5* ALBERT HEIJN Een kwart eeuw DAF Meisjes, FEUILLETON 'n Actrice zonder schoenen. VIER EN ZEVENTIGSTE JAARGANG f ONDERVINDT' PEEL EN MAAS f CONFECTIE VAI m DRUK EN UITGAVE FIRMA VAN DEN MUNCKHOF WFFKRÏ AD VOOR VFNRAY FN OMSTRFKFN ADVERTENTIEPRIJS 8 ct. p. mm. ABONNEMENTS GROOTESTRAAT 28 TELEF. 512 GIRO 150652 Vï CrCIVDLiAU E.F* WIVIO 1 FVC,IVE/i.V PRIJS PER KWARTAAL f 1.25 Bulten Venray f 1.4! Venray f 1.45 Uit bescheiden smidse groeide unieke Nederlandse auto-industrie. Aan de weg tussen Eindhoven en Geldrop ligt een van de modernste bedrijven in ons land. Zo op het eerste gezicht zou men niet vermoeden, dat de com plexen, die daar opgetrokken zijn, een grootscheeps laboratorium her bergen. Alles ziet er immers zo schoon, zo blakend en helder uit. Maar in deze gebouwen wordt iets anders gedaan, want hier is 't, dat de bekende DAF-auto's van de band rollen. Nagenoeg tweeduizend mensen werken thans in het bedrijf van de Van Doorne's Automobielfabrieken N.V. Twee broers, Hub en Wim van Doorne, die niettegenstaande tegen slagen de blik voofuit gericht hiel den, bouwden deze automobielfa briek. Met recht is Brabant trots op de twee grote zonen van dit ge west. Maar ook geheel Nederland weet de verdiensten van de gebroe ders van Doorne op juiste waarde te schatten. Dit sprak wel zeer duidelijk uit het feil, dat Hub van Doorne, die na zijn elfde jaar geen school meer bezocht, door de Senaat van de Technische Hogeschool in Delft dit jaar benoemd werd tot ere-doctor. HET BEGIN IN DE SMIDSE. Terecht is reeds vele malen be toogd, dat een onwrikbaar geloof in eigen kracht, gepaard aan fan tasie en overtuiging, een droom beeld te kunnen verwezenlijken, bij herhaling tot grootse resultaten leidden. Als het bewijs van deze stelling ergens geleverd is, dan is het wel in de DAF-fabrieken. Twee broers naar aanleg onder scheiden, de een begaafd met tech nische talenten, de ander met een commercieel inzicht, schiepen hier in 25 jaar een bron van arbeid, welke werkelijk imposant is te noemen. Voor deze hyper-moderne onder neming werd de basis gelegd in het kleine werkplaatsje, niet groter dan 4 meter in het kwadraat, waar op 1 April 1928 Hub en Wim van Doorne de C.V. Hub van Doorne's Machinefabrieken opende. In geest en handen bezaten de gebroeders van Doorne volkomen de middelen om deze eigen zaak aan te durven. Waarschijnlijk was er echter nooit iets van dit bedrijfje gekomen als er in Eindhoven niet een bierbrou wer was geweest, die bijzonder groot vertrouwen stelde in het technisch vernuft van Hub van Doorne. Op onderpand van zijn technisch genie gaf deze bierbrouwer, Huen- ges genaamd, aan Hub van Doorne 10.000 gulden om voor zich zelf te beginnen. Dat zat wel goed metdie28jarige Brabander, had de heer Huenges gemeend, want reeds jaren had hij de prestaties van Hub van Doorne kunnen zien in de werkzaamheden welke hij daar verrichtte in dienst van de Machinefabriek Mandigers uit Eindhoven. Een vlucht voor de Russen J. Vaszary. 29 „Wij wachten tot de honger de Rus weer tot de jacht drijft. Dan kunnen wij het huis insluipen en het brood halen. Dat is toch wat". De Rus toonde geen enkel voor nemen meer, op jacht te zullen gaan. Spoedig zouden wij begrijpen waarom. Toen hij weer eens het huis binnen was gegaan, verscheen hij met een heel brood. Hij had de schuilplaats van het brood ontdekt! Dat deed mij het doodvonnis over de Rus vellen. Ik wachtte enkel op de gelegenheid het te voltrekken. Zijn ondergoed bleef tot de mid dag uithangen, toen kleedde hij zich aan. Maar van weggaan was geen sprake. Hij ging het huis in. De schoorsteen begon opnieuw te roken. Blijkbaar had hij gisteren toch niet de hele haas gebraden. Het was ook nog mogelijk, dat hij de berg plaats van de worst en het spek ontdekt had. Ik beefde over het hele lichaam van onmachtige woede. De hond begon plotseling weer te janken. Zou het mogelijk zijn, dat er nog meer Russen op komst waren? Met de verrekijker verkende ik de horizon. Ik deed een aangrijpen de ontdekking. In de verte, op een weide, was een vrouwelijk figuurtje verschenen. Al gauw herkende ik haar. Het was Klari, onze vriendin. Argeloos naderde zij het huis. Nu En de bierbrouwer had zich niet vergist. Toen de beide broers hun bedrijf openden, had Hub al een ervaring achter de rug van 17 harde jaren. Als kleine jongen van 11 jaar ver liet hij reeds de schoolbanken, toen vader van Doorne, een ijverige Deurnesche dorpssmid het tijdelijke met het eeuwige verwisselde. Aanpakken was toen de bood schap, want moeder van Doorne bleef achter zonder middelen van bestaan. Hub werkte zich door de moei lijkheden heen en was met 18 jaar kostwinner voor het gezin. Zijn zes jaar jongere broer vond bij Philips emplooi. Beiden wisten ze wat doorzetten betekende en daaraan was het te danken, dat nauwelijks een half jaar na opening van het eigen be drijfje een grotere werkplaats no dig was voor de 20 man, die zij toen reeds in dienst hadden. Weer zes maanden later waren het er 60. Het ging goed met de zaken. Er werd prima werk afge leverd, waardoor Philips en de ge meentewerken in Eindhoven be langrijke opdrachten toevertrouw den aan het bedrijf. In 1930 kwam de grote uitbrei ding, toen een bedrijfsruimte werd betrokken van 1600 m2. In twee jaar tijds was de fabriek honderd maal groter geworden. EERSTE STADIUM VAN AUTO-CONSTRUCTIE. Reeds in het jaar van opening van de nieuwe werkplaats werd een stukje verwezenlijkt van Hub van Doorne's toekomstdroom, de bouw van een automobiel-industrie. Begonnen werd met de construc tie van opleggers. Dat was in die dagen nog een riskante onderne ming, want de oplegger werd toen beschouwd als een uiterst gevaar lijk obstakel in het verkeer met weinig nut. Maar dank zij ingenieuze con structies gelukte het de gevaren van de oplegger tot het uiterste te reduceren. Daardoor ontstond een grote interesse voor dit transport middel. Veel opzien baarde de construc tie van het „vedergewicht" chasis- raam, vervaardigd uit geperst staal plaat. Hiermede werd een besparing van eigen gewicht van de oplegger bereikt van 40 pet, welk percenta ge een evenredig grotere lading mogelijk maakte. Met deze en nog andere verbe teringen werd reeds twintig jaar geleden een grote perfectie bereikt in de bouw van opleggers. Hiernaast werd ook gewerkt aan de verbetering van de constructie van andere types auto's. Omstreeks 1935 kwam een con structie gereed, welke van grote waarde bleek te zijn voor militaire voertuigen. Deze bestond hierin, dat een nor male vierwielige auto omgebouwd kon worden tot een zeswielige ter reinwagen met vier aangedreven achterwielen. Ook werd een pantserwagen ge fabriceerd, welke ver vooruit bleek zij de schoorsteen zag roken, moest zij wel ervan overtuigd zijn, dat wij in de keuken bezig waren en er geen vuiltje aan de lucht was. Hoe konden wij voorkomen, dat zij in de armen van de Rus liep? De situatie was hopeloos. Klari naderde van de andere kant. Ik kon haar niet tegemoet lopen zonder me zelf bloot te geven. De Rus zou mij onmiddellijk komen En liep ik om het huis heen, dan kwam ik te laat. Wij gingen staan en begonnen haar te wenken. Alsof ze betoverd was keek zij geen enkele keer onze kant uit. Met vlugge passen liep zij regelrecht op het huis af. Ik mocht niet langer aarzelen. In ieder geval moest ik verhinderen, dat zij het huis in ging, zelfs dan, als ik mezelf aan het gevaar bloot stelde door de Rus gezien te worden. Ik holde de heuvel af, steeds door wenkend, haar tegemoet. Zij was al midden op het erf, toen ze mij zag. Verschrikt bleef ze staan. Doordat ik geen woord zei, enkel maar wenk te, begreep zij, dat er iets niet in orde was. In dat ogenblik kwam de Rus het huis uit en zag ons. Klari keerde zich om en maakte, dat zij weg kwam. De Rus keek eerst naar mij, daar na rende hij achter haar aan. De jacht duurde maar kort. De afstand tussen Klari en de Rus werd steeds kleiner. De schrik scheen haar te verlammen, zij kon moeilijk vooruit komen op de hel ling vol oneffenheden. Opeens struikelde zij en viel. De Rus had haar in enkele ogen blikken bereikt. Ik zag hoe hij haar ophielp. Hij deed gewelddadig noch onhebbelijk. Integendeel, ik kreeg de indruk, dat hij de wanhopige vrouw gerust trachtte te stellen. Toen ik haar ingehaald had keek ik er van op, de Rus Hongaars te Ook Sint weet precies waar hij 't host af en 't goedkoopst uit is Natuurlijk bij Albert Heijnl Daar vindt hij banket en chocolade, suikerwerk en marsepein en andere heerlijkheden te kust en te keur. En omdat alles bij Albert Heijn zo voordelig is geeft hij deze keer nóg méér met Roomboter en echte Aman delen bereid Bcterstavers Boterletters „M" Taai Fopjes Grote Taai Poppen Speculaas Popjes met Amandelen Gekruid Speculaas Amandel Speculaas per stuk 100 per stuk 200 6 stuks 25 per stuk 45 2 stuks 35 250 gram 44 en 39 250 gram 55 Chocolade Letters 75 en 48 per stuk De van ouds bekende kwaliteit Melk en Puur Chocolade Figuren vanaf 3 stuks 25 Suikerwerk Figuren. vanaf 5 stuks 25 Marsepein Figuren per stuk 25 Strooigoed 200 gram 45 Fondant Borstplaat 250 gram 59 Chocolade gram 58 Prima Cacao 250 gr3m 82 Palmoliezeep doos 4 stukken 59 te zijn op soortgelijke wagens van buitenlandse automobielfabrieken. Zo bevond zich het bedrijf in een opgaande lijn, welke tal van goede beloften inhield voor de toekomst. Maar midden in die opgang, in die periode, die voerde naar een nieuw stadium, sloeg de oorlog als een kortsluitingsvonk in de lijn der verwachtingen en legde de ont wikkeling stil. Desniettemin bleef de geest der hore spreken. „Niet bang zijn, Hongaars meisje. Miska goede man zijn. Miska geen kwaad doen. Miska een beetje Rus, veel Hongaar". Ook mij ontving hij vriendelijk. Hij strekte zijn had uit. „Szervusz. Hongaars broeder!" Na een kort gesprek bleek, dat de Rus Michal Fehér heette. Hij was de zoon van een Hongaarse soldaat, in de vorige wereldoorlog gevangen genomen. Zijn vader had een Rus sisch meisje getrouwd, zij had echter Hongaars geleerd en thuis werd steeds Hongaars gesproken. Er wa ren twee meisjes geboren en een jongen. Miska had in het leger moeten dienen. Toen de Russen Hongarije bin nengerukt waren had hij met man en macht gepoogd de Hongaren te helpen. Dat was met lede ogen aan gezien. De G.P.U. had hem gevangen genomen en hem geslagen. Daarna was hij er vandoor gegaan en sinds dien leefde hij een nomadenleven. Waarachtig, hij leek een eerlijk man, met goede bedoelingen. In hartelijke gesprekken verdiept gingen wij naar het huis. Ik kon de verbazing van mijn vrouw voorstellen dit tafereel te moeten gade slaan. Ik riep naar de heuvel, dat zij te voorschijn kon komen. ^.Toen ook zij echter de feiten kende, slaakte zij een zucht van verlichting. Wij vertelden aan Miska wie wij varen en hoe wij hier leefden. Hij hield niet op zijn excuses te maken dat hij ons huis ingenomen had. Hij had gedacht dat het verlaten was. Het had volkomen in zijn plannen gepast. Hij had daar willen afwach ten tot de Russen zouden weggaan. Hij wilde burgerkleren zien te krijgen en in Hongarije blijven. Na de twee hongerdagen haastten wij ons wat eten klaar te maken. vooruitgang vaardig. Drie proto typen voor vrachtwagens ontston den in die jaren. VERDIENSTEN WETEN SCHAPPELIJK GEëERD. Na de oorlog zette in de DAF- fabrieken een grootse ontwikkeling in. Opleggerbussen, landbouwwagens een tankoplegger, welke het vullen Miska ging met zijn machine pistool op pad om voor het avond maal een haas te vangen. Na een uur kwam hij inderdaad met buit beladen terug. Met behulp van Klari maakten wij een heelijk maal klaar. Er kwam wijn op tafel. Na het eten haalden wij de grammofoon te voorschijn en zetten die aan. Het was allemaal echt genoeglijk. Miska schonk ons de overtuiging, dat wij er op aan konden tegen alle Russen verdedigd te worden. Alleen Bogar, de hond, wilde zich niet schikken. Ik moest hem op de arm de heuvel afdragen, zo onwillig was hij om naar binnen te gaan. Hij gromde vervaarlijk als Miska hem aaide. Te vergeefs gaf Miska hem de beste hapjes uit het hazengebraad Bogar wilde zich niet verzoenen met het Russische leger. XIX Van af die tijd verenigde Miska de rol van bediende, beschermer en verzorger in één persoon. Hij hakte het hout, haalde het water op en maakte het vuur aan. Hij schilde de aardappels en waste de vaat. Als er Russen naderden, ging hij ze tegemoet en hield ze ervan terug naar het huis' toe te komen. Hij placht een verhaal op te dissen over een G.P.U.-kolonel, die er woonde met drie van zijn officierèn.En alle Russen plegen zich om te draaien, als er sprake is van de G.P.U. Bovendien ging hij vlijtig op jacht. Hij bracht bijkans iedere dag een haas. Hij hield zich echter niet ri goureus aan de regels van de jacht: soms kwam hij met een doodge schoten kip of een gans thuis. Zijn moraal was een beetje Rus sisch. van straaljagers met 2300 liter kerosine van 20 op 3 minuten bracht, trolleybussen en nog vele andere soorten van wagens wer den in de fabriek geconstrueerd. Kort na de opening van de auto mobielfabriek in 1950 kwam een belangrijke order van het Neder landse leger, welke de bouw in hield van verschillende typen wa gens, volgens de speciaal voor deze legerauto's ontworpen constructies Op een goede dag bracht hij b.v. een koe thuis. Bij de gedachte alleen al dat wij In het vervolg nu ook melk en boter zouden hebben, raakte hij in vervoering. Op onze vraag hoe hij aan die koe gekomen was luidde het ant woord, dat hij de koe gevonden had. Wij konden hem slechts met veel moeite overreden de koe terug te gaan brengen waar hij haar ge vonden had. Na enige uren kwam hij terug, zonder koe maar met een speenvarken onder de arm. Hij zei het varken gekregen te hebben als beloning voor het vinden van de koe. Hij wilde het speen varkentje met een slachten en braden voor het avondeten. Maar mijn vrouw vond het kleine diertje zo aardig, dat zij voor zijn leven smeekte. Wij moes ten 't maar houden en groot brengen. Zo vermeerderde zich de bevol king van de boerenhoeve alweer, nu met een levend diertje. Deze sprookjesachtige dagen duur den niet lang. Het was maar gelukkig, dat Ik van begin af aan niet veel ver trouwen had in Miska's kunst de Russen te weren. Te vergeefs had hij getracht ons gerust te stellen. Mijn vrouw bleef de nachten op de stalzolder door brengen en als de hond Russen meldde, verlieten wij terstond het huis. Wij vluchtten dan de heuvel op en verborgen ons. Daaraan hadden wij het toch te danken, dat het ongeluk, dat Miska overkwam, niet ons trof. Op een morgen naderden weer eens drie gewapende Russen. Miska ging hen tegemoet en hing weer 't verhaal van de G.P.U.-kolonel op. Deze keer had hij echter geen geluk. De soldaten waren zelf van de G.P.U. Zij werden klaarblijkelijk nieuws gierig naar die kolonel van de G.P.U. en gingen het huls binnen. van Hub van Doorne. Door deze grote opdracht werd het mogelijk, het bedrijf weer uit te breiden met nieuwe complexen, welke dit jaar, bij het 25-jarig be staan van de fabriek, werden ge opend. Voor eenieder, die thans de ruime hall betreedt van het nieuwe fa brieksgebouw, waar het oog direct getrokken wordt door een in wor ding zijnde enorme wandschildering van Luc van Hoek, spreekt uit de grootsheid van deze tientallen me ters hoge ruimte de schier onvat bare grootheid van het initiatief wat bloeide uit de onvermoeide ar beid van de gebroeders van Door ne. Dit majestueuze karakter is dan ook overal in het bedrijf terug te vinden. Zowel in de grote lichte ruimte waar administratie en con structie-afdeling zijn ondergebracht als in de werkplaatsen, waar de enorme machines het ruwe materi aal dwingen zich aan te passen tot onderdelen voor de DAF-automo- bielen. Het lawaai, wat in de fabriek de arbeid uitgalmt, welke hier wordt verricht, is het zinnebeeld van het bruisende leven, dat steekt in de fabricage van de auto's. Het is een genot, dit alles te aan schouwen, iets te voelen van de driftig uitstromende golven, die opkomen uit deze bron van arbeid waar om en nabij de 2000 mensen hun brood verdienen. Maar bovenal raakt de bezoeker onder indruk als hij op de binnen plaats van het fabriekscomplex een ogenblik verwijlt in de kleine smid se, waar Hub van Doorne met zijn broer Wim, de grondslag legden voor een kerngezonde en unieke industrie in ons land. Daar schoot het technisch genie in een haastig ontluiken uit de knop bij de man, die door prof dr Bottems, Rector Magnificus van de Technische Hogeschool te Delft, geroemd werd als een zeer hoog geplaatste technicus in de Neder landse industrie. Deze verdienste van Hub van Doorne eerde de Senaat van de Delftse Academie met het ere-doc- toraat in de Technische wetenschap pen. In deze wetenschappelijke on derscheiding gaf Nederland blijk van de dank, welke het verschul digd is voor het technisch talent van Hub van Doorne, dat met het commercieel inzicht van Wim van Doorne, in een kwart eeuw ver mocht tot stand te brengen wat voor de nuchtere beschouwer aan het ongelooflijke grenst. Bij moeilijk heden ofwel voor raad en inlichtingen is de R.K. Vereniging tot Bescherming van Meisjes: Mevr. W. v.d. Munckhof-Sangers Grote Straat 28, Tel. 581; Mevr. M. v.d. Hombergh-Bot, Oostsingel 6, Tel. 393; Mevr. A. Pijls-Drenth, Grote Straat 14; Mej. T. Coenen, Patersstraat 30, Tel. 588; Mej. T. Paping, Paters straat 30; Mej. M. Pijls, Grote str. 14a, Tel. 673; Mevr. Baronesse de Weichs de Wenne, Geijsteren, Tel. 250; Mevr. vd. Haar, Blitterswnck, D 67, Tel. 263. De tragedie die wij van de heuvel af konden aanschouwen, speelde zich in enkele minuten af. Waarschijnlijk hadden ze Miska om de legimitatiepapieren gevraagd. Die papieren van Miska waren blijk baar niet voldoende. De Russen sprongen op hem toe en gebonden voerden ze hem weg. Het was hun gebleken dat hij een deserteur was. Na weken van stilte hoorden wij iets van hem. Het was hem weer gelukt te ontvluchten. Deze kant zou hij echter niet meer uitkomen. Hij liet voor ons, als erfenis, een kapotte aansteker en drie kaarsen achter. Opnieuw bleven wij eenzaam achter. Ik was in twijfel of ik er blij om moest zijn, of om hem moest treuren. Miska was ongetwijfeld in vele dingen een grote hulp geweest, maar door zijn Russisch optreden had hij de hoeve in opspraak gebracht. En dat had dan wel verschrikkelijke gevolgen gehad. Na het vertrek van Peter waren zo langzaamaan tien dagen verstre ken en nog was er geen enkel be richt Dat begon mij te verontrusten. Wij hadden het geluk gehad, dat op de Zondag die er tussen viel, Miska by ons was geweest. Nauwe lijks had de oude vrouw hem gezien of zij had zich verschrikt omge draaid en was hard weggelopen. In haar vlucht gooide zij de broden weg, die wij later verzamelden. Maar wat nu, als Peter nog niet terug kwam of helemaal weg bleef. De Russen kwamen ook steeds meer aanzetten. Wij kregen vrijwel geen tijd om te koken. Het grootste deel van de dag moesten wij op de heuvel doorbrengen. Wordt vervolgd

Peel en Maas | 1953 | | pagina 1