloekte stad BEL BIJ BRAND 3 9 2 DONDERDAG 24 DECEMBER 195J No. 52 7(B« B<i 28VSNTIGSTB fAARGANQ ONDERVINDT 'T UHUCRYinul KLEDING WINT 'T PEEL EN MAAS CONFECTIE VAN m EEN RIJK BEZIT Feest van licht in duisternis Dat op het Noordelijk halfrond het Kerstfeest valt in de periode van kou en duisternis, heeft het zijn karakter van Lichtfeest gegeven. En die viering sluit aan op eeuwen oude gebruiken van vóór de vestiging van het Christen dom, die ook de tegenstelling tussen licht en duisternis tot motief hadden. In Nederland vieren wij het Kerst feest als een bij uitstek huiselijk feest, meestal rondom een versierde kerstboom en hulst, sparregroen en kaarslicht zorgen voor de sfeer. Zo is het ook in Duitsland en in Scan dinavië, waar echter vooral de na druk valt op de Kerstavond. Hei- ligenabend in Duitsland, Julafton in Zweden. Vrijwel iedereen gaat naar de kerk; voor sommigen is het de enige keer in het jaar, dat ze het Godshuis betreden, maar op Kerstavond ontbreken ze niet. In Zweden is het de Kerstdwerg, Jultomten, die beladen met pakjes de huisgenoten en vrienden komt verrassen. Want in het buitenland is Kerstfeest ook het feest der ge schenken, terwijl bij ons in Neder land het Sint Nicolaasfeest die plaats inneemt. Enige overeenkomst tussen Sint Nicolaas en het Kerst mannetje, Santa Claus of Father Christmas valt al spoedig te ont dekken. Door het Nederlands gebruik echter om deze feesten afzonderlijk te vieren, behoudt het Kerstfeest zijn eigen, oorspronkelijke sfeer meer dan wanneer het wordt tot een feest van uitsluitend cadeaux en verrassingen. Jingle Bell... „Father Christmas" wordt hier en daar in Engeland vreugdevol in gehaald op een arreslee met rin kelende bellen. Daar, in het land van de traditie, kent men ook het aloude gebruik van het 's avonds op straat zingen der Christmas Carols, oorspronkelijk geestelijke liederen, later met een meer wereldse inslag. Een typisch gebruik in West- Engeland is 't bell-ringing. Meestal zijn daar zes man, die ieder twee koperen handbellen bedienen, welke aan een leren riem heen en weer worden geschud op buitengewoon virtuose wijze. Een nieuweling moet het maar niet proberen, want hij brengt er niets van terecht, kan misschien een verstuikte pols oplopen, want „bel-ringing" is nogal een betrek kelijk zwaar werk. Soms hebben de bellenmannen een groot muziekboek voor zich, waarvan zij de noten af lezen en op aanwijzingen van een dirigent laten zij op onnavolgbaar charmante en gedisciplineerde ma nier de oude liederen weerklinken. Dit „bel-ringing" is een kunst, die men pas met de jaren machtig wordt en een der gebruiken, die op de vreemdeling de schoonste indruk maken. Verder is ook in Engeland Kerst feest meest 'n huiselijk feest. Daar bij wordt de inwendige mens niet vergeten. Een kalkoen moet, indien enigszins mogelijk, het pièce de milieu zijn, en verder is daar dan de beroemde Kerst-taart, de plum pudding. Als Kerstbloem kent Engeland de mistletoe, een soort hulst met witte bessen, en het oude gebruik wil, dat onder de mistletoe vrijelijk ge kust mag worden. Legio zijn dan ook de grapjes op de huwbare jonge- dochters, die vaak en dicht in de buurt van de mistletoe gezien wor den en op de levenslustige oudere heren, die daar een kansje wagen... Santa Claus Maar ook: overal, waarkribbe en kruis het leven beheersen, zijn het de i klokken, die beieren over de dalen van Zweden en de landouwen van Frankrijk, die luiden door het lawaai van Fifth Avenue heen en dringen door de nevels van Brit- tannië, die de diepe zin doen ver staan van Vondels verrukte uitroep: „O Kerstnacht, schoner dan de dagen!" In Amerika, in het land van de dollar, is Kerstfeest voor de zaken man het hoogtepunt van activiteit. Santa Claus, de Kerstman, is daar de brenger van geschenken. En even als bij ons Sinterklaas, zit Santa Claus in de grote magazijnen om daar lieve en stoute kindertjes te ontmoeten. Mag men de verhalen geloven, dan hebben de Santa's het daar niet best, want de Amerikaanse jeugd is nogal vrijmoedig en op dit gebied niet al te lichtgelovig... Wat met Kerstmis op 't gebied van reclame vertoond wordt, slaat alles met stukken. De versieringen van de winkels, de advertenties, de uit stallingen, de ontzaglijke drukte van winkelend publiek, het brengt alles de sfeer van bezinning en me ditatie, die toch het Kerstfeest eigen is, wel lelijk in de verdrukking. Men eet vaak de Kerstmaaltijd buiten de deur in propvolle restau rants met muziek en wiegende paren op de dansvloer. Maar buiten de grote steden vooral is het huiselijk karakter van ..Xrnas" nog wel be waard, in het bijzonder bij hen, die de religieuze betekenis van dit feest door alles heen hoog houden. Noël Van de Fransen, die een groot deel van hun leven buiten de deur doorbrengen, kan vrij wel niet anders verwacht worden, dan dat zij ook het Kerstfeest, Noël maken tot een groot festijn. Van Kerstmis tot Nieuwjaar, Réveillon, is het in Parijs één feestweek. De restaurants zijn overvol, de prijzen gepeperd. Wie niet tijdig een tafel gereserveerd heeft, komt er niet meer aan te pas. Kalkoen, opgevuld met kastanjes, is een geliefkoosd Kerstgerecht. Geheel in tegenstelling met deze mondaine drukte zijn de lieflijke zangerige „Chantes de Noël" de Kerstliederen, die vanuit dit land de wereld overgaan. Overal viert men Kerstfeest, het feest van licht in de duisternis. Men viert het met zoveel licht, dat dit vaak de glans van Bethlëhems ster verbleekt Men viert het met zoveel goede gaven en zoveel lekker eten, dat de schamele kribbe in de kale stal er geheel door op de achter grond komt. brandende kaars, die vrede uitstraalt in huis en hart. Een vermateriali- seerde kerstviering, met de kerst man als hoogte punt van uiterlijk vertoon. Wel „gezellig", maar waar is de gedachte aan een stille nacht, hei lige nacht? We gaan even naar Mexico, waar kerstfeest meer een kersttijd is ge worden. Negen dagen voor onze kerstviering begint men er al grote „posades" tehouden. Dit zijn dik wijls complete drinkgelagen in huis of in de kroeg. De gewoonte van de katholieke geestelijkheid aldaar met Kerstmis uitvoerig in de kerken te gaan waarschuwen tegen overmatig drankmisbruik, duidt er voldoende op in welke kerststemming men hier dikwijls verkeert. Kunstbomen Voor de Zuid-Amerikaan zijn kerstfeest en carnaval de twee grote feesten van het jaar, Men noemt ze in één adem en de viering heeft zeer veel punten van overeenkomst. Ook hier heeft de Sinterklaas ge dachte gezegevierd. Echte kerstbomen zijn in de ge weldige hitte aldaar niet houdbaar. Men verkoopt kleine kunstboompjes die aan één kant bont versierd zijn. Het grote kerstgebeuren in Rio de Janeiro is de kerstverloting, die door de staat wordt uitgeschreven. Wie het even kan koopt zo'n lot dat plm. f 200 kost. De affiches voor dit loterijfeest vertonen de drie wijzen uit het oosten, die overmatig gevulde zak ken met geld naar... de stal van Betlehem transporteren. Men voelt hoe dit alles als een tang op een varken slaat. Als Euro peaan kan men zich met kerstfeest afvragen in een stad als Rio of het percentage voetgangers in een der hoofdstraten, dat^nog iets weet van de achtergrond van het kerstfeest, vijf of tien zal bedragen. In Australië Nu steken we over naar Australië, waar het kerstfeest ook in de warmte wordt gevierd. Een kerst boom met kaarsen in de kamer zou iemand doen flauwvallen van warmte. Daar doet men niet aan. Wel worden er tijdens de feestda gen millioenen liters bier verslon den. De kerstviering doet min of meer aan als een Engels kerstfeest, dat ver van huis gevierd wordt. En zo was het ook bij de eerste groepen blanke bewoners. 'n Carnaval, 'n Sinterklaasfeest en een loterij.... Nog vieren wij Kerstfeest in ons land. Hier, in het land, waar menige godsdiensttwist in vroeger tijden met het zwaard werd beslist, neemt de kerk een belangrijke plaats in temidden van het maatschappelijk leven. Onze Kerstliederen zijn onmis kenbaar religieus. Elders wordt eveneens het Kerstfeest gevierd. Gaan wij de wereld door, dan zien we in alle landen met een weste lijke cultuur de kerstkaars bran den. Maar in ieder land geeft die kaars een ander licht. In Brussel brandt zij fel en in uitbundige vrolijkheid wordt een soort mengsel van kerst- en nieuw jaarsfeest gevierd. De kerstbomen, die men er veel minder ziet dan in Nederland, zijn bont opgetuigd. Men viert een uitbundig feest, meestal buitenshuis met vrienden, voetzoekers en een uitgebreid diner. Ongeveer een gelijke sfeer vin den we in Parijs. Wel is de H. Mis in de Notre Dame of Sacré Coeur op kerstavond een hoogtepunt van ontroering en getuigt de belang stelling van een grote drang naar aanbidding, maar de beide kerst dagen zijn meer een soort carna valsouverture dan christelijke feest dagen. Het is als een herdenkingsplech tigheid voor doden bij een nationaal feest. Men gedenkt de Christus aan de vooravond van zijn verjaardag, maar op de feestdag zelf is hij dood en vergeten. Aan de overzy Amerika viert het kerstfeest als de voornaamste winkelweek van 't jaar. De kerstmanis de genormali seerde blikvanger voor alles en nog wat in December. Overal machtige lichtreclames, acties voor liefdadige doeleinden. De kerstklokken luiden niet, zij schreeuwen. Spuitende lichtfon teinen en millioenen grote en kleine lampen houden New York enkele weken in een zee van licht. In het huiselijk feest domineert een Sinterklaasstemming, die voor deze gelegenheid met wat groen word opgefleurd. Een regen van cadeau's daalt neer rond elke kerst boom, die maar zelden ontbreekt. Maar wel zeldzaam is de stil Nog houden velen er vast aan de traditionele kerstmaaltijd met kal- koen en plumpudding, die omstreeks het middaguur wordt genuttigd. Het is dan bijzonder warm en dat werkt nu niet bepaald opwekkend op de eetlust. Dikwijls wordt het verorberen van het kerstdiner dan een hele opgaaf, die zot aandoet en de navolging van Engeland er duimendik bovenop legt. Maar wat doe je als er gebrek is aan een eigen cultuur? Gelukkig begint dat eigene er nu te komen. Dit uit zich o.m. in het gemeenschappelijk zingen van kerst liederen in de parken van de grote plaatsen. Er wordt een kerstpreek gehouden bij kaarslicht. Want deze samenkomsten worden gehouden na zonsondergang en ieder brengt zijn eigen kaars mee. Met kerstboom en kerstman be houdt men het Christusfeest niet. Dat bewees Rusland. Eerst besloot men hier het gehele kerstfeest af te schaffen en de verkoop van kerstbomen werd eenvoudig verbo den. In 1934 besloot men de kerstboom te maken tot centrum van het nieuwjaarsfeest. Evenzo trekken rond jaarwisseling .kerstmannetjes' door de straten, die vaak het uiter lijk hadden van Stalin en ditmaal misschien van Malenkow. Ook de nieuwjaarsbomen hangen vol met afbeeldingen van Russische com munistische leiders, die op een ster zijn geplakt. En by ons Ook Nederland heeft de kerst man al ingehaald. De kerstman is reeds gemeengoed geworden. S teeds meer zijn we geneigd om het ge boortefeest van Christus op te fleuren met uiterlijk vertoon. De gezelligheid moet verhoogd en de vreugde moet een toppunt bereiken. Al steekt er op zichzelf misschien weinig kwaads in, we gaan lang zamerhand zover met de vermate- rialisati, dat er nog maar weinig gevoeld wordt van dit goddelijk ge schenk, dat een in schuld verloren wereld wordt gebracht. Blijven wij temidden van kerst pakjes en kerstmannen, naast glim mende ballen aan protserige kerst bomen ook aan onze naaste nog iets bieden van de kerstvrede? In de stilte van een rustig bran dende kaars, die een nieuw licht laat vallen op het oude verhaal, leest een stem uit een vermoeide wereld in verlangen naar innerlijke vrede voor over het grote gebeuren aan gewone mensen bereid. Titus kwam hout te kort voor kruisen. Niet ver van Bethlehem, waar Jezus werd geboren, ligt Jerusalem, de oude hoofdstad van Palestina. Jerusalem, dat evenals Bethlehem nog altijd tot onze verbeelding spreekt. Maar wat een verschil Bij de ge dachte aan Bethlehem is het ons alsof -wij in de verte de Kerstklokken horen luiden. Het kost ons weinig moeite om de sterrennacht mee te beleven, waarin de herders op het veld plotseling de engelen zagen verschijnen, die hun de geboorte van de Zaligmaker aankondigden. Maar de gedachte aan Jerusalem verwekt bij ons een totaal andere stemming. Jerusalem heeft Christus even beslist verworpen als Bethlehem Hem aannam. Voor ons besef zit er iets wrangs in de gedachte aan Jerusalem. Wanneer wij heden het Heilige Land bezoeken, vinden we nog iets terug van de sfeer van Jezus' dagen in Bethlehem, althans in het land schap. Komen wij te Jerusalem, dan zijn de stoffelijke herinneringen aan het verblijf van Christus in die stad volkomen weggevaagd. Wat men in de Heilige Grafkerk en andere plaatsen nog probeert vast te houden aan stenen herin neringen van Christus, berust op zijn best op vermoedens. Evenwel, zo de letterlijke sfeer hier ontbreekt, het geestelijk kli maat van Jerusalem is in alle op zichten nog aanwezig. Het is een stad met een vulca- nische natuur. Nationaliteiten, ja werelden staan hier tegenover el kaar. De hartstochten laaien ogen blikkelijk fel op. Temidden van die gistende wereld leefde Christus en het is geen wonder, dat men van Hem niet „terug" had. Zijn prediking, die het regelrecht op iedere mens had be grepen, viel bij het onstuimig en levendig volk niet in de smaak. Men had Hem graag geaccep teerd als volksmenner, als leider van een opstand. Zoals men Jezus ogenblikkelijk eerde, toen hij op Palmpasen als een vorst de stad scheen binnen te rijden. De opstand, de strijd, de haat, de vijandschap, dat was het waarmee men het volk wel achter zich kon krijgen. Maar de wereld te winnen door liefde, zoals Christus wilde, dat beviel de mensen niet. Zyn profetie. Herhaaldelijk heeft Jezus getracht Jerusalem ervan te overtuigen, dat er geen vrede kon bestaan zonder deze liefde. Maar men heeft niet naar Hem willen luisteren. De Bijbel, die helemaal niet van sentimentele verhalen houdt, ver telt ons, dat Jezus ten slotte we nend naar Jerusalem keek en dat hij de ondergang van deze stad voorspelde. Die ondergang is gekomen. Wat het mensdom in Jerusalem gezaaid had, dat moest het ook maaien. Een beestachtig lot is de stad ten deel gevallen in het jaar 70 na Christus. Er waren toen bijna veertig jaren verlopen sinds men Christus buiten de stad had laten brengen om Hem daar te dq^n sterven aan het kruis. Velen van degenen, die Hem toen aan het kruishout zagen hangen, hebben bij de verwoesting der stad door de Romeinen eenzelfde lot ondergaan. Men denke zich in: vijf maanden lang belegerde Titus de stad. Elke dag liet hij minstens vijfhonderd gevangenen en overlopers van de Joden aan het kruis slaan, zodat rond Jeruzalem de stad had een omtrek van ruim zes kilometer overal waar men kijken kon de lijken der Joden hingen. Titus liet alle bomen rond de stad kappen maar tenslotte kwam hij hout te kort om nieuwe kruisen te laten maken... De ondergang De geschiedschrijver Flavius Josephus, die zelf tot de gevange nen van de Romeinen heeft behoord, stelde een uitvoerige kroniek samen van de belegering en val der stad. Men kan zich van de daar heersen de ellende geen beeld vormen. Na een uithongering van vijf maanden was er niets menselijks meer over gebleven in de gedragingen der burgers. Men slachtte zelfs kinde ren om zich met hun vlees te voeden. Wie het ongeluk had om er welgedaan uit te zien, liep gevaar gevangen genomen en wreed ge marteld te worden, omdat men vermoedde, dat zo'n gezond uitziend mens wel over geheime voorraden zou beschikken. Nadat de legioenen van Titus eindelijk de dodenstad hadden inge nomen want er werden meer lijken den levenden aangetroffen restte de soldaten nog één taak: de volkomen verwoesting van de stad. Nu was Jeruzalem onder de regering van Herodus en zijn op volgers verfraaid en geworden tot een der mooiste steden van de toenmaals bekende wereld. De tempel, dezelfde die Jezus nog had betreden, was een bouwwerk van de eerste orde geworden. Titus'had deze tempel graag willen behouden. Maar hij vermocht zijn soldaten niet meer in toom te houden. Vijf maanden lang hadden zijn mannen hun zinnen gezet op ver woesting en plundering van de stad en zelfs het doodvonnis, dat Titus liet uitspreken over iedere soldaat, die betrapt werd op moord of plundering, kon ze niet weer houden. Aldus ging ook de tempel in lichterlaaie. Gans Jeruzalem werd met i.e grond gelijk gemaakt. De profetie van Christus, dat geen steen op de andere zou worden gelaten, kwam ten volle uit. De vloek bleef En de vloek, die Christus liet horen op de stad, die zich in alle eeuwen van hem heeft afgekeerd, geldt nog. Geen enkele stad ter wereld waar het „vrede op aarde" zo weinig in practijk gebracht is. Ook nadat Jeruzalem van lieverlede een eeuw later geheel was herbouwd, vloeide talloze malen bloed in de straten. Wij denken aan de opstand onder Bar Kochba in de tweede eeuw, aan de verovering in 1099 door God fried van Bouillon, aan de conflic ten onder het wisselend bestuur in de volgende eeuwen, maar ook aan het handgemeen tussen Arabieren en Joden in 1933 en de jaren daar na en aan de recente onlusten in de periode sedert 1946. Het vredige Bethlehem en acht kilometer verder het woelige Jerusalem. Twee plaatsen, die het begin en het eind van Jezus' leven markeren en die leren, dat alleen maar geluk en vrede is bij hen, die van goede wil zijn. I - K - De nacht was zwijgend, de nacht was donker in het veld van Bethlehem Geen stemmen ruisten er Geen sterre blonk er op het veld van Bethlehem Doch eensklaps trilden vreugde psalmen en hemels zongen de Engelenkoren: Daar is een Kindeke, een Kindeke geboren. En herders zochten vol blij verwachten de stal van Bethlehem Ze aanbaden Jezus met diep betrachten ten stal van Bethlehem Hun hart sprong van loutre vreugde Heil de Messias uitverkoren! Daar is een Kindeke, een Kindeke geboren, Drie wijzen kwamen toen hergetogen en zochten Bethlehem; helblinkend rees er een ster ten hogen en wees hun Bethlehem Zij knielden daar in stille aanbidding en boden rulkwerk en trezoren Daar is een Kindeke, een Kindeke geboren. Wij horen immer die psalmen klinken om 't heilig Bethlehem Wij zien nog immer die sterren blinken op 't heilig Bethlehem Daar is ons 't eeuwig heil beschoren Daar is een Kindeke een Kindeke geboren! Prosper van Langendonck Ze had haar doeken meegenomen toen ze vertrok van Nazareth; En in het laatste van haar dagen de moeiten van de tocht verdragen in een voortdurend stil gebed. Ze was wanhopig door het zoeken, er was geen plaats in Bethlehem; Doch toen d'r uur was aangebroken had Jozef haar, van hulp verstoken, getroost met zijn vertrouwde stem. Ze had haar doeken mogen winde; om 't Kindeke, haar vlees en bloed; De stal was arm, de kribbe pover, maar vol geluk dacht zij nu over haar zoon en haar geheim, zo zoet. Ze had de herders zien verschijnen; toen kwam er vreugde na d'r smart Eenvoudig slechts hun woorden, doch voor hè&r hemelse accoorden die ze bewaarde in haar hart. En, slapend in haar warme doeken, ligt daar haar eerstgeboren zoon, Die, nu met liefde nog omgeven, eens schuld zal boeten en Zijn leven zal geven na veel smaad en hoon. Zijn laatste kleed zal door soldaten verdobbeld worden door het lot; Dan heeft,'t Kind, met Zijne wonde ook betaald voor mensen's zonden, hun plaats bereid in 't huls van God. PERIKELEN Zo langzamerhand begint een ieder weer in Kerststemming te geraken. De Kerststalletjes worden uit hun bergplaats te voorschijn gehaald om te worden opgebouwd, veelal onder de sparre-Kerstboom. Nu is er de brandweer waarvoor deze kersttijd een periode van gro tere paraatheid betekent. Immers ieder jaar weer leest men van grotere of kleinere branden, die het gevolg zijn van het gebruik van kerstbomen. Enige jaren geleden is men be gonnen door middel van de plaatse lijke pers de lezers voor te lichten getreffende het gebruik van kerst bomen. Het succes bleef gelukkig niet uit. Naar aanleiding hiervan, volgen dan de tien geboden voor veilige Kerstdagen: 1. Houdt Uw Kerstboom zo lang mogelijk buitenshuis en plaats deze zo mogelijk eerst Donderdagavond. 2. Het beste is om de boom aan de onderzijds schuin af te zagen en in een bak met water te zetten. U dient hierbij echter wel te zorgen dat het water in de bak zo hoog blijft, dat het snijvlak steeds onder water blijft. 3. Zet de kerstboom op de meest koele plaats in Uw kamer. 4. Gebruik geen katoen of papier voor de versiering van Uw kerst boom, of in de nabijheid daarvan. 5. Gebruik zo mogelijk alleen electrische verlichting die in goede toestand verkeert en waar geen blanke draad te voorschijn komt. 6. Laat de lichtjes niet branden als er niemand thuis is. 7. Controleer regelmatig de kerst boom op het bruin worden der naalden nabij de lampjes. Mocht dit het geval zijn, verplaats dan betreffende lampjes. 8. Zodra de naalden beginnen vallen, dient de kerstboom feitelij'- te worden opgeruimd. Wilt U echter de kerstboom toch nog langer ge bruiken dan mogen de lampjes me langer dan een half uur achtereen blijven branden. 9. Gebruik nimmer kaarslicht voor de ramen en houdt gordijnen en ander brandbaar materiaal ten minste een halve meter van het kaarslicht verwijderd. 10. Plaats zo mogelijk een emmer water met een dweil nabij de kerst boom. Indien een leder deze voorschrif ten opvolgt, zal men ook dit jaar van kerstboombranden verschoond blijven. Mocht onverhoopt toch nog brand uitbreken, aarzel dan geen ogenblik en bel nr. 39 2.

Peel en Maas | 1953 | | pagina 1