PROEVEN. „.:f Het ongeluk van Graad Litjens DEGRUYTER Vader moet er hard voor werken! Hadden we toen maar doorgezet SS.®*; ™"'k ■rol. Gouden bruiloft te Veltum Concours in Castcnray a£éeeti d&ze week \KJf toning van deze film kenbaar gemaakt, zodat zy in roulette mocht komen. En wanneer men deze li lm thans ziet kan men alleen maar zeggen jammer dat de democratische landen zélf niet de vinger op deze wonde plek legden, en: al spelen de Russen hier een waarachtige misstap van de democra tische landen uit, het is slechts een halve waarheid, wijl de Russische oorloge- en vredes politiek niet mem selykör en oprechter is. Deze con clusies eenmaal vooropgesteld, kan men deze film slechts met droefheid om de waarheid ervan aanvaarden en ervaren. „De Raad der Goden" behandelt in oen by na documentaire (nochtans tevens speelfilm) de internationale anti-vredespolitiek en wereld beheer- rende trusts en cartels. Om precies te zyn do mensonterende productie en handelspolitiek van de I. G. Farben Industrie, waar de gifgassen voor de concentratiekampen (bewust) gemaakt werden en waar men, met de zekere oorlog voor de deur, met Amerika i.e. met de Standard Oil een accoord sloot óók voor de duur van de oorlog zo dat Duitsland zelfs geld verdiende aan de bommen welke de Duitse steden vernielden (dank zy de benzine winst). Heel dit spel der grote figuren met Hitier aan het hoofd, wordt in praegnante Hitsen getoond en uiteen gerafeld met het bedrog van de grote massa en zelfs van de kleinere belangrijke figuren, die niet wisten waaraan ze door hun wetenschaps beoefening meewerkten. Toen het spel dreigde scheef te gaan en alle „schuldigen" te Neurenberg in ver hoor genomen werden, bleek niemand „schuldig" te zyn (behalve de kleine man). Zelfs wist de Standard Oil de zaak zo te dryven (door intimidatie, verwijdering van gevaarlijke getuigen enz) dat de Farben-bonzen vry kwa men en zelfs weer in de „gespaarde" fabrieken op hun troon kwamen. Alles begint dan weer volledig opnieuw. Weer maakt men spring stoffen enz. Totdat een explosie, die vele doden eist, de ogen der burgers opent. Deze film berust op zuivere en waarachtige gegevens, is boeiend van compositie en mag als een waar schuwing gelden voor elk volk, wiens regeringen en industrieën niets ge leerd hebben van de vorige oorlog. Integendeel. Als lerende spiegel (rekening houdend met de in 't begin geformuleerde conclusies) blyft deze fi'm hoogst interessant. Al verschillende jaren worstelen we hier met hef z g. Kleine Boeren- vraagstuk. Kleine bedrijven met veel te veel werkkrachten, indien men zich aan zuivere landbouw-cultures blyft wijden. Liefde voor het vak, by de op groeiende land- en tuinbouwersjeugd, die nog vaak ongaarne overstappen op industrie of ambacht, omdat het vaderlyk beroep meer trekt dan iets anders, het is als het ware aange boren. Al is er enige kentering en gaan vele boerenzoons naar ambachts school e.d. het is nog slechts zelden, dat dit geschiedt uit liefde, onvol doende vooruitzichten dwingen hen meestal daartoe, misschien begint het hier en daar zelfs mode te worden onder de boeren om er ook een tim merman of bankwerker by te hebben. Een jaar of vyf-zes is er nu gedok terd aan de invoering van de teelt van zacht fruit op onze kleine be drijven. Het moet gezegd, dat ir. Slits met zijn staf van assistenten zich letterlijk hebben uitgesloofd om die teelten op de bedrijven in voeren. Men kent het voorbeeld van Horst, waar een wel varende stand van kleine tuinders een bewijs vormt voor de mogelijk heden die deze teelten bezitten. Op kleine oppervlakten kunnen voor grote bedragen vruchten gewonnen worden. De teelten zelf zyn vry gemakkelijk te leren. Hulp en steun werd van iedereen ondervonden. Met veel enthousiasme werden deze teelten in onze omgeving aangepakt. Op korte cursussen leerde men de meest noodzakelijke dingen van elke teelt. Practische lessen in aanplanten, plukken en sorteren deden de rest. En zelfs hadden we de wind mee, want de pry'zen die de eerste jaren gemaakt werden, waren om te water tanden. Opbrengsten van f 100 en meer per are waren schering en inslag. Het bleek, dat onze grond zeer ge schikt voor die teelten was en insiders meenden, dat dit dan eindelijk een kleine uitkomst zou worden voor onze grote gezinnen. Het grote euvel: grondgebrek scheen uitgeschakeld, want op kleine stukjes kon in vergelijking met landbouw gewassen ontzaglijk veel groeien. Al was 't geen middel om de grote stroom van jonge boeren op te vangen en aan een zelfstandig bedrijf te hel pen, het bleek toch talloze mogelijk heden te leveren om vooruit te komen. Men droomde zelfs van de mogelijk heid om onze streek om te toveren van landbouw- tot tuinbouwcentrum Die mogelijkheden zaten er ook in. Wat elders mogelijk is, zou hier toch ook wel kunnen. Kyken we nu nog eens achter ons, dan zijn we eigenlijk teleurgesteld. Inderdaad, in iedere plaats liggen enkele ha asperges, frambozen,zwarte bessen en aardbeien. Maar het areaal broidt zich veel te traag uit. In al die jaren die nu gepasseerd zyn, had dit veel grotere vormen kunnen aannemen. Hier komt om de hoek ky'ken, dat de mentaliteit van een tuinder en van een boer nogal oens veel verschillen. Een boer is inderdaad niet zo gemakkelijk in een tuinder te veranderen. Daar gaat een generatie overheen. "Wy hoorden boeren klagen over de lage aardbeienpryzen. so cent per kg vonden ze weinig. Hoo komt dit toch door Herman H. J. MAAS Wat een storm van gepraat is dat geweest, wel een week lang, over Graad Litjens van W. en zyn ongeluk op de spoor-overweg.IJselijk en won ders, hoe dat gegaan was, ja, men zou zeggen, hoe het toch mogelijk kon zyn! Maar hoe was het dan toch eigenlijk precies gebeurd? De een praatte zus en de andere zo. Iedereen wist het 'tbest, maar ieder op z'n eigen manier. Eerst zag het zich welijselyk aan., maar achteraf moest men er over lachen.... Tot dat er een ander nieuw; tje gebeurde, waar over te praten viel. Zo zijn immers de mensen. Komieke rig was het wel geweest en toen vroeg een ander schandaaltje de aan dacht. Hoe het gegaan was Het gebeurde op een Vrijdagavond, omstreeks half- elf, toen ik van de Normaalschool in het dorp naar huis toe ging. Nu al kort by de zestig jaar geleden. Ik ben er van het begin tot 't einde by geweest. 's Morgens was Graad met kar en paard uitgegaan, als gewoonlijk van het ene heiligenhuisje naar het ander, hier moest men zijn en daar wilde men zyn. Hy' kon zich dat permiteren, want zat goed in de duiten en was vrijgezel ook nog. Iedereen had graag met hem te doen, een doodgoeie kerel. Nuchter en zat, altijd even plezierig, zo niks geen kwaje dronk over zich. Waar hy binnen kwam in een café was het eerste: „doede mit?" Hij dronk graag een borrel en een glas bier, maar daar moest hij dan ook gezelschap by hebben.-Het ergste was het voor het paard. Een schoon jong paard, dat goed in de haver zat. Het werd ongeduldig en stond voor alle herbergen diepe kuilen in de grond te dabben. Bij elk café liet Graad het paard ook een glas bier drinken, zo was hy, gek op zyn paard. Maar op lange duur moest het ook wel zat geworden zyn, net zo goed als hy" zelf. Pas laat in de avond deed hij ein delijk op huis aan. Maar hy moest zeker wel dadelijk op de kar in slaap gevallen zyn. Want opeens, tussen half elf en elf uur, daar kwam een kar aanbolderen, het paard op hol in de viersprong. Net kwam ik van de dorpskant af, de overweg ging dicht, toen ik er nog een meter of twintig van verwijderd was. Ik hoorde het gebolder van de kar nabijkomen en zag meteen ook de goederentrein van Nijmegen in snelle vaart naderen. De overwegwachter liep met een rood licht de trein tegemoet. Het knarsen van de remmen en schuren van de wielen schrilden door de nachtstilte. Het was echter al te laat. De locomotief kwam net over de overweg, tot op de brug over de beek, toen de trein stil stond, onder gekraak en spektakel alsof er een huis ineen stortte. Ik liep vlug onder de koppeling tussen twee wagons door en kwam op de plek van het onheil, daar ston den al enige mensen uit de buurt te kijken en te praten. Men zou het niet kunnen geloven, het was mirakels gegaan. Ooit tyd gebeurde er al een ongeluk, als iemand de voet verzette of uit zyn bed stapte. De bomen van de overweg waren dicht. Het paard moet ook wel ver schrikkelijk wild geweest zyn, het had voor niks stil gestaan. Krek toen de trein op de overweg was, sprong het in de hol tegen de boom aan, dat die middendoor brak. De trein liep nog en door de schok sloeg het paard mee linksom. Toen de trein stil stond, stond het paard ook stil, hijgend en snuivend, met de kop naar de locomotief, en één rad van de kar hing over de doorgebroken boom. Mirakels!... Ja, maar was er geen voerman bij O, een voerman Een voermanDaar had niemand aan gedachtEen paard sloeg immers ge woonlijk op hol zonder voerman Nu gingen conducteurs, remmers en wachters zoeken, met luchten onder de trein. Want ze dachten allemaal niet anders, dan dat er een voerman op de kar gezeten had, die daar in stukken en brokken zou liggen. Maar ze vonden niets, geen snippertje en zelfs geen druppel bloed. De chef zei al, dat de trein vertrek ken moest. En vroeg, of niemand van de aanwezigen wist wie het paard toe behoorde? Dat was voor het proces verbaal. Toen gingen ze met de luchten het paard eens bekijken. De meesten konden het beest dadelijk thuis wijzen, want de boeren kenden immers alle paarden uit de omtrek, minstens zo goed als de mensen, maar niemand zei wat, men kon zijn mond zo licht voorby' praten en niemand wilde Graad in het leed brengen, daarvoor was hy bij allemaal te goed geleden. Onderdehand was echter een con ducteur op de kar gesprongen, met Zeker omdat vorige jaren pry'zen te zien gaven boven de gulden, die echter abnormaal waren. Terzelfdertyd spraken we mensen, die echter de prijzen roemden, ze waren best zei men, dit jaar. En dat is ook zo. Redelijke prijzen zyn de beste om een teelt in stand te houden. Dat onze boeren daar eens over den ken. De arbeidskrachten worden nog lang niet overal benut. Dit verhoogt de productiekosten van alle artikelen. Wy hebben hier de kans gehad en ze is gelukkig nog niet voorby. De omstandigheden zyn in onze streek uitermate gunstig. Dat de afzet soms moeilijkheden biedt en direct invloed op de prijzen heeft, mag niemand terugschrikken. Dit is op agrarisch gebied door alle tyden heen een doodgewoon verschijn sel geweest. Het zou echter jammer zyn, als de kansen niet werden aan gegrepen. Nog erger indien men later zou moeten toegeven„Hadden we toen maar doorgezet, want nu hebben we de bus gemist". een lucht in de hand en opeens riep die heel hard: „Hier ligt er een En een dikke knoop zette hy er bovenop ook. Ja, toen keken ze wel allemaal. „Hij ligt potverd... gerust te snurken Slapen Dat kon toch niemand begrijpenDat was toch niet mogelijk Toch was het zo. Graad lag er net zo gerust te snor ken alsof hij thuis in zijn eigen bed lag. Hij was niet eens wakker geworden, toen zyn paard met de kar tegen de boom van de overweg op vloog. Onbegrijpelijk Twee conducteurs, kwaad, smeten hem van de kar af, kwak, in 't gras langs de beek en Graad snorkte maar rustig door. Aan de kar was niet veel kapot, het zeggen niet waard, en het paard had ook niet veel mee gekregen, alleen hier en daar het vel wat geschaafd. Toen konden de men sen natuurlijk niets meer verzwijgen om Graad te helpen. Nadat alles was genoteerd voor het verbaal, ook de namen der getuigen, vertrok de trein naar Yenlo, na een half uur vertraging. Een van de manslui pakte Graad by de schouders en een ander by de benen en zo droegen ze hem het dichtsby" zijnde huis binnen, legden hem daar op een paar stoelen. Graad sliep rustig door. Nu en dan zuchtte bij maar eens even, alsof hij klagen wilde: „Het leven is niet makkelijk!" Het duurde tot vier uur 's morgens eer ze Graad zo ver wakker konden krijgen, dat hy tenminste iets kon begrijpen. En toen werd het eerst recht koddig Dan schudde de een, dan de ander hem heen en weer. Maar in de hele Graad was geen leven te krijgen, zo zwaar lag de roes in hem. „Graad Graad wur is wakker geej het mit kar en peèrd onder den trein gezête De toestand maakte de mensen toch wel benauwd ook, als Graad er nu eens in bleef, zonder dokter en rector dat zou niemand kunnen verdragen. En ze schudden en trokken maar harder en meer Graad begon een beetje te draaien. „Heej kumt beej" Wat gaf dat een opluchting voor allemaal, men kon 't hun aanzien Zy hadden erg genoeg in de knel gezeten, daar waren zy gelovige mensen voor, maar de een had zich voor de ander groot gehouden met een masker van praatjes. „Graad Graad luuster nou toch is Ge het mit kar en peèrd onder den trein gezèteHij brak zyn ogen eens open, ze zaten nog zo vast geplakt van slaap. „Och, wat zitte gillie dor allemaol te zwetse „Jao mer Graad, 't is lang gen gekheid jong, d'r was haost en groot ongeluk gebeurd „Lop hin mit owe zawwel, laot den trein toch loope, weej drinke nog en glas, kastelein, tap nog mer is Zoveel bezei had hij nog niet, of hy dacht, dat hü nog altijd in een café zat. Ze moesten er schrikkelijk om lachen. „Ge het nou genoeg gedronke, 't is "tied um nao huus te gaon. Het is nog goed aafgelope, mer ge het onder de trein gezète, mit e presés binder vanaaf „Och, ik kan der gaar gen heugt van kriege, wat gillie allemaol verteld en onderdehand mot me mer dorst lieje Tap dan ok verdomme, ik geèf e rundje vur de ganse kompeneei Kriege we nou wat of nie „E kumpke koffie, Graad „Wat koffie Goed vur aide wie ver." Hij zat immers alty'd vol met grappen. En kwaad werd hy nooit, al had hij nog zoveel gedronken. „Ziede'" was het eerst wat hij zei, toen hij weer bij verstand kwam, dat kwam nou van zyn goede Engelbe waarder. Die redde hem iedere keer, die had hem ook van het trouwen bewaard Het was toch ook wel waar, dat het mirakels weinig gescheeld had, daar op de overweg en overal, Graad had met de dood gespeeldWant de volgende morgen kon men heel goed zien, dat het paard met de kar zeker wel twintig keer om de kuil heen- gedraaid was in de bongerd van Tielepiet. Die diepe kuil, waar winter en zomer altijd water in stond, zijn levensdagen had geen mens van de wereld ooit die kuil droog gezien En dat in de duistere nacht, tussen negen en elf uur I Mirakels gek, zoals dat gegaan moest zijn. Toen Graad op W. aan deed, was het paard de meste van Tielepiet opgedraaid en zo de bongerd in ge komen. En na wel twintig keer om de kuil heen gehold te zyn, dan weer over de meste teruggelopen, maar in de plaats van naar W. de kant van Rooy op. Ook vreemd, dat zo'n paard de weg was kwijtgeraakt, dat moest wel van het bier gekomen zijn. Ky'k, zo was het allemaal krek gegaan. De geschiedenis werd nog even opgehaald, toen Graad en de getuigen in Roermond voor de rechtbank ver schijnen moesten. Zy waren veel te vroeg in de stad. Waar moesten zy dus zo lang blijven? „Edelachtbare", zei Graad, een beetje hikkend, maar heel beleefd, „ik weet nerges van, ik was stomdronke „Dat geloof ik de eerste keer I" zei de president. „Want nou ben je al goed op weg ook Met een vonnis van een geducht rappelement en vierhonderd gulden was de geschiedenis uit. Zondag jl. werd in Castenray onder grote belangstelling het 25-jarig bestaansfeest gevierd van de Ruiter- club De Eendracht. Bij aanwezigheid van de heer Burgemeester werd in de feestweide van Strijbosch een groots concours gehouden, waaraan meer dan 200 ruiters deelnamen. De uitslagen waren als volgt Dressuur 8 tallen1. Meterik; 2. Eendracht, Castenray; 3.Peelzwervers, 011952 Bij aankoop van 2 pakjes kersverse Margarine 2 REPEN CHOCOLADE van 25 voor slechts t Bij aankoop van 4 pakjes kersverse Margarine 4 REPEN CHOCOLADE van 50 voor slechts dat alle marg ten tegen; Daar helpt gemoeten die huisvro deze zeer Ysselsteyn; 4. Vortum-Mullem. Dressuur s tallen B1Meerlo; 2. Horst; 3. Sevenum; 4. Sport na Arbeid, Oirlo; 5. St. Joris, Wanssum. Dressuur 8-tallen C 1Lottum; 2. St. Joris, Overloon; 3. Grubbenvorst; 4. Velden; 5. Vierlingsbeek. Viertallen C: 1. Liessel; 2. Well; 3. Sevenum. Springen Middel: 1.Peters, Velden; 2. Reynders, Velden; 3. Gielen, Wans sum. Défilé: 1. Lottum; 2. Velden; 3. Meerlo; 4. Grubbenvorst. Openingsrennen 1. Hesen, Velden; Fleuren, Velden; 3. Hermans, Wanssum; 4. Kessels, Meerlo. Harddraven L.T.P.1Coenders, Venle; 2. Leyssar, Grubbenvorst; 3. van Ryswyck, Ysselsteyn. Aangespannen L.T.P.1H. Theelen, Blerick; 2. Bonnemans, Sevenum; 3. Lemmen, Sevenum; 4. Bartels, Vier lingsbeek. Patrouille springen 1. Velden; 2. Meerlo; 3. Velden; 4. Well; 5. Wans sum; 6. Velden. Springen zwaar1Jenniskens, Horst; 2. Peeters, Blerick; 3. van Enckevort, Sevenum; 4. Kusters, Meerlo; 5. Grubben, Blerick; 6. Geurts, Velden; 7. Deckers, Lottum; 8. van de Weyer, Ysselsteyn. Jeugdnummer: 1. Steeghs, Meterik; 2. Philipsen, Castenray; 3. Philipsen, Ysselsteyn; 4. Jacobs, Horst; 5. Chris- tiaans, Lottum; 6. Baltissen, Oirlo; 7. A. Janssen, Ysselsteyn. Rennen L.T.P.1P. Hermans, Well; 2. Vullinghs, Sevenum; 3. v. Domme len, Ledeacker; 4. Fr. v. d. Weyer, Ysselsteyn. Dinsdag herdachten te Veltum, Jan Mathys Kusters en Anna Maria Hu berts Gerrits het feit, dat zy' voor 50 jaren te Venray in het huwelijk traden. Vader Kusters geboren op de Heide 10 Maart 1874 is thans 78 jaar. Moeder Kusters geboren te Merselo, 10 Maart 1882 is thans 70 jaar. Na hun huwelijk vestigden beiden zich op de Kulut en vandaar werd, na een jaar naar de Nachtigaal ge trokken. Hier hebben zy vier jaar gewoond, toen trokken zy naar Vel tum, alwaar Dinsdag de gouden brui loft werd gevierd. Uit dit huwelijk werden 7 kinderen geboren, waarvan 4 jongens en 1 meisje, nog in leven zyn. 20 Klein kinderen vierden eveneens dit grote feest mee. De gouden bruidegom is in zyn jeugdjaren schaapsherder geweest in de grote uitgestrekte Peel rond Venray. Nog gaarne vertelt hy hierover maar vindt het jammer, dat in Venray slechts nog één herder met schapen is overgebleven. Op latere leeftijd kwam Kusters in gemeentedienst. Met ossen voor de ploeg begon hy mede te werken aan de eerste ontginning van de Peel. Het duurde echter nog jaren voor dat hy één echt paard voor de ploeg kreeg die dit zware werk van de ossen overnam. Aan vele bossen en zandwegen, in de gemeente, heeft hy gewerkt. In de jaren, dat Ysselsteyn nog slechts op papier bestond, had hy vóór de Minis ter te Ysselsteyn de eerste spade ia de grond zette, reeds bergen werk verzet voor de verwezenlijking van dit thans bloeiende kerkdorp. Alles ging in deze jaren nog te voet. 's Morgens tegen 5 uur, zomer en winter toog hy plichtsgetrouw naar zijn werk. In de winter een lantaarn in de hand. In latere jaren toen Venray kiezelwegen kreeg, werd hy' al gauw tot kantonnier aangesteld. Kusters komt hierover niet verteld. Meer dan 30 jaren heeft hy de gemeente Venray gediend. Hier is hy trots op. Moeder Kusters is een echte moeder uit deze streek. De 50 jaren met Tieske zyn haar omgevlogen. Deze jaren heb ben lief en leed gebracht en zy is O.L. Heer dankbaar dat zy dit gouden feest mogen vieren. Als 13 jarig meisje trok zy reeds de vreemde in om te gaan dienen. Eerst woonde zy te Merselo by een land bouwer en later verhuurde zy zich óp de Landweert er. daar leerde zy Tieske kennen. Beiden zyn nog goed gezond. Gingen beiden voor 50 jaren per huifkar naar de kerk, ook Dinsdag was dit het geval. De dag werd begonnen met een plechtige hoogmib uit dankbaarheid en Venray's harmonie kwam 's avonds een serenade brengen. De buurt zorgde voor een passende versiering van de woning van het gouden paar. Geslaagde oriëntatie De organisatoren van de eerste Noord Limburgse Oriëntatierit, de Wans8umse motorclub St. Michaöl, heeft alle eer van haar werk gekregen. Keurig voorbereid, hebben zy' de talryke deelnemers voor schier hope loze puzzles gesteld. Het traject bracht de deelnemers door de schoonste plekken van Noord Limburg en Oost- Brabant. De tocht was uitgestippeld voor motoren, auto's en brommers. De heer C. Janssen legde beslag op de beker van de beste prestatie, n.l. door foutloos het parcours af te leggen. De verdere uitslagen waren als volgt Brommers: 1) L. Kerkhof, Venray,^ 2. Jac. van Dyck, Venray; 3. P. Slits" Venray; 4. H. Hendrickx, Venray; 5 F. Siebers, Wanssum. Auto's1. H. Hanckx, Wanssum; 2 W. Euwals, Wanssum; 3. Th. Claes- sen, Venray; 4. Mestrom, Helden; 5. G. Poels, Venray. MotorenC. Janssen, Venray; 2. H Cremers, Wanssum; 3. Fr. Janssen, Venray; 4. P. Knapen, Meyel; 5. A Franssen, Venray. Logisch, dat Moeder goed uitkijkt waar ze koopt! Kijk, daarom kiezen zo vele huis vrouwen nu juist 'n VéGé-kruidenier. Die geven op bijna alle boodschappen geld-zegelsDe ene huisvrouw koopt een schortje van het geld, dat ze voor haar VéGé-Geld-Zegels krijgt. De andere klant koopt er een Zondagse sigaar of sigaret voor (voor haar man natuurlijk!). Weer een ander gaat er van naar de kapper... Waarom laat U Uw VéGé-Geld-Zegels liggen? Ook kunt deze geld- zegels krijgen. U kunt precies hetzelfde ko pen, wat U altijd koopt. Alle artikelen, alle beste kwaliteiten vindt V bij VéGé. Daar ech ter, by VéGé, krijgt U er geld-zegels by. By alle .boodschappen bynaUw spaarboekje is dus zó volU krijgt al heel gauw guldens terug t.r.4 ...*v Word ook VéGé-klant! Honderdduizenden Nederlanders kopen nu al bij VéGé! Zy sparen ieder tien tallen guldens uit! Waarom doet U dat niet Waarom zoudt U geen klant wor den bij VéGé? Neem de proef eens! Nu ook zachte zeep met geld-zegels! 47 ct per pot met 9 zegels. Dat betekent nu ook op alle VéGé-zeepartikelen 100/0 korting. GULLER MET ZEGELS!. GULLER MET GULDENSt Er zijn 1200 VéGé-kruideniera

Peel en Maas | 1952 | | pagina 6