KLEDINGMAGAZIJN
speciale kóópfo
önqeëmtaiude spótpipzen ruimt op - vanaf II Juli
4.50
30-40% korting
Zoekt Uw voordeel, 10% korting niet speciaal geptifsde
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
Schoolonderwijzer-Koster
Joannes Deenen
BEL BIJ BRAND
3 9 2
Uit „Peel en Maas"
Gevonden:
Geslaagd:
KAMGAREN Costuums
TWEEDJASSEN
HEREN-COLBERTS
Zomer PANTALONS
Jongens COSTUUMS
Heren overall's
Manchester broeken
18.50
Werk- en Overhemden
Damesmantels
Toppers
16.50
Popline
regenjassen
en mantels
65.-
Gabardine
mantels en
jassen
JAPONNEN
Damesschorten
Verpleegstersschorten
LEDIKANTEN
33.75
37.50
Klein behuisd
DEKENS
3.25
DAMESKOUSEN
1.95
NIJLONS vanaf 3.25
ZATERDAG 11 JULI 1953 No. 28
VIER EN ZEVENTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
nRUK EN UITGAVE FIRMA VAN DEN MUNCKHOF
GROOTESTRAAT 28 TELEF. SI2 GIRO 150652
ADVERTENTIEPRIJS 8 ct. p. mm. ABONNEMENTS
PRIJS PER KWARTAAL f 1.25 Buiten Venray f 1.45
IV
Een merkwaardige figuur in de
rij van titularissen was b.v. Jacop
Jans Cuypers in de zeventiende
eeuw. Voor het Venrayse land was
dat en bleef dat ook na 1648 irl de
Spaanse tijd. Afkomstig uit een
welgestelde familie in Overloon en
blijkbaar toegerust met meer dan
gewone geestelijke vermogens had
hij het tot een hoge. graad van
ontwikkeling weten te brengen.
Zijn familierelaties bleven ook niet
zonder invloed op zijn maatschap
pelijke loopbaan; die betekenden
voor hem „aanbeveling", „intro
ductie", „getuigschrift van goed
gedrag" en kruiwagen, dat ligt voor
de hand voor iedereen, die in de
wereld wat heeft rondgekeken. Een
gefortuneerde pastoor in Keulen was
zijn oom en een zwager van hem
was pastoor in Beesel.
Jacop Jans Cuypers begon zijn
loopbaan als landbouwer, winkelier,
herbergier en vrachtrijder. Hij ver
kocht o.m. ook schoolboekjes.
Oorlogstoestand bracht hem ech
ter ook al eens aanzienlijke schade
toe en noodzaakte hem zelfs te
vluchten van Overlo ,n naar
Venray.
Maar daarna metterwoon geves
tigd in Beesel, onder de hoede van
zijn zwager, begon hij het winkel
bedrijf opnieuw en ging zich daarbij
op het bijenhoudcn toeleggen.
Al spoedig stond hij met het
gemeentebestuur van Beesel op
goede voet. Dat legde hem geen
windeieren. Allerlei opdrachten van
dat bestuur voerde hij uit in Nij
megen, Bruggen, Cruchten, Gülick,
enz. Vooreerst leverde hem dat
goed wat op en tweedens bezorgde
het hem bovendien het koerierschap
van enige adellijke families, die op
een handige vertrouwde persoon
gesteld waren voor het overbrengen
van berichten, boodschappen
brieven en wat dies meer zij. En
wij kennen immers ook het spreek
woord van de duivel en de grote
hoop. Wie al veel heeft, krijgt ge
woonlijk almaardoor bij. Wie niets
heeft, raakt dat „niets" ook nog
kwijt. Avontuurlijk schijnt Jacop
Jans ook wel geweest te zijn.
Naderhand wer Jacop Jans
Cuypers koster in Oostrum. Toen
moest hij vanzelf c aarbij gaan
schoolmeesteren, wat ook tot het
kosterswerk gerekend werd.
Maar die functie van koster
schoolmeester bleef hij toch niet
lang waarnemen! Uit het voor
gaande begrijpen wij wel, dat hij,
op het moment als hij iets begon,
ook al tevens iets meer winst
gevends op het oog had
Bovendien, avontuurlijkheid gaat
al licht gepaard met wisselvallig
heden. Niet alles valt altijd mee.
Niet elke verandering is vanzelf
verbetering. Zo gebeurde het ook
wel, naar het schijnt, dat hij soms
van welgesteldheid in min of meer
berooide toestand raakte.
In ieder geval, zijn capaciteiten
bleken hem financieel van meer
nut te kunnen zijn dan het koster-
schoolmeesterschap hem opleverde.
De Heerlijkheid Spraeland-Oostrum
stelde hem aan als haar Richter
bode (zoiets als gerechtelijk deur
waarder) en het gemeentebestuur
van Venray nam hem in dienst
voor allerlei administratieve werk
zaamheden. Daarbij bleef hij in
Oostrum toch ook nog een winkel
aanhouden. Financieel schijnt het
hem toen wel voorspoedig gegaan
te zijn.
Een andere merkwaardigheid is,
dat het koster-schoolmeesterschap
in Oostrum tweemaal werd waar
genomen door een vrouw, eens in
de zeventiende eeuw, en ook nog
eens in de achttiende eeuw.
Vermoedelijk zullen dat wel ge
vallen geweest zijn van dezelfde
soort als in de geschiedenis aange
duid worden met de naam van de
beruchte „Regententijd". Niet zelden
werd bijv. een kind in de wieg of
e n andere persoon zonder enige
geschiktheid met een bepaalde zeer
lucratieve baan begiftigd, die dan
door een ander zogenaamd werd
waargenomen als „regent" of
„regentes", wat veelal gepaard ging
met erge knoeierijen.
De „regent" of de „regentes" stak
dan de baten in de zak, vooral hoe
meer hoe liever.
Vroeger (ook tegenwoordig is dat
nog niet „uit de mode") heeft het
er soms „raar" naartoe gegaan om
aan „zat-van-die te komen. Nog
niet „uit de mode", misschien zou
men het zelfs wel ultra „modern"
kunnen noemen. Gaat „hogerhand"
niet voorop Neem eens de belas
tingen. Hoort men nog ooit spreken
van de eisen van vroegere theorieën:
dat een belasting „rechtvaardig"
moet zijn, dus allereerst niet in
strijd mag komei met het natuur
recht? Maar eerlijk duurt immers
het langst om rijk te worden
Echter, alles is betrekkelijk. Het
koster-schoolmeesterschap in Oos
trum kan een boterham aangeboden
hebben en ook dat weinige kan
voor deze of gene wel aanlokkelijk
geweest zijn maar kansen op
„zat-van-die bood het geenszins.
Dat zullen wij in volgende hoofd
stukken nog wel nader aantonen.
Wij herhalen nu nog eens: men
kan een zaak nooit volkomen be
grijpen zonder de voorgeschiedenis
te kennen.
Zover wij nu met onze beschrij
ving gekomen zijn, is Joannes
Deenen nog een kind, dat met de
hulp van zijn moeder en van andere
familieleden in de nagelaten boeken
en plaatwerken van zijn vader kijkt
en naar de scholen „Onder de Boog"
in het dorp gaat. Lindert Lemmen
spint nog ijverig wol, kostert dapper
voort en, nouja, dat hoort er ook
bij, schoolmeestert ook wel een
beetje gedurende de wintermaanden.
In de zomermaanden moest hij den
boer op voor de klandizie.
In die tijden werden in het
Venrayse land veel schapen ge
houden naast de vanouds be
oefende vlasverbouw.
Velen van de thans levenden
herinneren zich natuurlijk nog heel
goed de toen toch al sterk achter
uitgaande schapenhouderij rond het
jaar 1900. En denken dan ook
dadelijk aan de „Schaopskompenie"
van enige Venrayse notabele fami
lies. Die „Kompenie" was immers
destijds een van de dorpsglories
aan de beugelbaan van „Tiele-
Marten", zoals een andere, het best
Venray's bier, waarvan een fijn
proever bij zijn eerste teug welbe-
hagelijk verklaarde, dat hij er zich
met plezier een stuk in de kraag
van zou drinken, enz. Die schapen
houderij behoorde van nature bij
de Peel, zoals ook het turven, het
bijenhouden en de boekweitteelt.
Veel van die „glories" is verdwenen.
De wolspinner-koster-schoolmees
tersperiode van Lindert Lemmen
(17941823) was, evenals de vol
wassen leeftijd van Andries Deenen
en de jonge jaren van Joannes
Deenen, bijzonder rijk aan grote
gebeurtenissen op verschillend
gebied. Maar uiteraard ging dat
geestelijk langs iemand als Lindert
Lemmen heen zonder hem (zijn
geest) te beroeren. Om grote ge
beurtenissen waarlijk te kunnen
beleven, moet een mens een ont
wikkelde geest bezitten.
In de wintermaanden liet hij zijn
spoel lustig snorren tot gezellig
accompagnement, terwijl zijn scho
lieren moeizaam zaten te spellen,
en keek waarschijnlijk verlangend
uit naar Pasen.
Officieel waren door nieuwe wet
gevingen de onderwijstoestanden
wel veranderd, althans op papier;
in werkelijkheid bleef in de meeste
streken, en zeker in het Venrayse
land, alles zijn oud sukkelgangetje
gaan, hoewel anderszins bijna heel
Europa zwoegde onder de beroerin
gen van de nieuwe tijd.
Wat betekende zo'n nietigheid als
een kinderschooltje nou ook, zeg
nou eens zelf Volgens de wet was
het lager ol&ierwijs een openbare
zaak geworden met benoemings
recht in handen van het gemeente
bestuur, en onderwijzers moesten
in het bezit zijn van een examen
diploma. Dat gold nu ook voor het
Limburgse land (eerst Spaans,
daarna Oostenrijks geweest). Gold!
Maar wie trok er zich iets van
aan?
Gestimuleerd door de „Maatschap
pij tot Nut van het Algemeen"
hadden Jonas Hendrik van der Palm
(Agent van de Nationale Opvoeding,
1799) en Raadpensionaris Rutger
Jan Schimmelpenninck (1806) de
eerste Wet op het Lager Onderwijs
tot stand gebracht, die tot 1857
van kracht is gebleven. Maar waar
Wordt vervolgd.
8 Juli 1893.
De Vennootschap „de Jong,
Trynes en Compagnie" te Leeu
warden maken haar ontbinding be
kend.
Deze week heerste in de Peel
onder Venray een zeer hevige en
lang aanhoudende brand, waarbij
grote partijen turf verloren gingen.
Veel vlees werd aangeboden:
rundvlees voor 25 cent per pond
11 Juli 1903
Op 6 Juli hield de Gemeente
raad van Venray een openbare
vergadering. De geloofsbrieven van
de laatst gekozen gemeenteraads
leden: Jan Arts, wethouder, Martin
Poels, wethouder, P. J. Derks en
L. Janssen werden in orde bevon
den.
In beginsel werd goedgekeurd
aan het Kerkbestuur te Oirlo een
subsidie te verlenen tot herstel van
de kerktoren.
Tot kantonnier van de nieuwe
grindweg naar Merselo werd be
noemd Th. van Dijck te Merselo op
een jaarwedde van f 300.
Mej. Chr. Olfers vestigde zich
te Venray als verloskundige.
Frater Innocentius Verriet,
O.P., slaagde te Utrecht voor het
Staatsexamen tot toelating tot de
Universiteit.
De Venrayer Th. Camps, klerk
bij de P.T.T. te Rotterdam, slaagde
voor het Telegraaf-Radikaal.
Mathijs Tacken werd als
laagste inschrijver voor f 268 het
bouwen van een schuur aan de
Draal gegund ten behoeve van M.
Goumans, slager.
Piet Ewals verwierf zich met
94 punten in 32 schoten de titel
van koning bij de handboogschut
terij „St Hubertus" te Merselo.
Piet Janssen te Merselo werd
benoemd tot onderwijzer te Bel
trum op een jaarwedde van f 500.
Stuk uitlaatpijp, Bonants.Veltum
L 16; zwarte rozenkrans, kenteken
bord (16-86), doos inh. 6 paar nylon
kousen, ceintuur(stoffen), Rijks
politie kazerne; lederen portemon-
naie met inhoud, J. Willems St
Antoniusstr. 10; gele kanarie, vd.
Kaay, St Jorisparkl; zilveren rozen
krans, Smits, Broekweg 9; heren
armbandhorloge, Wmr. Oostdijk,
Kon. Marechaussee; jongenswind
jack en poppenwagen, Swaghoven
Broekweg 15; bos sleutels, J. de
Bruin, Hoenderstraat 37b; zilveren
rozenkrans, wed. Michels School
straat nw 7; mnntbiljet, Verheijen
Akkerweg; portemonnaie inh. 42 ct,
mondharmonica „Picolo" J. Claessen
Leunen K 71; rood kindermanteltje
Th. Kessels Kruisstraat; muntbiljet
van f 1, Bosman Kempweg 4; hegge-
schaar, R. Oudenhoven, Oude Oostr.
weg 20; pakje schroefjes 3/4-5,
Verbeek, Maasheseweg 19; munt
biljet van f 1, E. Kroon, Maashese
weg 3; bruine glacé-handschoen, W.
Boom Langeweg; zwarte hond, C.
vd. Heuvel Merseloseweg; duimstok
J. Hulsman, Oostrum Cll; kinder-
want, Hendriks Oostrum C38; jon
genssportriem, A. Linders, Frans
Michelsstraat; zwart kinderschoen
tje, B. Franssen, Wilhelminastraat
11; gouden kettinkje met kruisje,
Wmr. Dijkman, Oostrum.
Voor het diploma costumière
slaagde te Overloon: Nellie Arts
uit Merselo.
Voor het diploma lingerie: Anny
Gielen, Nellie Poels, Lies Tijssen,
en Nellie Wismans, Merselo; Willie
Creemers, Lia Creemers, en Mien
Wijnhoven, Venray.
Op 1 Juli slaagde voor costumière:
Gon Peeters, Nellie v. Eisen, Tillie
Denissen, Mia Hoedemaekers, Mien
Wijnhoven, Truus Ingenpas, Lia
Creemers, Willie Creemers, Tonny
Pouwels, Venray.
Voor lingerie: Willie Aerts, Miny
Schaeffers, Loes Wijnands, Gerda
Janssen, Maria Vermeulen, Venray;
Maria Maas, Heide; Marietje Kroon,
Marietje Relou, Mariet je Janssen,
Anny Poels, Miep Tacken, Venray;
Riek Koonings, Leunen; Martha
Litjens, Merselo.
THOMASSEN
een en tweerijig. In kleuren bruin, blauw,
grijs enz. Reuze sortering A *7
118.- 108.— 89.- 69.-
Werkelijk af! En de prijs.... p?
slechts
sportief, vlotte dracht O O
goede wolien stoffen, vanaf
keus uit verschillende soorten PZf\
in prijzen vanaf
met en zonder plusfour
ongelooflijk, maar vanaf
prima kwaliteit, ijzersterk 11 (TA
reeds vanaf ll.OU
uitstekende afwerking en.... pT pT
absoluut niet duur lüi^ü
degelijke kwaliteit, reeds vanaf
BABY- EN HUWELIJKSUITZETTEN TEGEN SPECIALE PRIJZEN
iets apar
reeds vanaf
pracht swaggers, iets aparts 18.50
verschillende kleuren
spotprijzen, vanaf
geheel dubbel 25.-
met volledige garantie
zuiver wol
in alle moderne kleuren, slechts
alle zomerjaponnen moeten weg
fraaie dessins 1.65
grote maten, ruim model 3.95
Ipersoons stalen ledikant
15 jaar garantie iets prachtigs
Divanbed 80x190 JfZ
met spiraalmatras ^vȟU
Opklapbed
onverslijtbaar
De oplossing
Mantelbed
De oplossing 36.50
Zomerdekens ie
wol, 150x200
Wollen dekens yfi Cf\
fantasie 150x200 10>0U
Wollen dekens iq
gebloemd, 170x220 lO.—
Gestikte dekens
Zijde en satinet IQ e A
ovenrek, 160x210 IO.OU
Molton dekens
flinke maat
Flanellen
bedlakens o
reeds vanaf G.Zü
met nijlon versterkt, pracht kwaliteit
