DELICATA REEP
ALBERT HEIJN
„ZAT VAN DIE"!
Gevonden Voorwerpen
Volksconcerten in 1953
Venrayse Peelparel
DELICATA REPEN
BOFFIE KOFFIE
Adverteer steeds
in „Peel en Maas"
„Zlk zag gióteren bij ^ebróFïDoóö
Uit „Peel en Maas"
Wollen Dekens
CHOC. BLOEMEN 100 gram 58 ct
CHOC. DENNETAKJES100 gram 58 ct
ARDOLA BLOKJES too gram 58 ct
PASTILLES 100 gram 58 ct
DELICATA BONBONS too gram 45 ct
puur melk extra bitter
hazelnoot butterscotch
VERLAAGD jq per
van 20 ct op a £5 ct
zware reep
Ter kennismaking:
Tot Woensdag 22 April bij aan
koop van een doos chocolade of
bonbons of een rol pastilles, een
Bij Uw kopje
- als fijne tractatie - een heerlijk koekje:
Allerhande 250 gram 59 ct
maakt U het leven goedkoper!
door herman H. J. Maas
Die Driek Flats, dat was een schut
ter! Een werker als een os, van
jongsaf. IJzersterk en nooit moe.
.Maar ook een verstand als een os
Vóór zyn trouwen wilden alle boeren
hem graag hebben als knecht, en
nadat hy getrouwd was ook even
graag als dagloner. Zyn vrouw be
hoorde tot dezelfde mensensoort.
Allebei natuurmensen.
Zy hadden eea hele ry kinderen.
Het een volgde op het ander binnen
het jaar Neen, daar waren toch wel
eeu paar uitzonderingen by. Twee
geboorteD, die op de vooi gaande
geooorte waren gevolgd met een
tussentijd van dertien tot veertien
maanden.
De verklaring daarvan viel gemak
kelyk te geven. Beide keren had
Driek F ats een paar maanden in de
gevai'geui8 gezeten, precies in de
dagen, dat zyn gezin weer vermeer
derd werd. Rust voor de vrouw,
volgeLs buren
Ruw en rauw in hun uitdrukkingen
overeenkomstig hun natuur en het
lage peil van hun beschaving, gaven
zy, Driek Fiats en zyn vrouw, in
ongebreidelde bewoordingen hun
natuur-menselyke meningen te ken
nen.
Als andere vrouwen haar, vrouw
Flats, wel eens dachten te moeten
beklagen, met haar naar het scheen
eindeloos en in ieder geval zo snel
zich uitbreidend moederschap, dan
antwoordde zy los en luchtig met
onverschillig ruw gelach, dat zy daar
net zo veel om gaf als naar een
zekere plaats te gaan, gelijk ieder
mens van nature moet. Daarmee
bedoelde zy dan niets anders, daD
wat de lasten en pijnen betrof. Som
migen noemden dat „tegoedertrouw".
En hy deed evenzo. Andere mannen
plaagden hen wel, als zyn vrouw
weer was bevallen. Dan gooide hy
het er maar rauw ongewassen uit:
het kan niet beter, de plaats vry
voor de volgende 1 Dan bulderden zy
allemaal hun gelach uit. Die Driek
Flats was er toch ene!
De kinderen groeiden op als wilden.
Er was volkstelling De werkzaam
heden daarvoor waren opgedragen
aan enige onderwijzers, „de tellers",
er moesten zo veel bladen papier met
vragen ingevuld worden, en van de
honderd personen kwam er niets van
terecht by negentig, als die dat zelf
moesten doen. De tellers hadden een
inktpot aan een knoop van hun jas
hangen, want byna nergens waren
pen en inkt in huis. Zeer veel mensen
konden immers niet lezen en schry ven.
Het ti of net, dat die dagen voor
het Flatsgezin verhuisdagen waren.
Het talrijke gezin had opgepropt
gezeten in een veel te kleine woon
ruimte. Woningen ontbraken overal
ten platten lande. Er stonden hier en
daar krotten met lemen vloer, enz.
Het gmg maar om „zich behelpen".
De Fiat8en kregen echter de steun
van hun oude buurt, die deze familie
maar wat graag zag vertrekken en
daarom uit alle macht hielp om ze
weg te werken.
Een eind buitenaf stond een oud,
bouwvallig gebouw, dat ia geen
mensenleeftijd meer bewoond was
geweest. Het behoorde toe aan een
grote boer, die wel eens „plannen"
had geopperd, maar het ook daarbij
gelaten had, Het was een ruw „gedoei"
bij die boer, er werd voor een fortuin
verwaarloosd. Maar met de ouderwets
boerse eigenzinnige vasthoudendheid
aan eigendom was de bezitter altijd
halsstarrig blijven weigeren, die
bouwval beschikbaar te stellen voor
doeleinden van een ander. Totdat op
een Zondagavond in een café, met
behulp van bier en borrels, enige
mannen uit de oude buurt van de
familie Flats er in slaagden, de toe
stemming van boer-eigenaar los te
weken, van de ruïne weer een woon
ruimte te maken voor de Flatsen, mits
dat geschieden zou door die buurt
mannen en Driek zelf zonder kosten
of moeiten voor boer eigenaar, en
deze geregeld de voorkeur zou hebben
om Driek als dagloner te krijgen
En eenmaal zyn woord gegeven bleef
de boer dat ook gestand.
Buurtmannen en Driek hadden ge
werkt als paarden Het dak lag open.
Er was geen deur of ruit meer in.
Binnenmuren waren ingevallen. Vol-1
komen een ruïne. Driek bleek ermee
in zijn schik, een grote woning in
het veld, een kartaal, en grond
eromheen voor de teelt van aardap
pelen en groenten. En de buurtman
nen ontwikkelden een ijver, die door
een sterkere drijfveer ontstond dan
behulpzaamheid uit naastenliefde.
De verhuizing gebeurde precies in
de dagen van de volkstelling. De
teller vond wel iets, dat als stoel en
tafel kon dienen om zyn werk te
kunnen doen.
Hoeveel kinderen wilde hy weten.
De vrouw s^ond even te prakkeze-
ren, zy had bet zo onmenselijk druk
Zes, moest hy maar zeggen. En zy
sjouwde voort.
De teller vulde in. Maar even later
zag by er acht ravotten. En verwon
derde zich. En veronderstelde vragen
derwijze, dat er dan twee speelkame
raadjes by zouden zyn
O neen, verwieip de vrouw zulk
een gedachte even verre als de
mogelijkheid, dat zy ooit in een
herenhuis zou gaan wonen; die
waren allemaal van haarzelf!
Maar dat waren er toch acht?
Nou, acht dan maar, wat kon het
geven, een paar meer of minder
En de teller corrigeerde even welge
moed als de bezitster van dat kroost
zich bij de talrijkheid daarvan neer
legde.
Maar weer een minuut later telde
de teller er al negen 1
En de vrouw stond te schokken
van het lachen, dat het dan wel zo
moest zyn, en dat zy de tel kwijt
was, en volkomen passend in de
stijl van deze dagen dat by een
verhuizing altijd alle rommel voor
den dag kwam 1...
Toen de teller wegging om zyn
ervaringen in een ander gezin te
gaan vermeerderen, was hy allerminst
overtuigd van de waarheid van de
door hem ingevulde slotopgave „naar
waarheid".
Driek Flats moest zo nu en dan
gaan „zitten". Als een onderbreking
van zyn gewoon ossengezwoeg. Als
een vacantie, om zyn spieren eens
wat rust en ontspanning te geven en
tot nieuwe krachten te kunneo
komen.
Gaan „zitten" voor vechtpartijen
en mishandelingen en ruiten kapot
slaan en zo meer. Tussen hem en
zijn vrouw kwam nooit ruzie voor.
En iedereen beschouwde hem als een
lobbes, „als hy nuchter was". Maar
als hy een borrel had gedronken, dan
zocht hy ruzie en beukte hy er
dadelijk maar razend op los. Dat
heette dan oudergewoonte „de kwaje
dronk". Maar wat spookte er eigen
lijk in zyn kop en in zijn gemoed
om? Ook de natuurmens nog, en
niets anders? De natuurmens, die er
nuchter wel inzat en er dronken pas
uitkwam, maar in nuchtere staat
toch al aan enige invloed van „be
schaving" gehoorzaamde
Na zyn verhuizing naar zyn
„kasteel", zoals hy het zelf in plei-
zierige stemming noemde, bleek
echter wel iets anders in zyn gevoel
en zyn denken te zyn binnengeslopen.
Gedienstige geesten waren overal
rond in stad en land.
Uit gerucht en gepraat was het in
hem overgesypeld, dat zyn oude
buurt had gedaan alsof, maar eigen
lijk alleen zyn gezin daar had weg
gewerkt. En dat zat in zijn innerlijk
te borrelen en te gisten.
Op een Paaszondag hield hy zyn
Pasen. En van de kerk uit stapte hy
regelrecht het café tegenover de
kerk binnen. En goot daar een paar
borrels achtereen door de keel. En
begon ruzie te zoeken.
Naar huis ging by niet. Hy dwaalde
rond, brommend, vloekend. Iedereen
bleef hem uit de weg.
In de late namiddag had men hem,
een heel eind veraf, in het veld zien
lopen, met een grote bjjl over de
schouder. Waar had by die gehaald?
Volgens aloud gebruik werden op
Paasdag 's avonds in het veld grote
Paasvuren gestookt. Weken van te
vo-en hndden jongens en jongere
mannen daarvoor karren en karren
vol ano^ihout en afval in het veld
opeehonpt, tot een hoogte van ver
scheidene meters.
Zodra de schemer begon te vallen,
liet men die hopen opvlammen. Op
sommige stond een lange staak met
aan de top een mand vol grauwe
turf. Als de vlammen, tegen die
staak opgekronkeld, de licht ont-
brandbare turf bereikten, begon al
gauw een regen van vuurglinsters
neer te dalen en zich uit te spreiden,
wat door de menigte van samen
gestroomde toeschouwers en toe
schouwsters luid werd toegejuicht.
Dacht daarby nog iemand aan oude
symboliek? Het was gebruik.
Daar doolde Driek Flats ook rond.
Hy zag er gevaarlijk uit met zyn
byl. Was het ook zo erg De velen
by elkaar gaven elkander .moed. Hoe
precies het gelukt was, wist later
niemand, maar op een gegeven
moment zat Driek vastgebonden aan
een eik in het veld, en de bijl was
hy kwyt. Daar aan die boom mocht
hy in de nacht nuchter en kalm
worden.
En hoe dat dan mogelijk was ge
weest, wist evenmin iemand, maar
'8 avonds baldoeterde hy door zyn
oude buurt en sloeg van enige huizen
de ruiten kapot, onder verscheidene
getuigen.
Daarvoor moest hy dan maar weer
een week of zes gaan „zitten".
Hem kon dat niets schelen, die
week of wat gingen vanzelf voorby,
en hy had het er even goed als thuis,
van eten en drinken zoüder werken.
Zjjn vrouw gaf er ook niets om, hij
kwam wel weer terug, wat maakte
het uit? Niemand in de hele streek
draaide voor zoiets de hand om, wat
had het om het lijf? „Zitten" voor
vechtpartij en baldadigheid was
immers maar een gewoon gebeuren,
daar werd niemand scheel over
aangekeken. Wie „gezeten" had, zag
zich na vrijlating weer in het dage
lyks leven opgenomen, alsof er niets
was voorgevallen. Hy hield op een
werkavond op met ploegen en zette
na zoveel dagen het ploegen gewoon
voort, dat was alles. Paard en ploeg
roerde het niet.
Op geen stukken na zo erg als die
tijd ziek geweest te zijn. Wie ging
niet honderdmaal liever „zitten" dan
boete betalen Dat geld was gemak
kelijk verdiend 1 „Zitten" hinderde
hun soort van mensen in de samen
leving niets, daar kreeg niemand een
slechte naam door 1 De een had niets
en de ander had niets, geen van allen
had iets te verliezen, zy waren allen
aan elkaar gelijk. Yeel te gewoon om
er zich druk over te maken. De een
moest gaan „zitten", dat viel net zo
uit. De ander kon vry blijven rond
lopen, ondanks misschien nog ergere
schuld, dat viel ook net zo uit. De
een rekende het de ander niet als
schande aan, dat kwam zelfs niet in
iemands gedachten op. Onder het
vrouwvolk evenmin, de vrygelatene
was weer even welkom als vrijer en
als aanstaande schoonzoon.
Als onder de boerinnen er alweer
een met een dure nieuwe witte muts
met kanetn toeren en dikke bloemen,
van misschien wel over de vijftig
gulden, naar de kerk was gegaan,
dat veroorzaakte veel meer giftig
gepraat, over de tong halery en
opspraak onder het vrouwvolk. Wat
voor grootdoenerij speelde dat mens
in de kop Waar deed zy het van
Men moest er wel kwaad over gaan
deDken 1 En verbeeldde zy zich, dat
zy nu een echt staatse muts droeg,
met die veel te bonte bloemen
Nardus Boeks sprak over Driek
Flats en die soort als over oermensen.
In die vorm zowat moeBt men zich
die wel voorstellen, maar dan denken
aan holen en dierenhuiden en alles
navenant.
Hy had gelezen over ontdekkingen
van geleerde onderzoekers, dat reeds
51 millioen jaren geleden de wezens
op aarde leefden, die later de naam
„mens" gekregen hadden. Het lag in
de natuur, dat er van het begin af
„leiders" waren geweest. En de
geschiedenis leerde dat hier en daar
op aarde door een „leider" met de
massa heel veel tot stand was ge
bracht. In een verloop van zoveel
millioenen jaren.
Als men nu dan hoorde beweren,
dat het Christendom in 19 eeuwen
nog niet veel schoons van de mense
lijke samenleving had weten te
maken, dan vond men wel grond
daarvoor in oertoestanden als in deze
streken. En meer nog in de practyk
van vele regeringen, die met de mond
vol van christelijke beginselen een
hoogst onchristelijke politiek dreven.
Maar men kon in zulke beweringen
ook dikwijls vijandige smaad onder
scheiden.
En daarnaast de goede bedoeling
van teleurgestelde idealisten. Hun
verdrietig pessimisme voerde hen tot
miskenning. In vergelijking met de
vele millioenen jaren voorheen had
het christendom immers in nog
slechts negentienhonderd jaren, zulk
een betrekkeiyk korte tyd, wonder
baar ontzaglijk veel in en om de
menselijke samenlevingen tot stand
gebracht. Dat had natuurlijk kunnen
gebeuren door voort te werken op
reeds gevestigde culturen, ontstaan
door het geniale denken van eerlijke
voorgangers. Maar dat voortwerken
kon ook weer niet geschieden zonder
afbreken en uitroeien van zeer veel
verkeerds. Wat veel werk van veel
krachten vorderde en vooruitgang
tijdelijk tegenhield.
Na millioenen jaren falen van
„leiders" was eindelijk de „Leider"
opgestaan, die over hogere krachten
beschikte by de verkondiging van
Zyn leer. Hy bestreed de ongerechtig
heden, en kon dat, omdat Hy bereid
was Leider te zijn door Lijder te
worden. Zonder ly derschap ontstaat
geen leiderschap, dat niet faalt.
Daarom meende Nardus Boeks de
toekomst toch hoopvol voor de be
schaafde" landen tegemoet te mogen
zien door het Christendom, al was
daarvan in vele streken nog weinig
meer doorgedrongen dan wat uiter
lijkheden.
Onder allerlei dagelijks gebeuren
als met Guul Vossen en Driek Fiats
en zo meer verstreken de drie maan
den „zitten" van TienusBasten gauw.
Tienus Basten keerde terug in Hei
hoek en keuterde gewoon voort
Alles heel gewoon. Hij bleef Tienus
Basten en droeg geen witte muts met
kanten toeren vol bloemen. Zo suk
kelde de dagen druilerig naar de
najaarskermis in Heihoek.
Wordt vervolgd.
Muntbiljet van gulden, G. v.d.
Voorne, Merseloseweg 20b; metalen
meter, bandje van bontmantel, huis
sleutel, doos met gedragen kleding,
portemonnaie met inhoud, huissleutel
genum. 219, rozenkrans, Rykspolitie-
kazerne; kinderhandtasje Rutten Oirlo;
lederen actetas met inhoud, Janssen
Leunseweg 21; linker glacé handschoen
Ehlen Smakterweg 10a; blauw ge
kleurde autoped, J. Peeters Kruit weg 1;
krik, A. Verstegen Overl.weg 31; paar
kinderhandschoenen, Kempweg 16;
pakje inhoudende 4 badhanddoeken, 6
paar nylonkousen en een laken, P. de
Mulder, Scheide K 100; paar bruine
wollen handschoenen, J. Claessens,
Leeuwstr. 6; grijze handschoen, Smals
Veldstr. 4; rozenkrans(rood) J. Jacobs
Veltum L 85a; damespolshorloge; P.
Linskens Oostrum C 39b; wollen ge
ruite herenshawl, P. Baken, School
straat 1 b; gummi zadeldek, H Hendriks
Vlakwaterweg 26; kralen halssnoer
Berbers Veltum L 2; doublé armband
Cuppen Smakt 3 4; herenportemon-
naie met inh., A. Peeters, Overl.weg
37a; zakmes, H. Stevens Maash.weg
39a; muntbiljet van f 2,50, Koppers
Oostsingel 10; grijze shawl, Kroon
Maasheseweg 3; broche met blauwe
steen, L. Kersten Stationsweg 56;
damesportemonnaie inh. 29 centen, H.
Sanders LaDgstr. 8; klnderportemoo-
naie met inhoud, A. Voesten Leunen
K 77; donkerrode shawl, Snoeks, Pater
straat 3; kinderjasje, Strybos Hoebert
weg 1; regenpijpen, Smals Veldstr. 4;
herenglacó's, v. Dyk, Merselo M 117;
glacé herenhandschoen, vd. Hogenhof
Overl.weg 43;glacé herenhandschoenen
de Mulder Leunen K 26a; poederdoos
Clephas, Overl.weg 15; aangelopen een
bruine hond, Hoenderstraat 4; bolder
wagen en een emmer, v.d. Bosch
Schoolstraat nw 14; sleutel gemerkt
95, Dintjen8 Julianasingel 5; vulpot
lood, C. Janssen Leunseweg 21; vul
potlood en kindermutsje, Stevens
Langeweg 28; rolletje geïsoleerde draad
Wmr Dijkman, Oostrum C 24; bril
Cup Stationsweg 51; bruine wollen
want. Langstraat 62; 1 paar wanten
en 1 lederen handschoen, Versleijen
Oostrum D 25a.
De Burgemeester der gemeente
Venray brengt ter algemene kennis,
dat de volksconcerten voor 1953 zyn
vastgesteld als volgt:
1 Donderdag (Koninginnedag) 30 Apr.
Venray's Harmonie Markt 8 uur;
2 DiDsdag 5 Mei (Bevrijdingsdag)
Harmonie „g'.'-Jv Matris Tutela"
Oostrum Markt 8 uur;
3 Zondag 17 Mei, Fanfare „St Oda'j
Merselo Markt 8 uur»
4 Zaterdag 23 Mei, Fanfare „St Ca-
tharina" Leunen Markt 8 uur;
5 Zondag 31 Mei, Fanfare „Ons Ge
noegen" Oirlo Markt 8 uur;
6 Zondag 7 Juni, Venray's Harmonie
Markt 8 uur;
7 Zondag 14 Juni, Harmonie „Sub
Matris Tutela" Oostrum, Markt
8 uur;
8 Zaterdag 27 Juni, Fanfare „St Oda"
Merselo Merselo 8 uur,
9 Zaterdag 4 Juli, Venray's Harmonie
Markt 8 uur;
10 Zondag 12 Juli, Fanfare „DePeel-
klank" Ysselsteyn,
Ysselsteyn s uur;
11 Zondag 19 Juli, Venray'sHarmonie
Markt 8 uur;
12 Zondag 26 Juli, Fanfare „St Ca-
tharina" Leunen, Markt 8 uur;
13 Zondag 16 Aug. Venray'8 Harmo
nie, Markt 8 uur;
14 Zondag 23 Aug., Fanfare „Ons
Genoegen" Oirlo, Markt 8 uur;
15 Zondag 6 Sept., Fanfare „de Peel-
klank" Ysselsteyn, Markt 8 uur;
16 Zondag 20 Sept. Yenray'sHarmonie
Markt 11.30 uur (Matinée)
Venray, 11 April 1933
De Burgemeester van VeDray,
A. H. M. Janssen.
'n schat van 'n topper, van wollen arrachée met „banaanmouwen" en zwarte fluwelen
revers en kraagje. Echt iets aparts. - Waf is die toppermode veranderd, vergeleken
bij bet vorige jaar. Nu veel leuker, modieuzer. Gunst, wat 'n verschillende modellen
en kleuren hebben ze daar. En, in de prijzen was al evenveel variatie: 29.75
34.75 - 36.75 - 39.75 - 46.75 enz. Ik zie mij zelf al op vacantiein mijn nieuwe
topper en zomerjurkje.s
(sMt
kijJutn
uitsluitend te NIJMEGEN - KORTE MOLENSTRAAT HOEK ZIEKERSTRAAT
11 April 1908
- Ondanks wegens de spoorweg
staking nog zeer ongeregelde trei
nenloop, vertrokken de heren studen
ten van het Gymnasium nagenoeg
allen op 8 April naar huis „ten einde
de Paasvacantie in den schoot hunner
familie door te brengen".
- Bericht wordt, dat de vermaarde
dorpsgenoot Dr. H. Poels by een ver
kiezing voor een lid van de Tweede
Kamer te Sittard candidaat zou ge
steld worden.
- Het onderwijs van de Heer Bal
als tekenleraar aan de Tekenschool
werd zeer geroemd.
15 April 1898
- Op 9 April naderden 104 kin
deren voor de eerste maal ter Heilige
Tafel.
- Op u April overleed te Leunen
P. J. Derks, gedurende 26 jaren lid
van de Gemeenteraad
Op 12 April slaagden te Maas
tricht voor onderwijzer de heren van
den Berg uit Merselo en Kwauton
uit Wanssum.
Joh. Tackbn bericht, dat hy op
Mei een café zal openen te Oos
trum.
18 April 1891
De heer M. H. Janssen te Venray
werd benoemd tot onderwijzer te
Horst.
18 April 1903
Op 13 April werd het zilveren
priesterfeest van Pastoor Martin van
Opbergen te Wellerlooi op grootse
wyze gevierd.
Pater Rochus O F.M. herdacht in
de feestpredikatie de overleden ouders
van de jubilaris, die getrouw aan de
oude traditie van Venray, gaarne hun
oudste zoon voor de dienst des Heren
hadden afgestaan.
Een toespraak werd oa gehouden
door de heer M. van Ryswyck, hoofd
van de school, ook oud-Venrayenaar
evenals de Jubilaris.
Een aantal landbouwers uit
Merselo verenigden zich op coöpera
tieve grondslag om de eieren te gaan
verzenden naar de Botermijn te
Maastricht.
Met de verpakking en verzending
werd belast P. J. Ewaldts.
Jac. de Bruin bericht, dat hij
tegenover „Sint Anneke" (thans hoek
Langeweg en Pastoor Ruttenstraat)
een café geopend had.
worden prima gewassen
a f 1.50 per stuk
in de