TWEEDE BLAD VAN PEEL EN MAAS Een gemeentelijk huishouden van honderd jaren geleden „ZAT VAN DIE"! ALBERT HEIJN Limco vergaderde vier enjzeventigste jaargang Uit „Peel en Maas" P. Mansaetus v. Nieowenhoven Pater Ignatins Smeets pmmouezeep,—4^;w54 BOFFIE KOFFIE DIAMANTJES JAVA WAFELS ZATERDAG 14 MAARTJ1953 No. 11 Sombere toekomst te wachten? Maandag was in zaal Schaeffere, een vergadering van de sectie-besturen der LIMCO, waarop het Bestuur by monde van de heren Loonen en Bieman8, verslag gaven van het af gelopen jaar en van hun verwach tingen voor de toekomst. Het bleek, dat het ledenaantal van de Limco in 1932 gestegen is tot 7560 en dat deze verdeeld zijn over 12 kringen en 159 secties. De kring Venray heeft hiervan 749 leden en 12 secties. Over de omzet in het afgelopen jaar was men meer dan tevreden. Trou wens de stijging van 23 millioen tot 29 millioen gulden bewijst genoeg de groei van deze coöperatieve instelling. Aangevoerd werden in Weert: 90570 varkens; 6203 kalveren; 4207 runderen; 194 diverse en 1287 stuks gebruiksvee. Tezamen 102 461 dieren ter waarde van f 23 919 532,—. Bouwplannen Over de bouwplannen, die de Limco al jaren heeft en waarvoor de alge mene vergadering reeds lang toestem ming heeft gegeven,een toestemming, waarvan nog steeds geen gebruik is is gemaakt, gaf Voorzitter Loonen nog een algemeen overzicht. Hieruit bleek, dat men drie jaren geleden reeds plannen had om de ge bouwen zodanig de vergroten, dat de baconverwerking kon opgevoerd worden van ïooo tot 1600 stuks. Bovendien zou de koelruimte als mede de pekel- en stapelruimten moeten worden uitgebreid en tevens een nieuwe vriesruimte geschapen worden, daar de huur van de vries kamers in Roermond, naast veel huur, ook veel transportkosten vrageD. De plannen waren hiervoor klaar, de algemene vergadering had ze al goedgekeurd, maar toen men by de Centrale Bank om geld aanklopte, wees die er op, dat ook Brabant plannen tot uitbreiding had en dat misschien een combinatie 'mogelijk was. En daarmede is een lijdensweg begonnen, die vandaag aan de dag nog niet geheel te einde is. Er werd inderdaad gepraat, er kwam een Limra-commissie, die na lang wachten een Limra rapport samen stelde, dat de bouw van een geza- melyke labriek in Eindhoven, als de beste en meest economische oplossing aanraadde. Dan volgde langdurige onderhandelingen met Eindhoven, die tenslotte op niets uitliepen. Eind 1931 kwam weer een nieuwe commissie, die weer een ander rap port uitbracht en wel, dat de uit breiding van Weert, het meest econo misch was, maar hiermede ging Brabant weer niet accoord, zodat men tenslotte de knoop maar heeft door gehakt en besloot in Weert te gaan uitbreiden, alleen voor de Limco. De onderhandelingen met de Cen trale Bank over de financiering van deze uitbreiding verliepen niet naar wens. Het bleek, dat deze baDk, hoe wel voor de boeren juist opgericht, geen enkel risico durfde te lopeD, maar de gemeente Weert hielp uit stekend en deze heeft een lening van 1,2 millioen toegezegd. Op het laatste moment is men uit Brabant weer komen aankloppen, maar definitief beecheid is hierover nog niet. Wat er ook van zy, het Bestuur is vastbesloten dit jaar te gaan bouwen, want zo kan het niet langer. Yarkenspryzen Voorzitter Loonen gaf in de loop van deze vergadering, waarin Rutten uit Wanssum en J. Arts uit Merselo resp. als hoofdbestuurslid en plaats vervangend lid herkozen werden,ook nog een uitgebreid overzicht over de baconkwestie. Hieruit bleek, dat in 1952 het baconcontract met Engeland liep over 35000 ton. Voor 1953 had men graag een uitbreiding van dit contract gezien, omdat de mestery zich intus sen geweldig had uitgebreid en men een heel wat grotere productie ver wachten kon. Onderhandelingen met Engeland hebben echter geen groter resultaat opgeleverd zodat men dus moeilijkheden verwachten kan. Van de zyde der Regering heeft men nu verschillende plannen opge steld om deze moeilijkheden te om zeilen. Een daarvan was om de baconlevering over het gehele jaar uit te smereD, door de prijzen eerst laag te houden en dan langzamer hoger te voeren. De organisaties zyn hier echter op tegen omdat mede daardoor 03n behoorlijke bedrijfsvoering, vooral op de kleinere bedrijven, onmogelijk werd. Toen heeft men besloten om de betaling van de bacon tegen garantieprijs doorgang te laten vinden, maar 10 ct. per kg. af te houden voor een Baconfonds, waardoor te ver wachten stroppen kunnen worden opgevangen. De garantieprijs is nu f 2.38 maar er wordt slechts f 2 28 uitbetaald. Verder heeft het bedryfs- schap uit een eigen pot toeslag gegeven op de export van spek van lichte varkens alsmede op vleeswaren- export, maar dat potje is leeg en dus.... Men verwacht dat in September a s. het baconcontract weer wat zal worden uitgebreid en tot dan zal men op de een op andere wyze de moei lijkheden moeten ondervangen. Voorstellen om over te gaan tot contigentering van de bacon is door de coöperatieve instellingen afgewezen, omdat deze zich verplicht hebben de varkens van hun leden af te nemen. Ook prysmanipulaties kan men niet toestaan, want als de prijs gaat zakken, zou het wel eens mogelijk kunnen zijn, dat vettere varkens duurder komen als de bacon, waar door we helemaal in moeilijkheden komen. De overheid zal hier andere mid delen moeten toepassen, bv. de export toeslagen van de bedryfsschap door moeten betaleD, maar over een en ander zyn nog onderhandelingen Al ziet de toekomst wat somber, dat wil nog niet zeggen, dat de boeren nu maar moeten ophouden met varkens mesten. Het houden van varkens echter door niet-boeren zou aan banden gelegd kunnen worden. Over al deze punten werd nog een uitvoerige gedachtenwisseling gehou den, waarna Voorzitter Rutten de vergadering sloot. VIII Steenweg in liet dorp In de begroting van uitgaven voor 1837 was de som van 4000 francs uit getrokken voor de herstelling van de steenweg in het dorp. Maar in wer kelijkheid was er 4300 francs 78 cen times voor nodig geweest. Misschien hebben de gehuchten destijds ook wel lely'k gesputterd. Zonder dat het iets hielp. Wy oudere lezers herinneren ons immers nog opperbest, hoe het rond het jaar 1900 in de „Buitenejen" spande om wat verbetering van de wegen te krijgen. Ook in „Peel en Maas" werd er druk over geschreven door Peter van Venrode, Jan van BuiteD, en anderen. „Peel en Maas" heeft de Gehuchten goed geholpen, maar de Gemeenteraad klaagde en -zuchtte, dat er geen geld was. Een borger wacht In 1836 had de vroedschap besloten, de dienst van de Publieke Veiligheid •te steunen door de oprichting van een burgerwacht en voor de bestrijding van de kosten daarvan de som van ;5 francs in de begroting voor 1837 opgenomen. De burgerwacht werd inderdaad igericht. Maar er werd geen cent oor betaald. Was dat niet zuinig? Zoals altyd .ial ook toen de waar wel naar haar ld geweest zyn. Bodens en expressen De kosten waren begroot op 47 ■l-ancs (voor het ophalen van het „kop- leid", enz. door de voldwachter) Hy' noest het dat jaar echter voor 25 irancs doen, want hij had immers *och al een rijk inkomen 1 Waren de vroede vaderen misschien bang, dat het anders al te erg in de gaten zou lopen Planting en bezaaiing der heigronden De vroede vaderen hadden eens willen tonen, dat zij ook wel iets durfden te ondernemen. In de begro ting hadden zy de kosten geschat op 330 francs. Maar toen het op uit voering aankwam, zal hun de schrik wel om het hart geslagen zyn. Wat had je ook aan planteD, die eerst vyftig jaren moesten groeien, voordat ze wat opleverden, en onder wijl ook nog onkosten vergden Zy lieten het maar by 34 francs. Uitdroging van ?een- en heigronden Ook dat hoorde by de ondernemings lust, toen de begroting werd opge maakt. Niet schriel zyn, een post var. 100 francs! Men kan immers eerst nog alty'd eens kyken en dan nog zien 1 „Bezint eer gy begint". Wat zou je eigenlijk ook met dat natte water liggen te modderen? De helft van het jaar regende de boel toch weer kletsnat. Duser werd geen rode duit voor besteed „Nieuwbouw" Want de losbandige ondernemings lust had een kwade post op de be groting gebracht! Niet minder dan 9000 francs voor twee „gebouwen", die elk voor school en woning zouden moeten dienen. Ja, iedereen kon wel eens een dolle bui hebben. Dachten ze nou, dat de vroede vaderen allegaar zo gek waien, dat zy het lieve geld je over de balk gingen gooien? Wat schoot er dan nog over Hun wys beleid wist het zo te schikken, dat men met reparaties aan de lokalen voor 902 francs nog best toe kon En nu de afrekening Zo kwam het totaal van de uit gaven over 1837 tot de som van 17596 tancs 65 centimes. Als men alles na rekent, vindt men weer een fout van 10 centimes. Niet veel, hè Maar die fout van 100 francs van het vorige jaar zat er ook nog altyd in! Die had nog niemand gevonden Rekenmees ters eerste klas. Ontvangsten 51692 fr. 16 centimes Uitgaven 17597 francs 65 centimes Batig slot 34095 francs 1 centimes „Aldus naar waarheid opgemaakt door den ontvanger voornoemd. Te Venray den 14 Augustus 1838 F. Janssen". „Naar waarheid". Met de fouten inbegrepen De Gemeenteraad van VeDray, Gezien hebbende de tegenwoordige Rekening met de daarbij overgelegde bescheiden, is van gevoelen, dat de Ontvangten worden bepaald ter somme van eenenvijftigduizend zeshonderd twee en Franken zestien Centimen, en de Uitgaven ter somme van zeven tienduizend vijfhonderd zes en negen tig Franken, vijf en zestig Centimen, hetwelk een batig slot geeft van vier endertigduizend en vyf en negentig Franken, een en vyftig Centimen. Venray, den' 15 September 1838. Geteekend: F. Verblackt,T.J. Meuws, W. Schraven, J. Jenneskens, P. Lit jens, W. Jetten, P.M. Hanckx en H. Smits. Voor eensluidend afschrift, De Burgemeester van Venray, Verblackt. De Gemeenteraad mocht dan van gevoelen zyn, zoveel als hem behaagde gezien had hy nietsOok de nieuwe raadsleden niet (Schraven en Hanckx), wat voor moois zy misschien ook be; loofd hadden, toen zy ook wel eens mee het dichtst by het vuur wilden gaan zitten. Een paar vragen ie. Is het niet, in die eigenaardig opgestelde verklaring der Gemeente raad (natuurlijk zo bombastisch in eengezet door den Secretaris), alsof je vrouw Janssen hoort in „Zat van die'M? 2e. Als het met iemand in het maatschappelijk leven, in zaken, enz. misloopt, dan luidt het oordeel van „hoger hand", regeerders van land en stad: „Eigen schuld, stommigheid, niet goed opgepast". Maar heb je ook wel eens ooit een regeerder horen bekennen„ik ben niet bekwaam genoeg om van mijn bestuurstaak iets terecht te brengen Neen, dat gebeurt nooit! Als zo iemand er niets van terecht brengt, dan zijn de „omstandigheden" de schuld Wordt vervolgd. van 4 Maart 1893 28 Februari had de plechtige uit vaart en begrafenis plaats van de heer J. P. Franssen. Aan de groeve hield de heer Vermeulen een prachtige lykrede. van II Maart 1893 Jac. Folbers, voerman, bericht dat hy voortaan Dinsdag en Zaterdag per vrachtkar naar Venlo zou rijden. ?an 14 Maart 1893 Piet Tonen, Heuvel, Venray geeft kennis, dat hy zich als Mr. Meubel maker heeft gevestigd. 7 Maart 1903 De gemeenteraad besloot te onder zoeken, hoe de speelplaats van de school te Leunen verbeterd kon worden. Tot tweede kantonnier werd be noemd de heer A. Truyen op een salaris van f 450 per jaar. Schitterend werd het zilveren jubilé van Paus Leo XIII op 2 Maart gevierd. De plechtige Hoogmis werd opgedragen door Dr. Henri Poels. Pastoor Pascal Schmeitz hield de predikatie. Tydens de consecratie werden door de oud zouaaf Jan Vollen- bergh de signalen geblazen. Een buitengewone armenbedeling had plaats. Bericht wordt, dat Pater Apollinaris Schuurman op 22 Maart zyn 121/„ jarig verblijf als professor aan Venray's Gymnasium zou herdenken. Mej. W. P. M. Vendrik van het pensionaat Jerusalem slaagde te Breda voor het examen in de nuttige handwerken. De rijksveldwachter G. Schilleman werd bevorderd tot brigadier van de Rij ks veld wacht. Fr. Ellerbepk slaagde voor zyn arts examen. 14 Maart 1903 Rector W. M. H. Joosten van Leunen werd benoemd tot pastoor te Broek- huyzen. De Handboogschutterij St. Joris te Leunen bestelde een vaandel by de Firma Laumen te Roermond Tot onderwyzer te Wellerlooi werd benoemd de heer Timmermans uit Steyl. Twee prachtige kanarievogels (Har- zer edelrollere) van de heer Leon, Eellenaers te Meerlo werden op de vyfde inrernationale tentoonstelling te Groningen bekroond. Ant. Lommens werd benoemd tot kantonnier op de provinciale weg van Venray naar Maashees. 7 Maart vierden de studenten van het Gymnasium het zilveren Pausfeest van Leo XIII. Het feest werd besloten met tableaux vivants, gearrangeerd door P. Caele8tmius Hoovers. Opgericht werd een afdeliog van het spoorwegpersoneel „Recht en plichl". De stationschef W. Schmitz werd gekozen tot president, J. Th Arts tot secretaris, A. Kurvers, ploegbaas te Oirlo tot penningmeester, J. H. L. van Riet tot correspondent van het bondsorgaan. 50 jaar priester Het klooster van de Minderbroeders alhier, dat vele eerbiedwaardige man nen herbergt, vergrijsd in de dienst des Heren, zal op 22 Maart - be scheiden wel is waar, maar toch hartelijk een van zyn leden huldigen en geluk wensen. Hy is de ruim tachtigjarige Pater Mansuetus van Nieuwenhoven, die op genoemde dag zal herdenken, dat hij vóór 50 jaren de heilige Priester wijding ontving. Pater van Nieuwenhoven is een Zeeuw van geboorte, hy komt nl. uit Vlissingen, waar hij op 15 November 1872 het levenslicht aanschouwde. Met een wankele gezondheid hield hy heel een mensenleven het devies van de Zeeuwen hoogLuctor et emergo. Dat leven bracht hy groten deels door tussen de jeugd, die hy vooral in Megen onderwees in diverse vakken, vooral in Latijn en Wiskunde. Daarbij oogstte hy Bchone resultaten. Voor alles bleef hy ook bij deze taak de priester, die door zyn voorbeeld de toekomstige dienaren van het altaar stichtte. Sinds de oorlogsdagen woont Pater van Nieuwenhoven te Venray, waar heel de jeugd bem kent en met wie hy blijde en kinderlijk weet om te gaan. De kostbare tijd weet hy nog zeer nuttig te besteden met allerlei werken, waarmede hy zyn mede broeders en andere zielzorgers bijstaat. Aan de goede, vriendelijke en een voudige Pater onze hartelijke geluk wensen. 65 jaar priester Wy weten het natuurlijk wel, dat 65 jaren ambstvervulling niet gerekend wordt tot de bekende en eigenlijke jubilea. Maar wy geloven toch het feit, dat Pater Ignatius Smeets 65 volle jaren met priestermacht en priesterheerlykheid is omkleed, in onze kolommen te moeten vermelden. Zeker ook, om de hoge zeldzaamheid, dat een priester zovele jaren op aarde die hoge waardigheid mag bezitten en tot op zyn hoge leeftijd mag uit oefenen. Echter ook, om de persoon van de Jubilaris. Pater Smeets is een zoon van een zeer bekende Roermondse familie, hy werd geboren te Roermond op 26 October 1864. Tot het Priesterschap geroepen, werd hy seculier geestelijke van ons bisdom en was weldra na zyn wijding op 17 Maart 1888 Direc teur van het toenmalige Progymna sium te Venlo. Hy voelde echter ook roeping tot de religieuze staat, en hy trad in het noviciaat by de Patere Minderbroeders in 1898. Na zyn professie was hy op ver schillende plaatsen werkzaam, menig maal was hy vicarius te Wychen en te Woerden, maar maakte vooral zich bekend door een haast ontelbare reeks van oefeningen, retraites enz Onwaardeerbare verdiensten verwierf hy zich vooral door zyn arbeid voor de Derde Orde, speciaal in het bisdom Haarlem. Na het ambt van Overste bekleed te hebben te Nijmegen, werd hy benoemd tot rector van de Sint Leonarduskerk te Leiden, waarvan hy op zeventigjarige leeftijd de eerste pastoor werd. In de laatste jaren nam hy het rectoraat waar by de zustere Ursulinen te Horst, en woont Binds het vorig aar in het klooster te Venray, waar lij vroeger ook rector is geweest van Jerusalem". Pater Smeets mag terugzien op een zeer welbesteed priesterlijk leven. Hij was door woord en voorbeeld en daad een voorbeeldig priester, die ontzaglijk veel goed gedaan heeft. Een prachtige levensavond is hem van harte toege wenst. Winterinspectie N.R.S. By de gehouden winterinspectie Februari 1953, door het Nederlands Rundvee Stamboek, werden in het rayon van de K I.-vereniging „Venray". Over de diverse fokverenigingen waren deze als volgt verdeeld Wanssum -Bl'wyck 3 R 1 S Geijsteren 1 R Oostrum 4 R 1 S Oirlo Castenray 16 R 2 S Merselo 5 R 2 S Ysselsteyn 13 R 2 S Venray-Heide 14 R 7 S 1 KS 36 R 15 S 1 KS H kWo HUISHOUDZEEP 2 dubbele stukken 29 ^SCHUURPOEDER 2 JJ I vmUFWAS 9 45 METAALPOETS oos SCHOENCRtME 39 LUCIFERS. perstuk 79 DWEILEN grote maal. PANSPONZEN joiletpapIÜL- 1.73 1.83 1.88 2.04 per 250 gram en een heerlijk koekje: - 250 gram 49 ct 100 gram 28 ct ZUIVER RUNOVET 500 gram 63 HAAGSE LEVERWORST 100 cram 18 TWEE ROLLEN BESCHUIT39~ MAAKT U HET LEVEN GOEDKOPER! door herman H. J. Maas De heren van het Raadhuis gingen by Tienus aan het tafeltje zitten. De ontvanger als vlot prater, die zyn mensen kende. De secretaris, een vreemdeling van over de Maas, met een heel andere spraak en wat def tiger allures door omgang in allerlei kringen, bleef hoofdzakelijk toehoor der met strak gezicht. Alleen nu en dan gooide hy er'n woord tussen, waar Tienus niets van begreep en waar hy dus angst en respect voor voelde. Zy tracteerden Tienus vlot op grote borrels, zodat het in zyn hoofd aan het draaien ging en zyri tong er los van raakte. Stuiters en Vuistje wisten heel goed, dat je iemand genoeg borrels moet voereD, om precies te weten te komen, wat in hem of haar zat in nuchtere staat. Door hun hogere graad van ont wikkeling, hun levenservaringen hun gehaaidheid viel het hun niet erg moeilyk, alles uit Tinus te halen, wat zij te horen wensten. Zy begre pen er al heel gauw alles van, wat er in Heihoek allemaal aan de hand was geweest. Natuurlijk waren er vele vreemde geruchten uit Heihoek door de streek rondgegaan en onder de bange pogin gen van Tienus om zichzelf nog wat i;e verbergen, wrongen zy alle bijzon derheden los, waardoor zy begin, oorzaken, brand en verloop van alle gebeurtenissen in Heihoek volkomen begrepen. Met veel Maandagmorgenplezier voor henzelf, maar ook voor Tienus zelf, gaven zy' Tienus Basten een korf vol wyze raad mee. Nu begon Tienus wel te snappen, waarom die heren in de grote god deloze steden by de vry'e metselers jingen en „zat van die" moesten krijgen. Wat was dat lollig, zo deftig te kunnen doen in pDe Gans". Maar dat viel hem toch bitter lelijk tegen Hij moest die onnozele geschiedenis uit de almanak over de bende van de Vrijmetselaars nu maar eens en voorgoed uit zyn kop zetten. De Vrijmetselaars zouden Tienus Basten in Heihoek geen geld komen brengen, nog geen halve cent, daar hoefde hy nooit op te hopen. Zulke fabeltjes waren kost voor de domme vrollie om er de avonden mee door te komen. Tienus Basten moest maar eens wat wy'zer gaan worden, het werd de hoogste tyd. Hy deed beter, aan zyn keuterytje te denken en nergens anders aan. En hard te gaan werken, van de vroege morgen tot de late avond. Werken met verstand en niet meteeD gekke kop. En op tyd handelen, kopen en verkopen. Ook terwille van zyn zuster Trien, wat had dat mens ook andere in haar leven Zo zouden hy en Trien samen toch wel een beetje een goede dag kunnen hebben, net zo goed als andere kleine keutere en kleine boerkes. „Zonder hard werken gaat het niet, Tienus Basten En Trien kon wel een lap op zyn broek zetten, beter een lap dan 'n gat En die hele gekheid van vrouw Janssen vergeten Tienus! Dat was goed voor een Zondagavond. Vrouw Janssen was een best mens meende het goed met allemaal, maar iedereen moest ook begrijpen, dat zy allerlei grappen prakkezeerde om het de klanten van haar café pleizierig te maken. Om de vertering en zonder ruzies. Toen begonnen de heren op strenge toon te spreken, Tienus werd er bleek van schrik van en sidderde over zyn hele lijf, maar daar praatten zy over heen. Zy wisten nu, wie de turfhopen van boer Faassen in brand had ge stoken. Zy wisten nu, wie de „auctor delicti" (de uitvoerder van de misdaad) was en wie de „auctor intellectualis- (de geestelijke vader). En boer Faassen was geen kind. Bovendien had gemene bandietery een behoorlijk mens als boer Faassen, die nooit iemand een haarbreed in de weg legde, erger dan onmenselijk het leven zuur gemaakt. Misschien zou de rechtbank het den dader ten goede houden, dat de op hitser en omkoper de beloofde som voor de brandstichting nooit had be taald, en dat de dader gehandeld had als een onüozel wicht. Maar Tienus Basten moest zich niet door dien Nol Berens en doorniemand in de hele Heihoek op de kop laten zitten, en zich niets meer wys laten maken. Nol Beren8 hoorde thuis in de ge vangenis. En daar zou Nol Berens terechtkomen ook. Nol Berens meende wel, dat hij slimmer was dan de politie en dan de rechtbank in Roer mond, maar dat zou hem nog wel eens opbreken, was het niet vandaag dan morgen. Wie daar in het boekje

Peel en Maas | 1953 | | pagina 5